jGUEAKT.
ember 1917.
67e Jaargang
Leger en Vloot.
Raaclsoverzicht.
BIJVOEGSEL van tie «Aroerifoortarhe Courant» van Dinsdag 4 December 1917.
Van Kalken en Nieuwcndljk.
Grondbedrijf. Hofland.
ternis. Nu heeft de heer Nieuwendijk erbij gesleept
den droeven naren tijd van den oorlog. Als de heer
Nieuwcndljk er /Ich maar eventjes had ingewerkt of
er zich van op de hoogte had gesteld! Ik heb de eer
gehad, voorzitter te zijn van ouzo gemeentelijke arbeids
beurs. Als zoodanig ben ik toen -aar tien Burgemees
ter gegaan en Ik heb gezegd «Nou. Burgemeester,
hrt is goed, dat we grond hebben». «Hoe zoo. Van
Kalken», vroeg de Burgemeester toen. «Wel, Burgc
meester», /.el ik, «we moeten de menschen aan het
werk stellen. I>at komt ten goede aan het grondbe
drijf», Tal van monschen zijn toen aan het werk
gegaan, om wegen aan te leggen, waaraan de gemeente
niets hoefde te betalen. I).ti deed het grondbedrijf.
Ken zaak staat lot h vast, M. tie V.. dat wij dankbaar
mogen zijn, 'lat wij het grondbedrijf b--zitten en dat
het zoo ontzaggelijk hier bloeit. Iedere Amersfooiter,
die een kijk heeft op Amersfoort vroeger en nu, zal
dat erkennen en ik geloof, nat Ik daarover mee mag
redcnecror, wanneer men «ui vijftig jaar in z\mers-
foort woont en altijd meeleeft met de gemeente en
zit in ile bedrijven. Dan weet men toch wel zoowat.
En dan moet ik u vertellen, dat juist door het grimt?-
bedrijf Amersfoort is, wat het is en wat het zijn moet
on daardoor ook in bloei is gekomen.
Kn nu mogen wij een breid schetsen van een kind
niet een te groot pak. ik moet eerlijk verklaren, dat
beeld is niet juist weergegeven.
Want als 1I0 heer Nieuwendijk zich cenlgszins Inge-
dacht had in de werkelijkheid, dan moest tiij jui»t al*
rrn' lm.stander hier in de openbare vergadering hulde
Algemeens beschouwingen.
De heer Hofland: M. de V., de Indruk, dien ik
kreeg èn van de Begroeting in haar gelte. l èu van de
toelichting, waarvan zij vergezeld ging. './as deze, dat
deze Begrooting materieel en ideOfl gaat In democra
tische richting en dat was voor mij ven gfoote vol
doening. Ik zal niet zeggen, dat die Indruk ongemengd
was. Ik heb gemerkt, flat het hier en daar was aarze-
i-ml, met zekeren schroom, maar Inderdaad kon Ik
,och niet anders dan voor mij zeiven zeggen, >1.1 zij
,1e goede richting uitging. Ik zeg matrrie.-l en ideflel
en waarom dat in het bijzonder.' Omdat zlhins do
herziening van de salarissen van het peisuneol in zijn
geheel over het algemeen een goeden indruk timet
maken, niet alleen bij mij. maar ik VWtroucr ook bij
den geiteden Kaait, hoewel er bier en daar nog wel
,-en vlekje op zit. Maar dat vlekje zullen wij, hoop ik
aanstonds bij de anikelsgCWij/e beh-'.ndrl 1 'j of bij de
aparte behandeling der onderdeden wol kunnen er-
wijdere-,1. Ik noem bv. zoon vlekje waarin wordt ver
teld dat de onderwijzers hun laatst» periodiek» «erinin
ging met St JuttemlB zullen krijgen. baal bet er
niet. Ik spreek van in idcOel opzicht, wam rer in-n
niet ten volle tegemoet komt. waar overhnj iiondzake
lijk is tussclien werkgever en werknemer, ile twee
factoren In het ecommnsch leven, de vertegenwoordi
gers van het kapll.ial, zal Ik ze maar noemen, en de
vertegenwoordigers van den arbeid, en dat overleg
niet altijd gepleegd wordt In den zl". zooals wij rlat
verstnl. (lat volle medezeggenschap Wordt toege-
kond aan de organisatie. Ma tr In het anlwoord op
hei af.inelingsversUg komen B. A W. ut ieder gev.il
BIJVOEGSEL van de »Amersfoortsche Courant» van Zaterdag 1 December 1917,
GEMEENTERAAD
VAN
AMERSFOORT.
STENOGRAPHISCH VERSLAG.
Openbare vergadering van den Raad der Gemeente
Amersfoort op Donderdag 11 November 1917, des na
middags te zeven uur.
Voorzitter de Burgemeester, de heer mr. J. C.
Graaf van Randwijck.
Tegenwoordig de heereti A. Kysitik, J. VV.
Jorissen, N. Veis lleijn en inr. dr. H. I'll, A. Ver
hoef, Wethouders; benevens de heeren J. Hofland,
1'. M. Houbaer, A. II. van Kalken. II Koning, II.
Kroes, A. C. R. O. I.cinwebt-r, M. K N. osn-rvo-n,
J. G ereem, Th. II. J. Nieuwendijk, mr I.. Stadig.
A. M. Tromp van Holst, J. A. Rant en J. c. <1 Wal
K/11., benevens de secretaris, de heer A. K Veenstr
Afwezig met kennisgeving de heeren II J. d-- Kent-
penaer en A. van Nijnatten.
De Voorzitter Mijne heeren, ik hei>>p., i.-
vergadetlng en geel liet Woord aan den he.-r II 111
voor een persoonlijk feit
Du heer lioflann M, tie V„ toon ik 1
dag de gestie van het koopmanschap mei enkele
woorden had besproken zonder iemand van e,-e vi r
gadering op het oog te hebben, heeft ons in- i- lrl, ,!-•
heer Nieuwendijk,zich de vrijheid veroorlo ft. -
mij sprekende speciaal, te zeggen, dal wit, hij - I
dus en speciaal ik, want ik werd bij name -■• td.
in Augustus 11,14 i'ii het uitbreken van de rn l> !,mi.-
misbruik zouden Itebbeii gemaakt vail tie omsiau-li.--
heden en woekerwinsten zouden hebb-ei t-i, - -n np
het artikel zout. Ik heb daar van middag ovur.gezwe
gen, omdat voor mij en voor mijn partijg - •■t»-n vast
stond, dat dat misbruik niet was gemaakt.
Maar zoo'n enkele uitdrukking door li I van d n
Raad in de volle Raadsvergadering uitgesproken, zou
misschien toch de meening kunnen doen opvatten, dat
die zaak maar zoo-zoo was gepasseerd dat <-r
in de kringen der bevolking de nnodigc at -licht aan
geschonken was. Ik heli mij daarom tic vrijln-id ver-
oorl of,I. onmiddellijk tiit In t archief van h- afdclum
Amersfoort van de SD.A.l', de notulen op t-- vncn
van den derden Augustus 1914 toen die ..ik in -
drukbezochte verga-i.ring l-r sprak.- kwam Kn
vond ik daar ik zal zoo vrij zijn, M. de V. 1l.1t
woordelijk uit de notulen voor te lezen «Alsnu komt
bij de rondvraag ter sprake wat reeds eenlg'- .lagen
op aller lippen is.
Dieters beschuldigt p. g. Holland in zijn kwaliteit
als kruidenier gebruik te hebben gemaakt v,m d-n
noodtoestand en 'ie prijzen der door h-m verkochte
waren op woekermanicr te hebben opgedr-v--;,. Verder
dat door p. g. Hofland, na opvordering van In t aan
hem verschuldigde, van zijn cliënteel,: omtante beta
ling zou zijn gevorderd. Dus eerst de schuld to
talen en dan contant geld vuur de waren.
Hofland toont glashelder aan en staalt dat met re
keningen. order-briefjes en weekboekjes zijn-r b->-
stivers, dat hein geen schuld treft eh dat men hem
belastert.
Verschillende sprek-ra voeren over deze zaak nog
het woord, vaak ->p vrij heftige wijze.
Hulst '-II De Zwart dienen de volgend' mode m
Het is de vergadering na de gehouden diacus-iea
Hofland.
Persoonlijk feit.
gebleken, dat p g. Hofland onmachtig was anders to
handelen dan hij heeft gehandeld cn dat geen blaam
hein dus kan treffen.»
Wordt aangenomen met 4 stemmen tegen. Dlolers
staat op en verlaat, blijkbaar bedoeld als protest, do
vergadering.
Hofland had voorgesteld een commissie te benoemen,
welke i-le zaak nog nader zou kunnen onderzoeken,
maar dat voorstel is nu verworpen door aanneming
van deze motie
M. de V., Ik heb geiracht zoo sober mogelijk dozo
za.ik recht to zetten en zou dus mijn medelid Nieuwen-
dijk willen verzoeken, die uitdrukking, welke persoon
lijk tot mij gericht was, terug te nemen.
I le Voorzitter: Vraagt iemand het woord naar
aanleiding van dit persoonlijk feit?
De In-er Nieuw en dijk: M. de V,. ik heli dat
gezegd. Ik meen in die dagen dat gehoord te hebben
of trouwen*, het is mij ook verteld. Ik wil direct aan-
nemen er gaan zooveel praatje» rond over dingen,
He nli-t waar zijn dat dit niet waar Was. Nu dn
-ei ll-.fl.ind aan de hand van gegevens dit verklaard
heeft, neo n ik 1l.1t heul graag terug, mijnheer Hofland,
De heef If of la rid: Dank je wel.
De Voorzitter: DU Incident kan dus al» go-
sl'tieii worden beschouwd en 1l.u1 verzoek Ik U voir
te tieiiv n Gedrukte Verzameling no. Z33, luzafo
de g.m- en rlcciriclteits-l,
lie.-r Stadig: M. .1- V.. zooals Ik in een ander
v. r;-11 -I al opgemerkt heb, lijkt mij dit voorstel uit te
van een minder Jlllete gedachte, Ik meen, 1l.1l
d- k..|envn>rziening een quaestin Is van de gasfabriek
.•11 i .i we pis een Jnistim toestand krijgen, wanneer
deelname in de credietvoorzlouiiig ten laste
1. IU v <t .1" gasfabriek. Ik wil 111 liet midden laten
I h'-t v.-V>r- of n.i.leelig is, maar hut moet komen ten
l.i .ie ui de gasfabriek.
Ik 1 .f, dut wij dan alleen een juist Itisicht hebben.
I..i i- in-..-ten wij ook weten, wat de kolen aan de
luk hebben gekost en dat kunnen wij niet weten,
ei-n deel op de schouders der gemeente nemen,
l:< heb ai opgemerkt, dat dit net het omgekeerde is
van het voorstel dat we vanmiddag besproken hebben.
Hier zouden wc dn konten aangenomen, dat de
cr-ilietvi-rleeiiing een deficit oplevert van do gaa-
fabriek ..lengen op de gemeente. Ik geloof dus, M. do
V„ dat 'tij liet beste doen, de deelname In de credlet-
voorziening te brengen ten laste van do gasfabriek.
li.- -r Vel» II e ij n, Wethouder der Bedrijven:
M. de V. Ik weet niet, of de heet Stadig in het oog
'in-.-ft geh uilen, wat daar de gevolgen van zijn. Als
wij -I volle lasten In dat opzicht laten komen op de
v' i.-l ibrlek, dan komen wij op den vollen prijs van
l 54 cn komen wij op een kostprijs van het gaa van
i 1 cent. De bedoeling van II. 1V \V. is om datgene,
nut hei verrekenkantour ons strak» zal voorleggen,
om dat w it de gemeente te nemen heeft In Duitsche
fondsen "f papier, natuurlijk nader te verrekenen. WIJ
kunnen ttTet overzien, welke gevolgen het nemen van
cr-vllelpapier, waartoe de gemeente natuurlijk genood
zaakt is, zal hebben. U voelt wel, het logische gevolg
is voor het bedrijf, hoe moeilijk wij komen te staan
met ceil calculatie vnii den kostprijs. Wij zijn verplicht
lo t rredlct te nemen, want alleen op die wijze zal het
Kol-11 bureau ons via het vurrekunkantoor de kolen
IV heer Stadig: M. de V., Ik geloof, dat het niet
hcelcrn.nl opgaat om wanneer we het erudiet ten laste
v -ui de Kolen voorziening brengen, den kolenprijs op
firma A. H van Cleolf".
maanden
cent. Hij regel
m onteigening»
ter» worden In
BUREAUX
KORTE GRACHT 9
VALK EMIRAAT II).
gebracht. Post bun 9, Telefoon 19,
hem 1
egd.
*ik een oppasser WM
- zijn verblijf van t<> Juli tot 14
werd hem eiken dug een mfddig
ig toegestaan, waarbij hij. Volgens
Ift vergezeld Will Villi een WUI'del-
mecst.il bestaande uit een sergeant
en enkele fttaneebuppen. D» heer
liep dan vooraan.
ocdscl Is steeds goed en voldoende
nst en Wt'leiüii'liiip.
denhoven-avond door
r d i' 11 c L a tn o n d, Amlclti;»"
ni reincariuillo vun Beethoven was
aangekondtgd, deze begenadig.le
air, Irédérlc l.amond, en als z-.o-
ii ft bij zich ons geopenbaard gis-
Wat te zeggen van dat «|iel, dat
volmuakilteid voor ons gewone
gen baast niet te benaderlet lu
Is, We kunnen alleen maar lulateren,
n in rilepu bewondering voor een
atlg kunnen. In stillen eerbied, waar-
ton slotte uiting hebben kunnen
mr een langdurig applaus, dat dezen
begenadigden kunstenaar ettelijke
•rugrtep, lu vervoering rezen de
r» op na de brtllame, de adem be-
wedergave vuil de Sonate Apjms-
I' moll, tip, 47. Waren wij Hollun-
l.it ..ogenblik nu eens geen nuelt-
anders geweest, we zouden dezen
11 Beethoven-vertolker, bejubeld,
itane ovatie gebracht hebben. Nu
leen een warm handgeklap, waarin
stennur zul hebben kunnen belulste-
Hepen err bied cn onbegrensde bc-
g voor hem.
0 we huiswaarts getogen, onder
uk van dat alles overweldigende,
isi niet te omvatten klanken-wedde
1 avond.
/óór dien hoorden WD Beethoven
uilen we ooit weer hooren de So
lar. op, Jl no. 3, ZlVi als dezen
fonkelend hel SchvfZo, au-
MiiniMliR JEn dun du Sonate
c-ntoll, op, 13, met het «dutte-
egro moltocm brio? 1» een meer
hoorders betoovoremto weder-
«baar van du «Srchs neue H.igu-
mi op, 119, uls l.amond dezen
,l»'ti in den aanhef reedstegen-
zoo volmaakt kunstenaar, die
1 vertolkt, al» Ware hens geest In
varen en speelt du» niet l-imoiid.
1 -it lontst zelve, past alechl» een
I luisteren, een verzonken zijn In
iwoi.ilerli'g. liet cuiiige, waarmndo
iet. betalen de tol onzer vertering
1 genie als Erèdèric l.amond.
lU-CIIT/AMA.
J, II. I,. 39 jaar, teehenaar, zwervende,
vrriliiiHterlng van een rijwiel ten nadeel»
van W. I'on, bij «ten hij het huurde, ter
wijl hij het hier ter steile verk<« ht, vijf
maanden gevangenisstraf, met aftrek van
het voorarrest, De eiwit was zes maanden
gevangenisstraf,
W. v. I\. jaar. werkmai' alhier, dief
stal van MII deiincto.oiii ten nadeel.' vuil
den Staat, f hopt#«tbs, 3dagen hechtenis,
1, II. D. S„ 1 l."r, koopman, z. D. J.
til Jaar, koepni. helden alhier, diefstal
van »parrebt...inen ten nwtoele van mr. \V.
II, de Beaufort te Lensden, allen 1 dagen
gevangenisstraf.
S, v, K, M jaar, lompen!*..opmnn alhier,
diefstal vall tornt, ten undo Ie van de ge-
meent.' Amersfuirt, 1 ,t sub». ,l dagen hechten.
Is. A. v, D.. jaar,/"inler beroep alhier,
r1lpfsi.il vim aardappelen, ten nadeel» van
J. Schotanlerbeek te Hoogland 1 maand
gevangenisstraf.
De opperbevelhebber heeft bepnaht,
dat vo rt.ian a.tn de gehuwtle militairen iter
depots i tlagen verlof per maand kuit wor-
den verleend "it aan tie ongehuwden 3
dagen, Ier-, ijl tilt Ml heden was J en
dagen, een uitbreiding van het verlof, waar
op ook In het v-iorloopig verslag der Ourlogo-
begrooting vvortll aangeilrongen.
De opperlievelh-'liber v:i". land en
zeemacht heeft hepwahl, dat tie ilieiistpllch-
ligleren van de lit lillng i>»tJ
tier infanterie, vestlng-artlllerle, genie en
pontonniers, alsmede de dienstplichtige nndet-
1.(lictoren van de lichting nut en 191(ter
patit». rfoit-irtillerie en der torpedlslen, op
f November e.k„ du dienstplichtige korpo-
r.t.tls en m in»' happen van h"t ti"g ondor
de wapenen zijnde gedeelte tier lichtiin: 1914
van tl*- Inf.mt'rit', pontonniers, pmiiwifoff-
artill»rle en torpedlaten om»'reek» j 1 Ih-cein
her t'.k in liet n» n.t van onbepaald - kleit,)
verlof zullen gesteld Worden.
H»t vervoer oer omstreek» .'t December
vertrekkend.' v. rhifg.tngcr» kan om "pe»tt>
hooping op tic *poorweglijnen le voorkomt n
over ik. »9, .0 en zi December worden
venleeld.
tl' tl" riivt'lttot'IlP Heelt Hm nl,
Strafzitting.
itstond een koopman van hier,
diefstal van een dennebonm van
geveltl hout, dat op afgesloten terrein
l ituglandsehunwcg lag. Het blftk
hij 'l.-n boom hutl willen verknopen,
I thuis voor brandstof gebruiken.
Iltte-ogent hul hem onderweg aan-
li en proces-verhna) opgemaakt. De
I al dikwijls veroortleellttgen onder-
M. elschte 7 dagen gevangenis-
Uitspraken.
V„ zz jaar, arbeider alhier, mi»-
g van tien politieagent \V, llooger.
1 we.'Iarspannlghvld, ze» weken go-
sstruf.
Gfstermitlil.ig zijn we door de begr .i
heengekemen, na 3, zegge vijf zittingen. Kn
I bail /onwaar maar een baartje gescheld,
tf we hadden er nog een zesde hljgekrey en.
ii'lukhfg wist de voorzitter glstermidttoa
liet gevaar t.' bezweren. Klokke vijf viel de
laatste hamerslag en was de begrooting
tkwunsGi
chter den
aard
Wat een gelukt
IMnix'ugnvond was feitelijk een dubbele
zlnlt g. eerst dn agenda van de gew- na
vergadering opdien avond en daarna nog een
stuk li. gr>'.alt g. wolk» hoofdzakelijk g \IJil
was aan de salarleering van tien tlicv teur
van »emeent>"W»rkon.
De voorzitter stehlr aait He orde het aan-
gehouden Voorstel om tien directeur f-tz-
te «even. De lieer l.elriivebjr Vond't tjaarbij
noodzakelijk, ter Inlichting van den h> r
De Ktimpenacf, die de vurige vergaderingen
niet had bijgewoond. In herhaling te treilen
van het door hem In eer-te instantie ge
sprokene. Ken voorbeeld, dat d-ordeln r> n
Kroes en Van'Kalken gevolgd werd, met
dien vermande, «lat bolde laatst gen.term Ie
heeren, ett tn 't bijzonder de heer Kroes,
nu tien directeur een gfooten pluim opden
hoed staken. Me dunkt, allen, die de ver
gadering van Vrijdagavond bijgewoond
hebben, moeten nu eveneens pal gezeten
hebben over een zoo aanmetkolijke front
verandering.
