ESFQORTSCHE COÏÏRAIT.
Donderdag 25
Januari 1917.
No. 8829
67e Jaargang
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff"
HOOFD-REDACTEUR
AM F.RSFOORT,
Verschijnt Dinsdiig-, Ihindèrdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden j
franco per post ƒ1.15. Adi'erte: tiëii 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieele- en onteigenings-
advertentiön per regel 15 cent. KOOlames 1—5 regels ƒ1.25 Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, 10 cent.
Bij advertentiön van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU:
ZOB.TEG1ACHX 9.
KENNIS (1 F. V I h <i N.
Burgemeester en Wethouders stellen voor
de verkrijging van distributie-artikelen bon
boekjes legen kostenden prijs) beschikbaar.
De winkelieis moeten aan houder(stcr)
van dit hoekje do artikelen verknopen, voor-
zoover hun die door Int Levensmiddelen-
bureau zijn verschaft, tegen geen hoogeren
prijs dan aan de voorzijde vermeld (tenzij
verandering van den prijs door Burgemeester
en Wethouders op do gebruikelijke wijze
is aangekondigd) en tegen inneming van
de betreffende coupons (losse coupons zijn
ongeldig).
Zooveel mogelijk op Vrijdag en Zaterdag
zal in de stedelijke bladen worden vermeld
de hoeveelheid van een of meer artikelen,
die aan éen gezin mogen worden afgeleverd
in de daaropvolgende weck, benevens het
nummer van de coupon, die daarvoor be-
stemd is.
Uiterlijk op Dinsdag na den verkoop van
de aangekondigde artikelen, levert de win-
keiier in een ontslag (of een opplakbludj 1
waarop vermeld soort cn aantal, de ont-
vangen coupons in op het Levensmiddelen-
bureauiedere soort afzonderlijk.
De Kilo's die, deze vertegenwoordigen,
worden dan afgeschreven op het aantal
Kilo's, dat hem verschaft is.
Mocht hij iu de verkoopweek nteer noo-
dig hebben dan hem is verschaft, dan kan
hij zooveel coupons tusschcnlijds inleveren
als het gewicht van een verpakking van
dat artikel bedraagt en zoo er nog voor
raad is daarvan betrekken tot Zaterdag
voormiddag van die week.
Wordt door een gezin van de voor die
weekten verkoop gestelde artikelen geen
gebruik gemaakt, maar wel een volgende
maal, dan worden de vervallen coupons
tegelijk met de die week geldende uit het
boekje genomen en alle ingeleverd door
den betreffenden winkelier.
Aan den winkelier, die op welke wijze
ook misbruik maakt van de coupons,
worden geen Regeeringsartikeien meer ver
schaft, onverminderd de daarop gestelde
srraffen bij de Distributicwst.
Van een verbruiker die op welke wijze
ook misbruik maakt van deze coupons,
wordt het boekje ingehouden, onverminderd
de straffen, vastgesteld bij de Distributie wet.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
VAN RANDWIJCK.
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA.
COKES-DISTRIBUTIE.
Hoofden van huisgezinnen en alleeiiloo-
pende personen, die alsnog in aanmerking
wenschen te komen voor de distributie van
goedkoopc cokes, worden verzocht, niet
aanvang van Donderdag 25 Januari 11; 17
zich te wenden tot het Levensmiddelen-
bureau (Valkestraat 12) onder medebrenging
van hunne broodkaart (roggebrood-, dan
wel bruinbroodkaart).
Er wordt de bijzondere nadruk gelegd
op de wenschelijkheid, dat alleen diegenen
gebruik maken van deze distributie, voor
wien het verkrijgen van ander* brandstoffen
bezwaren oplevert.
Er zal door het Gemeentebestuur nader
worden uitgemaakt, of dc aanvragers in
aanmerking komen voor de distributie.
De Directeur van
het Levensmiddelen-bureau.
cn huishoudschool, Dinsdagavond de eerste
harcr reeks voordrachten hield, was geheel
bezet. Ofschoon nog zooveel stoelen werden
aangedragen als maar voorhanden waren,
moesten zeer velen zich vergenoegen met
een staanpUiatsje bij het buffet, dat voor
deze gelegenheid dienst deed als aanrecht.
Men stond er vele rijen dik.
Dr. II. W. de li o e r, Directeur van den
Keuringsdienst, sprak een inleidend woord
waarin hij er zijn vreugde over uitsprak
dat zóo ongedacht velen warca gekomen
en den wensch uitte, dat ook de volgende
voordrachten, eveneens over.
bezuiniging
Voor do huisvrouwen.
De bovenzaal van
waar mejuffrouw C. J.
rectrice van de Amersfoortschc
Dc Keizerskroon»
bratidstoffe
andere, dat is: meer juiste samenstelling
der voeding, de zelfde belangstelling moch
ten hebben, óok al werd daarbij geen gra
tis verloting in uitzicht gesteld.
Mej. Ten Bosch, hierna het woord
verkrijgend, wiWe liever aannemen, dat zoo
heel velen gevolg hebben gegeven aan de
uitnoodiging omdat zij volkomen beseffen
hoe zuinig men onder de tegenwoordige
tijdsomstandigheden moet zijn, hoe men
moet besparen op brandstoffen om niet
voor het geval te komen, dat, door volle
dige uitputting van den veel te kleinen
voorraad, men te avond of morgen niet in
staat zal zijn, brandstof te koopen, al zou
men er nog zoo veel voor willen bieden.
Ook spr. hoopte iutusscheu bij de vol
gende lezing over goed en goedkoop
eten een even groot en even belang
stellend publick te hebben.
Zuinigheid met, zooveel mogelijke be
sparing van gas is dringend noodighet is
een ontzeggen, dat arin èn rijk treft.
Allereerst wilde spr. demonstreeren de
hooikist, een hoogst eenvoudig, doch tevens
hoogst practisch stuk huisraad, dat eigenlijk
in geen enkel huishouden mocht ontbreken.
Ofschoon de hooikist ook hier te lande kan
bogen op een reeds jarenlange ervaring is
zij nog bij slechts enkelen bekend. Sommi
gen, die haar probeerden doch verkeerd
toepasten klaagden al gauw »h« t ding
deugt niet». Do hooikist deugt wel; doch
niet ieder kan er mee omgaan.
De hooikist is. gelijk haar naam aanduidt,
een kist of doos van niet al te dun hout,
gevuld met niet al te vast aangestopt hooi,
dat wordt samengehouden door een lap
gonjö of jutte, een stuk gonjezak, of wat
men bij de hand heeft. De binnenkant van
den deksel, die zoo goed mogelijk moet
sluiten op het onderstuk de tigclijke
hooikist is mede voorzien -van een flinke
laag hooi, weer saamgehouden door een of
ander stuk doek,
In het midden van dc eigenlijke kist is
oen cilindervormige holte, waarin de pannen
worden gezet cn die vervolgens wordt afge
sloten door een kussentje, mot hooi gestopt,
waarna de deksel flink wordt aangedrukt
en middels een haakje of een werveltje ge
sloten.
Spr. knipte van geel katoen de lap, die
het bovenste deel der l-w-'kist bedekt,
mankte daarin de itfe j-iigc opening
(met randjes) en lv vestigde daaraan de
driemaal grootere lap, die bijna tot den
bodem der kist reikt.
Wie geen hooikist kan koopen, of er geen
kan maken, kan volstaan met een dergelijk
toestel te vervaardigen van couranten.
Daartoe legt men ecnige groote couranten
op elkaar, zóo, dat de punten een ster vor-
al te vast saamgeknepen prop waarop
de pan komt te staan en slaat de plat
liggende couranten rond de pan. liet ge
heel zet men in een teil; het best echter in
een kersenmandje, dat dan altijd gereed is.
Is het eten in hooikist of mandje geplaatst
dan behoeft men er niet meer naar. 0111 te
kijken;het wordt vanzelf gaar. Hooikist of
couranten-omhulsel moet tijdens het gaar
worden vooral niet worden geopend.
Natuurlijk moeien de spijzen zoogenaamd
voorkoken dat is «enigermate worden aan
de kook gebracht eer men ze in de hooi
kist doet.
Als we in gewone omstandigheden spijs
koken, op gas, kachel of fornuis, moet het
water of de melk worden verwarmd tot
100 graden. Iedere huisvrouw weet, dat,
als de spijs zoo ongeveer gaar is, men haar
wat achteraf zet op kachel of fournuis, waar
de spijs dan verder gaar wordt.
Hierop nu berust de werking van de
hooikist, die niets anders is dan een middel
0111 de warmte goed vast te houden. Hooi
is een slechte warmtegeleider waarom
dan ook bjj het hooien de boerenarbeider
z.iju keteltje of pannetje met eten in het
hooi zet om het warm te houden en men
vroeger wel eten warm hield in de bedstee,
zich bedient van een tea-cosy (theewarmer)
van een thermos-flesch, die de dranken
warm dan wel koel houdt, naarmate men
ze er warm dan wel koel indoet.
Door de warmte te bewaren, worden de
spijzen verder gaar.
Wie een hooikist met succes wil gebrui
ken, lette op de volgende voorschriften
1. Neem een pan, die past in de kist
of vul de overgebleven ruimte met papier
aan.
2. Zorg, dat de pan zoo goed als geheel
met de spijzen is gevuld.
3. Laat de spijzen ongeveer éen zesde
van den tijd, waarin ze anders gaar worden,
verkoken.
4. Zet de pan zoo vlug mogelijk in de
kist.
5. Zorg, dat de kist goed sluit en maak
ze gedurende de bereiding niet open.
6. Laat de spijzen drie maal zoo lang
in de kist als ze anders noodig hebben om
gaar te worden.
7. Reken wat minder vocht dan voor
de gewone bereiding zou zijn.
8. Laat de kist na gebruik goed uitluch
ten en verfrisch nu en dan het hooi.
Bij de bereiding der spijzen in couranten
neemt men de zelfde regels in acht, maar
rekent den vóorkook-tijd iets langer.
Vooral is de hooikist goed voor gerech
ten, die flink moeten gaar koken, als kool.
spruitjes, aardappelen, enz.voor alle stamp
potten voor bouillon-soepenvoor melk
spijzen; en voor na-braden van vleesch.
Het groote voordeel van het gebruik der
hooikist is. dat men geen omkijken heeft
tiaar dc spijzen, die er tevens niet in kun
nen aanzetten dan wel aanbranden.
Zij geeft dus niet alleen besparing van
brandstof vooral in den zomer, omdat
wc dan geen kachel aan hebben en dus
kachel of fornuis inoeicn aanmaken lang
vóór de spijzen worden genuttigd en deze
aanblijft lang nadat het eteu ia afgeloopen
maar óok besparing aan pannen, die van bin
nen noch van buiten slijten, hetgeen vooral
bij emaille pannen zoo vaak het geval is door
aanzetten dan wel aanbranden terwijl er
niets overkookt dan wel behoeft wegge
worpen door aanbranden.
De hooikist geeft óok besparing aan zorg,
moeite en tijd. Als de spijs er. na behoor
lijk vóor-koken, in is gedaan, kan de huis
vrouw zich verwijderen, als zij bijvoorbeeld
moet gaan werken, in alle gerustheid van
huis gaan, zonder dat zij vrees behoeft te
hebben, dat de kinderen zich branden aan
kachel of fornuis.
Eigenlijk is geen enkel nadeel verbonden
aan de hooikist, die, goed behandeld, in
lengte van dagen duurt en ten volle waard
is, aangeschaft dan wel zelf gemaakt te
worden.
In de nu volgende korte pauze werden
240 papiertjes uitgedeeld, drie van welke
de gelukkige whisters van eeu zeer mooie
hooikist aanwezen.
Hierna werd gelegenheid gegeven, de
in de hooikist verder gaar geworden spijzen
Regeeringsrijst (die 3.5 kopje water
moet hebben) en stamppot van aardappelen,
wortelen, uien en groene erwten te
proeven.
De opmerking »Wat een rare combinatie;
hutspot met groene erwten» werd door
mejuffrouw Ten Bosch ongeveer beant
woord met
Tóch niet, want die erwten vervangen
het vleesch. Gij weet, dat het voedend be
standdeel van vleesch vooral is eiwit en
dit eiwit krijgen we veel goedkooper uit
de erwten.
Nemen wc eens aan, dat aan vet vleesch
noodig is 2 ons per persoon en d >t we de
thans goedkoopste soort vleesch gebruiken,
dus schapevleescb, van 40 cent, oau hebben
we per persoon noodig voor 8 cent aan
vleesch om voldoende eiwit in onzen stamp
pot te krijgen. Het zelfde kunnen we ver
krijgen door 1.5 ons groene erwten te
nemen die het voordceligsi den dag te
voren iu de hooikist worden gaar gewarmd
die bovendien slechts 3 cent kosten.
De stamppot viel, toen men hem had
geproefd, zeer in den smaak en zal stellig
in menig gezin navolging vinden.
De heer J. M e b i u s, Voorzitter van de
Commissie van verbruikers, dankte mejuf
frouw Ten Bosch voor haar voorlichting
en beval de volgende demonstraties met
1 warmte aan.
Hierna werd de bijeenkomst omstreeks
half tien gesloten.
IHonstbodeu en huizen.
Het dienstboden vraagstuk belooft na den
oorlog nog meer acuut te zullen worden
dan het er vóór reeds was. Men zal het
doorgaans met minder personeel moeten
stellen, deels omdat het moeilijker zal zijn
te krijgen, deels omdat de duurie wel een
poos zal aanhouden, terwijl de belastingen
allerwege zwaarder zullen worden. Daar
echter elk huis een bepaalde hoeveelheid
werk oplevert, dat moet worden afgedaan,
hebben wij een zeer lastig probleem waar
voor slechts twee mogelijke oplossingen
denkbaar zijn: óf het gezin zal op de cenc
of andere wijze het dicnstbodeiiwerk zelf
worden verminderd
Wij vinden, schrijft >De Hangscho Post»,
in een Engelsch tijdschrift 1: ;i opstel, dat
liet laatste middel bepleit en poogt, de
mogelijkheid zijner toepassing aan te toonen.
Het zware werk iu een huis houdt groo-
tendeels verband met hot bereiden en op-
dienen der maaltijden, met de verwarming
en met de reiniging.
De reiniging zou veel kunnen worden
verlicht door meer algemeene toepassing
van stofzuigers, en door het aanbrengen van
loopend water in alle slaapvertrekken.
De verwarming met het ciiulelooze
aandragen van steenkool, hot wegvoeren
van asch cn het passen» op kachels
zou meer rationeel kunnen worden ingericht
door algcnieeno invoering van centrale
verwarming, hetzij van Gemeentewege,
hetzij coöperatief, bloksgewijzeook zou
ruimer gebruik kunnen worden gemaakt
van gaskachels.
De keuken wordt eenvoudigafge
schaft, incluis de keukenprinses; ukhai.sfn
dc steden, en in die huizen welke bij ge-
heelc straten aan elkander zijn gebouwd.
Achter langs elk complex komt, naar de
Engelsche schrijfster voorstelt, een eet-
galcrij, waartoe elk huis niet een gesloten
deur toegang heeft. Dio galerij wordt in
compartimenten verdeeld en de maaltijden
worden in een centrale bereid, door com
petente koks en onder toezicht van tot dat
doel benoemde comités. Op die wijze, zou
goed bereid voedsel worden virkregen en
het zou voor elk gezin mogelijk zijn, ecu
menu te kiezen, dat strookt met smaak en
beurs. Bediening, borden wasschon, enz
wordt bezorgd door de centrale; na de
maaltijden gaat elk gezin weder naar zijn
eigen woonvertrekken.