Dinsdag 2
Januari 1917.
No. 8819
<57e Jaargang
Stadsnieuws.
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van CleefT".
HOOFD-REDACTEUR
F. J. FHSDERXES.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden 1.—
franco per post/1.15. Advertentiën 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieele- en onteigenings-
advertentiën per regel 55 cent. Reclames 1—5 regels ƒ1.25 Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, 10 cent.
Bij advertentiCn van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
ZORT£G?,ACST 9.
Postbus 9. Telefoon
Zuinigheid.
In de Nederlandsche waardeering heeft
zij een goed nummersinds onheuglijke
tijden is dat zoo geweest. Zelfs hebben bui-
tenlandsche schrijvers, wier oordeel weer
klank vond, ons volk geprezen om zijn
•zuinigheid en vlijt»die, in vereeniging,
volgens bet bekende spreekwoord, ook
zekeren architectonischen invloed oefenen.
Ontkend kan niet worden, dat er iets be
nepens in ligt, zeker wel het tegengestelde
van grootheid. Het lijkt niet in overeen
stemming met een mannelijk optreden, op
allerlei nesterijen en kleinigheden te letten
met breed gebaar uitgaven doen, die ge
noemd mogen worden, onder vertoon der
raajestuozigheid van de hoofdrol in een antiek
drama, die altijd bij de hand hebbende
•goudbeurzen» verspreidt, alsof het zoo maar
niets is, het zoo geliefde aardsche slijk met
milde hand rondstrooien, vindt men over het
het algemeen meer bewonderenswaard. Al
leen de bepaalde verkwister staat in min
achting bij wie van zijn zwakheid niet profi-
teerenvooral wanneer deze hem op lager
wal heeft doen geraken.
Niettemin, een zuinig beheer, "een zuinig
regelen van de uitgaven, opdat nog iets
kan worden overgelegd voor den kwaden
dag, dit alles wordt geprezen. Dat die lof
op den voet wordt gevolgd door de practijk,
zal voorzeker niet door ieder beweerd worden.
In de dagen van voorspoed waarvan
de herinnering meer en meer dreigt weg
te zinken in een wazigen achtergrond
is er niet weinig gewaarschuwd. Het aldoor
omhoog gaan van den >levensstandaard<
werd een bedenkelijk verschijnsel geacht
desondanks deed ieder er aan mee, omdat
het niet anders konde stroom sleepte
allen voort. In bet beheer der openbare
middelen ging het niet anders geen Staats-
begrooting, geen Gemeentelijk budget werd
in behandeling genomen zonder dat een
min of meer krachtige drang tot bezuini
ging werd aangewend, met dit gevc'.g, dat
er wel eens commissies werden samenge
steld, die in opdracht kregen, te onderzoe
ken, te rapporteeren, voorstellen te doen
zonder dat iemand ooit een enkel dub-
bsltje, als vrucht van die overpeinzingen heeft
zien uitwinnen,
Dat was toen in de goede dagen.
Daarop zijn heel andere gevolgd, in welke
de drang der omstandigheden er toe ver
plichtte, over millioenen heen te stappen,
gelijk men het voorheen eerst na .lange
aarzeling en zorgvuldig overlag met de
duizenden deed. De roep om zuinigheid
verstomde onder de bedreiging van de
noodzaak, en wij verkeerden in de stem
ming van met overstroomingsgevaar wor
stelenden, die van hun bezit alles komen
aandragen wat den dijk kan versterken. Be
heerders van openbare kassen moesten toe
zien, dat er alles werd uitgehaald, en toen
dat gauw op een eind was' gekomen, kon
geen bezuinigings-aansporing verhinderen,
dat alle bestaande belastingschoeven af en
toe een halven slag werden toegedraaid
om vulling te krijgen voor de immer ledige
vaten.
Zoo is het gegaan tot heden en zoo zal
het gaan. wie weet hoe lang nog. Da uit
puttingsoorlog, die over de geheele wereld
de economische kracht vei zwakt, tot zij
mogelijk is verlamd, perst offers af, die
niet te brengen zijn dan ten koste van het
zoo goed als onmisbare.
Dat thans de zuinigheidsroepalom weer
klinkt, is niet te verwonderen, en evenmin
dat er nu eens ernstig gedacht wordt aan
de noodzakelijkheid, er gehoor aan te geven.
Er werd, in dat lang verleden, waarvan
zooeven is gesproken, nog wel eens smalend
neergezien op hetgeen de royale Fransch-
man «économie de bouts" de chandellc»
noemt; thans komen allen tot] het inzicht,
dat die eindjes kaars nog wel dienst kunnen
doen, Het meest in de oorlogvoerende lan
den, maar toch óok in die, waar de oorlegs-
fakkel nog maar langs is gegaan, wel haar
gloed deed voelen, doch niet haar vlam
spreidde. Daar gaat men inzien, dat voor
heen wel wat ruw is omgegaan met niet
geheel waardelooze dingen, wat te weinig
is gelet op verspilling, niet voldoende de
macht van het kleine is in aanmerking ge
nomen. De immer voortgaande prijsstijging
van alle benoodigdheden dwingt tot be
perking van het gebruik, gepaard aan min
of meer volkomen onthouding van het over
bodige, en het staat niet meer zoo vast als
vroeger, dat zuinigheid, nu ja, misschien
een deugd, dan toch slechts een van lagere
orde mag genoemd worden.
Wat de wereld, bij het voortduren der
huidige razernij, nog te wachten staat, nie
mand is er, die het kan voorzien. Maar het
is niet moeilijk, te bedenken, dat de onver
mijdelijke gevolgen van een zeer beperkte
productie tot schaarschte van alles moet
lelden. Honderdduizenden mannen en vrou
wen werken met hardnekkigen ijver in de
munitiefabrieken, en wat daar gemaakt wordt,
overtreft al hetgeen de stoutste verbeelding
zich kan voorstellen. Doch dat alles Is absoluut
waardeloos voor de Instandhouding van het
stoffelijk leven der indlviduèn, evenals voor
het economisch bestaan van welke gemeen
schap ookintegendeel, het verslindt in
monsterachtige hoeveelheden de meest on
ontbeerlijke materialen, die voor eiken anderen
vorm van nijverheid op bedenkelijke wijz*
beginnen te ontbreken. De rechtelooze toe
stand, waarin de menschheid dreigt weg te
zinken, verhindert iets te doen om de drei
gende Instorting tegen te houden.
Onder dezen druk is de naastbijliggende
plicht, dat wij zorgdragen dien zoolang mo
gelijk te weerstaan «n vol te houden. Nu
gaat de zuinigheid opgeld doen. Als de toe-
voer van levensmiddelen beperking onder
gaat, moet leder zich op rantsoen stellen,
liefst vrijwillig als 't niet anders kan,
gedwongen.
Daarbij mag niet in aanmerking worden
gebracht, dat er menschen zijn, die, hoe
groot de schaarschte ook worden mag, geld
genoeg bezitten om zichzelf in de ruimste
mate te voorzien. Als het er spant in een
belegerde veste, waarheen alle toevoer is
afgesneden, als te Lelden In 1574 en te Parijs
in 1871, staan vermogenden en behoeftigen
gelijken al behoeft nu nog niet gezegd te
worden, dat voor heel de wereld een zoo
nijpende toestand reeds is ingetreden, wij
moeten er ons toch op voorbereiden, dat
het aldus worden kan. In dezen tijd van
onbegrensde enormiteiten is het voorheen
totaal onmogelijk geachte mogelijk, zooniet
waarschijnlijk geworden.
Er is in de opvatting, dat al het beschik
bare ten goede behoort te komen aan allen,
zonder dat aan enkelen veroorloofd zij, te
eigen bate op een onevenredig groot ge
deelte beslag te leggen, iets blijvends voor
de toekomst gelegen. Wij stellen ons nog
altijd voor, dat zij een diepgaands verbe
tering zal moeten brengen in de onderlinge
verhoudingen, het gemeenteschapsbeginsel
meer tot zijn recht doen komen, door ver
sterking van de macht tot zelfbeheersching
den weerstand tegen de aanvechtingen van
het egoïsme krachtiger maken.
Laten we dat nu eens, binnen onzen
eigen beperkten kring, allen in toepassing
gaan brengen, dan komen wij als vanzelf
tot zuinigheid wat betreft de voorziening
in eigen behoeften, tot mildheid waar het
geldt de tegemoetkoming in die van anderen.
Te kunnen geven hetgeen naar de eigen
aardige volksuitdrukking uit eigen mond is
gespaard, is voorzeker iets heerlijks, terwijl
de schaamteloosheid van wie maar tot zich
neemt, omdat hij „bet best betalen kan, al
kost het ook tienmaal zooveel» nooit ster
ker uitkomt dan in tijden gelijk deze.
Met elkander moeten wij er door heen,
Als ons dit mag gelukken, hebben wij een
leerschool doorloopen, die voor volgende
geslachten, gebruik makende van onze stof
felijke en geestelijke ervaringen, niet zal
nalaten vruchten van levenspractijk voort
te brengen. Wat wij in die school het
eerst te leeren hebben, is: de kleine dingen
j niet te verachten.
Amersfoort in 1916.
Nu ook het derde «orlogsjaar is afge
sloten, vinde een terugblik een plaats.
Door den dood ontvielen aan de stad,
welke zij op de eene of andere wijze dien
den
5 Februari mejuffrouw J. M. de Bruyn, oud-
onderwijzeres;
2 Apsil D. Hubers, sigarenfabrikant en as
suradeur
3 Juli S. J. van Duinen, lid van den Ge
meenteraad, oud-lid van de Kamer van
Koophandel en Fabrieken, oprichter en
lange jaren Bestuurslid van Handel en
Nijverheid
22 Juli D. Gerritsen, lid van den Gemeen
teraad, oprichter en Voorzitter van
•Onderlinge Hulp»
a7 Juli P. van Achterbergh, lid van den
Gemeenteraad
4 Augustus J. Busquet, commies van den
Burgerlijken Stand
16 December W. Woudstra, oud-luitsnant-
kolonel-k wartiermeester, Bestuurslid van
hei Comité voor vluchtelingen
27 December dr. A. II. C. van Driel, oud-
Gemeente-genees- en heelkundige.
Elders overleden de volgende hier meer
bekende persoonlijkheden
A. J. Xijland, oud-districtsschoolopziener;
A. F. Monnier Harper, violist;
W. K. D. van Helden, oud-inspecteur der
cavalerie
Rik Wouters, beeldhouwer;
J. J. Veerman, hotellier te Baarn
dr. A. J. A. Prange, Directeur Hoogere
Burgerschool te Soerabaya
freule Jeltje de Bosch Kemper, opricht
ster van Tesselscbade
A. Beets, notaris te Baarn
P. A. van Buuren, oud-kolonel der infan
terie
W. L. de Petit, oud-generaal-majoor
A. J. Prins, oud-generaal-majoor
J. H. Knel, oud-generaal-majoor;
H. A. Mos, oud districtscommandant der
marechaussee
J. van Dam van Isselt, oud-inspecteur van
het militair onderwijs
F. G. de Bas, majoor der cavalerie
pastoor T. C. Bonekamp, te Soest.
De belangrijkste onderwerpen, in den
Gemeenteraad behandeld, waren
25 Januari, voorstel om Burgemeester en
Wethouders uit te noodi mi, een ont-
werp-verordening op de winkelsluiting
aan te biedenzulks naar aanleiding
van de in October 1914 gehouden en
quête.
29 Februari, instelling van de Centrale
boekhouding en van Maatschappelijk
werk; verleenen van een crediet tot
verwijderen van een zandbank in de
Eem
21 Maart, besluit tot verbreeding van de
Langestraat; voorstel tot verbetering
van de Raadszaal;
18 April, besluit tot het doen aanvangen
der Raadsvergaderingen te 7 uur;
30 Mei, voorstel tot het oprichten eener
eigen etectrische centraleeerste be
sprekingen over duurtetoeslagen
2 Juni, de groote financieele plannen o.a.
tot aanstellen van schoolarts en school-
verpleegstersreorganisatie van den
Reinigheidsdienstsystematische ver
betering van de binnenstadverbete
ring der schoolgebouwenafschaffing
van de kermis wijziging van de Straat
belasting en instelling der Rioolbelas
ting;
20 Juni, bespreking der levensmiddelen-
voorziening
7 Juli, goedkeuring der nadere overeen
komst tot overgifte van de Hoogere
Burgerschool aan het Rijk;
21 Juli. levensmiddelen-voorziening en co
kes-distributie
16 September, Wethouder H. W. van Es-
veld neemt afscheid;
29 September, Conclerge-bode H. van Ma
nen neemt afscheid;
to October, dr. J. W. Jorissen wordt Wet
houder; de Raadszaal voor het eerst
electrisch verlicht;
7 en 9 November, bij de Gemeente-begroo
ting komen Distributiewet en duurte-
toeslag andermaal ter sprake;
28 Novemher, uitbreiding politiekorps;
4 December, lichtbesparing
18 December, de heer J. van der Wal Kzn.
benoemd tot Wethouder
19 December, winkelsluiting; duurte-toe-
slag; Distributiewet.
Merkwaardige futen zijn
13 Januari, watersnood;
19 Januari, watersnood-commissie verga
dert;
21 Januari, II. M. de Koningin bezoekt
Hoogland. Bunschoten en Spakenburg;
15 Februari, St.Ansfridus-kerk gewijd;
17 Februari, tweede overstrooming Eem-
polders;
31 Maart, alle periodieke verloven inge
trokken
9 Mei, zomertijd ingevoerd
3 Juni, Natuurhistorische tentoonstelling;
V Juni, Mijn-toestel V, P. X in gebruik ge
nomen
28 Juni. Commissie van verbruikers opge-
gericht
30 Juni, Groentenhandel aars-vereeniging
opgericht;
17 Jnli, Internationale hoogeschool voor
wijsbegeerte geopend;
25 Juli, F'usie der spoorweg-maatschappijen;
18 Augustus, Distributiewet aangenomen
'door Eerste Kamer;
29 Augustus, 42ste Algemeenc vergade
ring Volksbond tegen drankmisbruik
23 September, paddenstoelen-tentoonstel
ling.
16 October, wetsontwerp tegen huur-opdrij-
ving;
24 November, kolenschaarschte en treinen-
Uit den regenmeter hier werd in Decem
ber na 21 regendagen afgetapt 87.4 m.M.
neerslagde grootste hoeveelheden den
i2den ii.l. 16.1, den 23Sten nl. 12.5,en den
29Sten nl. 12.7
Met dat al heeft Wintermaand de kolen-
besparing zeer iD de hand gewerkt.
Aan het postkantoor Amersfoort en de
daaronder ressorteerende hulpkantoren werd
in December ingelegd bij de Rijks-post
spaarbank f48988.54 en daaruit terugge
vraagd f 34 928 72.
Het laatste door dit kantoor uitgegeven
boekje draagt het nummer 20 792.
In het geheele jaar werd ingelegd
f617796.12 en teruggevraagd f500743.4»,
zoodat or.danks den beuarden tijd f 57 000
in 19:6 kon overgelegd; nog afgescheiden
van de overige spaarbanken en gelegenhe
den om gelden te beleggen.
Eerst thans vinden we een plaatsje voor
het volgende verslag,
I Al werd de vergadering ook 15 Decern-
ber gehouden, toch heeft het verslag nog
waarde voor belangstellenden en volge
het dus.
Onder voorzitting van den heer J. G e r.
K 1 e b e r werd Vrijdagavond ten Raadhuize
1 gehouden de 203de openbare vergadering
j van de Kamer van Koophandel en Fabrieken,
i welke werd bijgewoond door alle leden en
den Secretaris, den heer H. P. v a n H a se I e n.
