AMERSFQORTSÜQE COURANT.
November 1917.
Dinsdag 27
No. 8959
67e Jaargang
BIJVOEGSEL
TLAND.
litgave van Drukkerij „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firina A. H van Cleeff".
HOOFD-REDACTEUR
J. CORN. RUG A ART.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. .Abonnement per 3 maanden j 1.
franco per postf\. 15. Advortentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieele- en onteigenings-
advertentien per regel 15 "cent. Reclames 1-5 regels y 1.25 Bewijsnummers worden in
rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, 5 cent.
Bij advertentiCn van buiten de stad worden de incasscerkostcn in rekening gebracht.
BUREAUX
KORTE GRACHT 9
VALKESTRAAT 19.
Postbus q. Telefoon 1
Bij dit nummer behoort als
iet eerste gedeelte van het Stenografisch Raadsverslag.
Kamer, dan wordt een uit leden der beide
Kamers bestaande commissie benoemd, om
over dien post te beslissen. Eerst nadat die
beslissing genomen is stemt tie Eerste Kamer
over de geheele begrooting.
De tweede bepaalt, dat in de begrooting
Nicuwendijk
Gas- en Electriciteitstarieven. Nicuwendijk.
creta voor ons ligt. Het spijt mij dit nu te moeten
behandelen, omdat het geheel ligt buiten hetgeen ik
zooeven heb gezegd. Maar het voorstel is nu eenmaal
in behandeling en dus acht ik mij verplicht het er
toch bij te behandelen. B. VV. biseeren hun voor
stel op een kolenprijs van f 53.in welken prijs een
zekere credietverleening zit, die geschat wordt op on
geveer f 18.per ton en zij stellen voor, die crediet
verleening te nemen voor rekening van de gemeente.
Als tk het nu wel heb gezien, M. de V., komt de
zaak nogal eigenaardig te staan. De heelo zaak gaat
eigenaardig ioopen, want dan komt hot er practisch
op neer, dat wij bestrijden uit de gewone belasting de
kosten van de crediet-voorziening. Ik mag dat kosten
noemen, omdat hei risico niet zoo gering zal zijn en
wanneer dat niet een risico was, dan was er geen
bezwaar het op het bedrijf te laten. D*ze pos. heeft
uitsluitend batrekking op de gasfabriek en iedere
ondernemer, die kolen moet hebben, zal dezen post ook
op zijn bedrijf schrijven en hij zal daatniee rekening
houden in zijn bedrijf. Maar wij zullen dezsu post
overbrengen van de'gasfabriek op de gemeente. M.
de V., ik zio daar de ratio niet van in en zeg. het is
eigenlijk wel eigenaardig, dat wij den boel zoo om-
keeren. Wat uit de gasfibriek z >u moeten komen,
halen wij uit da andere belastingen en wat uit de
belastingen zou moeten komen, wor ii uit de gasfabri-.-K
genaaid. Het principe hiervan I jkt mij niet gemoti
veerd. Het komt mij voor dat dc crediutvoorzienii.g
genomen moot worden ten la.ua van het bedrijf ten
behojve waarvan >le kolen worden aangischait.
Dank u M. de V.
De heer X
izegd, is n
wil ijk to"
herhaling
jgeiijk var
i e u we ml ijk
vorige spreker
M. de V„
a al het-
ls het
Het is voor mij d u
•11 goed go l-cl i. II!'ir
1 trachten mij to kwijt
11 1111)11 taak.
Ik begin dan met te bespreken de vr;
geoorloofd winst te trekken uit het ne Irijl i
Door de verschillende hoeren is deze zaak naar
voren gebracht, echter nliem do practise'.:" kant. Hoe
zeer de neer Van 'Kalken ook zei. dat iio zaak in
beginsel most worden uitgemaakt, heeft xv.j dat oegin-
scl, meen ik, toch niet aangetoond.
Wanneer nu do principe-quaestie met opzet was
vermeden Jo ir de verschillende hoeren, dan zou ik tot
d^nsMbdustKosl: Ilieren, een pol-tok. dia heel poli
tiek draait om de eigenlijke politieke quaestie. is een
politiek, die niet poiitiek is. Het komt mij voor, dat
die hoeren de principe quaesiie housch wel aandurven
en daarom meen ik goed te doen een groot dee van
hun redevoeringen te onderschrijven en daarnaast de
principe-quaestie te behandelen, zij het dan ook 111
trekk™ de bedrijrai «in«! Oiltovor, Int.ik de
vraag zoo stellen, is het geoorloofd U't de bedrijven
te trokken ongelimiteerde winst?
On biz s8o van Gedrukte Verzameling 183 schrijft
uw Collage o.m. »Het was dusnoodigde zaak prin
cipieel onder de oogen te zien en ook voor da toe
komst een antwoord te zoeken op de vraagmag
winst uit het bedrijf worden genoten, en zoo ja, op
welke wijze dan.» Verder zegt uw College»W.j
meenen er in te zijn geslaagd, een bevredigend ant-
W' Dus. M.V'ië' V.', uw College hoopt het bij het rechte
eind» to hobbon. Hot ia ja». dal ook nlat brft
aantieloond. beeft fj-tscbrekon de motieven, die u beb-
S „bL,S: Tla, M. di V aan «-.«J
die .egt: .Taer. were eik nt.n Hladoo.... ent.. Er
i Electriciteitstarieven.
waren zes blinde negers en die wilden bezien den
olifant. d.w.z. dien wilden ze betasten. Zij kwamen bij
den olifant, maar ieder betastte een ander deel, de een
meer i;i het bijzonder den snuit, de ander de ooren,
een derde do staart. Als naarmate daarvan deden zij
een uitspraak en zij hadden er ailemaal gelijk voor
een groot deel. Dat vers is hier ook van toepassing,
want het gaat dikwijls zoo, wanneer wij spreken over
die groote bedrijven, die wij niet geheel begrijpen, dan
zien wij dat ieder van ons er zijn eigen kant aai; ziet,
precies als de negers. Maar dan wil ik toch uitdruk
kelijk zeggen, dat ik na mijn studie op dat puilt ben
gekomen tot een andere uitspraak niet alleen, maar
ik geef daarbij aan dat autoriteiten opdat gebied ook
hetzelfde zeggen. Allereerst wil ik woordelijk aanhalen
hetgeen een dor meest belezen autoriteiten op dit
gebied beeft geschie'" ii, 11I. professor Folmer en
niemand van de loden hier zal ontkennen, dat hij is
•'en van de meest bel. zen, en van du meest bestu
deerde autoriteiten op dit gebied. In zijn handboek
(iemeentebuheur en Gemeentebedrijven, schrijft hij:
Aannemende, dat 111 hot vrije ruilverkeer de prijzen
de neiging hebben zich ta bewegen op het niveau
van do kosten, verhoo-d met een zeer matige onder-
iienu.'rswiust, dan is het bedrag, waarmee hut batig
saldo deze matige ondernemerswinst overschrijdt, een
belasting.
Juist, mijne hoeren, een belasting. En dat zulks in
titans door B. W. gedane voorstel het geval
is, moet bij voor- en tegenstander vaststaan. Na rest
mij nog aan te toouen, dat die belasting onevenredig
zwaar drukt op de gemeantenaren, om te doen inzien,
dat (leze so >rt van h .ding verwerpelijk is M lur, mijne
hoeren, moot ik dat u tritonnen, iets wat ieder uit zijn
eiUca omgeving weet? Hst zou gelijk Staan met te
li vijzen, dat 2/2 4. Ieder weet, dat een groot
verbruiker dikwijls heel moeilijk un een klein verbruiker
dikwijls heel gemakkelijk kan b-talon. Ik wil daarover
ook zwijgen. W I w.i ik nog wijzen op hetgeen ge
sproken is tij ions het financieel gemeentelijk congre
vongon ].ir
ede
op (lil gebied, prof. 'I'roub heelt gezegd, dat dikwijls
de gemeenten te zeer steunden op winst uit de bedrijven
0 it gezegde, M. de V.. kan zijn oorzaak huobcn
in twee redenen un wel in de roden zooeven door mij
genoemd en ten twee Ie in de volgende. Wanneer oen
gemeente steunt op de bedrijven en er komt een tijd
van crisis, zooals we nu beleven helaas, dan zal blijken,
dat die winst vervalt en dan zal moeten worden om
gezien naar andere belastingen of nestaar.de moeten
ernstig worden verzwaard. V »>r mij, M. de V., is er
nog een andere reden, om te zijn, Iaat ik het zoo
noemen, tegen een gasbelasting. Wanneer de gemeente
zoo gemakkelijk gro ite uitgaven kan bestrijden uil dc
b -dr il'swinsteii, dan is dat een prikkel minder t .t zui
nig beheer. Moet een hoogere directe belasting worden
betaald, dun zal iedere burger meer gaan meeleven,
omdat hij het direct nan den lijve voois. En ik zou
zeggen, dan is er een p-ikkol te inaer tol het voeren
van een zuinig beheer, /.oneven heb ik gezegd, dat
het er veel schijn van had. dat de bedrijven werden
geëxploiteerd om winsten te maken. Du vraag doet
zich dan voor, hoever kunnen wij gaan?
Mijne heeren, dat is betrekkelijk eenvoudig. Wij
hebben ons daartoe voor to stollen, wat zal er gebeu
ren, wanneer een particulier bedrijf, een particulier
gasbidrijf in onze gemeente mogelijk was, m a.w.
wanneer de gemeente nier had het monopolie. Dan
vraag ik u in allen ernst afzou dan, wanneer dat
tweede bedrijf bestond, ons bedrijf f 75.000 winst kun
nen maken En dan zullen wij moeten antwoorden
neen, geen quaeslie van. Ga voor een tweede geval
na, de verschillende verhoudingscijfers uit bedrijven,
die ik zou zeggen met hun cijfers ongeveer gelijk
staan aan onze gasfabriek en gij vindt nergens terug
de verhoudingscijfers wat betreft de winst, zooals ze
meen dan toen hij nog te Koningsbergen
woonde
De bladen van rechts hebben hun meening
nog niet openhaar gemaakt.
Van het r
re Pruisen verplaatst
het reatfionnaire
vredesduif is opge-
•loopig niet aanzien
zal terugkceren.
ch de meeste tege-
:n neemt voorloopig
aan. De burgemees-
eft verklaard, dat
erd de parlementai-
waren afgezonden,
een vredesonderban-
t de Constitueerende
het 1
crhamlelingen wordt
Russen 100 K.M.
Duitschers zelf hunne
en zouden blijven
cbaar zijn, dat de
icb bereid verklaard
•de te voldoen. Rest
rende Vergadering,
wachten. Inmiddels
'Isjewiki toe.
«vertegenwoordiger
le Zweedsche grens
gram uit Pctrograd
welk de Bolsjcwiki
door het geheele
het geheele Noor-
iuid-Westelijke deel
den Petrograd, Mos-
Ddesaa, alsmede het
in Siberiè. Van de
len afgevaardigden,
rilcid met de nieuwe
unctie van minister-
overgedrag aan de
Hij is dus nog niet
ring gebruikt nu den
1 een aantal geheime
luslatid en de ge
it de stukken blijkt
.iiinopcl verlangde,
izijden van den Bos-
•larmora, de Darda-
«ciè lot do lijn Enos-
(ilanden Imbros en
len verlangden dat
zijn of neutraal. I11
zone worden uitge-
:rijks cischen steunen
s-lo2iliaringen bene-
e woudstreketi aan
1 Rijn. Rusland ver
van Duitscbland en
neutrale staten,
nu ook iets te hooren
:b verdrag, over den
:h grondgebied aan
routen wordt voort-
Over het geheele
it groote actie, waar
in 't bijzonder bij
ront bieden de Itali-
Jan tot dusver tegen
in op de Piave wer-
dat is do Noordzee,
au Nederland.
onveilige zone op-
irdnor de neutrale
emmeringen onder-
scht goed te praten.
heeft Wolff een verklaring gepubliceerd, waar
in erg afgegeven wordt op de geallieerden
die toch zoo slecht zijn voor de neutralen
(Wij beweren niet dat ze goed handelen)
En omdat ze zoo slecht zijn helpt Duitsch-
laqd den strop om den neutralen hals nog
wat dichter aan te halen.
In die verklaring dan wordt gesproken
van de «geweldpleging tegenover de
neutralen door onze vijanden», de vijanden,
die «sedert eenigen tijd de neutrale schepen,
welke zij in hare havens of op open zee
machtig konden worden, weggenomen heb
ben», over «verscherping van dc honger-
blokkade tegen de neutrale landen», eu de
poging (van Amerika) om «de uit zijn ge-
weldadigen greep tot dusver in eigen be
schermingshavens geredde en daar opge
legde neutrale acheepsruinue, tot uitvaren
in zijn dienst te dwingen
Erg vriendelijk dat medelijden. Maar in
plaats van dat medelijden in daden om te
zetten, welke gunstig afsteken bij wat de
Entente doet, gaat Duitscbland voort met
'zijn honende houding tegenover de neu
tralen, in 't bijzonder jegens Nederland. Gaat
Duitschland voort met bet torpedeeren van
weerlooze Ilollandsche visscherschepen.
Kunst, zoo'n schuit naar de kelder te jagen
en zoo noodig de bemanning mee. In de
nu afgeloopen week zijn er behalve eenige
Nederlandsche koopvaardij-schepun, 6 ge
gaan. Spurlos versenckt». Wanneer Duitsch
land meent op deze door niets en niemand
te verdedigen handelwijze sympathie bij
ons Hollanders aan te kweekenElke
trawler rttcksichllos naar den bodem ge
stuurd, zal een zwarte streep meer zijn op
het debet van Duitscbland. En als straks
de rekening wordt opgemaakt zal er slechts
een saldo zijn van wrok en minuchiing, en
haat misschien, tegen een land, dat zoo groot
was in «kleine» daden.
De Minister van Binnenl. zaken heeft
de uitvoering van het nieuwe artikel iy2
der Grondwet reeds met kracht ter hand
genomen en hij vleit zich op de bassis.
welke iti de Staten-Generaal is gelegd, nog
in dit zittingjaar de noodige voorstellen te
kur.nen aanhangig maken.
De berichtgever te Berlijn van het
Handelsblad seint, dat over do wijziging in
den duikboot-maatregel wat de Nederlandsche
wateren betreft, eerst een besluit genomen
is, na langdurige onderhaniloliiigeii met de
Nederlandsche regeering.
Voor Nederland beteekent de wijziging
een verkleining van de vaargeul langs de
kust tot Texel, van ongevuer 8 zeemijlen tot
5 zeemijlen. Daarentegen wordt de vaargeul
van Texel af noordwaarts tot de vrije wate
ren thans 8 tot 13 zeemijlen.
De visscherij aan de kust is thans zoo
goed als onmogelijk gemaakt. Daarentegen
is het vaarwater naar de, voor de Neder
landsche visscherij voor een paar maanden
vrijgegeven wateren benoorden Schotland,
belangrijk beter geworden.
Het doel van den nieuwen Duitschen
maatregel is, om de directie scheepvaart
van Nederland naar Engeland en omge
keerd te beletten,
De stoomvaart Maatschappij «Neder
land", de Koninklijke I'aketvaart Maatschap
pij, de JavaChina—Japan Lijn, de Kon.
West-Indische Maildienst, de Kon. Neder
landsche Stoomboot Maatschappij, hebben
besloten tijdens den duur van den oorlog
ter beschikking van het Nationale Steun
en Voedingscomité te Brussel een maande-
lijke gift van 5000 francs te stellen.
Op de vergadering van het bestuur
van den Middenstandsbond werd besloten
ernstige pogingen aan te wenden om tege
moetkoming te verkrijgen van de klachten,
die omtrent de brandstoffenvoorziening zijn
uitgebracht.
Van het schrijven van de Commissie van
Advies inzake het gebruik van eetbare vet
ten voor technische doeleinden, waarin op-
