COURANT.
Woensdag B
Mei 1918.
No. 9026.
68e Jaargang
BIJVOEGSEL
Drukkerij „De Amersfoortsch© Courant, voorheen Firma A. H van Cleeff".
redacteur
r. W. H. OU DE NS.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Uonderdae- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden j 1.
franco per post /1.15. Adverteutiëu 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieele- en outeigenings-
advertentiCn per regel 15 ceat. Reclames 1-5 regels 1.25 Bewijsnummers worden in
rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, 5 cent.
Bij advertentiCn van buiten de stad worden de incassecrkosren in rekening gebracht.
BUREAUX:
KORTE GRACHT
VALKESTRAAT II.
Postbus 9. Tsltfooa 19.
het Stenographisch Raadsverslag.
Vervolg Stenographisch Verslag -van het Bijvoegsel.
De heer X i u w n d ij k Heb ik dat verteld -1
De heer Van N ij natten: Ja. dat hebt 1gezegd,
ik heb liet hier precies 200 genoteerd.
De heer Nieuw end ij k: Als je maar niet ver
keerd genoteerd hebt
De heer Van X ij u a 11 e n Dat is mogelijk. M 'le
V. Ik eindig met wat Ik begonnen bon to /.au". Ik
zal het voorstel van li. \V gaarne steun-ii,
het n'. i. rechtvaardig is. Kp >un moet ik ui»* n
twee haakjes nog op een inconsequentie wijzen v»n
mijn medelid, den liter Nieuwetnlijk. Hij z.-gt en dat
doet mij genoegen) die indirecte belasting is niet te
verdedigen, die is onrechtvaardig. M. (ie V., wij weten
nietwaar, dat wij in ons land groepen lubben.
steeds Sterk ijveren voor indirecte belastingen ei. n
jet hel mij genoegen te vernemen uit den mond v..r.
den heer Xieuwendijk, dat indirecte belasting onrecht
vaardig is en niet te verdedigen. Maar M. dc V.. wan
neer het 'U gebeuren, dat dc tegenstanders van dit
voorstel gelijk /ouden krijgen, dan kunnen wij liet
omgekeerde krijgen van rechtvaardigheid. Dan Z"ii :t
de consumenten, dc burgers, dubbel moeten uot.-i t
Het gevolg zou zijn, dat de burgers, (ie ambten," n.
de arbeiders en iedereen als burger zul zijn dim 1
belast, zal moeten betalen, een verdubbelden gasp js,
maar tevens /al moeten betalen den verhoogden t v
prijs, die (Ie winkelier zal moeten betalen,
De heer Van Kalken: M. de V., men blijft in
«en cirkel loopen en men komt telkens weer in den-
zclfden kring terug. Het gaat hier om een ear lioau!
punt en nu is de vraag, is hel beginsel eerlijk of
niet eerlijk en ik houd vol, het is niet billijk. De vraag
is niet, of de winkelier meer verdient. Daarvan beta..it
hij belasting. Men heeft oorlogswinst-en lal van andero
belastingen, het is dus met rechtvaardig nog extra
winst te leggen op den winkelier. Ken tia'.dcdjk voor
beeld is dit. Een particulier /al gemiddeld gebruiken
per maand Oo M». gas en een winkelier zoo M\ Xu
zegt men 30 M3. krijgt men tot den minimumprijs,
ergo de particulier, die öo M'. gebruikt, krijgt 50 pCt.
voor goedkoopen prijs, tnaar de winkelier, die 200 ,\D.
geregeld gebruiken krijgen ook 30 m!. voor lageren
prijs. Men had hier tnel procenten moeten rekenen.
Als ik de zaak had moeten regelen, was ik ook wel
aan het getal gekomen, doch ik had liet billijk gedaan
door inet procenten te rekenen. Op andere kleine
plaatsen heeft men dat beter ingezien. Ik had gezegd,
wat wordt er gebruikt en in elk geval moet ik tot
dat bedrag komen. Men moet een gezond verstand
hebben om te kunnen rekenen ik voor mijn persoon
neem het op mij, de geheele zaak uit te rekenen. Ik
zou zeggen hoeveel pCt. gas moot rle man gebruiken
voor zijn huis en hoeveel voor zijn winkel? Nu ga ik
niet zeggen op 60 M'. moet hij 30 M duur betalen
1 op 2
M'.
sel 1
r ik
berekenen 30 M3. en too M'„ bus bijv,
50 pCt. Ik zou een percentage berekenen en dan komt
men uit, maar op dezen gi oudslag, zooals het nu ge
regeld is, is het uiet billijk.
De heer Van N ij n a 11
Dat toont U t
De Voorzitter: Het ia jammer, mijnheer Van
Kalken, dat U dat niet eerder voor ons hebt uitgere
kend. Dan hadden B. W. daarvan gebruik kunnen
maken.
Dc heer Van Kalken: lk stel mij toch voor,
dat B. W. dat zelf wel kunnen.
De Voorzitter: Wij zijn zoo slim niet, wij kun
nen dat toch hcusch niet doen.
De heer Van Kalken: Het is toch niet zoo
moeilijk.
De Voorzitter Voor ons toch klaarblijkelijk
wel, mijnheer Van Kalken.
De heer Van Kalken: U moet het gewoon
samenstellen naar de percenten en dan hebt U het
maar uit te rekenen.
De Voorzitter'. Ik vind het verschrikkelijk jam
mer, dat u het niet op papier hebt gegeven, dan
hadden wij het beter kunnen bezien, dan wanneer wij
er nu achterna over praten. Bij het geheele punt is
echter niet genoeg gedacht aan het uitgangspunt en
alleen de heer Hofland heeft da-rover gesproken. Wij
moesten komen tot f75.00') uit de gasfabriek. Wat
hebben B., W. nu gezegd? Handhaving van den
uniformen prijs» gaat niet. Dat is in vredestijd zeker
een mooi stelsel. Dan komen wij tot de grootste win
sten door don grootst'n om/et. Dan is het doel de
producten zooveel mogelijk aan tn moedigen. Dat is
in t z.yatceirt ook nu nog van onzen directeur Maar
B. .V W. bobben gezegd neen. wij krijgen maar een
zeker quantum kolen en dus een zeker quantum gas
Nu is er een categotic-, die niet meer kan betalen.
Voor hen nemen wij een laag tarief en nu weten wij,
dat aan den anderen kot tal van personen zijn, die
er zeer 'cd voorover hebben, als ze maar licht kun
nen krijgen. Xu heeft de tn-meente alleen «ie gaspro
ductie in handen cn ze kan dus dc menschen, die
meer willen betalen, dat In rekening brengen. En nu
kom ik even "p het adres van den middenstand. In
b'.". t "gi - van h'-t adres wrdt gezegd, dat de tarteven
p O' mid: s: rt zullen drukken. Mijne
heep-u, IS 11.1t nu waar - 1 I-ukken dc hoogc tarieven
alleen op de middenstanders t
De
a n N tj n a
e n Neen, op mij ook.
De Vo
i ik het
i de hc'er
ter: De lieer Hofland heeft gezegd,
dat hel wens- indijk w as. dat de middenstand een rui-
nti-ren huk had, dat kan ik volkomen onderschrijven
Kr zijn tal van particulieren, die. doordat ze des avonds
bezigheden hebben, doordat ten dochter des avonds
U.i heeft te geven of te ontvangen veel licht en
warmte h'-bben, en die net zoo goed meer
betalt- (Inch die er niet over klagen. Het is onjuist, 1
alleen de middenst-uvl meer zal moeten betalen.
jatnm -r, dat de middenstand zijn
r begrijpt. Ik herinner mij, dat
rve-i. heeft gezegd, wij hebben er
hij, dat een enkele goed gcfortu-
ic-erde villabewoner hier k >mt, dan dat wij zooveel
guldens meer betalen aan de G.stabriek. Volkomen
juist. En als ik het later met andere middenstanders
hierover had, dan hebben zi- me dat altijd toegegeven,
line z.d liet nu g ui dt wij de f 7-5.01") niet kunnen
krijg-'it uit het gas.' Den spreekt het vanzelf, dat wij
die moeten halen uit de belasting. Die raad heeft de
heer Stadig ook gegeven. Dat is een beel mooi woord,
maar helaas, zit de ngclukkige miduensiand daar ook
in ett bovendien hebben wij bij belasting voor de
idgcmceue burgerij ook progressie, dus precies het-
volkomen juist, dat twee derden der middenstanders
meer betalen, maar dat is een gevolg van hun meer
deren welstand. Ze hebber, gr00tere zaken en wil men
in het 1. nu-c mak -i de grooiere zaken een naar
v.-h -".tit's ho igi.re winst. Dus hei is -net meer dan
billijk, d m dat zc progressief meebetalen de boogere
.«rechtt
en ander
ensch ook
even naar voren te brongen
den heer Hofland, dat ik zoo
volkomen kan deolcn. Als de middenstand hier oen
zekeren vooruitgang heeft te boeken, dan is die voor
uitgang voor een groot deel te danken aan hetgeen
dc gemeenschap heeft gedaan. Dat ka niet genoeg
gezegd worden. De heer Hofland heeft genoemd het
verbreden van dc Langesiraat en ik w-cnsc.h ook nog
een ander zeer belangtijk iets te noemen nl. de electri-
ficeering van dc stad. Dergelijke maatregelen moest
de middenstand aanmoedigen. Er is al eens over ge
sproken, en ik weet dat enkele particulieren zich aan
het hoofd van een beweging hebben gesteld, om hier
een goed hotel te krijgen. Een dergelijke beweging
moest worden aangemoedigd, opdat Amersfoort kan
worden een stad voor groote vergaderingen, waarvoor
hel zoo uitstekend is gelegen, lk weel vereenigingeu,
die hier gaarne zouden willen vergaderen, maar als
men mij vraagt, burgemeester waar moeten wij ver
gaderen, dan weet ik daarop geen antwoord te geven,
omdat wij hier geen geschikte gelegenheid hebben.
In andere steden zijn zo- veel beter. Laat ik dat alleen
tnaar zeggen. Als men hier komt bij de middenstanders
om de beweging aan te moedigen voor een eerste
klas hotel, dan geloof ik dat men, helaas heel weinig
steun zal vinden. De argumenten zijn zoo uitvoerig
medegedeeld, dat ik zou kunnen eindigen. Ik zou
alleen op één punt de aandacht willen vestigen. Dat
is ook niet onaardig. Xadat het gas- en electric» ei ts-
laticf door den Raad was vastgesteld, isover dit adres
een vergadering geweest in Januari, maar wij hebben
het pas ontvangen op 5 Maart. Het is toen in handen
van B. iü W. om prae advies gesteld op zó Maart en
wij hebben gelukkig, hoewel het prae adviseeren be
langrijk tijd kost, gelukkig nog vóór deze vergadering
het prae-advies kunnen uitbrengen. E11 waarom is dit
nu zoo eigenaardig Omdat in het adres ten slotte
wordt gezegd: Wij vertrouwen,dat uit voorgaand be
toog en de bescheiden, neergelegd in de Memorie van
Toelichting, de Raad overtuigd zij, dat snelle en
grondige tarief wijziging gebiedend noodzakelijk is.
Dat is van 11 November af bekend, Xu vraag, als
werkelijk de nood zoo hoog is, had men dan niet meer
snelheid kunnen betrachten? Xu is het oogenbiik daar,
met het oog op het zomerseizoen en de winkel-
sluiting het gasgebruik vrijwel nihil is, zoodat het adres
weinig reden van bestaan meer beeft.
De heer Hofland: M. de V. Het kleine verschil
i;i opvatting tusschen mij en mijn collega, den heer
Nbeuwendijk zou ik nog eventjes willen toelichten. Hij
gaat uit van deze stelling, dat wanneer een bedrijf,
een ondernemer zijn bedrijfskosten laat drukken op
d'-n gauschen omzet, dat dan tenslotte toch de consu
ment het betaalt. Zoo is althans de juiste stelling en
zie ik ze als de juiste. Maar ik zou den heer
Xieuwendijk willen vragen, hoe zoudt ge het'nu toch
.0, Iers willen regelen? Meent ge dan, dal een of
andere bedrijfsomiernemcr dwaas genoeg is, om het
niet ,e doen? liet is eenvoudig een economische wet.
da-, het gebeurt, maar het eenige verschil bestaat hierin,
dat ik geen schuilvinkje speel, dat ik eenvoudig zeg.
zoo staat het en dat is de werkelijke toestand, verwijl
le middenstanders dat nog altijd trachten te verbloe
men. Dat is het «enige verschil tusschen mij en den
heer X-.xuwendijk. De heer Xieuwendijk mag zeggen
dan moet de afnemer het toch betalen. Ja zeker. Dat
doel iedereen, maar ik zeg het onomwonden of het
hier nu een klaasegenoot of lotgennooi of rasgenoot
is, dat doet er weinig toe, maar op het feit, ciat het
g'-beurt mag nog weiten» den nadruk worden gelegd.
Kit dan dat andere verschilpunt, dat ik nog altijd aan
het rekenen zou wezen. Noen. M. de V., dat is niet
juist, Ik heb gezegd, dat ik mij enkele weken geleden
aan het rekenen heb gezet om na te gaan of h«t
mogelijk zou zijn een billijke verdeeling van de lasten
te vinden en ik ben weer tot dezelfde conclusie geko
men. dat het standpunt, zooals wij het nu hebben
ingenomen nog altijd juist is. Dot is dus niet weifel
achtig. dat is niet iets. dat zweeft, dat is mijn vaste
overtuiging, lk heb alleen gevraagd aan de tegen
standers van liet bestaande stelsel, kom nu met een
juist omschreven voorstel, opdat wij dat kunnen beoor-
deelen en tot dusverre is men in gebreke gebleven
om een beter en juister voorstel in te dienen
De heer Stadig: M. de V ik zal heel kort zijn,
want ik ben het niet den heer Van Kalken eens, dat
wij in een cirkeltje ronddraaien in dien zin, dat wij
gezien de vorige debatten, niet vee', nieuws meer te
berde kunnen brengen. Maar ik zou toch nog een paar
Opmerkingen willen niakan en dat is wel in de eerste
plaats ditEr is gezegd ook door U, het moet ergens
vandaan komen. Dus hier wordt niet betaald voor gas
■en electriciteit, maar liet is een gewone belasting. Dat
weten wij "ok, maar dan wordt hec betaald door degenen,
die f 4 000 inkomen hebben, als ambtenaar en degenen
die f 4 000 verdienen als winkelier, want met alle respect
voor de cijfers van mijnheer Hofland, wil ik U zeggen,
dat ik een vergadering heb bijgewoond van zoo mid
denstanders, die het hierover eens waren dat ze het
niet kunnen v- i haleu. Wat zou het hun anders kunnen
schelen Dan hadden ze er geen cent voor-of nadeel van.
Er was maar één voorstander van het denkbeeld
van den heer Hofland en dat was. de heer Hofland
zelf. liet is dus gegeven de wetenschap, dat de mid
denstanders het niet verhaalbaar achten, niet billijk.
Xu is het niet alleen een quaestic van dubbeltjes, zoo
als de heer Van Xijnatten heeft gezegd, allerminst. Ik
heb onderstreept, dat het voor mij een quaestic van
rechtvaardigheid is. Het is een stelsel van belasting,
U geeft het nogeens toe, wij moeten ons geld voor
de Gemeente hebben en daarnaar bepalen wij onze
prijzen. Nu is het ook niet juist, dat het de midden
standers hier alleen zijn, die klagen, liet is vanavond
alleen voor middenstanders aan <ie orde, maar ik heb
uitdrukkelijk op den voorgrond gesteld, dat dit zijn
aanleiding vindt itt het advies, waarover wij op het
oogenbiik spreken. Dat gaat over een adres van de
middenstanders en zoodoende konten wij hier alleen
te spreken over de belangen van de middenstanders.
Maar men zal zich toch voldoende herinneren, dat toen
in principe over de nieuwe tarieven werd gesproken,
uitdrukkelijk op den voorgrond gesteld is. dat het idee
van progessteve gas- en electriciteitprijzeil voor alle
burgers van Amersfoort onbillijk was. Maar ik herhaal,
vanavond is het alleen voor middenstanders aan de
orde. Ik wil alleen nog hierop wijzen, dat de heer
Hofland ook een beetje is gaan wankelen, want bij is
lot de conclusie gekomen, dat als wij iets anders
wisten, dan was het wel zoo goed. Dat heb ik dank
baar genoteerd en heel dankbaar ook. Want als dit
dan niet goed is, dan is ook hel eerste gedeelte van
zijn redevoering onjuist, zoodat dus de middenstanders
het niet verhalen kunnen.
Gehoord de discussies zou ik in willen dienen een
motie
»De Raad van oordeel, dat de tegenwoordige
tarieven voor gas- en electriciteit onbillijk werken,
van oordeel,
dat voor hen, die geen prijzen kunnen betalen,
berekend naar kostprijs, plus matige winst gas- cn
electriciteit beneden dien prijs moet worden be
schikbaar gesteld,
noodigt B. en W. uit een gewijzigd tarief te ont
werpen en gaat over tol de orde van den dag.<
De Voorzitter: Ik ontving van den heerStsdlg
zijn motie. Wordt deze ondersteund?
De heeren Van Kalken en Oosterveen
Jawel, M. de V.
De Voorzitter: Mijne heeren, Ik geloof, dat de
motie direct behandeld kan worden en met het oog
op het uur - het slaat juist 10 uur - zou ik willen
voorstellen dadelijk tot stemming over te gaan.
De motie van den heer Stadig wordt hierop ver
worpen met 10 tegen 6 stemmen nl. die van de
heeren Houbaer, Van Kalken, Koning, Xieuwendijk
Oosterveen en Stadig.
De Voorzitter: M ig ik aannemen, dat men
geen bezwaar heeft tegen net praeadvies van B. 4 W?
Dan is dat goedgekeurd.
Mijne heeren. ik heb gekregen een motie van de
hei-ren Van Nijnatten, De Kempenaar en Tromp van
Hulst, welke luidt >Ondergeteekenden verzoeken de
vergadering te verdagen tot morgenavond (1 Mei)
B. W. waren ook met het uur te rade gegaan
en hadden willen voorstellen de vergadering te ver-
dagen tot Donderdag 1 Mei des namiddags te 2 uur.
Kan de Raad zich daarmede vereenigen Ja, dan
sluit lk nu üezë vergadering ite 10.0 j).
KENNISGEVINGEN
De Burgemeester van Amersfoort,
gelezen Circulaire Xo. 29147, afdeeling Criiiszsken,
Bureau Volksvoeding dd. 4 Mei 1918,
maakt bekend, dat de minister van Landbouw,
Nijverheid en Handel,
heeft goedgevonden
voor rijst, voor zoover deze dient ter vervanging
van aardappelen, vast te stellen ingevolge artikelen
2 en 8 der Distiibutiewet 191ft. een maximum-groot-
handelprijs van f 15.25 per too K.G., een maximum-
tuaschonhandelprijs van f 16.— per too K.G. en een
maximum-kleinhandelprijs van 20 cent per K.G.
Amersfoort, 6 Mei 1918.
De Burgemeester voornoemd,
v. RAXDW1JCK.
De Burgemeester van Amersfoort
gelezen circulaire Xo. 04054/36 Rijksbureau voor
de Distributie van Graan en Meel (Centraal Broodkan
toor) betreffende bruinbrood-kaarten d.d. 6 Mei 1918,
maakt bekend, dat de Minister van Landbouw,
Nijverheid en Handel
het navolgende tot de Gemeentebesturen heeft gericht
Naar mij is gebleken, doen zich bij den aankoop
van brood op bruinbroodkaarten moeilijkheden voor.
Aangezien voor brooden van 400 gram bij de thans
geldende regeling Soo gram aan bone moet worden
ingeleverd, kan op de laatste bon van 400 gram een
heel brood niet worden verkregen.
Ik verzoek U den bakkers in uwe gemeente opdracht
te geven in zulke gevallen een brood van 400 gram
door midden te snijden en voor de laatste 400 gram
der broodkaart een half brood af te leveren, zoo juist
mogelijk een gewicht van 200 gram vertegenwoordi
gende.
Amersfoort, 7 Mei 1918.
De Burgemeester voornoemd,
v. RANDW1JCK.
De Burgemeester van Amersfoort,
maakt bekend, dat de houders van Hotels en Res
taurants welke buiten de distributieregeling vleesch
betrekken, welk vleesch afkomstig is van fraudeleus
geslacht vee, runderen, varkens of paarden, door hem
zullen worden uitgesloten van de distributie van andere
levensmiddelen, terwijl tevens overwogen zal worden
ont de onder hunne berusting zijnde brandstoffen in
bezit te nemen en ook bij nieuwe aanvoer van brand
stollen in dit geval tot inbezitnante zal worden over
gegaan.
Amersfoort. 6 Mei 1918.
De Burgemeeeter voornoemd,
v. RANDWIJCK.
De Burgemeeeter der gemeente Amersfoort,
gelezen de circulaire Xo. 29072, afdeeling Crisiszaken
Bureau Volksvoeding d.d. 6 Mei 1918,
maakt bekend dat de Miuister van Landbouw,
Nijverheid en Handel,
heeft goedgevonden het volgende te bepalen
1. do aflevering van tamme konijnen is verboden;
2. het vervoer van tamme konijnen uit eenlg deel
