AMEHSFOORTSCIE CDÏÏRAIT.
Donderdag 6 fff|| Juli 1916.
No 8743
66e Jaargang
Op reis.
Uitgave van de Naamloo/e Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff"
HOOFD-REDACTEUR Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden 1.—
franco per post/i. 1.5. Advorttmtiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bij regel-
P. J. F E E D E T..I S S abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieele- en onteigenings-
advertentiön per regel 15 cent. Reclames 1 5 regels ƒ1.25 Bewijsnummers naar buiten
AMERSFOORT. worden in rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, 10 cent. j
Bij advertentiCn van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
ZORTEGRACHT 9.
Aau onze abouné's die tijrlelijk elders
vertoeven, wordt, op aanvrage en met
duidelijke opgave van adres, de
courant eiken verschjjndag tegen ver
goeding van porto toegezonden.
Ook niet-geabonneerden kunnen op de
zelfde wijze de geregelde toezending vau
de Amersfoortsclie Courant" tijdens hun
uitstedigheid zich verzekeren.
KENNIS (i F. V 1 N E N.
RAADSVERGADERING i
1 Amersfoort,
Gemeentewet,
Brengt ter kennis van de ingezetenen, dat
de Raad dezer Gemeente zal vergaderen op
Vrijdag den 7 Juli aanstaande, des namid-
Aiiiorsfoort, 4 Juli 1916.
De Burgemeester voornoemd
VAN RANDWIJCK.
Bevoorrading en distributie.
Wel geen onderwerp .heeft thans en in
de naaste toekomst meer de algemeene be
langstelling dan het uiterst moeilijke vraag
stuk van de behoorlijke voorziening in het
geen elk huishouden noodig heeft aan
allerlei zaken van dagelijks gebruik. Meer
en meer dringt het door, dat verdere finan-
cieele en moreele inzinking moeten gekeerd
er. dat daardoor moeten voorkomen nooit
te billijken, maar -- indien er niet intijds
wordt ingegrepen op p r a c t i s c h e wijze
stellig niet uitblijvende hongeronlusten.
Zoowel de (neutrale) Ned. bond van ver-
eenigingen van den handeldrijvenden en
industricelen middenstand als de Roomsch-
Katholieke federatie van Hanze-vereenigin-
gen hebben thans aan den Minister van
I.anbouw, Nijverheid en llandel kenbaar
gemaakt de meening van ten deze totoor-
deelen volkomen bevoegden eerstgenoem
de gister door een onderhoud van het Da-
gelijkscli Bestuur met den Directeur van
I landel, laatstgenoemde Maandag door een
adres.
Kennend de belangstelling, welke deze
hoogst urgente zaak ook hier heeft, hebben
we Dinsdag te Utrecht bijgewoond het j
buitengewoon congres van den Midden-
standsbond. Wij zullen daarvan geen ver- J
slag geven immers de groote bladen, I
die alle waren vertegenwoordigd, braeh-
ten dit reeds Dinsdagavond en gisteroch
tend, terwijl te zijner tijd een analytisch
verslag vanwege het Bondsbestuur zal wor- J
den uitgegeven, waarin men de finesses
zal kunnen lezen doch enkele zaken
aanstippen, die meer in hot bijzonder onze
aandacht trokken.
Op de eerste plaats moeten we dan wel
vermelden, dat, waar tot dusver alle coh-
gressen van den Middenstandsbond werden j
bijgewoond door vertegenwoordigers van
de Regeering, dezen ditmaal niet waren j
verschenen. Hetgeen een zeer slechten
indruk maakte.
De vergadering, welke duurde van 10.20
tot 5.55 met een rust van 12.30 tot 1.30, I
werd op meesterlijke wijze geleid door den
nieuwen Bondsvoorzitter, den heer II. K.
Koppel Jr., uit 's-Gravenhage. Dat hij een
zware taak had, zal ieder toegeven, die
weet, dat in de middagvergadering 32
sprekers het woord voerden.
In zijn openingswoord zette de Voorzitter
uiteen, dat dit buitengewoon congres moest
bijeengeroepen wegens de economische
wantoestanden, welke eensdeels het indirect
gevolg zijn van den oorlog en anderdeels
zijn veroorzaakt door onjuiste Regecrings-
maatregelen. De middenstand, onmisbare
schakel in de samenleving, is actief en
waakzaam en zal met alle gepaste middelen
zich verzetten tegen distributie-dillettan-
tisme, gebaseerd op theoretische grond
slagen, uitgebroed in Regeerings-bureaux
op advies van en uitgevoerd door mannen,
die, hoe bekwaam wellicht ook in ander
opzicht, volslagen onbekend zijn met de
practijk, niet het minste besef hebben van
warenkennis, geen flauw vermoëden bezit
ten van de behoeften in de verschillende
dcelen des lands. Alleen de vrije handel,
die hiervoor is ingericht en daarop is aan
gewezen, kan voorkomen, dat ondervoeding
der bevolking nog meer plaats hooftdoch
hij kan dit slechts indien de Regeering
zorgt voor voldoenden voorraad en behoor
lijke distributie.
Daartoe stelle de Regeering maximum
prijzen en geve een behoorlijke vergoeding
voor de distributie-kosten en het risicozij
doe dit in overleg met de vak-organisaties
in alle schakeeringen, die meer dienden te
zijn gekend en erkend en die dan stellig
niet zullen nalaten, alle fraudeurs op de
kaak te stellen. Het blijkbaar wantrouwen
en vooroordeel tegen den Middenstand heeft
de Regeering parten gespeeld en de be
volking is daarvan de dupe geworden. De
Middenstand toone, dat hij het vertrouwen
der bevolking waardig is en bedenke, dat
de buitengewone omstandigheden buiten
gewone maatregelen wettigen, doch sta pal
en vast aaneengesloten voor zijn goed recht,
dat niet langer mag geschaad dan noodig
is. De Middenstand biede. óok na deze
grievende bejegeningen, zijn steun aan de
Regeering aan en helpe haar eerlijk in haar
zware taak om de voldoende bevoorrading
en de juiste distributie te regelen.
De heer Das, Penningmeester van den
Bond, had in druk doen verspreiden een
»Pra<-advies in zake de distributie ten tijde
der mobilisatie". Alras bleek, dat hierin
meer aan het woord was de Voorzitter
van den Molenaarsbond dan een lid van
het Dagelijksch Bestuur van den Midden
standsbond. Zoowel medeleden van dit
Bestuur als vele afgevaardigden gaven
onomwonden hun afkeuring te kennen over
de wijze waarop dit stuk het eenige
gedrukte stuk omtrent dit congres later
de grootste begripsverwarring zal kunnen
stichten.
In zijn pra advies bracht hij allerlei lof
aan den Minister van Landbouw. I11 zijn
toelichtend woord, merkte hij op, dat
menige maatregel van Zijne Excel
lentie niet goed was, doch dat door een
juist en tijdig ingrijpen van organisaties
heel wat verbetering is tot stand gebracht.
Hij ried allen aan, te bedenken, dat ook
vóór de mobilisatie men dikwijls moest
wachten op reeds lang te voren bestelden
voorraad, dat men ook thans vooral moet
gebruiken zijn nuchter verstand en dat men
met zachte termen meer en vlugger iets
gedaan krijgt dan met harde, scherpe
woorden.
De heer Her mens Moons, de Bonds-
secretaris, begon met te herinneren, dat de
Regeering óok pal moet staan voor het
deel der bevolking, dat den handeldrijven
den en den industrieelen middenstand vormt.
In de commission, die haar adviseeren, zit
ten te weinig deskundige middenstanders,
terwijl de adviezen van deze weinigen nog
slechts worden aanvaard met zeker wan
trouwen, zelfs met hoongelach. De prijzen
zijn niet opgedreven door de winkeliers,
doch door de fabrikanten en den groot
handel de groote fout is, dat dezen niet
stellen de prijzen, welke bet binnenland
betaalde vóór de mobilisatie, doch fancy-
prijzen, welke het buitenland na Augustus
1914 gelieft to besteden. Voor dat opdrijven
der prijzen voeren zij als verontschuldiging
aan de hooge Not-kostenalsof opeens
Nederland alles moet betrekken uit het
buitenland en alsof het land zelf hoege
naamd niets produceert.
Uit de rapporten, ingekomen van plaatse
lijke vereenigingen, deelde spr. tal van er
varingen mee. Hij kwam tot de conclusie,
dat overal waar de Burgemeesters samen
werken inet de middenstanders de distributie
geregeld en goed gaat en »de winkelier
niet zijn uit huis is gezet».
Doch ook de middenstanders hebben
groote fouten gemaakt. Op de eerste plaats
door hun volslagen gemis aan saamhoorig-
heid, een gebrek, dat zij thans herstellen
ten andere door te hooge eischen te stellen
aan de autoriteiten, hetgeen dikwijls onaan
genaam werkte op de Burgemeesters ten
derde door hun bezwaren persoonlijk ter
kennis te brengen van de Burgemeesters en
dit niet te laten doen door de vak-organi
saties.
De heer G or ris. eveneens lid van het
Bestuur, deed uitkomen, dat dit de meest
belangrijke vergadering is, welke de Bond
tot dusver belegde. Niet alleen de lsver.s-
middelen. doch alle andere zaken van dage-
lijksche behoefte zijn veel hooger in prijs
dan ooit te voren en tevens dan noodig is.
Menig middenstander wordt dan ook be
dreigd met ondergang en daarom is het
zaak, dat hij door zijn organisatie zijn be
staan verdedigt.
Sedert de mobilisatie, reeds sedert de
eerste dagen van Augustus 1914, is ont
staan een parasitair aanhangsel van den
middenstand, dat onzen goeden naam bekladt;
dat aanhangsel bestaat eensdeels uit de
schavuiten, die in dc crisis-dagen van be
gin Augustus 1914 ten hoogste f9 gaven
voor een bankbiljet van fio en die aan
allerlei vieze praktijken zich overgaven, en
ten andere uit hen, die men zou kunnen
noemen de porlogs-prostitué's, vroeger
kooplieden» in schoenveters, thans expor
teurs in al hetgeen het buitenland maar
wil slikken. Beide categorieën zijn nooit
middenstanders geweest; met hen mogen
we dus niet over éen kam worden geschoren.
Spr. is warm voorstander van den vrij
handel, doch verfoeit dergelijk bandeloos
«aken-doen.
Regeering en Gemeentebesturen spreken
en overleggen voortaan uitsluitend met den
echten middenstand. De Regeering neme
in handen den geheelen handel in
levensmiddelen en artikelen van dagelijksch
gebruik, zorge voor voldoende en dus vooral
tijdige bevoorrading, stelle een behoorlijke
winst-marge _n doe alles onder de strengste
controle distribueeren door erkende vak-
vcreenigingen.
Hebt ge vroeg spr. -- de boterham
van uw loopknecht wel eens van dichtbij
bekeken Die boterham is, ofschoon hij een
vast weekloon heeft v3n f 16, zijn dejeuner,
zijn lunch en zijn diner. Dat brok oorlogs
brood, meestal droog, soms ook met een
tikje vet van inferieure kwaliteit, is óok
het ontbijt, hot twaalfuurtje" en het middag
maal van zijn gezin. En dat in ons land,
dat' overvloeit van mtlk en zuivel en zoo
veel meer.
De oorzaak Het slap, futloos optreden
van dezen Minister vóór Landbouw en tegen
Nijverheid en Handel.
In binnen- en buitenland is onze goede
naam als eerlijke kooplui vergooid door de
leveringen van zaagsel en veegsel.
Hoe dat mogelijk is? Omdat de beslui
ten van het Departement van Landbouw
even onstabiel zijn als het haantje van den
toren.
Dat is nu het resultaat van twee jaren
vrede.
Indien spoedig doeltreffende maatregelen
worden genomen, is er nog verbetering te
brengen.
Men richte in deze tijden van nood op
een nood-Departement van Handel, dat
voor. het binnenland regele de practiscbe
bevoorrading en de distributie, en naar het
buitenland zende tegen hoogen prijs het te
veel en dit is er. Aan het hoofd van
dat Departement zette men een man als
1'rcub, die immers in een minimum-tijd ook
den middenstand behoedde voor een finan-
cieele debacle, met een paar vooral niet
te veel heldere koppen.
Dit denkt heel Nederland spr. meende
dit in dezen kring ook eens te mogen
zeggen.
Spr. wees er op, dat onder de tegen
woordige omstandigheden een koopman
een factuur uit het buitenland dikwijls ont
vangt twee maanden vóór de partij goede
ren, welke dan ook strijk en zet wordt
aangehouden door de douane, die immers
berekent naar de waarde van den dag van
invoer. Dit is niet alleen stuitend, doch
verlamt ook den eerlijken handel. Waarom
niet worden de facturen beschouwd als
maatstaf? Indien de prijs eens daalde, zou
dan de douane de goeaeren óok aanhouden,
omdat er te veel invoerrechten zouden
moeten betaald?
De Voorzitter herinnerde, dat het
geen de 3 inleiders aanvoerden niet komt
op rekening van het Bondsbestuur, dat
Woensdag 5 Juli aan het Departement van
Landbouw verslag doet van het behandelde
en aan den Minister van Financiën zal
vragen om opschoritng gedurende deze
bijzondeje lijden van het wetsartikel nopens
de factuur-waarde,
De hesr Bi 11e (Voorzitter Ned. Slagers
Bond) herinnerde hoe het lid van de Eerste
Kamer, de heer De Boer, niet schroomde
in een ziting van die Kamer te zeggen,
dat men de verzekeringen van de slagers
maar moest aannemen onder benefice van
inventaris, doch hoe zeer welwillend de
heer Van Hoek, Directeur-Generaal van
den l.andbouw, steeds was voor het Bestuur
van den slagershond, die onmiddellijk zich
bereid verklaarde, den Minister bij te staan
bij de distributie. De Bond vond geen ge
hoor wel echter vonden dit dc fokkers en
de exporteurs, waardoor dan ook de in
koopsprijs opliep tot 'f 1120 levend gewicht.
Het vak is dan ook als verbruiksvak ge
decimeerd er zijn geen honderd welgestelde
slagers meer in het landveel kleineren
is, evenals sinds lang den aherldeinstcn,
de hals afgesneden.
Het is hoog tijd, dat wordt gezegd tot
hiertoe en niet verder.
De heer Schürman (Voorzitter Rolter-
damsche Handels Vereeniging) heeft tot
dusver bijna uitsluitend hooren spreken
over voeding van den mensch. Er zijn ook
schromelijke wantoestanden in de voeding
der dieren. In het sleepcrsbedrijf te Rotter
dam bijvoorbeeld een zóo belangrijke
tak moeten de paarden dagelijks eten,
óok al ligt het bedrijf vrijwel stil door het
nagenoeg niet-aankomen van schepen. Hooi,
dat in 1914 kostte f30 per tooo K.(i„
kostte in 1915 reeds f50, staat thans op
f 60 en zal in het najaar wel f 90 kosten
en dit terwijl er uitvoerverbod is. De haver
liep op van f 6 tot f 18. Dc sleepers ver
dienen bijna niets en moeten hun personeel
duurtetoeslag gevenden boeren gaat het
ongewoon voor den wind en zij krijgen
toeslag op de mais voor hun varkens. De
sleepers- en stalhoudersbond wil geen ver
laging van den prijs, doch vraagt om strenge
controle op den clandestienen uitvoer.
De heer Bokhorst (Secretaris Xed.
Bakkers Bond) trok niet zuinig van leer
tegen het pra -advies Das, den zelfvoldanen
man van den Molenaarsbond, welke al aan
stonds in Augustus 1914 het hoofd kwijt
raakte, immers alle contracten anuleerde
en het voor f 11.50 verkochte deed betalen
met f20 tot f23. Een geluk achtte spr.
het, dat ze hun hersens kwijt raaktenwat
zou er zijn geworden van de bakkers als
ze hun vol denkvermogen hadden behouden
Volgde de beroemde bruinbrood-periodc
met de werkloosheid in hebbakkerrijbedriif
als gevolg van de veel geringere werk
zaamheden nu geen witbrood in allerlei
vorm kon gemaakt en het dreigement van
I den Minister: >als ge éen van uw overtollig
personeel ontslaat, ontneem ik u het Re-
geerings-meel» en diens opruiende woorden
