Stadsnieuws.
i
De heer Van Nijnatten: M. de V., cr is zoo
vrceselijk geklaagd over <lc turf. «lie gedistribueerd is
■loor de Gemeente. Ik had al een paar keer ecu bui
tenkansje kunnen hebben, want mensehen c'ie zelf f o
hadden betaald kwamen het mij presenteeren voor f 2.
Er zal wel gegeven zijn, wat er was. Ik heb er met
den Voorzifter over gesproken, maar nu is er mij
van andere zijde medegedeeld, dat er aan de Gemeente
-en aanbod zou zijn gedaan van een grootc hoeveel
heid eerste qualiteit harde turf uit llpendam tegen een
zeer matigen prijs. Nu werd mij vandaag gezegd, dat
was door het Gemeentebestuur afgekegeld.
De Wethouder Veis lleijn M. do V., de turf is
'eer moeilijk te disiribuceren. Wij zijn als Brandstof-
fencommissie erop aangewezen te ontvangen wat er
gezonden wordt. Gedurende den geheelen zomer heh-
ben wij om turf gevraagd en met de distributie van
200 stuks moesten we ophouden. Plotseling kwamen
er toen zs schepen met turf tegelijk, de handelaren
werkten op dat ooge- blik niet mede, die begeerden
niet te lossen. Wij nnvsten toen andere maatregelen
treffen.
Is de qualiteit der turf niet niet naar wensch, dan
kunnen wij ze terug zenden, maardan krijgen
.vij cr geen andere voor. /.elf zijn wij geweest naar
act bureau in Nieuw- Wccidinge. om te vragen, of
.vij zelf mochten uitc eken. de turf, die wij gewoon
waren. Dazr.p is afwijzend beschikt. Da Gemeente
heeft te ontvangen. .1 er v.ordt gezonden. Ik heb
iiog nooit in de turf gestudeerd ais op het oogen-
olik. Ik ge!' 1 I. dat er soorten zijn. Wij hebben
1
II.
r schip apart calculoeren,
•r beschikking. Daarbij
komt de voorwaarde Van Rijks Kolendistributie.
Wij mooie; do turf met de molm verkoopen, want die
moet verst'oki worden, tiussclnu do anthr.icict of kolen.
Nu kom ik tot huoge piijzcn. Als dc burgerij
klaagt, dar. ben ik degene, die weeklaagt.
Wij hobb.-u voor een schip turf vrachten moeten
jetalen van 13 >o, f en 1200. De vracht is opliet
.ogenblik vvl moor, .i.ui vru.-yr de turf zoif kostte
f'anco aan der. wal. Wij berekenen r.u hoeveel turf er
III het schip zit. we «loeien de hoeveelheid op den prijs
•11 moeten tegen die uitkomst verkoopen. Winst erop
maken is onze bcdoelieg ui-t en mocht er al iets gc-
levvonnen worden, d.m hopen wij dat naderhand terug
re betalen. Klagen de mcnschcn dus over dure turf en
ver te veel molm, dan is daar van dezen kant toch
niets aan te doen.
Wat het aanbod betreft van Ilp«yidam kan ik
u zeggen, dal wij oen offerte ontvingen van zooge
naamde vrije turf. Vragen vij echter of wij die mogen
nemen, dan is men «is slechts dankbaar voorde me. le-
'ieeling van bel adres, want vrije turf
•celt u wel een particulier ma;
1 dc c
tibutio
ma
11 koopen
dat dan
1 iet gebeuren do« r een Brands:..tlenconimissie. De turf
moet via het Kolenbureau gaan en de vrije turf heeft
dus voor ens geen waarde. Al ware het r.u in llpen
dam ook de beste turf', dan zouden wij die toch niet
krijgen, want alleen de commissie 111 Nieuw-Weerdinge
wijst ons toe. wat wij krijgen. Dj tui f is in Amers
foort zeer duur, maar dat de qualiteit zeer slecht zou
;ijn ia uict waar. De turf is zoog. Harde Drentsche turf
n in haar soort is ze niet slecht.
De heer Van N ij r. a 11 e n M. de V.. cr wordt
hier aan iedereen die het hooren wil verteld, dat het
publiek de dupe is, dat hot m ot ontvangen slechte
1 urf voor veel geld, terwijl aan de Gemeente uitstekende
harde turf wordt aangeboden, die vrij in de markt is
tegen een zeer goedkoop::, prijs in evenredigheid tot
•den prijs, die aan ons gerekend wordt. Nu is het toch
noodzakelijk cn daarom heb ik hei hier ter
prake gebracht dat dit van de zijde van B.
W. wordt tegengesproken* Wanneer echter de Wet
houder der Bedrijven zeg:, dat wij goede turf hebben
gekregen, dan is dat toch niet waar. Gedeeltelijk heb
ben we goede turf gekregen en gedeeltelijk hebben
vij knoei gekregen. Dia harde turf is losse turf, die
geperst is, en een deskundige hoeft mij verteld, dat
e niet deugt. Deze soort brandt niet maar smoort.
Wie «leze nu krijgt is n.-.tuuriijk ontevreden, terwijl
zijn buurman uit con ander schip goede turf krijgt.
Het doet mij genoegen le kunnen constaicerco, «i..t
het niet mogelijk is aan dc vrije markt turf te koopen,
want dergelijke onjuiste berichten moeten m.i. den kop
ingedrukt worden.
De Wethouder Veis lleijn: Omtrent de vrije
urf zijn wij naar Nieuw-Weerdinge gegaan. Er is geen
vrije turf, was het ;.:it.\ :ord. Anders hadden wij mil-
boenen gekocht. Wat de qualiteit betreft heb ik gezegd.
11 haar soort is ze niet slecht gewees'. En dat zo duur
3 daarvan heb ik een zeer uitvoerige uitloging ge-
De heer Kroes: M. de V,, nu wij toch over turf
praten, zou ik ook iets «villen meededen. Er is mij
ier oure gekomen, dat iemand op een bonnetje voor
300 turven er maar 225, 123 kroeg. Daarop werd aan
merking gemaakt, waarna geantwoord werd. dat het
oer K.g. ging. Maar is het dan niet beter om op de
bon te vermelden, g x d voor zooveel K. g. turf om
misleiding te voorkomen? Nu klagen dc mcnschen en
zeggen, dat hun turf ontnomen wordt.
De Wethouder Veis H eijnM. de V.. ik wilde
alleen zeggen, dat de moeilijkheid is, dat er turven aan
komen van verschillende lengte. Elk schip moet apart
-recalculeerd worden cn ook hot S.G. verschilt bij ieder
schip Dit rtioet zijn uiting vinden in een verschillend
aantal per K.G. cn wij moeten wel wegen, omdat de
molm erbij geleverd moet worden.
De Voorzitter. Verlangt nog een van de hoeren
het woord? Niet? Dan sluit ik de vergadei ing (te 9.52).
K K X X I S E V I X U K X
De Burgemeester der Gemeente Amers-
foort,
maakt bekend, dat de Minister van 1 .and-
bouw. Nijverheid en Handel,
gezien artikel S der Distributlewet 1916,
heeft goedgevonden vast te stellen
1Maximumprijzen voor thee en koffie
Tusschenhandolprijs d.i.
de prijs aan detaillisten in
rekening te brengen. Kleinhandelprijs.
Thee.
f 1.12s per i/a K.G. los
f,20 netto
verpakt in hoeveelheden
van 0.25 K.G. of minder, f 1.40 per 1/2 KG.
Koffie.
fo.856 per i;2 KG. los
verpakt, f 1 per 1/2 KG.
Koffie-extract.
bevattende ten minste So
pet. koffie fo.io per d.L.
excl. flesch. fo.15 per d.L. excl. fi.
2. ten aanzien van bovenbedoelde prijzen
te bepalen
a. dat vorenstaande tusschenhandelprijzen
zijn gesteld met inbegrip van distributie-
kosten cn emballage en levering franco sta
tion van bestemming, spoor, boot of laatste
li. «lat onder de tusschenhandelprijzen
voor thee bovendien zijn inbegrepen alle
rechten en kosten van inklaring.
c. dat koffie-extract bevattende minder
dan So pet. koffie niet zal mogen worden
afgeleverd.
d. dat de tlesch, waarin koffie-extract
wordt verkocht tegen kostenden prijs mag
worden berekend en tegen dienselfden prijs,
r.iits onbeschadigd, moet worden terug gc-
3. Deze beschikking treedt in werking
op 13 October 1 17
Amersfoort, 9 October 1917.
De Burgemeester der Gemeente Amers
foort
maakt bekend, «lat de Minister van Land
bouw, Nijverheid en Handel,
gezien artikel 8 der Distributiewet 1916.
en artikelen 20 en 22 der Distributieregeling
voor huiden en leder;
heeft goedgevonden vast te stellen de
volgende
a. Maximumprijzen voor leder.
1. Tusschenhantlelprijzen (dit zijn de
prijzen tegen welke leder door de leden
der «Ledervereeniging» aan schoenmakers
ten hoogste zal mogen worden verkocht)
f 4.— por K.G.
2. Kleinhandclprijzen (dit zijn prijzen
tegen welke zolen en hakken aan zelfrepa-
rateursten hoogste zullen mogen worden ver
kocht)
voor kinderschoenen 25/30
(gewicht ong. 0.110 K.G.) fo.50
voor kinderschoenen 31/36
(gew. ong. 0.140 K.G.) fo.6o
voor vrouwen- en ondermausschoenen .37 ƒ42
(gew. ong. 0.17.5 KG.) fo.75
voor mansschoenen van af 40
(gew. ong. 0.250 K.G.; f 1.10
Maximumprijzen voor repurajie van
zolen en hakken.
Kinderschoenen. 25/3° f
3136-1.30
Vrouwen- en ondermansschoenen 37/4 2 -1.65
Mansschoenen van ai' 40. - 2 25
Amersfoort, 9 October 1917.
De Burgemeester voornoemd,
Van RANDWIJCK.
De Burgemeester <3er Gemeente Amers
foort,
maak', bekend, dat de Minister van Land
bouw, Nijverheid tn Handel,
gezien zijne beschikking van 1 October
1j 17no. 102 21inzake verbod van verkoop,
aflevering en vervoer van Calcium Carbid;
heeft goedgevonden te bepalen
dat voorloopig wordt ingetrokken de
vrijstelling va;i het verbod lot aflevering
cn vervoer van hoeveelheden van minder
dan 1 K.G. genoemd sub 2, on dat de uit
zondering sub 2, gemeld, worde gelezen
als volgt
Het verbod sub 1 gesteld is niet van
toepassing op de hoeveelheden calcium car
bid van minder dan 1 K.G. aanwezig in
verlichtingtoestellen welke bevestigil zijn
aan en dienen ter verlichting van voertuigen.
Amersfoort, y October 1917.
De Burgemeester voornoemd.
Van RANDWIJCK.
De Burgemeester der Gemeente Amers
foort
brengt ter kennis van belanghebbenden,
dat in «Ie Gemeente Voenendaa! een geval
van schurft bij schapen is voorgekomen.
Amersfoort, 6 October 1917.
De Burgemeester voornoemd,
Van RANDWIJCK.
Van krachttermen en nog wat...
De redactie van »De Toorts», het Sociaal-
Democratisch orgaan tc dezer stede, heeft
zich geërgerd aan wat wij in ons nummer
van 22 September j.l. schreven aan het slot
van het verslag des luieren Mebius' rede.
In «Amicitiac over de Brandstoffcnvoor-
ziening. En zij geeft op de volgende wijze
in «De Toorts* van 29 September aan die
ergernis lucht
«Wanneer wij dit verslag (van boven
bedoelde vergadering) besluiten, dan
doen we dit met een wederwoord aan
de Amersfoortsche Courant. Daar wordt
aan het adres van onzen voorzitter gezegd,
dat deze minder «krachttoeren* -— wij
spatieeren Red. A.C. - moest gebruiken.'
Deze boorden thuis achter <lc bittertafel,
Geachte redactie, bittertafels vindt ge
wellicht in uw kamp. maar heft gij niet
zulk een toon aan over kracht loeren.
Wanneer 't ons noodig blijkt, zullen wij
demonstreeren. Wij zullen niet met ons
laten spelen. Als 't dezen winter spaak
loopt met dc voedselvoorziening gaan we
de straat op en zullen wij onzen eischen
kracht bij zetten. Laat dit deze redactie
gezegd. Ziehier dan weder een kraoht-
to er*.
Een flinke uitval, vooral het laatste. On
getwijfeldWij mogen wel zoo'n beetje
temperament. Maar overigens, hebben we
ons toch lichtelijk verwonderd. Heeft des
redacteuren toorts slecht gebrand -- van
wege de lichtrantsoeneoring of gaf zijn
fantasie zooveel licht, dat hij in plaats van
krachttermen, krachttoeren las? In
ons verslag toch komt dit laatste woord
niet éénmaal voor. Laat stian in het ver
band, wat de Toorts-redacteur aanhaalt, daar
we van de rede van den hoer Eyzenga geen
verslag gaven.
Werkelijk, 't heeft sterk geschemerd in
Bussum. Voortaan dus wat minder erger-
uis en meer licht
Bij de opmerking van 29 September is
't niet gebleven. In het nummer van 6 Oc
tober houilt de Toortsredacteur zich weer
met ons bezig. In de week van 29 Sept.
tot 6 Oct. heeft hij n.l. bij ons «slechte ma
nieren* ontdekt, omdat wc. zonder officieel
toestemming gevraagd te hebben, verslag
gaven van meergenoemde vergadering,
welke een «huishoudelijke* zou zijn.
Het laatste mcenen wc te mogen bctwij-
telen. Ten eerste is, als we ons goed her
inneren, voor deze vergadering een strooi
biljet verspreid waarvan we een exemplaar
in handen kregen wat gewoonte is voor
een openbare vergadering. Eti ten
tweede ontbrak in «Amicitia* elke controle,
althans bij onze binnenkomst. De toegang
was geheel vrij, waardoor deze bijeenkomst
het karakter van een «openbare* had. Wc
gelooven daarom, «lat de loorts-redactie zich
te dezen opzichte, te goeder trouw natuur
lijk, vergist.
Zij besluit haar opmerking aldus
„Dit het zich beleefdelijk aanmel
den lijkt ons juister dan het uitdeelcn
van goeden raad aan het einde van het
verslag, waarbuiten Mebius en wij het
best stellen kunnen*.
Die goede raad, welken we nog hand
haven, bestond in het verzoek aan den heer
Mebius om geen krachttermen geen
toeren, o, zetter 1 te gebruiken.
De heer Eyzenga spiak immers over een
goade arbeiderspers en da opvoedende kracht
daarvan. Welnu, niet alleen het geschreven,
doch ook het gesproken woord ook dat
in arbeidersvergaderingen -- inoet goed zijn
en opvoedend. Krachttermen verzwakken
het betoog, werken tegenovergesteld van
opvoedend. Daargelaten, dat het bezigen
ervan niet direct pleit voor het beschavings
peil van den gebruiker. Dit laatste natuur
lijk in algemeeuen zin.
Bedoelde term zou betrekking hebben op
hul organiseren van demouztrutie- ou wat
t'.«.rts vraat het blad: Wat bracht het
•fdbcsUiur cr toe. do leden van dc V.l'.N.
toe tc brengen, hun pluimvee aan «le
l'.N. tc verkoopen. als dat alles diende
o( f...non nan
uu, V..1 pers..
pluunvee te helpen.
Hoe komt hei voorts, «lat «lo gewezen
boekhouder van de bedrijfsinstvllmg. «liep
zijn zachtst uitgedrukt, niet voor zijn taak
berekend was en een totaal ontredderde er
fenis naliet, tot een verantwoordelijke) func
tie als directeur van '1 stempclhuis te ut-
fen werd geroepen? En op wiens initiatief
gebeurde «lat
Hoe komt het voorts, dat dc voorzitter van
de ondcrafdeeling A in e r s f o o r t, die her
haaldelijk blijk gaf niet tevreden te zijn
met dcii gang van zaken, geweigerd heeft
zijn handieckening te zetten onder liet be
sluit tol het aangaan van een geldlccning
van f600000 ten behoeve van «le bedrijfs-
instelling
kkchtzakia.
- De arrondissements rechtbank te Utrecht
voroordeelileA. v. V.. 2 -. jaar, koopman
alhier, wegens diefstal van zakken ten na-
dcele van J. v. «1. Wolfshaar te Hoogland
tot 1 maand gevangenisstraf; E. W., 19 j..
j zonder beroep te Hoogland wegens «lielstal
1 van houtblokken ten nadoclo v.tn C. IJ. cn
I G. v. V. te Utrecht, tot I y boete subs,
i 7 dagen hechtenis, en J. W„ 23 j„ arhei-
1 «Ier te Hoevelaken, wegwis erfvredebreuk
j op hot erf van L. v. Kommer cn mishau-
delingen van L. v. Kommer tot 1 maand
gevangenisstraf. De eisch was 4 maanden
geweest.
i Het Hoog Militair Gerechtshof te
Utrecht behamivlde in honger beroep «le
zaak tegen IL K, ouil :o jaren, geboren
te Schevciiingcn en J. V.. oud :u jirm,
geboren te Velseii, luiden milicioii-soldaat,
I die door den Krijgsraad te Arnhem waren
1 veroordeeld K. tot weken gevangenisstraf
maanden militaire gevangenisstraf ter zake
dat zij hier ter stede op 7 Januari 1917 op
zettelijk en geweldig den conducteur bij de
Oasler Stoomtram -Maatschappij L. V. lieb-
j ben aangegrepen, geslagen en bloedend
1 verwond, terwijl V. bovendien den eersten
luitenant-vliegenier C. heeft g M igen en
1 getrapt.
Beklaagden verklaarden zoo dronken te
zijn geweest, dat zij zich niets meer kun-
1 nen h~!
l De advocaat-fisca.il vroeg bevestiging van
I hot vonnis, terwijl nir. Kurnóe tot minder
"-af concludeerde.
dies
r zij.
BINNEN Ia iNJD
De Tel. zet haar reeks onthullingen
over de pluimvee-affaire voort. Thans komt
de redactie terug op de onregelmatigheden,
die bij de V. 1'. N. met den uitvoer van
pluimvee, moeten zijn voorgekomen. Haar
nieuwe beschuldigingen vat zij aldus samen
De balans van 1916 van de bedrijfsinstcl-
ling der V. P.N'. vertoont geen baten, voort
vloeiende uit uitvoer van pluimvee, Talrijke
consenten zijn ten name van de V. P. N.
afgegeven. Massa's consenten van de V. P.
N. zijn verhuisd naar de firma Gebrs. En
gels te Utrecht.
De heer Nierop (gewezen directeur van
de bedrijfs-instclling der V. P. X. tc
Amersfoort heeft, misbruik makende
van zijn positie, wetende wanneer er uitvoer
zou komen, talrijke consenten aangevraagd
cn die gekregen. Hij heeft met cn uitvoer
kapitalen verdiend, welke niet aan de V.l'.N'.
zijn afgedragen. Die kapitalen zijn voor het
grootste gedeelte niet meer in zijn bezit!
Esperanto endeVrcd
Iti een Donderdagavond in „De Arend"
gehouden openbare vergadering, uitgeschre
ven door de Amersfoortsche Esperanto-
Vereeniging >Tlchito«, heeft de heef A.
Smit, van Haarlem, gesproken over 'Espe
ranto cn de Vrede*.
De heer Smit ving zijn betoog aan met
geschiedkundig overzicht van de pogingen,
in den loop der jaren gedaan om een we
reldtaal in het loven te r«iepen en van de
ontwikkeling van het Esperanto.
De behoefte aan een algenicene wereld
hulptaal, aldus spreker, deed zich al enkele
eeuwen geleden gevoelen. In 1621 reeds
maakte de vraag «.f een neutrale hulptaal
dachtenwisseiing uit tusschen twee bekende
philu&ophen.
Dc wenscluujKhcid van een neutrale
hulptaal is uailien meermalen tot uiting ge
komen. De uiting van den wensch bleek
ecliler makkelijker dan «le verwezenlijking.
ISschmeicr, een Duitsch handelsman, was
een der eerste, «lil «lit iilee trachtte le ver
wezenlijken. Hij stelde een hulptaal samen,
gebaseerd op het inctrickc-stelscl, oen ver
nuftig stelsel, doch dat, te ingewikkeld niet
lot ontplooiing kon komen.
Vele stelseis zijn aan het Esperanto voor
afgegaan, doch allen loden schipbreuk, door-
dut inon bouwde op willekeurige gronden
en dientengevolge de nieuwe taal het ka
rakter miste van ccn levende taal. Welke zij
moet bezitten, teneinde levensvatbaarheid te
kunnen hebben. Eindelijk daagde eenig licht in
de taalkundige duisternis, toen l'astro Schlcier
zijn Volapuc «Ie wereld inzond. Et-n neutrale
hulptaal, welke gebouwd was op meer na
tuurlijke grondslagen. Schlcier paste zich
meer aan dc levende talen, waardoor zijn
Volapuc al dadelijk fljnkcu opgang maakte,
een opgang, welke zich laat verklaren
doordat de behoefte aan een wereld-hulp
taal zich steeds sterker deed gevoelen. Vo
lapuc heeft zich echter niet lang kunnen
handhaven, 't Kwam op als een komeet cn
verdween plotseling, zonder eenig spoor
achter te laten.
Dc grootc fout was, dat «1e grondworlels
te willekeurig waren genomen, als basis
diende de Er
was zoodanij
beoefenaren^
Na het Vo
voren, dat, 1
stadig veld
4 millioen be
wereld.
Maker van
overleden P«
metihoff, die
pogingen t0
wcreld-hulpta
licht nog hi
had aan van!
tegen vooroo
strijd sterkte
zijn gebóortet
hem bleek tc
heden het'i*
door de ko
sluiten te 1
samen te ste
deeldheid nu
einde kon k
holf zijn èa
1S89 versche
perunto-'ulad,
had in Rui
verboden we
Een mto
het Esperan'
het resultaa
oorlog ruim
bladen verst
Na het
U psula in
blad «I.ingv
vooruitgang
welke tot
Europa onb
het Esperanl
Wat wT.
hebben bcW'
indringen i
verdringen i
dan dat. E
een internal
de gedachte
moedertaal,
ill do tweed
Ook de
algemeen ir
verdwijnt»;
taal kan n
wat gebeurt
staande alle
thans de na
ooit.
Bovcndicc
de sympathl
keren. Thau
programmal
talen, sdiifl
te wijden .m
«lc leerling]
wordt hij vu
I nis, waarva
meestal nilj
vangt eei)4<|
studie voor!
meer tijd rel
doen makej
eigen taal.
met het lèS
romannetje,
kunde van
voelen cn di
een modernj
moeten iRq
rakter-eigenl
taalkarakter!
Esperanto 1
logisch gebj
denken, za»i
De grooti
hierin dat t
kent een \t
makkelijk
door de ftj
landen is ul
vatbaarheid)
ranto is gel
wereld aan»
onderhield^
Een interi
van de gedi
Er bestaan!
toe behoartl
en algebra/
Waarom zd
taal nitt W
Espera»
welke in dl
geleerd ka'
standen. K
beteekenis..,
aantal inter
van geleer(
digers van
daar hun in
Van het
digers, die
ben dan*tS
worden da
