AUEKSFOORTSCHE GOURAII.
Dinsdag 24 ®g April 1917.
No 8867.
67e Jaargang.
Uitgave van de Naamloo/e Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firina A. H. van Cleeff".
HOOFD-REDACTEUR
F. J. FREDSRIKS.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden1.
franco per postƒ1.15. Adverteutiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieele- en onteigenings-
advertentien per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels >,25 Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, 10 cent.
Bij advertentiën van builen de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU:
SOPTZOHAOBT 9.
KENNISGEVINGEN.
Burgemeester en Wethouders der Ge
meente Amersfoort
maken bekend, dat door den Gemeente
lijken Keuringsdienst is geconstateerd, dat
goedkoop ongebuild tarwebrood, door dn
volgende drie bakkers verkocht, te licht
van gewicht is bevonden
A. J. van Zalingen, l.angestraat N'o 1.
W. C. Ramselaar, Bloemcndaal No. in.
CoOp, Bakkerij «Helpt Elkanderi Muur-
huizen Nu. 48.
Amersfoort, 23 April 1917.
De Burgemeester,
Van RANDWJJCK.
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA.
Burgemeester en Wethouders van Amers
foort,
vestigen er de aandacht op, dat de dagen,
waarop, in verband met kerkelijke feesten,
de winkels tot half elf geopend mogen
blijven, telkens van te voren bij openbare
aankondiging worden bekend gemaakt.
1 let -v.erl)fltL.om. gas of clectrisch licht t<-
bezigen, zal-- op die dagen afleen dan' zijii
opgeheven, wanneer dit uitdrukkelijk
in de aankondiging worden vermeld.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd.
De Burgemeester,
Van RANDWIJCK.
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA.
ONTEIGENINGSWET.
De Burgemeester der Gemeente |Amers-
overwegende, dat hem gebleken is, dat
door WILLEM BESSEM, van beroep win
kelier. wonende tc Amersfoort, Langestraat
N'o. S9 (filiaal M. J. Raadsveld) de maximum
prijs van eieren wordt overschreden,
gelet op de artikelen 76a en volgende
van de Onteigeningswet en op de machti
ging van den Minister van Landbouw,
Nijverheid en Handel,
besluit
onmiddellijk in bezit te nemen en ter
beschikking te stellen ten behoeve van de
bevolking der Gemeente of van aldaar be
staande bedrijven, tegen prijzen, die niet
te boven gaan de daarvoor door den Mi
nister van Landbouw, Nijverheid en Handel
bepaalde bedragen, de na te noemen waren,
aanwezig in den winkel en in de pakhuizen
van genoemden VV. Bessem, filiaalhouder
van dc firma M. J. Raadsveld:
4002 versche kip-eieren.
Amersfoort, 19 April 1917.
De Burgemeester voornoemd,
J. VAN DER WAT.,
loco-Burg.
EEKSTE AMERFOORTSCBE GECONTROLEERDE NACHT-VEILIGHEIDSDIENST
Stel uw perceel onder onze bewaking ter VOORKOMING van onge
regeldheden.
TARIEF I. Per week 25 cent. SPECIALE bewaking billgk tarief.
Abonnementen per week, per maand of per kwartaal.
SO EST ER VV EG 32, De Directie:
hoek Stationsstraat. C. J- W. van EIMEREN A Co.
Amersfoort vóór zestig jaar.
i,
EIEREN.
Dc Burgemeester der Gemeente. Amers
foort
maakt bekend.dat de Minister van Land
bouw, Nijverheid en Handel heeft goed
gevonden,
met ingang van heden in te trekken zijne
beschikking dd. 3 April jl. No, 2S600 b,
afdeeling Handel, voor zoover betreft sub
15, ingevolge artikel 8, derde lid, der Dis-
tributiewet 1916, vastgestelden maximuin-
kleinhandelprijs van eieren.
Amersfoort, 23 April 1917.
De Burgemeester voornc
Van- RANDWIJCK
O LI EN EN VETTEN.
.i}e Burgemeester der Gemeente Amers
foort
maakt hekend, dat de Minister van Land
bouw, Nijverheid en Handel.
gezien artikel ie lid, der Distributie-
wet 1916,
heeft goedgevonden te bepalen, dat het
met ingang van heden verboden is, eetbare
oliën of vetten en oliën of vetten, welke
eetbaar gemaakt kunnen worden, voor een
ander doel te gebruiken dan als levens
middel of als grondstof voor levensmiddelen.
Amersfoort, 23 April 1917,
De Burgemeester voornoemd,
VAN RANDWIJCK.
G AS-OLIE.
EIEREN.
De Burgemeester der Gemeente Amers
foort
maakt bekend, dat dc Minister van Land
bouw, Nijverheid en Handel beeft goedge
vonden. met ingang van heden, ingevolge
artikel 2 der Distributiewet 1 qxC«, vast te
stellen een maximum-prijs voor eieren van
9 cent per stuk.
Amersfoort, 23 April 1917.
De Burgemeester voornoemd,
Van RANDWIJCK.
De Burgemeester der Gemeente Amcrs-
foort
maakt bekend, dat de Minister van Land
bouw, Nijverheid en Handel,
gezien zijne beschikkingen van 29 Maart,
1 3 en 4 April 1917, Nos. 27203, 30007 en
30177, afdeeling Handel,
heelt goedgevonden tc bepalen
1. dat onder gasolie mede worden vcr-
1 staan ruwe olie en alie derivaten daarvan,
met uitzondering van smeerolie, licht- en
motorpetruleum en benzine. In geval van
twijfel of een artikel al dan niet onder
gasolie gerangschikt moet worden, beslist
de Toewijzigings-commissie voor gasolie.
2. dat onder benzine mede wordt ver
staan ruwe benzine en al hare derivaten
en benzol, een en ander ter beoordeeling
der Toewijzigings-commissie voor benzine.
Amersfoort, 24 April 1917.
De Burgemeester voornoemd.
VAN RANDWIJCK.
KA. V SEN.
De Burgemeester der 'emeente Amers-
foort
maakt bekend, dat de Minu 'rvan Land
bouw, Nijverheid en Handel heeft goedge
vonden, met ingang van heden ingevolge
art. 8, 3e lid, der Distributiewet 1916 voor
kaarsen vast te stellen een maximum-prijs
in den kleinhandel van f 0.50 per pak van
300 Gram netoprijzen voor ander gewicht
naar evenredigheid,
Amersfoort, 23 April 1917.
De Burgemeester voornoemd,
VAN RANDWIJCK,
VARKENS'VLEESCH.
l)e Directie van het Levensmiddelen-
bureau maakt bekend, dat op de bon voor
varkensvleesch alléén verkrijgbaar zijn die
artikelen voor welke een maximum-prijs is
vastgesteld (zie max.-prijzenlijst in de sla
gerswinkels).
De verkoop van andere artikelen afkom
stig van Regeerings-varkens, als worst,
koppen, beenen, zwoerd, enz., behoeft niet
te geschieden tegen afgifte van een bon.
De Directie van het levens
middelen-bureau,
Dr. H. W. DE BOER.
K. KAAN Jz.
Geduld overwint alles, zelfs den schroom
van den schrijver der volgende herinne
ringen om deze af te staan aan de courant,
opdat de huidige bewoners van het vrien
delijk stedeke aan de Eem zullen ervaren
hoe het er een goede halve eeuw geleden
uitzag.
Het verheugt ons, dat hij eindelijk ge
volg heeft gegeven aan onze herhaalde
verzoeken om eens iets te vertellen uit den
goeden ouden tijd het doet ons leed, dat
we hem niet nader kunnen aanduiden dan
als een man, die. hier geboren en opge
voed, de stad en haar nooden en behoeften
door en door kent, als achtenswaardig
burger in den ruimsten zin des woords, die
ih menig college zelf meehielp de stad
vooruit te brengen, wiens scherp verstand
en juist doorzicht nog heden ten dage door
zeer velen op prijs worden gesteld.
Geven we hem thans het woord.
Ge hebt me al meermalen gevraagd, u
eens iets te vertellen omtrent den toestand
in en om Amersfoort vóór ongeveer zestig
jaar en ik wil thans eindelijk eens voldoen
aan uw verzoek en eens grasduinen in mijn
vele herinneringen.
Om te beginnen Amersfoort was zoo
lusschen 1830 en 18A0 naar men ons op
school leerde een stad van ruim 12 000
zielendit laatste woord genomen in de
gewone Aardrijkskundige beteekenis, want
hcusch, zulke doetjes waren allen lang niet.
liet bebouwde gedeelte bevond zich bin
nen de buitensingelgrachten, thans meer
bekend als het Plantsoen. Alleen buiten
de Koppelpoort, aan dc haven, bevond
bevond zich een aaneengebouwd gedeelte,
evenals buiten de Kamppoort. Buiten de
Utrechtsche- en de Arnhemsche poorten
(toen nog -Slijkpoort geheeten) stonden
slechts enkele huizen en een molen, overi
gens een hier en daar verspreide boer
derij. Buiten de St. Andriespoort (in de
wandeling Driesjespoort) in de Nachtegaal-
stegen en ook aan het stadsplantsoen waren
tuinen met koepels, waar de burgers des
zomers hun namiddagen doorbrachten.
De tijd stond nog niet in het teeken
van het snelverkeer. Spoorwegen en
trams waren er hier nog niet. De
reisgelegenheden bestonden alleen in dili
gence-diensten wie dat niet kon be
talen, moest maar gebruik maken van zijn
eigen reisgelegenheid. Waren de onder
danen daartoe niet. dan wel niet meer, ge
schikt, dan maar per vrachtwagen of hon
denkar.
Die diligences waren nogal gezellig.
Gewoonlijk toch kenden de tochtgenooten
elkaar en daar men wist, dat men eenige
uren op elkaar gepakt in zoo'n rammelkast
moest zitten, maakte men al gauw een
praatje en daardoor kwam de tijd dikwijls
nog spoedig om.
Bovendien gebeurde er gewoonlijk het
eene of andere vermakelijk avontuurtje. Zoo
herinner ik me, dat wij eens bij het Huis
ten Halve waren en dat het paard, volgens
den voerman, noodzakelijk moest voldoen
aan een natuurlijke behoefte, doch niet
kon, hetgeen volgens een oud spreekwoord
bij paarden meer schijnt voor te komen.
De voerman wilde zijn paard er niet aan
wagen, en wij wilden verder. Er werd
krijgsraad gehoudenbet geheele gezel
schap klauterde uit den wagen en zette
zich uit alle macht aan het fluiten. En
waarlijk, na ruim vijf minuten kon de reis
worden voortgezet.
Bijna zou ik den beroemden omnibus-
dienst !op Maarsbergen hebben vergeten
waarmee wel eens erger oponthoud voor
viel, doch, dank zij de bereidwilligheid van
de omwonenden, men toch ateeds zij het
ook met een ander vehikel bijtijds de
aansluiting op de toenmalige Rhijnspobr
haalde.
Ge zult mij deze uitweiding wel ten goede
houdenoude menschen verdiepen zich
nog wel eens in bun jeugdherinneringen.
Om dan terug te komen op de sta#.
De poorten waren op een na vervangen
door hekken, die de* avonds op zekeren
tijd werden gesloten, zoodat men de hulp
van den portier noodig had om er in of
er uit te komen.
Er bestonden in dien tijd namelijk nog
Gemeente-accijnzen en aan elke poort «ai
des daags dan ook een Gemeente-kommiee
op wacht, die gewoonlijk zijn tijd doodde
met nettenknoopen of pijpedoppen maken
(de lange Gouwenaars waren toen nog in
hooge eer). Maar ondank* die bewaking
bij dag en nacht werd er toch geamokkeld.
De stad zelve zag er toe heel anders uit
menig oudje uit dien tijd zou vreemd opzien
wanneer hij of zij thans eens terugkwam.
Zoo vond men aan enkele huizen nog
buitenluiken, waarvan de eene helft naar
onder, de andere naar boven kon worden
geopend. De bovenste helft diende voor
luifel, de onderste om er op uit te stallen.
Vooral in de buurt van 't Hof, langestraat en
Krommestraat waren er nog veel pothuizen.
Immers de huizen waren daar zeer ondiep,
zoodat bij de meeste de keuken een plaatsje
vond in den kelder, waarvoor dan het pot
huis een zeer gerieflijke uitbouw was. Deze
pothuizen dienden overdag ook wel voor
uitstallingen, enz. en 's avonds tot rust- en
uitspanningsplaats voor de lieve jeugd, welke
in die buurt en destijds nogal talrijk was
en wel vol jongensstreken zat, doch nooit
zóo ver ging als de huidige jeugd.
Ook waren er nog huizen met metalen
kloppers op de deuren en andere met een
anthieke, statig uithangende huisschel, waar
van de trekker bestond uit een soort k!eten
met een knop onderaan. Deze alarm- in
richtingen oefenden steeds een groote aan
trekkingskracht uit op ons wanneer de
avondscholen uitgingenwant er waren in
dien tijd we leefden nog niet in de Êeuw
van het kind nog avondscholen. Enfin,
we zijn. er óok gekomen
In de Langestraat waren nog enkele zeer
oude huizen, waarvoor de commissie voor
oudheden, in Den Haag, gaarne een knieval
zou hebben gedaan. Gelukkig voor de
eigenaats, die ze noodwendig moeaten ver
bouwen, bestond die commissie toen nog
niet; anders waren die eigenaars gefopt
geweest. Trouwens oude tinnen koffiekanen,
koperen bedwarmers, enz. kon men toen
nog maar alléén vinden bij uitdragers.
Slechts werkelijk mooie dingen, die waarde
hadden en voor het verkeer niet levens
gevaarlijk waren, werden bewaard, De
antiquititis heerschte destijds nog niet epi
demisch.
De vischmarkt, die in 1857 werd overge
bracht naar het Lieve Vrouwe-kerkbof,
stond aan de LaDgeatraat op het overkluisd*
