in den kortst mogelijken tijd worden terug
gehaald.
In vollen omvang wordt de politieke
zelfstandigheid gewaarborgd van die volke
ren. welke hun zelfstandigheid in tic;.. -
oorlog hebben verloren.
3. Nationale groepen, die voor den oor-
log politiek niet zelfstandig waren, wordt de
mogelijkheid gewaarborgd, de kvestie van
het behooren tot den eenen of den anderen I
staai door een referendum te beslissen. Dit
referendum moet op zoodanige wijze gehou- I
den worden, dat de volkomen ouafhatikc-
lijkiteui bij het stemmen voor de geheele 1
bevolking van het betreffende gebied, niet
inbegrip van emigranten en vluchtelingen, I
gewaarborgd wordt.
4. Ten aanzien van gebieden met gemengde
nationaliteit, worm het recht der minder-
heid door een bijzondere wet beschermd, j
uie haar zelfstandigheid van nationale cui 1
tuur en, zoo dit praoiisch uitvoerbaar is, I
autonoom bestuur geeft.
5e. Geen der oorlogvoerende landen is l
verplicht een ander land zoogenaamde oor- I
logskositni ie betalen. Reeds geheven schat- j
tingen moeten worden terugbetaald. Wal 1
de vergoeding van verliezen van particuliere i
personen aangaat, deze worden uit een
speciaal fonds bestreden, waarin de oorlog i
voerenden een evenreoig deel bijdragen. j
Oe. Koloniale kwesties worden onder in- 1
inachtneming van de ouder 1 tot 5 uiteen
gezette principes beslist.
Het antwoord der Ceniralen op boven
staande Uiteenzettingen bevatte:
De delegaties der verbonden mogtiui-
beden gaan uit van den duidelijk uiige-
sproken wil harer regeeringen en voikeren.
om zoo spoedig mogelijk tot het sluiten van
een algemeeneu, recht vaardigen vrede
De ueleguiics der verbondenen zijn in
overeenstemming met het herhaaldelijk uit
eengezette standpunt harer regeeringen van
nieeriing, dat de aigemeene lijnen van het
Russische voorstel een .liscutauelcn grond
slag voor zulk een vrede kunnen vormen.
De delegaties van den Vierbond stemmen
toe in een onmiddellijken algemeeneu vrede,
zonder gewelddadige gebiedsuitbreiding en
/■•rider oorl-jgsschadcloosstellingen. Evenals
de Russische, zijn de delegaties der ver
bondenen van deze meening.
De staatslieden der verbonden regeeringen
heboen er herhaaldelijk 111 program-verklu j
ringen op gewezen, dat ue verbondenen
den oorlog geen dag zouden verlengen oir. 1
Vorr.eringen te maken. Aan dit standpunt
hebben de regeeringen der verbondeuen 1
steeds zonder atwijkuig vastgehouden.
Zij geven plechtig uiting aau haar voor-
nemen, onverwijld een vrede te •udertee-
kenen, die uczeu 001 tog, op de nasis der j
onderhavige, zoniier uitzondering .oor ai.c
ocrl' 'gvoerei.de mogendheden op gelijae
wijze rechtvaardigt- voorwaarden, ueCuidigi. j
Er moet echter uitdrukkelijk op gewezen
'•Men, dat alle, thans aau den oorlog 1
gendheden zich binnen een
ii'Ier u
nder
b'.fiajid'.'ii termijn,
zonder eenige reserve tot nauwgezette in- I
acutneming van deze, alie volkeren op 1
gelijke wijze bindende voorwaarden moeten
temmden, wanneer vervuld moet worden
wat li. do Russische uiteenzettingen voor-
ondersteld is, want de met Rusland onder-
handelende mogendheden van oen Vierbond
kunnen op deze voorwaarden, geen eenzij
dige verbintenis, aangaan, zonder waarbor
gen er voor te bezitten, «at Kus',anti's
b .gti.ooter, deze voorwaarucn eerlijk en
zonder voorbehoud ook tegenover den
Vierbond erkennen en ten uitvo.-r 1 iggen.
liet woord is nu aan <le Entente. Of zij
het verlossende woord zal geven?
il" lachte aan het Russische front rust,
•:■- overige slagvelden, in hot Westen en
in ltaiie heeft het gedonder der kanonnen
hel geiui der kerstklokken tot ver achter
de linies begeleid en overstemd.
A in het lialiaansche fr nt heeft op b
hoogvlakte van Asiago de vc-ldsiag Dinsdag
den 4. r.ee'en dag verbitterde en bloe
dige wij.r; voortgeduurd er. pas tegen het
vallen van den nacht nam hij in hevigheid af.
De Italianen bleven in de minderneid en
verlori- een groot aantal gevangenen, on
der wie ruim honderd officieren.
In Vlaanderen en Artois bepaalde de actie
zich tot art iiicringe vechten, terwijl Duinker
ken in-;. .•>.-/■ ir.-k kroeg van Duitsche vliegers
Hctzeifde lot, maar dan door Ëngelscbe
vliegers, trof Mannheim, weke stad aan
den vooravond van Kerstmis bestookt werd.
F.en ton hommen werd geworpen. De meest
moderne Kerstfeest-surprise.
I)e AmcrikaunNehe h ip
De groote moeilijkheden, venonden aan
hei 1. «rbrengeii vai' de Ainerikaansche
hulplegers naar Europa, mogen blijken uit
v. .it óe Saturday Eveningpost*. van Puil*
dclphia mededeelt, omtrent het transport
Voor de troepen zullen in Frankrijk 40,000
sp orw egwagens worden vcreisch:en de
Amerikanen zullen vier havens moeien aan
leggen en werven moeten houwen voor de
25 schepen die iederen dag zuken moeten
worden gelost. Het halve m/llloen mai-
schappen zal 250 schepen p-'Oilig hebben
om hen van voorraden voorden te houden.
Een duizendtal Amcrikaanscic locomotieven
zal moeten worden overgebracht en voorts
dui/etide mijlen spoorstaaf. Zij zullen voorts
1000 wagens voor koo'vervoer behoeven,
verder ambulanceireineir en tallooze motor
lorries om voedsel, munitie. benzioe-vour-
raden, veldsmidsen, enz. te vervoeren. Bo
vendien moeten de V. St elke maand 51.000
.011 steenkool naar Engelend verschepen.
Gelukkig, schrijft het blad, is er voldoende
hout in Frankrijk aanwezig, maar het zal
15.500 m.ni vereischen om dat hout i« vel
len, zagen en 'e bewerken voor hu eerste
nalve niilli. van de Unie."Alles en alles
zal er een arbeidsleger van bijna 190.000
werklieden noodig zijn 0111 het te tratispor-
teeren niateriii.il te behandelen Daarbij zijn
dan inbegrepen de 5500 man bij den hout
vesterij, 49.000 voor het werk aan de spoor
wegen ''O 100.000 als bootwerkers en losse
werklieden. Per maand zai voor deze lieden
a 1:1 voedsel tin Engelsche ponden) noodig
..«■zen: 13350.000 vleesch. 3375.000 sjiek,
13350000 meel, 14.S30.000 aardappelen»
1 1 <40.600 koffie en 3.000.000 suiker
Aan kleeren dient er elke zes maanden
een vernieuwing te zijn met; 1.050.000
broeken, 1,070.000 hemden, 1.470.000 paar
schoenen, 1.890.000 paar sokken, 1,373.000
hoeden en petten, 3.444.000 stel ondergoed,
3'>3.000 dekens, 210.000 overjassen, 210.000
pan rubbrrschoenen.
Dok zijn /etallen meegedeeld betreffend
het mt iiaehe personeel. Men raamt dat de
Ver. Staten 50 500 doktoren, verplc ast«,:,
<•11 ziekenoppassers noodig hebben, w.o, 5000
doktoren en chirurgen.
Bovendien zullen overal in Frankrijk grot,ic
hospita'en voor de Anterkaansch a.rijo-
k-aebten worden georganiseerd. Het Amcr,
kaansche leger vereschi twee evacuati.-
h'ispitalun a >u het front oji elke 25.000 man
elk van die hospitalen dient voorzien te zijn
van 1000 bedden en vo«j; elk bed moet
men rekenen op 6 '1 s lakens, 4 kussen
sloppen en drie dekens. Bovendien moeten
94 000 ton aan geneeskundige voorraden
met ao.ooo ton ter aanvulling gedurende
de eersikomer.de zes maanden aanwezig zijn.»
BÏNMNLAKD
Zaterdagavond kwart voor elf zijn
vijf bommen op Goes geworpen. Twee ervan
vernielden huizen, terwijl er twee in het
water en één op net land terugkwamen. De
vlieger kwam tweemaal ovt-r de keuken
van tien heer De I. >of. De kleine kaoe werd
vernield, alsmede het bovenstuk van het
huis van den orgelfabrikant Giessen. Er zijn
honderden ruiten gesprongen.
b- drogist Visser, die in de gang zijner
woning aan de haven stond, werd door 1
scherven ernstig in den buik gewond. Ook j
werd een dienstmeisje licht gewond.
Visser werd naar h-t ziekenhuis te llid- 1
deibur,; overgebracht, waar hij gisteren ii
Op but gedurende de Kerstdagen te
Utrecht ü- In aden buitengewoon congres
der S I» A.P. is t-c-n resolutie van mr. Troel-
sira aangenomen, waarin ,mct hei oog op
de n-moetic gen der Bolsjewiki), het congres
zich b rcid verklaart ook aan andere pogin
gen t< r bevordering van vrede deel te 1
nemen en bet partij'n-stuur machtigt zich
daarover niet partijei- der andere neu
trale lannen te verstaan.
Volgens het Handelsblad, is de uitvoc- 1
het standbeeld, van Van Olden-
voor het Rotterdamsche Raadhuis,
dat door Charles van Wijk zou worden ver
vaardig 1. opgedragen aan professor Odé.:
op Jen grondslag van de denkbeelden door
den o. eneocn beeldhouwer aangege ven.
- liet bureau voor mededeelt' gen in
zake <1- voedselvoorziening meld
Gelijk rt-'-.is vroeger word opgemerkt.
heelt ie bij voortduring een punt van over- 1
weging uitgemaakt, op welke wijze dover- I
strekking van graan aan de alcohol-indus- j
trie k' staakt of althans aanmerkelijk ver-
mi n< leid zou kur.neu worden, zonder dat j
andere gewichtige belangen schade werd
toegebracht. Z-.o moest rekening worden
gehouden met de velen, wier bes a.in recht-
streeks of middellijk met dezen tak van
nijverheid samenhangt. Maar bovendien is I
de beschikking over voldoende hoeveelheden I
gist een algemeen belang, terwijl Schie-
damsche branderijen 111 de spoeling een bij
product van hooge waarde leveren, dat
vooral in dezen tijd van vcevocdselschuarsch-
le groote beteekenis heeft. Zoowel in de
gist als in de spoeling komt aldus een niet
onbelangrijk deel van het aan de alcohol-
industrie verstrekte graan Weer ten goede j
aan de volksvoeding.
Kr moest dus gezocht worden naar een
opiossing, (He zou leiden tot graanbezuiin-
ring v
ging zonder aan den anderen kant te groote
storingen teweeg te brengen. Daartoe was
noodig, dat lussehen Delft, waar veel melasse
als grondstof wordt gebezigd, en Schiedam,
dat alcohol alleen uit graan bereidt, zekere
overeenstemming werd verkregen. Deze is
nu bereikt, zoodat een regeling kon worden
getroffen, waardoor nog g. durende één
week de lot thans gebruikelijke hoeveel
heid graan wordt verstrekt. Daardoor is
men er zeker van dat er voldoende spoeling
beschikbaar zal zijn tot 1 April. Is de win
ter voorbij, dan kan men het weer beter
zonder dit vee vonder stellen.
Na deze éune week van verstrekking op
de thans geldende basis (41 pe-cent der
normale productie), wordt hm rraanrantsoen
zoowel voor Delft als voor Schiedam tot
de helft teruggebracht. Op deze wijze wordt
een 1 linke gra.'inbesparing bereikt, zonder
dat andere gewichtige belangen te zeer I11
gevaar wordi-n gebracht.
Een K o n i n k 1 ij k w o r d.
Jn de rubriek >Onder de Menschen» van
de N.R.Ct., verhaalt Brusse van zijn onder
houd met Julia Culp, waarin de zangeres
allerlei over haar zwerftochten verhaalt, Ten
slotte komt haar optreden voor H.M. de
Koningin ter sprake en Julia Gulp vertelt
dan
Natuurlijk was 't een vreugde voor mij
om Donderdagavond nog weer eens te mogen
zingen voor de Koninklijke Familie. Hare
Majesteit had de goedheid mij in de pauze
te ontvangen en er Haar voldoening over
uit te spreken, dat ik blijkbaar mijn Neder-
laiidsck nog niet verleerd was De Konin
gin Voegde daar aan toe: >want 't liefst
hoor ik liederen zingen in de eigen taal
van mijn land.» En l ik wel eens lieder-
avondeu van enkel Nederlandsche compo
nisten had gegeven? Ik moest eerlijk
bekennen, dat ik dit nooit had gedaan. -
Waarom niet? vroeg Hare Majesteit. En ik
antwoordde: omdat de Nederlandsche mu
ziekliteratuur op mijn gebied niet belangrijk
genoeg is. Helaas heeft or.s land geen
Schubert, geen Brahms, geen Hugo Wolf,
geen Beethoven, geen Cesar Frank opge
leverd. Houdt Uwe Majesteit niet van deze
componisten De Koningin herhaalde
haar ineening, dat zij in Nederland 't liefst
Nederlandsche liederen hoorde zingen,waarop
ik gelukkig kon antwoorden, dat enkele
jonge 1 tollundschc componisten er bij mijn
verblijf hier juist eenige heel mooie hadden
toegezonden en dat Harer Majesteit» voor
keur natuurlijk een aansporing voor mij zou
zijn om te trachten nog eens de eer te hebben
een heel NeiWIandsch liedcrenprogram-n 1
voor llaar te mogen zingen.
Kunst »n Wetpnsehit|>.
e Internationale school voor w^jabegeerle.
Hoewel de Internationale School voor
Wijsbegeei te ie Amersfoort zich ge
durende de twee jaren van haar beslaan
reeds een goeden naam heeft verworven,
moet loch het doel en de werkwijze der
Stichting nog In ruimeren kring bekend
worden. Velen, die behoefte hebben aan
hetgeen de School geeft, zijn met haar In
staan onbekend, anderen weer hebben een
verkeerde mccuing over haar. waardoor zij
van ecu bezoek aan de cursussen of van
tinaniieeicn steun worden teruggehouden.
Het ü'jstuur der Vereuniging tot Instand
houding der Stichting heeft daarom besloten,
evenals liet vorige jaar een werkje op te
stellen, waarin in hot kort wordt medege
deeld wat de Stichting beoogt en wat de
plannen voor de toekomst zijn.
Door de groote sympathie en medewerking
van velen is de ontwikkeling der Stichting
zóó snel gegaan, dal het geschriftje van het
vorige jaar niet meer op de hoogte van
tijil is.
Aan dit nieuwe werkje, ons door het be
stuur toegezonden, ontleonen we het vol
gende, ter inlichting van hen, die nog vreemd
slaan tegenover deze stichting en ter op
wekking van belangstelling, bij wien zulks
nog noodig mocht zijn.
Het doel der Stichting is het vormen van
een centrum ter verdieping van levens- en
wereldbeschouwing.
Bij velen bestaat het streven naar deze
verdieping, doch de metsten zoeken te
vergeefs.
Dit is vooral hieraan toe te schrijven, dat
hetgeen men zoekt, niet allereerst in boeken,
ook niet alleen op colleges of cursussen,
doch voornamelijk in en door eigen naden
ken te vinden is.
liet is oen gelukkig verschijnsel, dut men
steeds minder op gezag wil aannemen, en
z.ijn inzicht zelf wil opbouwen.
Bij het denken is echter voor de meesten
leiding onmisbaar Immers men weet niet
waar aan te vangen, en hoe methodisch
verder te gaan.
Hel is onder meer de taak der School
hierbij leiding te geven.
Bij het oprichten der School heeft ter
stond het voornemen besiaan het werk niet
te bepeken tot kleine zomercursussen, zoo
als tot nu toe is geschied, doch ook zoo
spoedig mogelijk een aanvang te maken
met het geregelde, het geheele jaar door
ga.unie werk, en met het Internationale werk.
De korte cursussen zullen echter een voor
werp van aanhoudende zorg blijven als voor
bereiding voor de langere leergangen, en
voor hen, die slechts weinig vrijen tijd
hebhen.
Het Internationale werk zal beginnen
zoodra de politieke verhoudingen dit toe
laten. Er zullen dan allereerst buitenlandsche
sprekers-leeiaars uitgenoodigd worden.
In de nieuwe Europcesche rechtsgemeen
schap zal in de te verwachten samenwerking
■Ier volkeren op politiek, op economisch en
in het a'gemeen op maatschappelijk gebied,
ook behoefte aan samenwerking op opvoed
kundig gebied bestaan.
Men zal meer en meer buitenlandsche
Universiteiten gaan bezoeken ter bestudee
ring van bepaalde onderdeelen der weten
schappen en langzamerhand zal Amersfoort
een centrum worden voor de beoefening der
Wijsbegeerte in den zin van levenswijsheid
ook voor underen dan Nederlanders.
De Amersfoortsche School toch is thans
de eenige instelling waar de Wijsbegeerte
in dezen zin stelselmatig beoefend wordt.
Zeer krachtig zullen hierdoor de verbroede
ring der volkeren en een duurzame vrede
bevorderd worden.
Doch ook voordat het werk den genoem
den omvang zal hebben aangenomen, zal
de School een goeden invloed oefenen. Het
is reeds nu gebleken vau hoe groote waarde
het is een tijdlang santen tc zijn, ver van
liet stadsgewoel, in ee 1 kring van eensge
zinde, eeuswillende menschen, waarbij alle
aandacht gevesti.d wordt op 's menschen
geestelijke belangen, en de stoffelijke en
zelfzuchtige op den achtergrond gedrongen
worden. De cursisten van 1916 en 1917
kunnen getuigen h.jo In hen, teruggekeerd
tri de maatschappij, de herinnering aan de
Amersfoortsche School lang ten goede is
blijven werken.
We tneenen met deze aanhalingen te
mogen volstaan, die bedoelen een opwek
king tc zijn tot nadere kennismaking met
de school, Prospectussen enz. worden na
aanvraag gaarne toegenomen door den secre
taris, mr. dr. M ly leinm, Prinses Marie
laan 1, alhier.
Tuinbouw.
II Ir
D c Centrale S c h uultul n.
Is voor een kleine stad mot niet veel
scholen en veel beschikbar'; ruimte de
schooltuin in de onmiddellijke nabijheid van
het gebouw, de incest ge.venschte, iu een
groote stad waar in d«- na isle omgeving
der scholen waarschijnlijk geen ruimte voor
dit dor! kan worden afgestaan, gaat men
liever over tot aanleg tan een Centraleti
Schooltuin. Alle scholen der stad hebben
met elkaar 1 tuin. Deze zal een aanzienlijke
ruimte beslaan, want behalve afdcclingen
voor wilde en gekweekte bloemplanten,
heesters en bootflen, dienen er een vruch
ten- en grouiitentulii, een rotstuin. een vijver
met waterplanten, kassen, bakken enz. enz,
te zijn. De schooltuin zal gewoonlijk aan
den rand der «ad zijn gelegen, een fraaie
weg zal er naar toe leiden, zoodat hij op
rustdagen steeds een aangenaam eindpunt
van eeti Wandeling zul vormen, ook voor
volwassenen, waarvoor de itiin dan ook ten
allen tijde geopend moet zijn.
Bij den uanvai,g van elk jaar leveren de
schoolhoofden en direkteurun van scholen
voor Middelbaar et; Gymnasiaal onderwijs
bij den dirck'.eur der schooltuin een lijstje
in, opgemaakt in overleg met onderwijzers
en leeraren, waarop alle voor het onderwijs
direct noodzakelijke planten voorkomen,
welke dan in den schooltuin gekweekt en
steeds bij do hand gehouden worden, zoo-
dat 's morgens voor den aanvang der lessen
de planten versch gebracht kunnen worden.
Ééns of meermalen per maand bezoeken
onderwijzer er. leerlingen den schooltuin,
waar ze door den direktour worden rond
geleid.
Behalve de genoemde afdeelingen moet
een proefveld aanwezig zijn waar de wer
king van meststoffen, hybridisatie, verede
ling enz. gedemonstreerd worden. De kassen
moeten alle cultuurplanten en vele wilde
gewassen uit onze koloniën bevatten, opdat
dn leerling ook daarmee vertrouwd raakt.
Om den schooltuin legt men volkstuintjes
aan, die voor een gerlnge.i prijs aan lief
hebbers verhuurd wordeu, en waarop ze
naar hartelust kunnen spillen, zaaien en
planten. Naast al de genoemde planten
kunnen ook kleinere dieren, als aatisehou-
wingsmatcriaal bij de dierkunde lessen,
worden gefokt, terwijl tevens werktuigen
als thermometer, hygrometer, barometer en
zonnewijzer aanwezig moeten zijn.
De centrale schooltuin staat onder leiding
van een bekwaam tuinbouwkundige, die
o.m. voor een nanwkcurige etiketteering
heeft zorg tc dragen. De aanleg geschiede
steeds door oen proeftuinarchitckl.
Met onderhoud wordt opgedragen aan
oen Vftstaangestelden chef, geholpen door
eenige knechts. O.
