AIERSFOORTSCHI COURANT.
Donderdag 23
October 1919.
No. 9248.
69e laargang
Uitgave van de Drnkkery „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleefl".
REDACTEUR
F. W. H. OU DE NS.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden j 1.—
franco per post ƒ1.15, Advertentiën i6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officleele- en onteigeflinga-
advertentifin per regel 15 cent. ReclameB 1—5 regels ƒ1.25 Bewijsnummers worden ln
rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, 5 cent.
Bij advertentiën van bulten de stad worden de lucasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAUX
KORTE GRACHT 18 (oud g
VALKESTRAAT 19.
Telefoon tg.
OVERZICHT.
Buitenland.
De Russische Strijd.
Binnenland.
De gedwongen leening De Minister
en «Ons Belang» Nederland ter Arbeiders-
Conferentie.
EEN KANAAL DOOK DE
GELÜERSCHE VALLEI
KEUZE OMTRENT DE WIJZE VAN UITVOERING.
Welke wijze van uitvoering ten slotte
gekozen zal worden zal vooreerst afhangen
vati den uitslag van het onderzoek, dat,
naar vermeend wordt, van Staatswege om
trent het verplaatsen der Oranjesluizen wordt
ingesteld, maar ook de stand der Zuiderzee
werken, op het oogenblik dat tot uitvoering
der kanaalwerken wordt besloten, zal daarop
van invloed zijn. Met het oog op de scheep
vaart hebben die sub. B en E de voorkeur.
Het is overigens voldoende hier te con-
statecren, dat onder alle omstandigheden
een bruikbare oplossing zal zijn te vinden.
KANAALPAND AMERSFOORT - WAGENINGEN.
De beschrijving van het Kanaaltracé
voortzettend kan worden opgemerkt dat
dit tracé Oostwaarts van Amersfoort is ge
houden, omdat het spoorwegemplacement
en de hooge, thans tot villapark ingerichte,
terreinen aan de Westzijde van die stad,
den doorgang aldaar versperren, terwijl
daarentegen aan de Oostzijde de spoorbaan
■aar Zwolle en Apeldoorn gemakkelijk met
een vaste brug over het kanaal geleid kan
worden.
Eveneens is om verschillende redenen het
kanaal Oostwaarts van Veenendaal en den
Emmikhuizerberg gehouden.
Voorts wordt op die wijze de kruising
van het kanaal met den weg van Veenen
daal naar het station van dien naam, aan
den spoorweg AmersfoortKesteren, ver
meden. Men heeft toch als beginsel aange
nomen dat de kruisingen van bet kanaal
met wegen, zoowel voor spoorweg- als voor
gewoon verkeer, behalve ter plaatse van de
sluizen, als vaste bruggen moeten worden
ingericht, die minstens g M. doorvaart hoogte
boven het kanaalpeil aanbieden en nu zou
een kruising van genoemden weg op deze
wijze groot bezwaar opleveren. De afstand
tusscben de kom der gemeente en de spoor
baan Amersfoort Kesteren is toch slechts
gering en onvoldoende voor de lange op
ritten, die zoon brug zou eiscben. Een deel
van de langs den verbindingsweg met het
station staande woningen zou dan achtar
den hoogen oprit schuil gaan en bovendien
zou zulk een op-> en afrit een sta in den
weg zijn voor het verkeer tusschen de ge
meente en het spoorwegstation.
Een tweede reden, die aan een tracé be
oosten Veenendaal de voorkeur doet geven,
ligt ln de omstandigheid dat van militaire
zijde aan het kanaal waarde wordt gehecht
voor de landsverdediging, zie o.a. hel artikel
van den generaal Eland van Juli 1918 in
het weekblad >de Amsterdammer», die ook
met het oog daarop het kanaal beoosten
den Emmikhuizerberg wenschte te houden.
Dit belang brengt verder mede. dat men
de stadsbebouwing van Veenendaal zooveel
mogelijk aan de Westzijde van het kanaal
zal moeten zoeken.
Legt men dus het Kanaal aan de oost
zijde van Veenendaal, dan staat aan de uit
breiding van die gemeente, die ongetwijfeld
als industrieplaats een belangrijke toekomit
beeft, niets in den weg. Zoowel voor de
stedelijke bebouwing als voor industrieter
reinen komen dan belangrijke oppervlakten
beschikbaar, welke laatste tevens gemakke
lijk met den spoorweg naar Kesteren in
verbinding zijn te orengen.
Voor deze laatste terreinen is gerekend
op den aanleg van een afzonderlijke indus
triehaven, bewesten den langs bet kanaal
ontworpen hoogen weg, welke haven met
het kanaal in open verbinding staat. Het
spreekt vanzelf dat het definitieve ontwerp
M A.H.v.NIEUWKEKK M
L. Beekstr. 14, Tel, 317a, Amersfoort
M
M
m Elsctriscbe Meubelmakerij M
M IN AMEUBLEMENTEN EN M
4 x KANTOORMEUBELEN M
voor deze werken zal zijn op te maken in
verband met een alsdan ook voor de ge
meente Veenendaal vast te stellen algemeen
uitbreidingsplan.
Ook voor de waterverversching van Vee
nendaal is een Westwaartsche ligging van
de gemeente ten opzichte van het kanaal
de meest gewenschte. De doorspoeling wordt
thans bezorgd door dc Bisschop Davidsgrift
en het z.g. omleidingskanaal, waarin bij de
Vaartbrug een schotbaikinrichting is aan
gebracht, die het afstroomende water nood
zaken kan geheel door het meer bebouwde
deel langs de Grift te stroomen.
Komt voor die doorspoeling thans in
droge tijden wel eens water te kort, in de
toekomst zal men steeds voldoende water
aan het kanaal kunnen ontleenen en op de
thans gevolgde wijze door de sluis aan den
Rooden Haan op de Broeksloot aftappen,
wat tevens voor het op peil houden van de
Broeksloot dienstig zal zijn.
Waren aldus de kanaalgedeelten bij
Amersfoort en Veenendaal vastgesteld, niets
stond er verder in den weg om die beide
deelen door een geheel recht kanaal te
verbinden. Door deze richting werden de
bebouwde kommen der gemeenten Scherpen-
zeel en Renswoude als vanzelf gemeden.
Men had verder op die wijze het voor
deel dat de kruising met den spoorweg
Utrecht—Arnhem geenerlei bezwaren aan
bood. Deze spoorweg toch gaat op het punt,
waar hij de baan Amersfoort Rhenen
Kruist, onder dezen Iaatsten door. Een
kanaalovergang van eerstgenoemde!) spoor
weg, middels een vaste brug, die bij behoud
van het dicht bij de lijn Amersfoort - Rhenen
ioopende kanaaltracé van 1878 niet wel
mogelijk zou zijn geweest, wordt thans ge
makkelijk nu het kanaal meer Oostelijk van
dat kruispunt van beide spoorwegen wordt
aangelegd, terwijl men bovendien het voor
deel heeft dat de baan op het thans gekozen
punt van overgang veel hooger ligt. Ook
wordt op deze wijze de voorgenomen ver
binding vdn de beide spoorwegen op het
tegenwoordige punt van kruising niet be
moeilijkt.
De defensiebelangen, die eischten dat de
grondberging zooveel mogelijk aan de west
zijde van het kanaal moest worden gezocht,
hebben ertoe geleid aan dien kant van het
kanaal een hoogen dam op te werpen, die
tevens geschikt is om als moderne weg
voor snelverkeer te dienen, en zooals reeds
werd vermeld ook benoorden Amersfoort
langs Huizen en Muiden doorgetrokken kan
worden en aldaar aansluiten aan den Rijks
weg naar Amsterdam (Zie de kaart be-
hoorende bij het sedert ingetrokken wets
ontwerp van 28 Juli 1915 tot verbetering
van de Rijkswegen.)
Omtrent de uitvoering van dit kanaalpand
kan nog worden opgemerkt, dat ook hier
terwille van goedkoop grondverzet en be
korting van den tijd van uitvoering, zooveel
mogelijk van zuig- en perswerktuigen tot
het vormen van het kanaal en dijken, op
ritten, fabrieks- en stadsterreinen enz. gebruik
zal moeten worden gemaakt.
Van Wageningen af, over 20 K.M. lengte,
blijft het aangenomen kanaalpeil (tevens
gewenscht afwateringspeii) beneden het maai
veld en is aldaar dus alle gelegenheid voor
het gebruik van deze werktuigen voorhanden.
De omatandigheid dat een groot deel van
deze terreinen nog al eens overlast van
water heeft, wijst ook in de richting van
zoodanig gebruik.
De vraag is alleen op welke wijze zij
vanuit den Neder-Rijn kunnen worden bin
nengebracht. Dit nu zal mogelijk zijniudien
de inundatiesluis aan de Grebbe, die na uit»
voering der kanaalontwerpen kan worden
opgeruimd, voorloopig een weinig verbouwd
wordt. De drempel ligt 2.80 M. beneden
den gemiddelden zomerstand van de rivier,
dus voldoende diep. De beide naast elkaar
liggende dooriaatopeningen, van 3 M. en 5
M. breedte, zijn ieder op zichzelf te smal
om baggerwerktuigen van een capacitett
van 3000 M* per dag, zooals hier met vrucht
gebruikt zullen kunnen worden, door te
laten. Door het opruimen van de hen schei
dende, 1.80 M. breede, pijler kan echter
een alleszins voldoende opening van 9.80 M.
breedte verkregen worden, die men dan,
zoolang het werk duurt, door schotbalken
kan afsluiten.
De constructie van de sluis zs heeft
een doorgaande paalfundeering en dito dam-
wanden kan hiertegen geen overwegend
bezwaar opleveren.
De acbutlengte (13 M.) te klein zijnde,
kan het binnenbrengen van het materieel
geschieden door vóór en achter de aiuis, op
bekwame afstanden, tijdelijk aarden dammen
aan te brengen.
Al mochten aan deze werkzaamheden be
trekkelijk groote kosten verbonden zijn, zoo
drukken deze toch slechts weinig op den
eenheidaprijs van het grondverzet, waar bet
hier een hoeveelheid van 8.000.000 MB geldt.
Die kosten worden ruimschoots goedgemaakt
door de voordeelige wijze van werken.
Voorbij den spoorweg Utrecht—Arnhem
in de richting van Amersfoort zal ook met
vrucht van excavateura in den zandgrond
gebruik kunnen worden gemaakt.
(Slot volgt).
STADSNIEUWS.
Staat Tan Oorlog en beleg opgeheven.
Bij Kon. Besl. is met ingang van 14
October opgeheven de Staat van Oorlog
en de Staat van Beleg iu verschillende ge
deelten van het grondgebied des Rijks,
waaronder ook behooren de gemeenten
Amersfoort, Leusden, Soest en Zeist.
Bij het te Utrecht gehoudei
voor vrije- en ordeoefeningen slaagde ook
onze stadgenoote Mej. N. C. M. Ruppe.
Militaire Mutatién.
De Reserve-Wachtmeesters J. S. van
Mesdag, E. Jannink, Ph. J. Graaf van
Zuijlen van Neijevelt, Jhr. A. L. A. Kretsch-
mar van Veen en Jhr. D. R. A. Graswinckel,
allen van het ie Reg. Huzaren zijn be
vorderd tot Cornet.
Bij Kon. besluit zijn benoemd bij het
reservepersoneel der landmacht, tot reserve
ze luitenant, bij het wapen der Infanterie:
bij hun tegenwoordig corps het 16e Reg.,
de vaandrigs J. W. J Moerman en A. E.
Markman.
Bronzen medaille.
De bronzen medaille voor 12-jarigen
trouwen dienst zal op 6 November a.s.
worden toegekend aan den wachtmeester
te klasse IJ. Nieuwenhuijs van het ïeReg,
Huzaren.
Eerste Abonnements-Concert.
Op het eerste der door het Concertbureau
Hans Augustin in Amicitia georganiseerde
Abonnements-Concerten, Dinsdag 4 Novem
ber. zal optreden de groote Pianist Jozef
Pembaur met werken van Schubert, Chopin
1 List
Ku
Door de Commissie voor de Winter-
propaganda uit de S. D. A. P. en den
Amersf. Bestuurdersbond zal, als inleiding
voor deze propaganda, Zaterdag 1 November
a.s, in Amicitia» een Kunstavond worden
georganiseerd, waarin medewerking zullen
verleenen de heereti J. Sternheim, declamator
van Amsterdam en A. W. Boeckhorst te
dezer stede (Levensliedjes), alsmede het
dubbelmannenkwartet >Onder Ons» uit
Utrecht, (dir. H. van Rheenen).
Het met zorg samengesteld programma
vermeldt een 8-tal nummers, w. o. ook
«fragment uit Opstandelingen» van Mevr.
Henriëtte Roland Holst te vertolken door
den heer Sternheim.
Raad van Arbeid.
In aansluiting met ons bericht in het
vorig nummer, waarbij wij melding maakten,
van de eerste vergadering die a.s. Zaterdag
middag in het gebouw van den Raad van
Arbeid alhier zal worden gehouden, kunnen
wij nog het volgende toevoegen:
Tot bijwoning dezer zitting zijn uitge-
noodigd de heeren burgemeesters en secre
tarissen van de gemeenten Amersfoort,
Hilversum en Nijkerk, respectievelijk voor
de drie provinciën, waarin het Ambtsgebied
van den Raad is gelegen.
Voorts zijn uitgenoodigd de Voorzitters
en Secretarissen van de voornaamste werk
geversorganisaties en van de verschillende
bestuurdersbonden in de bovengenoemde
gemeenten.
Schimmelpenninckstraat 21.
Naar aanleiding van de verschillende en naar
ons blijkt, onjuiste lezingen, doch die bij som
migen in onze gemeente schijnbaar een gewil
lig oor vinden, omtrent den slager, die zich
eenige dagen geleden heeft gevestigd in
perceel Schimmelpenninckstraat 21 als leve
rancier voor de leden der Amersfoortsche
Consumenten-Vereeniging en die thans al
het >bij!tje er bij zou hebben neêrgelegd»
of zooals kwade tongen zelfs willen beweren,
dat diens zaak reeds >op de flescb» zou
zijn, hebben wij ons gewend tot den Voor
zitter van de Consumenten-Vereeniging, den
heer Leopold, die ons welwillend de juiste
toedracht uiteenzette.
In het kort is dit de zaak:
Sedert eenige dagen trad, natuurlijk geheel
voor diens eigen risico, als vleeschle veran
der voor de leden der Consumenten-Ver
eeniging te dezer stede op, slager de Wit
(van Hoogland), aan wien dc winkel van
genoemd perceel voor dit doel in onderhuur
was afgestaan door zijn collega Leliaert, die
reeds sedert ceuigen tijd ais slager aan dit
adres gevestigd was; deze genoemde Leliaert
staat of stond derhalve absoluut niet in
betrekking met het bestuur der Consumenten-
Vereeniging. Indien deze z'u collega dc
Wit. vooral in de eerste dagen, toen dc
drukte voor de Wit overstelpend was, de
behulpzame hand in den winkel bood, dan
geschiedde dit geheel buiten opdracht of
verantwoordelijkheid van genoemd bestuur.
Tengevolge van een inmiddels ontstane
oneenigheid tusschen beide slagers, heeft
slager de Wit dezer dager den door hem
gehuurdon winkel weder verlaten, en kan
hij dientengevolge daarvan, wegens gemis
aan een anderen winkel, voorloopig niet
den leden der Consumenten-Vereeniging van
vleesch voorzien, en is daarmede bet adres
Schimmelpenninckstraat 21 voor bedoelde
leden derhalve vervallen. Slager Leliaert
beheert hier thans zelf zijn zaak weder voor
eigen risico.
Zoodra slager de Wit een andere gelegen
heid tot «winkelen» gevonden heeft, treedt
deze dus weder op alsvleesch-leverancier voor
de leden der Consumenten-Vereeniging tot
zoolang dus zullen de leden het zonder
hun» slager moeten stellen, en zich tijdelijk
elders van vleesch moeten voorzien.
Het spreekt van zelf, dat van Jinancieele
catastrophe voor de Consumenten-Vereeni
ging geen sprake is, daar, zooals wij reeds
hierboven zeiden, slager de Wit voor eigen
risico handelde.
Ter bevestiging van een en ander, laten
wij hier nog de mededeeling volgen, welke
door het bestuur der Amersfoortsche Consu
menten-Vereeniging gisteren aan zijn leden
werd verzondes:
Aan de Leden.
Ter kennis van de leden wordt gebracht,
dat de slager der vereeniging door oneenig
heid met Leliaert, den verhuurder van zijn
winkel, dezen heeft verlaten en dientenge
volge tot nadere bekendmaking niet aan
de vereeniging zal kunnen leveren. Het
adres Schimmelpenninckstraat 21 is dus voor
de vereeniging vervallen.
Onder de aandacht wordt gebracht, dat
de slager Leliaert, met wien de vereeniging