AIEKSFOORTSCHE COURANT.
12 Mei 1917.
No. 8875
67e Jaargang.
VERMOGENSBELASTING 19171
Uitduw van Naaiiiluoze V enuootHCiiap „De Ainersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff"
HOUFD-KEDACTRICE
SUZE FRKDERIKS VAN CLEEFF.
AM ERSFOORT.
Verschijnt Dingdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden j 1.
franco per post 15. Adverteutiën 16 regels 60 cent; elke regel meer io cent. Bijregel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieele- en onteigenings-
advertentiën per regel 15 cent. HeclamaB 1—5 regels ƒ1.25 Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, 10 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU:
KORTEGRACHT 0.
Postbus 9. Telefoon 19.
K K N N IS (i K V I N U E V.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Amers
foort,
gelezen hef verzoek van I. de Groot, in
gekomen 2,5 Maart 1917. om vergunning
tot het oprichten van een inrichting, tot het
sorteeren en bewaren van lompen en het
drogen van hazen- en konijnenvellen in het
perceel alhier gel-gen aan de Teut No. 44,
kadastraal bekend Gemeente Amersfoort,
Sectic E, No, 4815;
overwegende dat het technisch onderzoek
nog niet zoover is gevorderd dat een hc-
slissingop het verzoek kan worden genomen
besluiten
de beslissing op het voormelde verzoek
te verdagen.
Amersfoort, S Mei 1917.
Burgern-ester en Wethouder»
voornoemd,
De Burgemeester,
Van RANDWIJCK.
De Secretaris.
A. R. VEENSTRA.
HINDERWET.
brengen ter openbare kennis, dal bij hun
besluit van S Mei 1917, aan J. HOKSBKR-
GEN en zijne rechtverkrijgenden voorwaar
delijk vergunning is verleend tot het op
richten van eene slachtplaats met rookerij,
in het perceel alhier gelegen aan de
Methorststraat no. 26. kadastraal bekend
Gemeente Amersfoort,Sectie A 110. 2096 ged.
Amersfoort, 9 Mei «917.
Burgemeester en Weihouders
van Amersfoort,
De Burgemeester,
Van RANDWIJCK.
De Secretaris.
A. R. VEENSTRA.
DISTRIBUTIE LEVENSMIDDELEN.
Burgemeester en Wethouders van Amers
foort
maken bekend, dat in de week van 14
tot en niet 20 Mei 1917 zal worden ver
krijgbaar gesteld:
op bon No. 16:
RIJST,, (ook op bon van groene erwten)
GORT,
HAVERMOUT (voor2oover voorradig),
ZEEP.
AARDAPPELEN (voorzoover voorradig),
Regeerings-VARKENS VLEESCH.
BRANDSTOFFEN zie aankondiging van
de brandstoffencommissie.
Zuiderzee-haring a 2 cent per stuk. voor
zoover voorradig, op bon No. 16 van Ge
zouten spek.
Zonder bonGezouten kluiven, aan den
Keuringsdienst, Appelmarkt, voor 12 cent
per K.G.
Zonder bonKalfsvleesch, voorzoover
voorradig, bij Bleijenherg en Dc Vries, Ap
pelmarkt 7, voor 25 cent per pond.
Amersfoort, 10 Mei 1917.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
VAN RANDWIJCK
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA.
De Burgemeester der Gemeente Amers
foort
maakt bekend, dat de Minister van Land
bouw, Nijverheid en Handel;
gezien artikel 8 der Distributiewet 1916,
heeft goedgevonden, te bepalen, dat het
aan fabrikanten van kaarsen, schemerlichten
en dergelijke verboden is te verkoopeti of
af te leveren
a. knarsen, schemerlichten en dergelijke
b. dc grondstoffen, die zich onder hunne
berusting bevinden en welke dienen voor
het fabriceeren van de onder a genoemde
producten, tenzij door de Tocwijzings-com-
missie voor kaarsen, schemerlichten en der
gelijke daartoe vergunning is verleend.
Amersfoort, ir Mei 1917.
De Burgemeester voornoemd
Van RANDWIJCK.
De Burgemeester der Gemeente Amers
foort,
maakt bekend, dat door hem het volgende
schrijven is ontvangen van den Minister
van Landbouw. Nijverheid en Handel
Aangezien mij gebleken is, dat in som
mige Gemeenten brood wordt betrokken
op lions van broodkaarten, welke eerst
geldig zijn in een volgend tijdvak van 9
dagen, heb ik de eer U te verzoeken streng
te willen toezien, dat bakkers geen brood
atleveren dan tegen bons, afkomstig van
broodkaarten der «loopende week» en hen
hij overtreding dezer bepaling zoo noodig
overeenkomstig art. 20 der brooddistributie-
rcgeling voor uilsluiting voor te dragen.
.•Van houders, die door bovengenoemde
handelwijze aan het einde van een periode
niet meer in het bezit van broodkaarten
zijn, mogen geen nieuwe broodkaarten
worden afgegeven,
Ik wijs U hierbij echter op mijne beschik
king van 2.; April 1917, No. 59619/3(1
volgens welke, voor geval de laatste dag
van do geldigheidsduur van een broodkaart
valt op een Zaterdag, op dien dag ook
brood kan worden gekocht op bons van
broodkaarten der volgende week.
Amersfoort, 11 Mei 1917.
De Burgemeester voornoemd
VAN RANDWIJCK,
Burgemeester en Wethouders der Ge-
Ameijsfoort.
brengen ter algemeenekennis, dat blijkens
ontvangen mededeeling Bestuurders-Colla-
toren van het «Hendrik Nannes en Cat rijn
Epos Leen» te Bols ward, voornemens zijn
op een nader te beoalsn dag in'de maand
Juni uver te gaan tot eene begeving.
Jongelieden uit het geslacht der stichters,
wier ouders niet in staat zijn, uit eigen
middelen hunne studie te bekostigen, wor
den uitgenoodigd, zich voor mededinging
schriftelijk aan te melden bij D. N. Zuit-
hoff te Bolsward,, onder overlegging van
een geboorteacte, aanwijzing van genoten
onderwijs en, zoo noodig, bewijs van af
stamming, vóór of op 1 Juni e. k.
Sollicitanten moeten op .5 Mei, jl.» ten
minste 12 jaren oud zijn eu den leeftijd
van 24 jaren nog- niet hebben bereikt. Zij
zullen zich te onderwerpen hebben aan een
vergelijkend examen, waarvan de datum
later zal worden bekend gemaakt. Reis- en
verblijfkosten zullen niet worden vergoed.
Volgens art. 8 van het leensreglement
worden jongel'eden, ouder dan 16 Jaren,
die geen opleiding aan een gymnasium,
hoogere burgerschool of een daarme- m
hoofdzaak gelijkstaand onderwijs hebben
ontvangen, niet dan bij gebreke aan hen,
welke die opleiding of dat onderwijs wèl
hebben genoten, benoemd,
Amersfoort, 11 Mei 1917.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd.
De Burgemeester,
Van RANDWIJCK.
De Secretaris,
A R. VEENSTRA.
Wat bedoelen
onze Kinderhuizen?
(Tehuizen voor schoolgaande kinderen.)
Hedenmiddag hield mevrouw Muller
I.ulofs uit Utrecht voor een aandachtig
luisterend publiek, onder wie zich ook be
vonden de Wethouder vain Onderwijs en
de Wethouder van Sociale aangelegenheden
de burgemeester had bericht van ver
hindering gezonden een klemmend be
toog over bovenvermeld onderwerp, waar
aan wij het volgende ontleenen
Lily Braun schreef in hare iMemoiren
einer Socialistic «Eiue Frau, die ein Kind
trilgt, sollte sein wie eine Siegerin». Die
jubeltoon vindt weerklank in 't hart van
iedere vrouw, wier moedergevoel niet ver
grauwd en vergrijsd is ouder 't stof der
ultra-feministische theorieën opgejaagd. On
vergetelijk de tijd van 't eerste blij-ver-
wachtenonuitwischbaar de invloed op
op geheel onze persoonlijkheid van de ver-
reinende, tot een hooger geestelijk levens
niveau opvoerende gedachten van liefde en
verantwoordelijkheid voor 't ontwakende
jonge leven, Waren we ons niet bewust,
Bankrroresnigiag H. L. A. DULLAERT Co.
AMERSFOORT - Langegracht 30 - Telefoon 363.
SOEST - Van Weede-straat 20(5 - Telefoon 6.
Nl'HKBPESZbEL - Kyks-strantweg - Telefoon 2.
HANDIjEI ülNG bij «Ie aangifte voor de
zenden wij o;i aanvrage aan belangh ebbenden gratis.
dal de hoogste functie van ons vrouw-zijn,
de gezinsformatie, ook vroeg een uiterst
streven naar volmaking in alle opzichten?
Was (ie taak der opvoeding van een nieuw
geslacht, dat rondom ons opgroeide, ons
niet ten spoorslag om, door '1 voortdurend
werken aan ons z.clvcn, te scheppen het
milieu, de atmosfeer, waarin alleen de
jonge plant rustig en schoon zich zou kun
nen ontwikkelen?
Helaas, dat over 't algemeen dit stuk
poëzie van 't vrouwenleven in zijn volle
heerlijkheid slechts kan worden doorleefd
door de vrouwen der hoogere standen, in
schril contrast met de prozaïsche werke
lijkheid in zooveel arbeidersgezinnen, waar
de kinderen zeker met even grooteen har
telijke liefde worden ontvangen, maar de
schoonste bloesem van 't moedergevoel zoo
vaak niet lot haar volle, volkomen ont
wikkeling zich kan onlpjooien onder de
economische omstandigheden, onder den
druk en den last, die de kleinen, huns on
danks, van T uur van hun geboorte af, en
dikwijls reeds lang voor dien tijd, veroor
zaken.
De kinder-tehuizen zijn van dit alles de
stille, droeve getuigen. In onze kinderhuizen
ziet men T abnormale kinderen en moeders,
die, in afwijking van hetgeen natuur heeft
gewild, niet bijeen, maar van elkaar ge
scheiden zijn, juist in de jaren, waarin 't
kind voor den invloed der moeder zoo zeer
ontvankelijk is, Dit onnatuurlijke in tegen
stelling met eigen gelukservaringen, stemt
ons tot -verzet, en we vragen ons af,
waarom? Is 't onvermijdelijk dat voor een
groot aantal kleinen de deur van 't ouder
lijke huis, gedurende een groot gedeelte
van den .dag, gesloten blijft? Waarom zijn
inrichtingen als crèches-en kinder-tehuizen
onontbeerlijk? Vertegenwoordigen ze een
ideaaltoestand of een noodzakelijk kwaad
Het antwoord op deze vraag zullen we
vinden, wanneer we achtereenvolgens de
volgende punten behandelen
ie. Waaraan hebben de kinder tehuizen
hun ontstaan te danken, of te wijten?
2e. Hoe werken ze
3e. Welke zijn de bezwaren, die er
tegen worden aangevoerd En op welke
waarde moeten deze worden geschat
Waaraan hebben de kinder tehuizen hun
ontstaan te danken of te wijten?
Een der vele moeilijke problemen van
dc moderne maatschappij is; de beroepsar
beid der gehuwde vrouw. Met de ietwat
bruuske en nurk6che houding van hen, die
kort en gc-ed zeggen»de vrouw behoort
aan haar huis», is 't vraagstuk niet opge
lost. Zoo eenvoudig in de quaestie niet.
Integendeel, de geschiedenis, die in lang
zame evolutie de vrouwelijke ambtenaar
heeft in 't leven geroepen; de poorten die
toegang geven tot 't heiligdom van weten
schap en kunst, voor de vrouw heeft ont
sloten haar heeft binnengeleid in de trieste
ruimten van werkplaats en fabriek, .kan
niet meer terug. En de vronw, ecmaal
ontwaakt, 20u dit ook niet meer willen.
1 Dc burgerlijke vrouw, die economisch on-
afhankelijk wi-nscht te zijn van haar man;
/.ij, die tot neer in staat '.ich voelt dan
waartoe haar taak als echtgenoot en moeder
j haar beperkt; zij, die wetenschap en kunst
I wil dienen in een beroep, zij allen, althans
de besten onder haar haar, doen dit omdat
ze meenen hiermede een heilige roeping te
vervullen, een roeping, die haar den arbeid
doen begroeten »als den bevrijder uit geeste
lijke armoede, een gids tot een voller leven».
Ze grijpen dien arbeid aan, geleid door
idealistische beweegredenen, bezield door
den wensch om haar omgeving te doen
deelen in de zegenrijke gevolgen van de
mogelijkheid tot de ontwikkeling van al
haar iudrviducele gaven en talenten tot een
mooi en harmonisch geheel.
Dat de beroepsarbeid voor de gehuwde
vrouw en haar gezin allerlei bezwaren op
levert, wie zal 't loochenen De combinatie
van de plichten voor gezin en beroep vor
dert meer van de physieke en physische
krachten der vrouw, dan waartoe ze in de
meeste gevallen in staat zal zijn. Voor een
deel zullen door' de gefortuneerden onder
haar misschien eenige dezer bezwaren, te
ondervangen zijnmenige kinderjuffrouw
heeft, onder of zonder de leiding der
moeder, nooit naar waarde te schatten werk
gedaanmaar ook dan nog blijven er
moeilijkheden, die niet zoo licht kunncu
worden uit den weg geruimd. Tóch is de
aldus werkende vrouw niet meer van de
arbeidsmarkt terug te dringen. Een verbod
van den arbeid der gehuwde burgerlijke
vrouw zou een onrecht zijn tegenover de
kinderlooze vrouwen, zou zijn een blinde,
die is ziende geworden, weer terug te voeren
in de duisternis. I.aat men de vrouw vol
komen vrijheid om haar verantwoordelijk
heidsgevoel èn tegenover haar gezin èn
tegenover de maatschappij, uit te leven,
zooals haar dit gebiedend noodzakelijk
voorkomt, dan zal baar intuïtief vrouwelijk
gevoel haar, vroeger of later, den weg
doen vinden d it te doen op een wijze, die
haar gezin voor verwaarloozing behoedt.
Door de vrijheid verdwijnt de exiès.
Veel meer dan 't gezin der burgerlijke
vrouw lijdt dat der arbeidersvrouw door
haar werk buitenshuis in werkplaats of
fabriek, of in huiselijke diensten. Niemand
is er, die haar vervangt. Het doel is dan
ook een geheel ander. Deze arbeid is een
harde noodzakelijkheid. Geen ideëele over-
wegingen geven hier den doorslag. Deze
arbeid wordt niet begroet als de bevrijder
van geestelijke armoede en leegheid, maar
uitsluitend als de verlosser uit matericelen
nood. Voor de vrouw uit 't volk is de
beroepsarbeid in den letterlijken zin brood
winning, anders niet. Een onderzoek van
de inspecirices van den arbeid bracht aan
't licht dat 66°/o der gehuwde fabrieks
arbeidsters door nood daartoe gedrongen
En zooals 't is met de fabrieksarbeidsters,
zoo is 't met de werksters, wanneer ze een
groot gedeelte van de week of dagelijks
afwezig zijn. Wanneer ziekte of werkloos
heid, intreedt, of de man zijn gezin verlaat,
of wanneer de dood den kostwinner van
haar zijde wegrukt, dan moer de moeder
haar gezin verlaten om met eigen handen,'
ten deele of geheel, het loon van den man
aan te vullen of te vervangen. Een minimum-
levensonderhoud is nu eenmaal noodzakelijk
om te kunnen blijven bestaan.
En zonder het loon voor den arbeid der
vrouw wordt in talloos veel gezinnen dat
minimum niet bereikt. Philosopheeren,
angstig zich afvragen of haar kinderen
haar zorgen wel kunnen ontberen, treft
geen doel. De materieele levensbehoeften
van haar gezin vereischten haar eerste, haar
grootste zorg. Welke de gevolgen van
haar besluit tot bij-verdienen ook wezen
mogen, ze zal ze af moeten wachten; de
weg van haar plicht ligt voor haar; dien
moet ze gaan.
Zoo drijft dreigende armoede de moeder
uit haar huis. Wat dat zeggen wil? Hen-
riette Roland Holst heeft 't zoo diep ge
voeld «Eeuwige moeheid, -die zich nooit
kan strekken, Eeuwige honger, die zich
nooit verzaadt; Eeuwige haast van heen
en weder trekken; Eeuwige zorg om wat
ze achterlaat; dit is haar leven». De gevol
gen voor T gezin zijn niet te overzien.
Overspanning cn afstomping van de vrouw
naar lichaam en geest; uithuizigheid en
drankmisbruik van den man, die 't huis
ontvlucht, waar alle gezelligheid ontbreekt,
verwaarloozing van de schoolgaande jeugd,
schoolverzuim, sitaatslenteren, criminaliteit,
De
t al!
lister Talma heeft gezegd,
«dar er in de tegenwoordige economische
ontwikkelling een bedreiging is van 't men-
sehclijke in den mensch». En terecht. Wat
blijft er over van de lichamelijke verzor
ging. tvat van de opvoeding, wanneer de
moeder 's morgens vroeg reeds de deur
achter zich dicht trekt? Spreken de cijfers
geen bookdeelen, dat de zuigelingensterfte
bij kunstvoeding en slechte verzorging
25.7 pet. bedraagt, terwijl van de kleinen,
die borstvoeding, gepaard met een goede
verzorging genieten, slechts 3.6 pet. bene
den 't jaar behoeven te sterven
Dat sinds 't uitbreken van den oorlog,
in alle oorlogvoerende landen de crimina
liteit der jeugd op verontrustende wijze is
toegenomen, moet voor een deel worden
toegeschreven aan de oorlogspsychose, voor
een zeker niet minder groot deel aan de
buitengewoon sterke uitbreiding, die de be
roepsarbeid der gehuwde arbeidersvrouw,
ten gevolge van de afwezigheid van zooveel
mannen, sinds 1 Augustus 1914 heeft on
dergaan.
De atmosfeer, die de kinderen inademen,
is vol van heldenvereering, heldhaftige da
den, doodsverachting, waardoor hun drang
tot daden en hun zucht naar avonturen
wordt aangewakkerd en hun verbeelding
geprikkeld. Ze is vol van bacillen, die de
jeugdige zielen besmetten. Allerlei deugden
als eerlijkheid, vaderlandsliefde, nationali
teitsgevoel, moed, medelijden, ontaarden
onder den invloed der oorlogspsychose in
hun tegendeel.
Is 't wonder, dat de oorlogspsychose,
waar deze neg versterkt wordt door de
afwezigheid van den gemobiliseerde» vader
aan 't fronten van de moeder in de fabriek,
ook de kinderen aantast, en alierlei speciale
politie-verordeniiigeii tot beteugeling van
de verwildering der jeugd noodzakelijk
maakt
De Berlijnsche organisatie, die jeugdige
beklaagden bijstaat, kreeg in 1914: 1702
gevallen ter behandeling en in 1915: 2900.
Ook uit Engeland komen berichten van
stijgende jeugdcriminaliteit. De kindermis-
drijven bedragen aldaar 35°/o meer dan in
normale omstandigheden.
Dit alles kan geen verwondering wekkken.
Het is een feit dat in Duitschland en Oosten
rijk 't mannenwerk, zoowel in de industrie als
in gemeentelijken diensten, voor een groot
deel door vrouwen is vervangendat in
Engeland 195.000 en in Frankrijk meer
dan >/a millioen vrouwen allein reeds bij
de munilieaaiimaak werkzaam zijn. om vati
de andere industriën niet te spreken. Zoo
ooit, dan wordt in dezen tijd bewezen hoe
onherstelbaar groot-de schade is, die 't gezin
lijdt door den beroepsarbeid der gehuwde
vrouw en moeder.
De invloed van den gezinsbaiid to'. be
teugeling van allerlei hartstochten kan
nauwelijks worden overschat. Wutdcn ook
de meeste misdrijven van volwassenen niet
bedreven door lieden, die alle familiebanden
hebben losgemaakt, geen huiselijk leven
meer kennen?
De directeur van Iioenderloo schrijft,
o.m. dat in de bizoiiderheden achter de
de namen der nieuw-aangekomen jongens
meestal voorkomt een diep tragisch verhaal
van ontwricht gezinsleven en grenzenlooze
verwaarloozingdat hun physieke toestand
getuigt van onvoldoende voeding en gebrek
aan behoorlijke verzorging.
De gevolgen van den beroepsarbeid der
gehuwde proletariërvrouw zijn ontbinding
