De Gioconda
J. A. VAN BA
or Duisternis tot Licit
lU'sloiieii i?i|<
in ilfii foyer van «AMHITIA» op MAANÖAG 1
Jorissen.
Centrale Keuken. Jorissen.
Bespreking middelen om te geraken tot de
EconomisotK
Nadere inlichtingen verstrekt gaarne ondergel
getale toegangsbewijzen zijn te verkrijgen voor
uitnoodiging ontvingen.
Bergstraat IS A
II. II. WINK
Horstel fabrikant. Kampsl
|ev«rt nog alle soorten prima BEZEMS, WEI
TAPIJTSCHUIERS en/, tegen concurreer
curreerand alle soorten POE'fSAR'l IKEI.
Vraag mijn succt
%eriiRw|
^ssBBBsftemvBb
glimlachte oni niets anders
dan om de glans harcr schoen
tjes die gewreven werden met
Erdal
Luxe créme|
met den Oranjen
Pelikaan»
de grooto doos
acr-
F KI 11.1. KT ON
In A gard h - b a a i.
De mist had zijn vernielingswerk vol
bracht, nu Victoria» duodgezwoegd er
mishandeld zich ter ruste had gelegd op dj
scherpe klippen van Spitsbergen's oucEr-
zeeschcn archipel. Die had mets .-neer te
noen. Eenige minuten ra' de schipbreuk
kwam de Noordenwind en veegde de zee
schoon.
J)r: zon wierp haar meedoogcnloo/e str.den
over de verwoestingen van den dood. Zij
vond de eenige levens, die door een wonder
(lods uit de ramp waren gered.
Toen «Victoria's» voorsleven neerdook in
zee,.werden Barones v'.n Ht-flner en J-bgen
Bralt over boord geslagen. i).d b tsoc .'D
hen voor de uitbarsting. Maar dc.zee scheen
even onbarmhartig te zijn ais de mist. Hel
water was ijskoud, en de jonge barones
vouwde gelaten haar handen en sloot haar
oogen, terwijl ze haar bewustzijn verloor.
Maar Jdrgen Bratt was er do man niet
naar. zich zoo gemakkelijk over te g ven.
Hij nam den langen groenen sluier, die de
barones om haar hoofd geslagen liad en
tal van op- en aanmerkingen op de Centrale Keuken
gemaakt, Het eigenaardige is evenwel, dat de aan
merkingen gewoonlijk niet kwamen ter plaatse waar
ze moesten komen. Aan de Centrale Keuken horde
men betrekkelijk weinig en wanneer er een klacht
kwam, was het soms een heele vage klacht. En vroeg
men dan, van wien komt die klacht, zoodat men er
zich op kan beroepen, dan was het antwoord meestal,
ja, ik mag den naam niet noemen of. de betrokkkene
wil zijn naam liever niet gezegd hebben.
Zoodoende kon men er dikwijls niet achter komen.
Was het daarom altijd goed? Neen, M. de V„ dat
zal ik ook niet zeggen. Wij hebben met moeilijkheden,
met ernstige moeilijkheden te kampen gehad. Ik geef
u de verzekering, dat voor zoover liet in onze macht
stond, door de Centrale Keuken altijd gunde kwaliteit
voedingsstoffen zijn verstrekt. Niet altijd heeft men
dat in zijn macht. De eerste dagen was net eten goed
en uitstekend klaargemaakt. Tot op een gegeven dan
do bedrijfleidster bij mij kwam met de woorden: Nu
is het toch een toestand! Al het eten is opeens zuur.
Ik geef u de verzekering, dat toen alle moeite gedaan
is, otn de norzaak er van te vinden. Wij hebben ge
dacht. zou liet misschien in de ketels zitten en
zijn toen geflambeerd. Eindelijk echter kwam het
dat de oorzaak gelegen was in de c|ualiteii boter die
wij kregen. Wij hebben toen verschillende qualiteiti
boter gehad, doch het hielp niet. Wij hebben soms'smo
gens zoo vaak boter staan proeven, dat onze maag
van overstuur raakte. Je kreeg dan natuurlijk bo.>r-
zuur in je maag van je welstc. Er is toen gezegd, chemisch
valt er niets op tc zeggen, maar practisch wat de
smaak betreft, was het natuurlijk een ander geval.
Wij hebben toen aan deskundigen ".a. aan den heer
Holland gevraagd, wil u ook eens proeven. Eindelijk
hebben wij natuurboter genomen en toen was het in
eens goed. Het was duur. tnaar het was goed. Nu is
het eten den eenen keer lekkerder dan den anderen,
tnaar dat is ieder huishouden het geval. De eene houdt
meer van zuurkool, de andere van stamppot van
boerenkool. Maar wat in de Keuken klaargemaakt is.
was, voor zoover de Keuken er eenigen invloed op
kon hebben, beslist goed te noemen en tot op den
huldigen dag is hel goed.
Niet altijd kunnen wij er achter komen, hoe ge
ruchten in de wereld komen en nu maak ik er nie
mand een verwijl van, als ik hel volgende mededeel.
Toevallig hoorde ik. dat gisteren een bezoeker in de
Keuken was geweest, toen het eten voor vandaag
klaar gemaakt werd. Het was, zooals de heeren weten
stamppot van andijvie. De bezoeker, die geen deskun
dige is geweest, heeft die andijvie zien liggen zoo uit
het vat en de begeleider van dien mijnheer van wien
ik het gehoord heb, vertelde mij, dat hij gezegd had.
kijk nu toch eens, dat lijkt wel zwijnenvo-.-r. Even na
die beide heeren, kwam er echter binnen de heer
Jansen, de man van de tiroentencentrale in Den Haag.
Ilij woont daar in de Kdismistraai no. i<Dat is een
deskundige op dat gebied en die zeide. wal hebt u
•Dar een buitengewoon mooie andijvie. Hoe komt u
daar toch aan? Wij kunnen ze zoo niet krijgen.
ziet u. mijne heeren, wat (ie eene zwijnen voer noemde,
bevond een deskundige juist vau de beste qualiteit te
zijn en daarom stel ik er dan ook prijs op. mijne
heeren, om bier uitdrukkelijk ie verklaren, dat liet
eten van het begin ai tot op den huldigen dag goed
is geweest. Ja. mijne heeren, ik geloof de zaak niet
beter te kunnen behandelen dan door dergelijke voor
heelden te geven.
Nu heeft de heer Hofland gezegd, nu komt er
zwarigheid en gaat het niet zoo goed meer en nu moet
de Gemeenteraad het maar zelf doen.
Neeti, mijne heeren, dat is niet juist. Dit heeft van
het begin af wel degelijk in de bedoeling gelegen,
maar wij moesten toch zien, hoe het ging
Was het gebleken, dat de Keuken absoluut geen
Centrale Keuken.
opgang maakte, dan was het absoluut overbodig er
een bedrijf van te maken.
Nu is het gebruik, dat van de Centrale Keuken ge
maakt wordt, zeer afwisselend. Zoo was het aantal
porties dat afgenomen werd in de week van 3 tot o
Maart met inbegrip van die voor kindervoeding 7974.
in de week van 10 tot 16 Maart 927S en in de week
van 17 tot 23 Maart 8430 porties. Men kan dus niet
zeggen, dat het nu in de Keuken zoo heel slecht gaat.
De bonnenverkoop was den eenen dag veel honger
dan den anderen. Dat loopt nog veel meer uiteen.
Toen er een uniforme prijs was van 13 cent. bleek,
dat eigenlijk gezegd, diegenen, waarvoor naar mijn
bescheiden meaning de Centrale Keuken eigenlijk had
moeten dienen laat ik hel zoo zeggen, van die
Keuken geen gebruik maakten. Ik heb er toen lang
en breed niet de bedrijfsleidster over gesproken en
de vraag kwam bij mij op. zou het eten wel binnen
het bereik liggen van de personen, voor wie hel tocli
beschikbaar inoet zijn. Ik voor mij kreeg den indruk,
■dat de prijs te hoog was. In de Commissie is toen
ook over die prijsveraudering gesproken en er is voor
gesteld een progressieve prijsbepaling, die met een
kleine wijziging door B. A W. is overgenomen. Maar
nu zien wij wel een eigenaardig verschil. Waar vroe
ger de middenstand en de hoogere stand nog het
meeste gebruikten wij kunnen dat zoo'n beetje
merken aan de plaats, waar do distributielocalen waren
daar hebben wij nu verstrekt
Week 3 t/m 9 Maart. Week to t/m 16 Maart
2S87 p. a, f 0.07 3711 p. a. I 0.07
1528 - O.IO 1849 - O.IO
1791 0.13 850 - o.i3
234 - 0,20 394 -
3440 aan particulieren f1704 aan particulieren.
2334 kindervoeding. 2574 kindervoeding.
7974 totaal. 9278 totaal.
Week 17 t/m 23 Maart.
32.38 p. a. f 0.07
1564 - 0.10
712 - 0.13
223 - 0.20
3737 aan particulieren
2673 kindervoeding.
S430 totaal.
Die verschillen zijn nu niet zoo heel groot. Aan den
eenen kant verheugt mij dat zeer. want nu heb ik het
gevoel tenminste voor mij. dat. waar het bet meest
noodig is, het voedsel ook komt. Kan men nu altijd
alle praatjes voorkomen? Neen. Ik weet wel, dat a
bestaat de Keuken 10 jaar, iemand die op een zekeren
dag een slechten eetlust heeft, toch nog zal gaan
klagen. Zoolang e. hter het personeel deskundig :s.
zooals het nu is en deo/elfdcn ijver heeft als waarmede
het nu is bezield, dan zal het voedsel goed zijn en
geen reden opleveren tot grondige klachten. >f mei
er altijd een voldoende hoeveelheid voedsel in zal kunnen
vinden Daar ben ik absoluut zeker van, dat zal niet
bereikbaar zijn. Wanneer nten tenminste niet verschil
lende porties op een dag neemt, zal dat niet kunnen.
Het is theoretisch niet mogelijk of men zou een groote
massa moeten maken, die door een groote hoeveelheid
vet walgelijk wordt om de massa vet, En ook in de
normale huishoudens zal iemand, die zwaar werk heeft,
bij moeten eten.
Nu is het wel zeer jammer, dat het brood schaarsch
irdt, maar dat kan de Keuken toch niet helpen. Er
een zekere grens ook voor de Keuken en ook voor
de ingrediënten die er in komen. E:en oogenblik is het
geweest, dat er te weinig vet in het eten was. Er is
binnen de scheren J-'.rgen Bratt 11.1a onaer
andere omstandigheden verscheidene kilo- I
meiers gezwommen, zonder eenige vermoeid
heid te bespeuren. Maar deze zwemtoer in
ijsw.itcr, me', eer. hst op den rug. vereischtc
al zijn onbuigzame kracht on taaie volhar-
ding. De last werd al zwaarderen zwaar Ier.
zijn klecren plakten aan zijn lichaam, en
Ie cle einden moest hij met het hoofd onder
W-ter zwemmen, om vooruit te komen. De
i s erke stroom verlengde daarbij den afstand.
Op eens bemerkte hij. dat de jonge dame
haar bewustzijn terugkreeg. Hij voelde dat
I ze haar hoofd ophief van zijn schouder, hij
I hoorde den uitroep van stille wanhoop, loon
ze den toestand begreep, 't Klonk als 't
i angstgepiep van een vogeltje.
Hij hield een oogenblik op, maakte (Du
sluier los en haalde adem
«Kuilt u zwemmen, Freule? vroeg hij
half naar haar toegekeerd.
«Ja, maar ik voel ine zoo stijf en naar»
I Probeer of u uw ledematen bewegen
I kunt».
«Onmogelijk»,
j >U moet-, riep hij streng. «Span u in,
1 het gaat om uw leven. We moeten daar
voor strijden, zoolang we kunnen.»
I Ze deed een paar slagen met haar handen
jonge Noorman aan land met een half be-
wusteloo/e vrouw in zijn armen.
Hij zette haar behoedzaam neer op een
rotsblok.
»Nu komt hei er op aan-, beval bij op
een toon van meerderheid. «Wrijf u zelf
over uw heele lichaam en probeer bard te
loopen».
«Ik kan n'et», mompelde ze. >'t Is of ik
lood in mijn bennen heb. O God, wat moet
ik doen?'
-L" moet hard loipen», zsi hij, wit als
een doodo en met zijn tanden stijf op elkaar.
«Kom». En hij trok haar met zich voort,
Ze struikeide telkens, doch stond weer op.
Ze smeekte hem. maar hij trok haar on
barmhartig mee.
«Wordt hot nu beter? vroeg bij.
«Het prikt zoo vreemd in mijn beenen»
zei ze.
Prachtig»zei hij bij zichzelf. «Dan
nemen we nu looppastotdat u geheel
warm wordt. Wilt u mij beloven u te be
wegen, tot u over uw heele lichaam gaat
gloeien? Zoo zoo is 't gosd
Hij lisp van haar weg naar het strand,
waar een man kwam aanwaden, die een
half dood menseh achter zich aan sleepte
Ik heb een of ander inwendig letsel ge.
kregen-, dat m« van 1 M-«e|u Vr.
Onder de uitbarsting werd Ik met m'u nig
tegen van de 1 m-v mo .d< o
gooid. 't's een kwestie v.u, tijd, w un.« r
ik geheel lam v Ik am, -
Nil 't .'.ld VI i.ld lof»; ik
:t graai
1 'In
vau de
schande», gh-g hij vooft
naar de plek, waar de ova
den nevel.
Bratt wreef hitusschmi d ledematen van
den professor en lid duurd- c' -t lan.-, of
die vrooiijkr ..«de herstI ..p/.jfl beinen.
Zijn lang haar Weefde op rijn hiiigWerp'g
hoofd, maar de bruine öogen stonden als
yraagteekens in zijn biojK en »e!uander ge
laat
'Waar zijn we-, vrosg hij, naar lucht
happend.
De Joods keek óm zich heen.
We zijn. w:..»r we Wezen wikten», zei
"ij en lachte bitter, Dat Is AgaMh-in al
Vijftigmeter Noordelijker en alle» .-o a g.icdziin
gegaan I).- stroom Was vai.d.Mg sterk. I He
dreef ouaopdle scheren. Wórdt vervolgd.)
