Zaterdag 2 f|jj| September 1916.
No. 8768
66e Jaargang.
I Bankvereeniging H. L. A. DULLAERT Co.
AMERSFOORT Seherpenzeel Soest.
SAFE-DEFOSIT.
Stadsnieuws.
Uitgave van
HOOFD-REDACTEUR
P. J. FRSO&RIZS.
AMERSFOORT.
de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firina A. H van Cleeff".
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond.- Abonnement per 3 maanden/i.—
franco per post1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieele- en onteigenings-
advertentiün per regel 15 cent. Reolames 1--5 regels ƒ1.25 Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incassccrkosten in rekening gebracht.
ZOZITSGZLAOHT 9.
K E N N IS U E V 1N U EN.
BEPALING STEMTIJD ARTT. 57
EN 58 DER KIESWET.
herinnert personen, bij wie en bestuurders
van bijzondere ondernemingen eu instel
lingen, waarbij mannen, die den leeftijd
vijf en twintig jaren hebben bereikt,
dienstbetrekking zijn
dat zij, volgens art. 57 der Kieswet, ver
plicht zijn, te zorgen, voor zoover niet bij
algemeenen maatregel van bestuur vrijstel
ling is verleend, dat ieder van dezen, die
bevoegd is tot een te houden stemming of
herstemming mede te werken, gedurende
ten minste twee achtereenvolgende uren,
tusschen acht uren des voormiddags en vijf
uren des namiddags, daartoe gelegenheid
vinden
dat zij, volgens art. 58 van genoemde
wet, voor zoover arbeid wordt verricht in
fabrieken of werkplaatsen, verplicht zijn te
zorgen, dat in het arbeidslokaal eu, zoo er
meerdere lokalen zijn, in het grootste of
wel in meer dan éen arbeidslokaal, gedu
rende twee werkdagen vóór, en op den tot
stemming bepaalden tijd op een zichtbare
wijze Is opgehangen een door hen of van
hunnentwege onderteekende lijst, de twee
achtereenvolgende uren, bovenbedoeld, ver
meldende, voor elk afzonderlijk of groeps
gewijze of voor allen gezamenlijk
dat, volgens art. 154 der Kieswet, over
treding van bovenstaande voorschriften wordt
gestraft met hechtenis van ten hoogste
veertien dagen of geldboete van ten
hoogste vijf en zeventig gulden.
De algemeene maatregel van bestuur,
bovengenoemd, is gegeven bij Kon. besluit
van 24 Mei 1901 (St.bl. No. 109) en luidt
als volgt
Artikel t. Vrijstelling wordt verleend aan
de in art. 57 der Kieswet bedoelde per
sonen en bestuurders van bijzondere instel
lingen en ondernemingen ten aanzien van
bij hen in dienstbetrekking zijnde personen,
welke uit hoofde van die dienstbetrekking
o'p den dag der stemming tusschen de in
vermeld artikel genoemde tijdstippen niet
gedurende twee achtereenvolgende uren ver
toeven in de Gemeente, op welker Kiezers
lijst zij voorkomen.
Artikel 2. Vrijstelling als omschreven in
het voorgaand artikel wordt voorts verleend
aan geneeskundigen en apothekers ten aan
zien van bij hen in dienstbetrekking zijnde
personen alsmede aan personen en bestuur
ders van bijzondere Instellingen en onder
nemingen ten aauzien van bij hen in dienst
betrekking zijnde ziekenverplegers.
Amersfoort, 30 Augustus 1916.
De Burgemeester voornoemd,
VAN RANDWIJCK.
Burgemeester en Wethouders der Ge
meente Amersfoort
brengen ter algemeene kennis, dat ge
durende 8 dagen, te rekenen vanaf heden,
ter Secretarie ter inzage ligt een plau tot
het vaststellen van een rooilijn voor een
gedeelte van den Liendertschen weg, en
dat bezwaren hiertegen bij hun College
kunnen worden ingebracht.
Amersfoort, 1 September 1916.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
VAN RANDWIJCK.
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA.
De Burgemeester van Amersfoort
maakt bekend, dat met ingang van 25
Augustus 1916 de volgende maximum-
kleinhandelprijzen voor turf in de Provincie
Utrecht zijn vastgesteld
1. Lange losse turf f 1.15
2. Machinale Drentsche turf (Rahder) 1.15
3. Noord-Hollandsche turf, ie
2e
4. Karturf, ie soort
0.90
0.85
2e 0.75
5. Korte losse turf 0.80
6, Bakkersturf 1.05
alles per too stuks.
Klachten over niet-inaebtneming van
bovenvermelde maxima, alsmede wenschen
om voor bepaalde op de lijst niet vermelde
turfsoorten maxima vast te stellen, of wel
om inet het oog op plaatselijke omstandig
heden voor een bepaalde Gemeente wijzi
ging in de maxima te brengen, behooren
gericht te worden tot den Burgemeester.
Amersfoort, 1 September 1916.
De Burgemeester voornoemd.
Van RANDWIJCK.
De Burgemeester van Amecsfoort brengt
ter kennis van belanghebbenden dat op
Zondag 3 September 1916, schietoefeningen
zullen worden gehouden op de banen 9 en
10 aan de Leusdenheide,
Amersfoort, 2 September 1916.
De Burgemeester voornoemd,
VAN RANDWIJCK.
Een ernstige waarschuwing.
In «Moleschot» lezen wij
Op een warmen Zondagochtend zag ik
op den Amsteldijk een troepje jongedames,
gereed voor een fietstocht. Ze waren >met
z'n achten slechts éen droeg een hoed
en een behoorlijke japon en dito kousen
de 7 anderen waren volgens de mode ge
kleed of liever ontkleedgeen hoed, bloote
hals en borst; doorschijnende en dus voor
het zonlicht en zelfs voor bescheiden blik
ken doorgankelijke mouwen in de witte
blouseeenigen droegen bo vendien door
schijnende kousen.
Bij de familie van éen der ontkleeden
was ik huisarts; aan dit voorrecht ontleende
ik de vrjjheid volgend gesprek te beginnen.
»Dames, u hebt natuurlijk wel eens ge
hoord van de zeven wijze en de zeven
dwaze maagden: het spijt me, dat bij u de
verhouding véél ongunstiger is.
»Hoe zoo, dokter?»
»Bij u is de verhouding: éen wijze op
zeven dwazendeze jongedame ik wees
op de gekleede is de eenigc wijze onder u».
»En waarom?»
•Omdat zij behoorlijk gekleed is, wat van
de anderen niet gezegd kan worden».
»0, maar dokter, vandaag is 't vreeselijk
warm, we zullen heusch geen kou vatten».
Daar doel ik niet op; ik bedoel, dat u
niet voldoende beveiligd bent tegen het
zonlicht».
»En ze zeggen nog wel, dat het zonlicht
zoo nuttig is,« zei de éen; «licht is leven,»
jubelde een andere; »de zon maakt gezond,»
riep een derde met overtuiging; >met zon
licht genezen ze tegenwoordig de tubercu
lose», zei een vierde triomfantelijk.
•Zeker, eten en drinken is óok nuttig,
maarmet mateTegenwoordig wordt
het zonlicht misbruikt; de menschen zijn
de kluts, de maat en 't stuur kwijt; ze over
drijven of handelen averechts op élk ge
bied; géén wonder, dat ze óok van 't zon
licht weer véél te veel verwachten, zonder
rekening te houden met de nadeelige ge
volgen van al te felle bestraling».-
•Ja, maar dokter, als ze nou allemaal
zeggen, dat de zon gezond is en mijn
dokter loopt zélf zonder hoed en hij draagt
óok een Schiller-kraag! dan kunt u
toch niet van van ons vergen, dat we u
zoo maar dadelijk, zonder bewijs, gelooven
zullen».
Dan weet ik raad,» zei ik, »ga even een
paar huizen verder en bekijk dan eens den
ouden veerman; zijn hoofd en zijn nek
heeft hij beveiligd met een hoedzijn ver
dere lichaam door zijn kleeren, als ge gezien
zult hebben hoe zijn onbeschermde handen
er uit zien, en dan bedenkt dat het blanke,
poezelige vel van uw gelaat, hals, borst,
eoz., nét zoo ziek en lcelijk zal worden
ja, nog zieker en leelijker dan het vel van
een varken, dat aan vlekziekte lijdt en
als ge dan vernomen zult hebben, dat juist
de blonde menschen en u bent meeren-
deels blond ten deze het grootste ge
vaar loopen, dan ben ik er zeker van dat
u zich vandaag niet eigenwijs zult gedragen
ten overvloede moet ik u nog waarschuwen,
dat al te veel zonlicht niet alleen de huid
bederlt, maar ook nadeelig is voor de oogen,
het bloed en het zenuwstelsel»,
i Orn mijn voorloopige waarschuwing de
gewenschte kracht bij te zetten, voeg ik er
j nog aan toe, dat ik dezer dagen in een
Amerikaansch boek over medische volken
kunde {»medicalethnology«, geschreven
door Char. E. Woodruff), het volgende ge
lezen heb; «zonnebaden op het naakte
lichaam gaan hier (in Amerika) langzaam uit
1 de modede mannen van het vak begonnen
in te zien, hoe nadeelig de ultra-violette
stalen zijn, uitgezonderd in sommige ziekte
gevallen. Zij vermeerderen denhartslag.de
ademhaling, de temperatuur en den bloed
druk, kunnen zelfs bloedingen veroorzaken,
bovendien hoofdpijn, hartkloppingen, slape
loosheid en bloedarmoede; ook bij algemeene
zwakte, bij hysterieën neurasthenie (zenuw
zwakte) leveren ze beslist gevaar op. Dr.
Grawitz vestigde reeds de aandacht op de
ernstige zenuwverschijnselen, die dikwijls
waargenomen worden bij kinderen, die aan
zonnebiaden worden blootgesteld.
E. VAN DIEREN.
arts.
Het kleine.
j Daar zijn er onder ons, van wie gezegd,
wordt, dat^zij zijn groot in het kleine en
klein in het groote. Met deze beoordeeling
wordt niet bedoeld hun een testimonium
eerste klasse toe te kennenhoogstens is
het een gunstige uitspraak omtrent hun
bruikbaarheid.
Maar dat is te zeggen, wie zich hoog
genoeg rekent om een algemeene critiek
uit te oefenen op demenschheid in 't ronde,
gaat zelfs deze karakteristiek toepassen op
geheel onze natie. »De Hollanders zijn,
over 't geheel genomen, geschikte lui, en
kunnen wel aardig wat in elkaar zetten,
maar zij hebben geen ruimen kijk en
missen den noodigen durf, die groote din
gen doet ondernemen en tot een goed einde
brengen» zeggen ze dan.
Ten opzichte van die soort van volken-
1 kundige wijsheid is, meenen wij, eenig
voorbehoud gerechtvaardigd. Er zijn onder
scheidingen, maar niet zoo sterk sprekend,
dat men ze beschouwen kan als vlakke
kleuren, tegen elkander gezethet monopolie
van een bepaalde eigenschap bezit geen
enkele natie. Wel zijn de omstandigheden,
onder welke zij zich ontwikkelt, van in
vloed op het nationaal streven, daardoor
ook op de handeling, die dienen moet om
dat streven te voldoen, hetwelk niet kan
missen op het geheel der volkshoedanigheden
een bepaald stempel te drukken.
Maar tej zeggen, zooals te onzent veel
wordt gedaan, dat een of ander belang door
een van de volken, die thans zoo druk zich
weren om de geschiedenis der twintigste
eeuw in een weinig aantrekkelijke kleur te
hullen, beter zou worden behartigd dan door
ons, wegens ons gemis van grootheid in
de dingen die waarlijk groot zijn, schijnt
toch wel eenigszins in strijd met de billijk
heid.
Die methode heeft ook een ernstig na
deel. Als zoo van een talrijke groep van
bij elkander behoorende personen wordt ge
zegd, «lat zij in iets te kort schieten, dan
heeft niemand zich dat aan te trekken. Een
Langegraotit 30 - Tel. Intero. 333
Verhuren loketten in hun „MI'S" brand-,
inbraak- en snieltproefrrije kluis.
SPECIAAL TARIEF VOOR VAC ANTIETIJ DEN.
nijdige Italiaan of een vechtlustige Eem-
lander beiden natuurlijk uit vroegeren
tijd vonden bij wat gul gebruik van dolk
of mes licht een verontschuldiging in een
aangeboren nationale eigenschap, die zij niet
zouden kunnen veranderen. Insgelijks zou
in een als peuterig achtergestelde natie de
drang om zich boven dat oordeel te ver
heffen, wel eens kunnen afstuiten op den
muur van het vooroordeel.
Wij hebben steeds gemeend, en vinden
nog geen reden om die meening prijs te
geven, dat de opbloei van het goede en
groote in de menschheid individueel be
hoort te geschieden weliswaar met on-
derlingen steun en wederzijdsche voorlich
ting, maar onder eigen verantwoordelijk
heid.
Bij den opmarsch moeten van allen de
beenen vooruit gezet worden en op het
landbouw-proefveld is de veredeling der
soort het resultaat van de toeneming in
aantal en in grootte van de korrels in alle
aren. Wie wassen wil in kracht, wachte
niet op een algemeen van buiten komende
versterking.
Mag hetgeen in den aanvang is gezegd,
wel als een blaam worden aangemerkt, al-
tha-.s als een betuiging van geringschatting
Niet ieder heeft de bezieling der groote
dingen, mitsgaders het vermogen om ze te
scheppen. Eigenlijk zou de wereld er spoedig
vreemd gaan uitzien, als het zoo ware. Do
geniale ontwerpers, de talentvolle opzichters
en de stipte uitvoerders staan tot elkander
als in sterk stijgende progressie, en het is
goed, dat het zoo is. Van de menschelijke
pyramide vormen de eersten den top, de
tweeden staan dichter bij het grondvlak,
dat zeer breed moet zijn. Vraagt men nu
naar den graad, in een cijfer 'uitgedrukt,
van ieders nuttigheid
De maatschappij, zooals zij zich uitspreidt
voor het oog van leder die in en met haar
leeft, wiens ziel deel uitmaakt van de hare,
is te vergelijken bij een reusachtig en
hoogst ingewikkeld krachtwerktuig.
Zou men wel bij het zien van eenige
hoopen erts van verschillende soort kunnen
gelooven, welk kunstwerk het is om eruit
te halen, wat er in zit clat cr éen is,
die precies weet, hoe dat geschieden zal,
dat eenige anderen de leiding hebben bij
het volbrengen van het werk Toch gebeurt
het aldus, onder voorwaarden, dat ieder,
die er de hand aan legt. voor welk onder
deel ook werkzaam, juist en zoo goed moge
lijk doet, hetgeen hem is opgedragen.
De draaier, die een cylinder uitboort zóo,
dat geen fractie van een millimeter af
wijking aan de zuiverheid tekort doét, is
van evenveel persoonlijke waarde als de
werkmeester, wiens aanwijzingen de uit
voering verzekeren, wiens controle het
resultaat vaststelt.
Op het geheele gebied van de zichtbare
aatschappelijke werking is dat zoo, en
hier is al weer waar te nemen ten opmerke
lijke overeenstemming tusschen de mate-
rieele en de ethische zijde des levens.
Een tijd als deze, nu alleen een beslist
geloof in de toekomst der menschheid den
moed der volharding cr in kan houden, is
vooral geschikt om de hooge waarde van
grootheid in het kleine te gevoelen en te
erkennen.
Zoo licht wordt toegegeven aan de nei
ging om minder tc geven dan geëischt kan
worden; dat is niet uitsluitend »iti matters
of commerce the fault of the Dutch» (in
zaken de fout der Hollanders) waarmede
we door onze overzeesche buren in een
onvriendelijk rijmpje worden beklad. Alle
menschen hebben er iets van en moeten er
tegen vechten. Dat is de voorwaarde van
maatschappelijk en zedelijk zelfbehoud, de
wet van den vooruitgang.
Ons worden soms dingen opgelegd, werk
zaamheden opgedragen, die vervelend zijn.
Nu eens hebben wij ons daarmee te belas
ten wegens noodzakelijkheid van levens
onderhoud, dan weder, omdat alleen op die
wijze wij het onze kunnc-n doen, opdat een
vrijwillig ondernomen gemeenschappelijke
taak tot een goed einde worde gebracht.
Wij hebben een gemobiliseerd doctor in
de Wis- en Natuurkunde aardappelen z.en
jassen op een wijze, die een zuinige huis
vrouw niet zóu verbeteren, niet op de ma
nier van minder mathematisch ontwikkel
den, die steeds beproefden bolvormige
lichamen in kubussen te veranderen. Onze
vriend had nu eenmaal dc gewoonte om
al hetgeen hij moest doen, zoo goed moge
lijk te doen; dat was voor hem een quaestie
van plichtsgevoel, van geweten, tevens het
middel om in minder aantrekkelijke dingen
toch zekere voldoening te vinden.
Wij kunnen, zonder eenige vrees voor
tegenspraak, het middel ieder aanraden.
Hetzij wij al of niet roeping gevoelen om
onze kleinheid te werpen in het worstel
perk van het groote -— laten wij beginnen
met groot te zijn, in het kleine. Het is een
dwaling, te meenen, dat het laatste het
eerste uitsluit, al zijn er ook mannen en
vrouwen in groot aantal te noemen wier
werkzaamheid in de hoogere sferen van
den menschelijken arbeid hun de kleine
dingen uit het oog deed verliezen, hetgeen
de dankbaarheid voor de bewezen diensten
gaarne vergeeft.
Maar het is" twijfelachtig, of de mees
ten onzer laten we het maar zeggen,
zonder gevaar van miskenning van eigen
en andermans verdiensten daar wel
terecht zullen komen. In afwachting kunnen
wij stipte betrachting ook van kleine plich
ten beschouwen als een mooie oefening.
Ds. L. H. Beekamp, te Arnhem, heeft
aangenomen het beroep naar de Chr.
Gereformeerde gemeente te Amersfoort.