Stadsnieuws.
Advertentiën.
opstaande rePiup
UITVOERING
Timbertown Follies
Compagnon gevraagd
een Buitenmeisje,
heeft goedgevonden te bepalen
1. de verkoop en de aflevering van.
a. koolzure potasch.
b. kaliloog.
c. soapstock.
d. verzuren.
e. afvalvetten van margarinefabrieken is
verboden.
2. Het verbod sub t gesteld is niet van
toepassing op azijnzuur en tnierenzuur en
op de vetzuren en mengsels van Vetzuren,
in den handel bekend onder de benamingen
stearine, oleine en oleineproduct.
3. Van het verbod sub 1 gesteld kan
zoo noodig, onder daarbij te stellen voor
waarden, ontheffing worden verleend door
het Kijkszeepbureau, Parksir. 4 a 's-Graven-
hagc.
Amersfoort, 9 Januari 1918.
De Burgemeester voornoemd,
VA* RANDWIJCK.
De Burgemeester van Amersfoort,
gelezen circulaire No 3323. afdeeling
Crisiszaken Bureau Nijverheid d.d. 7 Jan.
1918.
maakt bekend dat de Minister van Land
bouw, Nijverheid en Mandel mededeelt,
1dat het herkenningsteeken, als bijlage
111 behoorende bij voren vermelde beschik
king, beslaat uit een door een smallen
rooden rand •miijst geel hord waarop boven
aan naast elkander het Nederlandsche wapen
en de letters T. C. B en daaronder het
nummer, waaronder de ontheffing van het
vervoerverb'id werd gegeven.
2. dat dit herkenningsteeken vooraas
het motorvoertuig, duidelijk zichtbaar moet
zijn aangebracht.
Amersfoort 8 Januari 1918.
I )e Burgemeester voornoemd,
VAN RANDWIJCK.
De Burgemeester van Amersfoort,
gelezen circulaire No. z647, Afdeeling
Rijksbureau vosr de distributie van graan
en moei d.d. 7 Januari 1918
maakt bekend, dat de Minister van Land
bouw, Nijverheid en Handel
heeft bepaald
in de maand Januarri ds veevoeder artikel
len worden toegewezen tegen de navolgende
prijzen door de Regeering zullen worden
afgeleverd.
per too K Ct.
Maisf zo.
Haver20.
Erwten en Boonetipiksel 20.
zo.
Voergerst26.
Voerbuonen >25.
Voererwten«25.
Voerboekweit20.
Gemengd graan
Awerikuansche lijnkoeken 28
basis onbepaalde merken van La Platazaad
geslagen, bepaalde merken en soorten, ook
schilvers naar de gewone verhouding.
Deze artikelen moeten door de Regee-
ritigs-Commissarissen worden geleverd vrij
boord, exclusief zak, terwijl de Regeerings-
lasthebbers te Rotterdam en Amsterdam de
door hen te distribueeren artikelen vrij
boord of vrij wagon, exclusief zak moeten
afleveren, met dien verstande, dat vrij
wagon slechts geldt voor stukgoederen en
de kosten van den voor den kooper op
tredenden factor door de Regeering worden
betaald.
per too K.G.
Zemelen, grind en gries, zoowel
gemengd als ongemengd f 15.
(ierstaf val«14.
Haverafval12.
Regeeringsvoermeel 18.
Deze artikelen moeten worden geleverd
boord- of spoorvrij plaats van afzending netto
gewicht, gezakt, onder koopersverplichting,
te gelijker lijd voor eiken af te leveren
zak een leegen zak ongeschonden van goede
hoedanigheid en van voldoende grootte om
50 K (i. afval producten te kunnen bevatten,
af te geven, een en ander ter uitsluitende
beoordeeling van den afleverenden Regee-
rinijscommissaris of fabrikant.
Amersfoort, 8 Januari 1918.
De Burgemeester voornoemd,
VAN RANDWIJCK.
Wij vernemen, dat Burgemeester en
Wethouders beslissing hebben genomen
omtrent don portieprijs van het eten uit de
Centrale Keuken.
Het tarief zal vierledig zijn
Voor hen, die niet zijn aangeslagen in de
Ink. Belasting, 7 cent per portie.
voor de aangeslagene» naar een inkomen
van f 500, f 800 10 cent per portie.
voor de aangeslagenen naar eer. inkome»
van f800 f 2400 13 cent per portie.
voor de aangeslagenen naar een inkomen
van f 2400 en meer 20 cent per portie.
Het is de bedoeling van het College met
dit tarief een proef te nemen van bijv. 5
weken, om daarna een definitief besluit te
nemen, op grond van de ter beschikking
staande gegevens.
De styl dar toekomst.
Voor de Vereeniging tot het honden van i
kunstbeschouwingen enz,, heeft Dins lag- 1
avond in den foyer van »Amicitia«, de heer 1
Iheovan Doesburg, van Leiden, een
voordracht, met lichtbeelden, gehouden over
>De stijl der Toekomst»
Sinds de laatste tien jaren, aldus spreker.
is een bepaald streven in de beeldende
kunsten, in de architectuur, beeidhjuw- en
schilderkunst merkbaar. Naast hat archeolo-
gisch beursgebouw van Betlage te Amster-
dam is een modern beursgebouw verrezen,
de musea van ouue kunst missen belang
stelling, welke zich verplaatst naar de ex
posities van moderne werken. Lr gaat een
strijd over het geheele terrein der beeldende
kunst, welke zich niet alleen bepaalt tot
Europa, doch ook zich uitstrekt tot Amerika
en na den oorlog nog feller /al opvtamen.
De heer Van Doesburg zei-la zich tot
taak gesteld te hebben in korte '.rekken
de be'eekenit en het doel van dit n'euwo
streven in de beeldende kunsten uit een te
zetten.
Reeds omstreeks 1880 had een reactie
plaats, die echter een plaatselijk karakter
droeg en niet alle takken van bo-l-icnde
kunst omvatte. Alleen de schilderkunst en
de poCsie waren er bij bit rokken door Vin
cent van Gogh, de Marissen en Van Deyssel.
Hun doel was. voor bun deel, de bee -
dende kunst te zuiveren en in nieuwe
banen te leiden. Zij streefden na bet »lart
pour fart".
De taak van de kunst is te voorzien in
de aesthetiscbe behoeften. Die behoeften zijn
van geestelijken aard, de kunst he-ft zich
dus te bewgen op aesthetisch, geestelijk
terrein. Een kunstwerk, dat een andere
beteekenis heeft dan een aesthetische, is of
onzuiver of geen kunstwerk. Het kunstwerk
moet soms zich zelfs wille voldoen. Of de
schilder een emotie geeft, zegt niets nmt-ent
de waar-Ie van een w--rk uit een kunst-o >g-
punt, omdat dit geheel afhangt van den
aard van het werk er, van den kunstenaar.
Een kunstenaar toch ervaart geheel anders
dan een niet kunstenaar, zooals de tuinman
een boom an-i.-rs ziet ais een botanicus en
die weer anders als een houtkooper. De
kunstenaar ziet een boom volgens de kunst,
voor hem is de boom een probleem van
licht- en schaduwverhoudingon. Zijn erva
ringen in aesthetisch opzicht zetten den
boom om in stijl. Hij geeft zijn aesthetische
ervaring van den boom, hij brengt den
boom opnieuw voort en dat voortbrengen
heeft een geestelijke beteekenis.
Het wereldbeeld langs aesthetischen weg.
dus volgens de kunst te verklaren, is de
strijd, die de kunst in Europa en Amerika
beheerscht. Die strijd is een ontwikkelings-
faze in de kunst.
Komende uit een tijd van stijl uit de
natuur, zullen we den abstracten stijl van
thans niet geheel begrijpen, al zal men
inzien, dat 't heen moet naar een stijl, die
is een uiting van vorm van onzen modernen
tijdgeest.
De verschijnselen wijzen er op. dat we
ons iazake de kunst /.uilen losmaken van
wat de kunstuiting si:ids de Renaissance en
onder den in voed van het Hellenisme vc-r-
gifiigt.
Als meest primitieve uiting van kunst kan
beschouwd worden, wat geboren is uit de
uitsluitend zintuigelijkc waarneming van het
object, d« physieko uitdrukking dus. een
stijl aangeduid a-s de physer-plus'is-.'hc. Op
het primaire tijdperk van de physio-plaslick.
waarbij de kunstuiting zich bepaalde :ot het
eenvoudig weergeven van een r.ndier
volgt de neolytische periode, waarin de
kunstenaar geeft, wat hij bij het zien van
een object heeft gevoeld en gedacht, dat
zijn oordeel is, zijn idee. Die uitdrukking
van de idee wordt genoemd de ideo-plas-
tiek. Deze twee hoofdbegrippen, de physeo-
plastiek en de ideo-plastiek loepen door de
kunst van alle eeuwen heen en vinden we
ook nu terug. De toekomstige ontwikkeling
van de kunst gaat in de richting van het
uitsluitend ideo-plastische.
't Hangt van de idee af of 't kunstwerk
zich als kunstwerk zal openbaren. Is de idee
aesthetisch, dan zul het kunstwerk en daar
door de kunst, waarvan 't een uiting is,
zich als stijl openbaren.
Gaan we de kunstuitingen in den loop
der eeuwen na. dan ontdekken we in de
Assyrische en Egyptische kunst, de ideo-
plastiek. Nergens dringt het lichamelijke,
dat 't kenmerkend is van de physeo plas
tiek op den voorgrond, doch uitsluitend het
geestelijke, 't Meest komt dit tot uiting in dc
pyramiden, die eeti zeer aest!ic;i..-';ien indruk
geven. De Egyptische kunst is uit de diepste
levensverinnerlijkir.g voortgekomen.
Het aesthetisch moment is het oogenblik,
waarop de kunst in evenwicht is met ons
zelve en de wereld. Die evenwichtigheid
beeft de Egyptische kunst, de Egyptische
stijl, volkomen bereikt.
Een geheel anderen indruk geven de
Grieksche tempel en sculptuur, die uitdruk
king zijn niet van hot idi o, doch van het
physeo-plastische. Onder den invloed van
het Christendom keert de beeldende kunst
min of meer terug tot de ideo-plastiek, al
blijft ook het Hellenisme in de kunst be
houden. Bij Michel Aiigelo treedt de ideo-
plastiek al zeer sterk op den voorgrond.
Orider invloed van de Renaissance ging in
't bijzonder de beeldhouwkunst geheel op
in de physeo-plastiek en zij 't ook in iets
mindere mate, de schilderkunst. Tot de schil
ders, die zich ten dceie daaruit losgewerkt
hebben en aesthetische kunst uaven, mag
Rembrandt gerekend worden. Zijn vjoodsch
Bruidje» is van de ideci-plastische richting
in zijn kunst een hewijs.
In de 19e eeuw is, wat onder den invloed
van de Grieksche physeo-plastiek, alsjkunst
werd voortgebracht, slechts schijn-kunst. De
klassieke stijl kan niet overgeplaatst in een
anderen tijd wijl hij een uiting is van zijn
tijd. De tijd van de 19e eeuw had een eigen
stijl moeten hebben, dan alleen zou werke
lijke kunst kunnen zijn voortgebracht.
Het gemis aan eigen stijl heeft zich doen
gevoelen tot voor misschien een paar tien
tallen jaren. De bouwkunst miste tot Berlage
toe elk elementair b"ginsel van stijl, als
uitings-vorm van onzen modernen tijd. De
beeldhouwkunst evenzeer, de schilderkunst
produceerde voor de markt.
Vincent van Gogh is een van de pio
niers geweest, die aan dezen bedroevenden
-toestand in de kunst, een einde maakten.
De pogingen door anderen gedaan tot her
stel van de monumentale kunst moesten
mislukken, omdat zij steunden op tradities
uit vroegcren tijd. Sier.bis uit een krachtige
reacti-met verwerping van het oude, op
de wijze van uitdrukking, konden een «e-
zonde vorm en stijl ontstaan De laatste
tien jarert is iije reactie bezig zich te vol
trekken. Paul Seran en Van Gogh kwa
men tot een nieuwen v.rro, die voldoet aan
aan de uit een es'hc-tisch oog pant te stellen
eischen, Hun werken zijn, met verwaarloo-
zen. van de ondergeschikte dingen, gewor
den tot kunstwerken van ideo-plastiek, In
hun werken komt tut uiting htm wijze van
zien, h»t wezen, dat zich uitdrukt in den
vorm. Ztj en die na hen gekomen zijn. zoe
ken tot uiting t-- brengen onze moderne
cuituur in al h.iar g >'.hcid, al het dyna
mische. De accent moet daarbij gelegd op
het volmaakte, /--oais naar het volmaakte
gestreefd wordt in al het andere, dat de
cultuur ons bracht. In de techniek wordt
niets teruggevonden in hot product van den
natuurstaat van het oorspronkelijke. Waar
om zou ook de kunst, stevende naar het
volmaakte, zich niet richten naar nieuwe
uitingsvormen, waarvan de producten, de
kunstwerken, niets meer gemeen hebben
mot het natuurlijke, net norspookeüjke Er is
een geestelijke associatie, een bepaalde
vorm, waarin de moderne tijdgeest, -ie in
houd van oen tijd, tot uiting komt. Die
vorm uit zich ook in de kui.st, die vorm
zal zijn 11e stijl der toekomst.
De kunstenaar ontleedt de natuur niet,
doch beeldt haar om. herleidt haar tot bet
elementaire zien en het beeld uit dat zien
voortgekomen is een kunstwerk. De tijd
van af- ->f uitbeelden is voorbij, de kunste
naar zoekt de ombeelding van de realiteit.
In -iit stadium gaat de beeldende kunst
uit de physeo- naar de idc-plastiek. Hit
het stadium van de uitbeelding komt de
kunst nu in d.-t van de bewuste -imbed
ding.
'iTians is de tijd aangobrok *n, -lat schil
derkunst, beeldhouw- en li uiwkunst een
eenheid moeten gaan vormei-, -l.it zij te
samen geve- ten .ilg-.m ene.. ••v>nuiii-%nta-
ien vorm van den lij.iainb-u 1 -over zijn
volmaakt mogelijke vorm b-.---.kt is '1 Gaat
ree-is in -iie richting, In de bouwkunst komt
het zuiver architectonisch besef, de stijl,
waarin de aesthetische idee grondslag
ligt, steeds meer tol uiting, de beeldhouw
kunst volgt. E11 ook de sehn-U-rkurst. De
overwinning ten slotte z.il 1 iet zonder strijd
bereikt worden. Zoodra dit vernietigings
tijdperk voorbij is en een opl.ouwend aan
breekt. zal de strijd op dit terrein feilrr
dan ooit zijn. Doch er 1! '.tut revers geb-
genheid gevonden worden, out de v-.ubroe-
deringsgedachte ook in de beeldende ku: st
op monumentale wijze tot uiting te brengen.
Na deze inleiding u erden een groot aan
tal lichtbeeld 11 van physeo.pl,istioke, ideo-
tilastiekc, impressionistische en kubistische
kunstwerken vertoond om het gesprokene
nader te ilhistreeren.
J 1, Dinsdag hield -Ie Amersfoortsche
Esperantisten Vereeniging >FI.»hito« een
vergadering, waarin het bestuur als volgt
werd vastgesteldN de Haart, voorzitter,
E. Urbach, 2de voorzitter, H. E. Koster,
pênningm., I I. J. Blokker secretaris, A. de
Maegdt, ede secretaris.
Mot tevredenheid kan de vereeniging op
't afgcloopen jaar terug zien, al lus schrijft
men ons. Begon zij aanvankelijk met 6
leden, zij zag het aangroeien tot 19, ter
wijl ook het aantal donateurs aanmerkelijk
toenam. Verder mocht h t gelukken na de
propiganearede van den Heer Snit. een
cursus aan te vangen met 2 - deelnemers,
onder lei-ling van den heer Blokker, die
reeds zeer goede resultaten afwerpt. .-Ms de
leertijd van een half jaar om Is. zullen de
raeesten zich wel tamelijk goed van het
Esperanto kunnen bedienen. Ook de andere
lessen gaan goed. Mochten toch meerderen
onzer stadgenooten het goede en mooie van
or,s ideaal inzien en het voorbeeld volgen
van een onzer nieuwe leden, die na een
studie van nog geen twee maanden reeds
in staat is een eenvoudig gesprek in de
wereldhulptaal te voeren.
In een bijeenkomst in Maison De
Haas, van den Lutherschen Kring, heeft dr.
Gerard Brom, van Apeldoorn, gisteravond
een voordracht gehouden over St. Fran-
ciscus van Assisie.
Een voor den Kring groot aantal dames
en beeren heeft met onverdeelde belangstelling
de boeiende voordracht van den bekwamen
spreker gevolgd.
Voor bet departement Amersfoort van
de Maatschappij van Nijverheid zal de heer
H. J. van Haren Noman Jr., van Amster
dam, Woensdag 30 Januari a.s. een lezing
bouden over >Het Kanaal door de Gelder -
sche Vallei".
Deze voor alle belangstellenden vrije
vergadering zal worden gehouden in de
groote zaal van »Amicitia«, Het bestuur
rekent dus blijkbaar op een groote belang
stelling. En terecht, wie waarlijk oog heeft
voor de belangen van Amersfoort, bij een
kanaal door de Geldersche Vallei betrokken,
en tot deze categorie rekenen we zeer velen,
zal ongetwijfeld 't zich tot een plicht re
kenen de uiteenzetting van den heer Van
Harem te gaan hooren.
DE BRANDSTOFFEXCOM-
- MISSIE AMERSFOORT ver
zoekt toezending zoo spoedig mogelijk van
nog
te haren laste over 1917.
De Commissie voornoemd,
N. VELSHEIJN, Voorzitter.
C. G. KLAARHAMER, Secretaris.
binsdugUTOud, 5 Februari
van de
in de Sociëteit Atuicitia
ten voordeele van het comité »LE SOU
DU M UTILÉ(Verminkten Belgischen
Soldaat).
Geheel nieuw programma.
Aanvang half acht.
Plaatsbespreking 5 Febr., half één.
Kaarten verkrijgbaar bij den Heer D.
GONGGRIJP, Soc. »Amicitia».
met duizend gulden,
om zoo spoedig mogelijk eeti hier ter stede
nog niet bestaande, overal in ons land met
succes werkende nnderiiptiiinn te kunnen
beginnen. Schrijf on Ier C. C. 3 bureau
Gelderlander, Nijmegen,
Er BIEDT ZICH AAN tegen Februari
goed kunncn-le koken en flink werken, v.
g. g. voorzien. Brieven onder letter A aan
J. HOFMEIJER, Boekh. Neede.
Kr biedt zich aau tegen 15 Jan. of later
IIKKWANE DIENSTBODE
voor Meid-Huishoudster of Meid, alleen,
gocl kunnende koken en alle huiswerk
verrichten, v. g. g. v, Brieven, adres Mrj,
II. OEXEMANX, villa Jannie's Hoeve,
Station de Bilt, Julianalaan.
„ETNA" vuurmakers bran
den minstens 10 minuten,
- - fl.00 per 100 stuk» --
verkrijgbaar bij
Firma L. rau Achterberg^.
Bandstoffenhandel Artihewschestra.it ia.
