1
onderlinge leesgezelschappen bij gebrek
aan openbare of die der bockvcrkoopers,
want er werd in die dagen nogal gelezen
voor prentjeskijken was er n..g niet veel
gelegenheid.
Onder dc burgerij stond het verkeer
vooral in hol tcckcn van dc Buurt. De
neringdoenden woonden nog allen in hun
zaken. Aan vele huizen waren vaste banken
en waar die niet waren, zette men de bank
waarvan ieder voorzien was buiten
en ging men des zoinersavonds een poosje
stoepen en buurten.
De buurtschap deed zich ook gelden bij
vele buitengewone gelegenheden, bijvoor
beeld bij begrafenis, waarbij de overledene
meestal door de naaste buren grafwaarts
won* gedragen, liet spreekt wol vanzelf,
dat er ook wel eens oneenigheden voor
kwamen in de huurt.
(Slot volgt.)
Hoe Albiou ook tegenwerkc, het interna
tionaal socialisten-congres te Stockholm
zal zeker niet zonder uitwerking blijven.
I)t< lllli/.CIIllste
Zondag was het do duizendste dag van
den oorlog, gerekend van de oorlogsverkla
ring door Oostenrijk aan Servië.
Duizend lange en bange dageu van
ineedoogenloozen. ongekenden gruwel, el
lende. nood, schande en waanzin; duizend
dagen, waarin de energie van gansche
menschengeslachten is vernietigd en die
door duizenden maanden van vrede en
tnoeizamen arbeid zullen moeten worden
gevolgd eer de maatschappij weer op haar
normalen gang zal komen, dien van de
dagen vóór i Augustus 191.1;
Naar aanleiding van dezen allerdroefste»
herinneringsdag schrijft do Friedenswarte*
De ntenschheid heeft op dezen dag dui
zend dagen van den vreeselijksten oorlog
achter den rug. Duizend dagen, waarin de
menschen bloed en tranen hebben vergoten,
waarin de vlijt en de hoop van gansche
geslachten zijn vernietigd, waarin de schep
pende arbeid slechts beoogde de vernieti
ging van leven en goed. Duizend dagen
van smaad voor de menscheid. Duizend
dagen, welker werking een eeuw niet zal
kunnen goedmaken.
De apostels van den frisschen, vroolijken
oorlog, wier wijsheid den oorlog altijd als
een korte, verfrisscherule aderlating voor
stelde. zullen stil op den achtergrond moe
ten blijven, als de kroniekschrijver dezen
duizendsten dag van den oorlog zal boeken.
Zij zullen inzien.dat zij een dwaalleer ver
kondigden en dat in onze dagen de oorlog
niet meer is de verwekker, doch de ver
nieler van de kuituur,
Mogen op dezen treurigen gedenkdag
inillioenen tijdgenooten in stillen inkeer tot
zichzelf rekenschap alleggen van.de waan
zinnigheid van den oorlog en van de be-
teekenis van deze duizend verloren dagen.
Dat kan de treurige toekomst, die den I
tijdgenooten wacht, iets verlichten.
(let zou goed zijn, als op den zzsten April 1
de pers, de kerk en de s hocvl in alle Ian-
den de aandacht zonden vestigen op de I
beteekenis van dezen dag en op de groeiende j
beweging, die het grootste kwaad van alle j
tijden voor eeuwig wil verbannen. De ge-
denkdag zal in zoover iets verzoenlijks j
hebben, als bij de menschen van alle lan-
den evenzeer betreft; vriend en vijand.
1 let bittere van dezen gedenkdag zaFeven-
wel in de gedachte liggen, dat zelis deze
duizendste dag van liet onheil nog niet de j
laatste is.
lloe lang nog .-
Elke poging om een beslissing te brengen.
is tot heden mislukt en men is, ten koste
van tienduizenden menschenlevens, thans
zóo ver gekomen, dal zelfs een overwin
ning niets meer kan veranderen aan het 1
lot van den overwinnaar, die moet bezwijken I
onder den last van de triomf.
Doch er komt kentering.
Fit Geneve word geseind aan de »Ber-
liner Zeitung am Mittag* dat volgens
»Le piogrês de Lyont, welk blad als spreek-
buis van de Kegeering werd gebruikt en j
dat voor het bericht instaat, de Entente
met betrekking tot den veranderden stand
van zaken, ten gevolge van Rusland's afzien j
van Konstantinopel en van Amerika's in-
grijpen in den oorlog, con nieuwe verkla- 1
ring over haar oorlogsdoeleinden heeft af
gegeven. Als nieuwe gemeenschappelijke
bevordering voor den vri.de zou van kracht I
zijn het afzien van iedere verovering, de j
onafhankelijkheid vun Polen en de interna- I
tionalisatie der zocöiigten.
Aan dc »N. Ziiricher Ztg.« wordt uit
Kopenhagen gemeld, dat de vredespogingen
niet alle krachten zullen worden voortge
zet. Aan den kant van de Centrale mogend- 1
heden en van Frankrijk, Rusland en de Bal-
kanlanden schijnen de vooruitzichten voor j
den vrede goed te staan. De tegenstand
komt alleen van de zijde van Engeland,
dat niet in te willigen eischcn stelt en zelfs
verlangt, dat Duilschland gebied zal afslaan, j
Duilschland zou volgens dit bericht afstand
moeten doen van Helgoland, van de beschik-
king over het Ivieler kanaal en alle Duitsche
Noordzeehavens aan Engeland moeten af-
Xiet verzuimen!
Leest vooral toch in ELK nummer
van ons blad de kennisgevingen trouw
na.
Ze bevatten telkens inlichtingen,
mededeelingen van maatregelen, die
genomen zijn of moeten worden, kor
tom, men vindt er allerlei in, dat
een ieder van nut kan zjjn
een ieder dient te weten
een ieder dient na te komen
om in eigen belang zich zelf voor
schade pn onaangenaamheden te he
in de advertentie-rubriek doet de
brandstollen-commissie heden een oproep,
die aller belangstelling in hooge mate
vraagt.
Stadsnieuws.
In de Doopsgezinde kerk hier hoopt aan
staanden Zondagochtend voor te gaan ds.
G. Wuitc Jzn., uit 's-firavenhagc.
De thans voor de 11 e week geldende
broodkaart is geldig tot en met 28 April.
Dat is echter een Zaterdag, welken dag
velen des avonds brood plegen te koopen
voor den Zondag.
De Minister van Landbouw heeft daarom
bepaald, dat de bakkers reeds Zaterdagmid
dag om 12 uur brood mogen leveren op
coupons van de 12e weekkaart.
Nog steeds is het koud en er valt volgens
de weerkundigen nog niet veel wijziging van
temperatuur te verwachten. We kunnen dus
nog ons voordeel doen met goeden raad om
trent zuinig stoken.
Een l.ochemsche huisvrouw schrijft om
trent haar bezuinigingsmethode op dit ge-
De kachel word om zeven
met een paar vuurmakers,
aangemaakt
droge turf,
drie vier droge briketten en een halve kit
(vier a vijf scheppen) cokes. Om elf uur
gaan er drie drijfnatte houdblokken op, om
twee uur twee u drie drijfnatte turven. Daar
op blijft de kachel nog vijf uur warm en
is de temperatuur in de kamer voldoende
om verder stoken onnoodig te maken.
's Morgens wordt enkel de asch er uit
geschud de sintels blijven liggen en gloeien
weer aan. Alles brandt schoon op. Turf.
houtblokken en briketten liggen dag en
nacht in een teil met water. De turf wordt
éen uur vóór het gebruik er uit genomen
om uit te lekken; de rest gaat zóo in de
kachel. In natte couranten wikkelen, is
niet noodig.
De veel aangeprezen papierballen vol
deden mij slechts matig; ze branden te
gauw weg, omdat ze te droog zijn. Het
beviel me beter, de ballen te kneden en
nat in de kachel te doen. Zout is niet noodig;
ik begrijp ook niet. waarvoor dat dient.
Het is een vuil werkje; de inkt is bijna
niet van de handen te krijgen; maar het
is goedkoop en prachtig materiaal, als men
geen turf kan krijgen.
Een wetsontwerp tot beperking van don
Zondagsarbeid en den nachtarbeid in brood-
bakkerijen en van den arbeidsduur der
bakkersgezellen is thans bij den Raad van
State aanhangig.
Dr. 1'. G. Tiddens, sedert 9 April 1912
Directeur der Gemeentelijke Hoogere Bur
gerschool met 5-jarigen cursus hier, is met
ingang van 1 September benoemd tot
Directeur van de Rijks-Hoogere Burger
school met 5-jarigen cursus te Ftrenht
(vacature wijlen dr. Van Mourik).
Dr. J. C. Rolandus Hagedoorn, thans
nagenoeg hersteld van zijn ernstige ziekte,
zal de medische praktijk niet hervatten,
doch zich metterwoon vestigen te 's-Gra-
venhage.
Kapelaan J. B. F. Hooglugt, sedert 1007
kapelaan van de St. Franciscus Xaverius
parochie, directeur van-de R. K. miiitairen-
vereeniging en de groote stuwkracht in de
plaatselijke afdeeling der R. K. vereeniging
tot verbetering van den volkszang, is be
noemd tot rector van «Insula Dei«. het
bekende bestedelingenhuis voor weezen en
oudelieden te Arnhem.
Tot organist van de St. Joriskerk, in de
plaats van den heer G. van den Burg wien
op zijn verzoek met ingang van 1 Mei
eervol ontslag is verleend, is benoemd de
heer J. Mooij. te Den Helder.
Mejuffrouw W. van den Singel, tijdelijk
onderwijzeres aan school E, is met in
gang van 1 Mei met algemeene stemmen
benoemd tot onderwijzeres aan de openbare
Lagere school te Hoogland.
Luitenant-kolonel
llcinsius, thans militie-
niandaut van het landstormkorps De Vscl-
te Zutfen, mocht Dinsdag onder hartelijke
belangstelling den dag herdenken op wel-
ken hij vijftig jaar geleden in dienst trad
bij het Instructie-bataljon, waar hij van
1SS6 tot 1891 loeraar was aan den Hoofd
cursus.
Kolonel jbr. E. VV. von Wrangel auf
I.indenberg, commandant van liet ie rcyi- j
ment hu/aren. zal weldra den dienst met
pensioen verlaten en in zijn bevel worden
opgevolgd door overste M. Grondhout, die
dan wordt bevorderd tot kolonel.
Op verzoek van 11. M. de Koningin, die j
het niet gewenscht acht, dat op Prinsessen-
dag concurrentie- wordt aangedaan aan kleine
kooplieden die ornnjestrlkjes verkoopen, is j
de vlagjesdag van* Ons Leger» uitgesteld j
van aanstaanden Zaterdag tot Maandag 2
Dc verkoop van de Kmma-bloem heeft
hier opgebracht f ?;.s. tegen f 1 nu.on in ii^io j
In het rijke Baant bracht bij f 200. te
Ftrecht f 1039 op.
Aan het jaarverslag der plaatselijke af- j
deeling van de Vereeniging tot verbetering
van het lot der blinden in Nederland en j
zijn koloniën zij het volgende ontleend.-
Het jaar i«je> ging voor onze afdeeling
niet voorbij zonder eenige verandering. In j
het verslag over 1915 is reeds met een i
enkel woord vernield, dat de uitgaven voor i
de beide vrouwelijke blinden die van de i
inkomsten overtroffen. Bovendien wonen
beid reeds sedert enkele jaren en niet meer j
te Amersfoort, maar te Ftrecht. De afdee
ling in >ie.-e plaa's had echter, om finan- 1
cieele redenen bezwaar, de zorg voor de 1
beide meisjes van ons over te nemen.
Daarom bleven wij er mede voortgaan,
tot het o.-k w r onze afdeeling te veel
werd N.i s wederom tot het het Bestuur 1
te Ftrecht te hebben gewend, dat echter i
bezwaar bleef maken, wendden we ons tot j
het Hoc tl bes: uur om in deze kwestie een
beslissing te willen nemen. Di: kwam tot
de cono'.osie. dat blinden, die naar een
ats verh;.;:er. waar ?t:: atdeehng van j
van die afdeel;ng. gingen dus de beide
meisjes. 7. e a .j en. zorgden, over
naar de a;iee. rg :ht Het deed ons
leed ais:'te.-ar. ;e moeten nemen,
doch zh ree- vergezeld van c-nze beste
In bet rüsru.: kam geer. verandering.
De -*(;<■: e- verantwoording der
Penning- e-csteres. mejuffrouw C. van Driel.
sluit '0.; te- rn-, vangst van feat 01 waar
bij fit. aar. jntribbtie' met een bate
van
Onder voorzitting van den heer joh. 11
van der Meiden werd Maandagavond
in hotel-Reichmann gehouden de jaarver
gadering van het plaatselijk departement
der Maatv happij van Nijverheid.
De notulen der 3e Algemeene vergadering,
van Juli t.,1'1. werden gelezen en onge
wijzigd vastgesteld, met dank aan den
Secretaris, den heer Rd. van Vollen-
hoven.
Naar aanleiding van de notulen deelde
de Voorzitter mede. dat, ook door de
Jaarbeurs te Ftrecht, welke een zoo on
gedacht succes heeft gehad, aan de voor
bereiding eener tenloonsleling van industrie
uit Amersfoort nog niet te veel kon worden
gedaan.
De Secretaris bracht hierna zijn eerste
jaarverslag uit.
Daaraan zij het volgende ontleend.
liet departement werd opgericht 15
December 191.5 en lelt thans .(O leden.
Herinnerd wordt aan de lezingen door
den Rijks-Nijverheids-consulent, den heer
Beegeman, en prof. Folmcr.
De enquête in zake het woningvraag
stuk - - vooral arbeiderswoningen is
nog niet geëindigd.
Herinnerd wordt aan het bezoek, door
het departement gebracht aan de werk
plaatsen der H. IJ. S. M.
Met tevredenheid kan terug gezien op
de werkzaamheden van het departement.
De Penningmeester, ingenieur A.
Koppejan, deed hierna rekening en ver
antwoording. waaruit bleek, «lat Dij een
ontv.ar.gst van f2,56.12, er een batig slot
Tommissie adviseerde tot
1 f i<
De financiesle
accoord bevinding.
Waartoe werd besloten, met dank voor
het goede beheer.
Tot leden der financicele commissie voor
1917 werden gekozen de hecren mr. A. van
Traa en H. Polak.
I11 de vacature, ontslaan door het aftreden
van den heer H. Meursing (niet-herkiesbaar)
werd gekozen tot Bestuurlid ingenieur Ph.
Korthals Ahes.
Het verplicht aftreden van den heer
I Meursing werd zeer betreurd; het Bestuur
"ertrouwt, dat hij de belangen van departe
ment even warm zal blijven behartigen als
toen hij nog Bestuurslid was.
Aan de orde was hierna het verslag uer
commissie in zake dc bespreking, in de
lndustrieele club te Amsterdam, der tentoon
stelling te Soerabaya.
De heer Meursing. die met den heer A.
Evsink.de zeer druk bezochte vergadering
bijwoonde, deelde mede. dat dc oorlogstoe
stand het deelnemen van Nederland aan de
tentoonstelling zeer bemoeilijkt, waarom dan
ook werd gevraagd de tentoonstelling uit
testellen, opdat geen half werk worde ge
daan en niet alleen worde ingezonden door
lapan en China, Wordt dit uitstel verkregen
'dan zullen de Nederlandse!» groot-fabrikan
ten de tentoonstelling krachtig steunen.
Hierna was aan de orde de bespreking
der wenschelljkheid van de oprichting
eener organisatie van werkgevers
De Voorzitter deelde mede. dat deze
vraag verband houdt met den groei der
industrie hier ter stede.
I'al van zaken dienen onderling bespro
ken en geregeld.
De organisatie moet. naar liet Bestuur
meende, staan builen het departement, ge
heel onhafhankelijk daarnaast.
De hoofdvraag isbestaat er werkelijk
behoefte aan
De lieer Van A me rong en meende,
dat reeds georganiseerde bedrijven er wei
nig voor zullen gevoelen.
De heer Polak meende, dat een plaat
selijke organisatie van groot belang zal zijn
o.a. ter bespreking van het personeelsvraag
stuk. Gewenscht zou zijn. dat het departe
ment de leiding behield, ten einde splitsing
in allerlei onder-bonden en dus krachtver
snippering te voorkomen.
Velerlei dient nog geregeld waarin niet
wordt voorzien door Arbeidswet, enz.
De Voorzitter herinnerde, dat het hier
meer gold de groot-industrie en den groot
handel.
De Penningmeester vroeg ofhetniet
mogelijk zou zijn, de verschillende vereeni-
gingen saam te brengen tot zekere ("cntralc
werkgevers-organisatie ter bespreking van
gezamenlijke belangen, meer afgescheiden
van de vakbelangen.
De heer W o 11 e r vroeg, welke gemeen
schappelijke belangen worden bedoeld.
Stellig worden allen veel krachtiger door
samenwerking.
De heer Frederiks noemde onderhuring
van personeel.
De Voorzitter achtte dit van zeer
groot belang vooral voor de werknemers,
dus van het personeel zelf, Immers velen
verlaten om luttel hooger loon een kantoor,
waar zij naast hun theoretische- ook eenige
practische bekwaamheid zouden verwerven,
voor een grootere instelling, waar zij een
vaste afdeeling krijgen en op den duur als
het ware een machine worden, hetgeen in
hun nadeel is.
In het buitenland is dit geregeld bij de
wet; hier zou op den duur dit worden be
schouwd als behonrend tot de verdere vak
opleiding.
Van exploitecren van personeel kan
geen sprake zijn, te meer niet, omdat de
organisatie democratisch moet zijn opgezet
en dus de belangen van de werknemers
wel degelijk ter harte worden genomen.
Ingenieur Koppejan deelde uit zijn
ervaring in Duitschland mede, dat o.a. te
Berlijn een dergelijke maatregel na een
goed jaar reeds weer moest ingetrokken,
vooral omdat hij tot gevolg bail verlies aan
initiatief en vakliefde bij het personeel.
De heer H. van IIasele 11 achtte de
behoefte aan een dergelijke organisatie nog
niet zeer groot.
Mr. Van Traa meende, dat dc commis
sie meer zou worden een tot oplossing van
geschillen dan een patroonsbond.
De Voorzitter wilde liever spreken
van een commissie tot voorkoming va:,
geschillen. De organisaties der werknemers
zullen wel zorgen voor het klaren der
heffenheden.
|Spr. meende, dat een employé niet moet
worden een specialist, doch iemand die
zooveel mogelijk de gehecle branche be-
heersclu Immers op de thans gevuelgde
wijze wordt hij als het ware een lijfeigene,
geketend aan een zeer beperkt onderdeei
van het bedrijf. 1 Iet loon mr ge hoog zijn
en steeds klimmen, doch de. toekomst gaat
voor den werknemer verloren.
(teen Werknemersorganisatie zal vich
verzetten tegen deze opvatting geen ouder
zal haar niet billijken.
Mr, Van Tras kon nisi ssnn«sssrdsi
het «klinkende argument., het meer-inbrèn'
gen, voor de ouders niet zou gelden.
De oor zit ter meende, dat de werk
nemers-organisaties er wel voor zullen zor
gen. dat er noch onvoldoende loon wordt
betaald, noch een overmatig lange arbeids
dag wordt gemaakt.
Ingenieur Kern pers merkte op. dat dit
punt slechts op de agenda werd gebracht
om de meentng der leden eens te hooren
0 11 e r herinnerde, dat het aller
grootste belang voor den patroon is
goede, juiste, humane verhouding met
personeel.
