AMSFOORTSCHE COURANT.
Donderdag 16
October 1919.
No. 9245.
69e Jaargang
H Electrisclie ItililiitirijK
Uitgave van de Drukkerfj „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff".
REDACTEUR
F. W. H. OUDENS.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en ZaterdagaTOnd. Abonnement per 3 maanden j 1.
franco per post 1.15. Adverteutiën 16 regels 60 centelke regel meer 10 cent. Bij regel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieele- en onteigening*-
advert en tiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels /1.25 Bewijsnummers worden ln
rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, 5 cent.
Bij advertentiên van buiten de stad worden de Incaaseerkosten ln rekening gebracht.
BUREAUX
KORTE GRACHT 18 (oud 9
VALKESTRAAT 19.
Telefoon 19.
OVERZICHT.
Buitenland.
Bezoek van de Koningin aan Indiö.
Wilson's ziekte. De voedselvoorziening
van Oostenrijk.
Binnenland.
Tweede verhooging van posttarieven.
HollandIndië-vlucht.
KEN KANAAL DOOK DE
UELDEKSCHK VALLEI
m
ONDERVINDING OI'GEDAAN BIJ DE WERKEN
VAN HET MERW.-KANAAL TE AMSTERDAM.
Zooals reeds gezegd vindt men tuischen
Amsterdam en het Muiderzand minder
draagkrachtigen bodem. Bij den aanleg van
de werken ten behoeve van het Merwede-
kanaal kwam dit inzonderheid aan het licht.
Voor verschillende onderdeelen van die
werken te Amsterdam, zooals het verleg
gen van den afsluitdijk van Schellingwoude,
den bouw van den syphon voor de water-
verversching van Amsterdam en den bouw
van de groote schutsluizen aan den mond
van het kanaal, heeft men zaadstortingen
toegepast, zoowel voor het vormen van het
nieuwe dijkgedeelte als voor de grondver
betering bij de kunstwerken.
Het zand werd daarbij, van een bepaald
punt uitgaande en in de richting van het werk
geleidelijk voortschrijdend, dadelijk tot de
volle hoogte opgestort, onder belasting van
de aanrijdende zandtreinen, terwijl de zijde
lings weg- en opgeperste grond door bag
geren werd verwijderd.
Bij het grondonderzoek was gebleken,
dat tot ongeveer 7 M. beneden den zee
bodem slechts slappen grond aanwezig was,
waarbenedsn dan de vastheid geleidelijk
toenam.
Vergelijkt men de grondboringen, die
voor het grondonderzoek van de verschil
lende werken zijn gedaan (zie de platen 27,
29 en 30 behoorende bij de Beschrijving
van het Merwedekanaal door P. H Kemper)
dan valt al dadelijk op, dat overal de bo
venlagen uit veen, derrie en klei bestaan,
doch dat daarin slecht sporadisch zand
voorkomt. Dit laatste treedt eerst op, en
dan in vrij overwegende hoeveelheid, opeen
diepte van 12 A 13 M. N.A.P. terwijl even
daar beneden in enkele boorgaten zelfs reeds
grof zand en grint wordt aangetroffen.
Blijkbaar heeft men dus op 12 a 13 M.
—N.A.P. te doen met een oudereformatie,
die door afzettingen van veel jongeren da
tum is afgedekt.
Dat die oudere formatie van draagkrach
tigen aard is, blijkt wel uit het feit dat de
fundeeringspalen van den syphon, toen zij
met de punt tot 12.50 a 13 M.—N.A.P.
waren ingedrongen, bij pogingen om ze
verder in te heien werden stukgeslagen.
Men kan dus aannemen, dat de bij het
Muiderzand nog aan de oppervlakte komende
vaste grond, bij Amsterdam reeds tot 12 a
13 M.-N A.P. is gedaald.
Bij het aanbrengen der zandstortingen
was de diepte waartoe het zand in den
bodem drong nogal verschillend. Uit de in
genoemde beschrijving vermelde cijfers om
trent het werkelijke zandverbruik moet wor
den opgemaakt, dat bij den syphon, waar
de bovenste grondlagen als >bijzonderslap<
worden vermeld, de inzinking ongeveer
100 pCt, van het boven den bodem te vor
men profil bedroeg, terwijl bij de sluizen
slechts 50 pCt. en bij den afsluitdijk riiet
minder dan 160 pCt. door indringing in den
bodem verloren ging.
Terwijl in de beide eerste gevallen groote
plateaux van zand werden gevormd, werd
voor den dijk ln hoofdzaak slechts een be
trekkelijk smalle dam gestort, wat wellicht
als de oorzaak voor het rooveel dieper weg
zinken van het zand zal zijn te beschouwen.
De omstandigheid dat de opgeperste grond
zijdelings werd weggebaggerd zal in het
algemeen op de gebruikte hoeveelheid van
het zand in ongunstigen zin hebben inge
werkt.
''WTVW'rVVTVTTW^
^lAAAAAA/iAAAAAA^^
M A.H.V.NIEUWKEKK
L. Beekstr. lA.Tel.317a, Amersfoort
M IN AMEUBLEMENTEN EN
►4 KANTOOKMEUBE LEN M
.AAAAAAA'Ai
k.AAAA2
AANLEG VAN DEN DAM LANGS HET
KANAAL DOOR ZANDSTORTING.
Wil men nu den dam benoorden het in
zee te baggeren kanaal door zandstorting
aanleggen en dit is de aangewezen weg,
daar men het zand kan ontleenen aan het
kanaalgedeelte Muiden Huizen en aldus,
om een aannemersterm te gebruiken, werk
met werk maakt dan zal men wel veilig
gaan indien men op een inzinking van ge
middeld 160 pCt. rekent, in aanmerking
nemend dat Oostwaarts van Amsterdam de
grond geleidelijk beter moet worden, ter
wijl buitendien de dam ook minder hoog
wordt dan de bedoelde afsluitdijk.
Het zal aangewezen zijn den dam door
opspuiting te vormen, daarbij het zand ter
voorloopige belasting van den dam, tot een
weinig boven de definitieve kruinshoogte
oppersend, ten einde aides latere onge-
wenschte zakking te voorkomen.
Aannemend dat het aldus aangevoerde
zand onder water een helling van 1 op 10
aanheemt, zooals door de Staatscommissie
in zake de Zuiderzee-afsluiting, in haar
rapport van 8 September 1892, wordt ver
meld en dat het talud boven water 1 op 5
wordt, dan bedraagt het netto profil van
den aan te leggen dam, gemeten boven
den op 2.20N.A.P. liggende zeebodem,
bij 2 M. kruins-breedte, rond 110 M2. Daar
bij 160 pCt. inzinking optellend en boven
dien nog rekenend op 50 pCt. voor belas
ting en verlies door golfslag als anderszins,
dan is in totaal per meter dam te rekenen
op 350 M3. zand.
Vergelijkt men het ontworpen profil van
den dam met die van den dijk naar Schel
lingwoude, dan komt het voor dat deze
raming aan den ruimen kant is en het zelfs
zonder meerdere inzinking mogelijk zou
zijn desgewenscht de kruin van den dam
hooger te leggen.
Aangeteekend kan nog worden dat voor
den strekdam langs het vaarwater beoosten
de Oranje-sluizen gemiddeld 200 M:i zand
per M. dam is gebruikt. (Notulen K. I. v. I.
1892, blz. 16).
Daar de dam van het aansluitingspunt
bij Amsterdam (K.M. 2) tot aan het Mui
derzand (K.M. 8. 600) 6600 M. lang is,
zal in totaal 2,300.000 M8 zand noodig zijn,
wat te ontleenen is aan het kanaalgedeelte
tusschen begin Muiderzand (K.M. 8 600)
tot aan K.M. 14. De gemiddelde afstand
van transport, deels in bakken deels in ,de
presbuis, wordt dan ongeveer 6 K.M.
De extra transportkosten zijn dus niet
groot en deze vormen toch feitelijk alleen
de kosten van aanleg van den zanddam.
Het baggeren van het zand en oppersen
in een loswal zou toch ook zonder damaan-
leg moeten geschieden.
GRAVEN VAN DE KANAAL-GEUL.
Waar het niet bepaald neodig is de ka-
naalgeui onmiddellijk grenzend aan den
dam te maken zal men wellicht goed doen
deze daarvan op bekwamen afstand te hou
den en buiten de zóne van oppersing van
den aangrenzenden grond, zulks als zeker
heid tegen zijdelingsche grondverschuivin
gen in de richting van de geul. Die abtand
zal naar gelang van omstandigheden bepaald
kunnen worden. In het dwarsprofil op plaat
7 Is gerekend op 60 M. Overigens zou het
in dit verband wellicht aangewezen zijn de
dam van Muiden af in rechte richting te
traceeren naar het oostelijk eindpunt van
den strekdam langs het vaarwater naar de
Oranje-sluizen, wat wellicht besparing zou
geven.
DAM VOORBIJ MUIDEN.
Voorbij Muiden komend zal van inzinking
van den dam in den zeebodem wel nage
noeg geen sprake meer zijn. De aanleg van
het gedeelte tusschen Muiden en de kust
bij Huizen zal dus betrekkelijk veel minder
zand vorderen en onmiddellijk grenzend
n het kanaal kunnen geschieden.
WEGEN LANGS HET KANAAL.
Aan de zuidzijde van het kanaal van
Muiderberg in Oostelijke richting tot Huizen
en verder Zuidwaarts naar Amersfoort ,ie
ais grondberging gerekend op een breeden
weg voor snelverkeer, die ook verder tot
Wagenlngen blijft doorloopen.
Aan de andere zijde van het kanaal is
een smalle weg gedacht. Verder worden
de noodige ruimten voor electrische tractie
gereserveerd.
Ook voor het kanaalgedeelte Muiderberg-
Amersfoort zal het gebruik van zuig- en
perswerktuigen voor het vormen van het
kanaal en da daarlangs ontworpen wegen
aangewezen zijn, als goedkoopste en snelste
wijze van grondverzet.
AAN TE WINNEN GROND.
De tusschen Muiderberg en Huizen van
de Zuiderzee afgesneden waterplas, die thans
reeds op den bodem met een dunne laag
zeeklei is bedekt, zal als berging voor de
specie, dis uit het gedeelte Amsterdam-
Muiderzand voortkomt, kunnen dienen en
na inpoldering een waardevolle grondaan-
winst kunnen vormen.
STADSNIEUWS.
Schoo I-bioscoop.
Naar wij vernemen, zal morgen. Vrijdag
avond in het hotel >de Zwaan een ver
gadering plaats hebben van wege de Ar-
beiders-Jeugd Organisatie, ter constitueering
van een Commissie voor den Schoolbioscoop.
Bioscoop Langestraat.
(Op den Bodem van den Oceaan.)
In het Amersfoortsch Bioscoop- en Variété
theater (Langestraat) wordt sedert Dinsdag
tot en met heden, Donderdagavond, een
film vertoond, die wel vermeldenswaard is.
I Het is een blijeindend drama, dat zich
I grootendeels afspeelt op den bodem van
den Oceaan, alwaar zich een schat verbor-
gen houdt. Een geniaal jongmensch heeft
een soort periscoop uitgevonden, om daar
mee de diepten te onderzoeken. Hij vindt
de schat en met veel Isvensgevaar brengt
hij ze naar boven. Prachtig zijn de kijkjes
zoowel boven als onder den oceaan. Een
uitgestrekt sponsenveld trekt aan 't oog
voorbij. Eigenaardig gekleurde viaschen,
monsterachtige haaien ziet men zwemmen.
Daarbij maakt men kennis met de neger-
duikers, die van uit groote diepte voor
werpen van waarde naar boven weten te
brengen.
Hoewel bet grootste deel van den avond
door deze film in beslag wordt genomen,
is er toch nog plaats voor een komisch
nummer, dat ook buitengewoon in den
smaak van 't publiek valt.
Wie deze bezienswaardige film nog wil
gadeslaan, kan er hedenavond nog van
profiteeren. Morgenavond gaat een nieuw
programma. Zie annonce in dit nummer.
Verkoop der Heerlijkheid
Stoutenburg.
Op den eersten verkoopdag we den 22
der 78 perceelen geveild; 28 Oct. neeft de
definitieve toewijzing plaats.
Perceel 1 (hoeve Paaschmaandag) R.
Brons, Stoutenburg, f 4500
Perc. 2, 3 en 4 (klein Houthorst) Hendrik
Kuyt Pzn., Stoutenburg, f9750.—
1 Perc. 5 J. Pothoven, Leusden f 1540.
Perc. 6 A. de Lange, Leusden f6700.—
Perc. 7 en 8 (Birkhoven) H. van Maanen,
Hoevelaken f14250.—
Perc. 9 (Nieuwerkerk) R. v. d. Booms,
Leusden f 9400.
Perc. 10 en 11 (Kasteel en overgelegen
terrein Het Nieuwe Werk) J. Mulder, cand.
I notaris Amersfoort f 96.600.
I Perc. is F. Volmer, Amersfoort f 2640.
Perc. 13 H. v. Heil, Voorthuizen f5500.
Perc. 14 tot en met 18 (Klein Stouten
burg) P. W. Roubaau, Montfoort f41000.
Perc. 19 D. van Doornik, Stoutenburg
f1340.—
Perc. 20 en 21 B. Koller, Stoutenburg
f4540.—
Perc. 22 W. Koller, Stoutenburg f 1640.
De gezamenlijke opbrengst van dezen
eersten verkoopdag bedroeg f 199.400.—.
LIJST VAN
Onbestelbare Britten en Briefkaarten
van welke de afzenders onbekend zijn
Postkantoor Amersfoort.
Terugontvangen in de ie helft der maand
October 1919.
Brieven Binnenland.
Adv.-Bureau, A'dam J. Becker, A'dam
W. v. Buuren, Amersfoort J. Bijle-
veld. Utrecht Mej. B. de Groot, A'dam
j. Koets, Vrouwepolder Wed. G.
Mulder, Utrecht Redactie, A'dam T.
Siegers, Emmen E. Twlntzer, A'foort
Vemer, Amersfoort? A. M. Versteeg,
Utrecht Voorwaarts, Utrecht.
Brieven Buitenland.
J. G. Lammers v. Bueren, Monte Carlo
Buijse v/d Drift, Alberta.
Briefkaarten Binnenland.
B. v. Achterberg, Delft A. v. Bekkum,
R'dam R. Bosveld. Haag—E. Brandsma,?
S Dijkhuizen, Haarlem Joh. v. tieerlen,
Eg mond aan Zee G. Houtman, A'dam
Luijendijk, R'dam W. Lingbeek, Nazaire
Th. Leijdmg, A'dam G. J. Mohe-
cramer, A'dam J. Roele Schieke,
Lelden Schutter, Amersfoort.
Misdadige schrielheid.
In het Hospitaal te Amersfoort wordt
thans, aaar men ons verzekert, een zeer
ernstige roodvonkpatiént verpleegd door een
hospitaalsoldaat, die 10 dagen in het hospi
taal werkzaam is en voor dien tijd nimmer
in een ziekeninrichting is werkzaam geweest.
Is het niet ergerlijk dat zulk een ernstig
patiftnt wordt toevertrouwd aan een leek,
die zelfs het minste begrip van verpleging
mist, laat staan van besmettelijke ziekte?
Dit alles gaat door onder de verschuldi-
ging gebrek aan personeel»
Dat er nog goed geschoold personeel te
krijgen is. staat vast, maar uiet voor het
zelfde loon als thans.
De vakvereenigingen van verplegenden
heeft bij dsn Minister van Oorlog en den
inspecteur van den geneeskundigen dienst
om loonsverhooging gevraagd, maar »men
dacht daar niet aan».
De vakvereeniging zendt nu geen ver
plegenden meer in de hospitalen alvorens
het loon verhoogd is. De zieke soldaat
wordt nu, dank zij de goede zorgen van
den geneeskundigen dienst, door een hospi
taalsoldaat verpleegd?
•Het Volk».
Rechtszaken.
Door de Utrechtsche Rechtbank werden
veroordeeld A. V., 12 jaar, M. P., 14 jaar,
H. J. v. d. B., 13 jaar, G. P. v. O., 15 jaar,
allen zonder beroep te dezer stede, wegens
diefstal van pakketten mst levensmiddelen,
ten name vaD het Engelscbe Gouvernement,
respect.: ter beschikking van de regeering
gesteld, 1 jaar, 3 maanden en 1 jaar tucht
school.
A. M., 50 jaar, arbeider, alhisr, wegens
diefstal van een sparreboom ten nadeele
van G. K., tot f 10 boete subs. 10 dagen
hechtenis.
B. v. V., tuinjongen, oud 15 jaar, te dezer
stede, wegens diefstal van cocoskleeden en
vloerkleeden ten nadeele van A. G. ten C.
wed. C. R., wordt ter beschikking van [de
regsering gesteld.
Joh. v. I., 19 jaar en H. A. B., 20 jaar,
beiden metaalbewerker te Utrecht, stonden
voor de Utrechtsche rechtbank terecht, be
klaagd in Utrecht te hebben ingebroken in
een perceel in de Moreelselaan en daar
te hebben gekaapt f 12, eenige paren sokken,
dassen, handschoenen, een 2ilveren lepel en
in de woning van dr. G., te Amersfoort
sokken, kandelaars, schoenen, dassen, zak-
