IBESFOOMSCHE COURANT.
Dinsdag 16
December 1919.
1 DLANTA
No. 9271.
69e laargang
BIJVOEGSEL
Uitgave van de Drukkerij „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff".
REDACTEUR
F. W. H. OUDENS.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden 1.
franco per post /1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieele- en onteigening*-
advertentiön per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels f1.25 Bewijsnummers worden In
rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, 5 cent.
Bij advertentiën van buiten de stad worden de lncasseerkosten In rekening gebracht.
BUREAUX
KORTE GRACHT 18 (oud g
VALKESTRAAT 19.
Telefoon ig.
Bij dit nummer behoort een
OVERZICHT.
Buitenland.
Clemenceau gekwetst - De ontevreden
heid onder de Belgische mijnwerkers
De nieuwe President van Zwitserland.
Binnenland.
De nood te Weenen Arbeids-contract
typografen - J.uit. Koppen in Parijs.
Crisis aan Marine.
Met de woorden »hij kwam, zag en
aarzelde heeft dezer dagen een Kamerlid de
houding van den Minister van Marine ge-
qualificcerd. Na de .uitspraak van de Tweede
Kamer, waarbij de begrooling van Marine
werd verworpen met 4033 stemmen kan
gezegd worden «Hij kwam, aarzelde en
ging heen*. Na een discussie, die in eersten
aanleg van meer dan een zijde tel was tegen
den Minister, en een verdediging zijnerzijds
die bij lezing van de korte uittreksels een
volstrekt ongunstigen indruk maakte en waar
bij de Minister zijn positie niet heeft kunnen
redden, beeft de Kamer in een gemengde
stemming behalve de geheele linkerzijde
stemden 6 Anti-Revolutionairen, een Christen-
Democraat en een Christen-Sociaal tegen de
begrooting den Minister haar vertrouwen
opgezegd.
Niet het feit, dat men dezen Minister het
vertrouwen heeft opgezegd is het merkwaar
digste van de uitspraak van de Kamer, maar
de omstandigheid dat de Minister ten val
is gebracht door een meerderheid die uit
zeer heterogene motieven tegen zijne be
grooting stemde.
De 6 Anti-Revolutionairen stemden tegen
omdat de Minister de kruisers ten slotte
niet wilde doen afbouwenbij links heeft
het gebrek aan beleid van den Minister den
doorslag gegeven. En daarbij kwam dan de
quaestie van de bestelling der pantserplaten,
voor den heer Treub bovendien de vaag
heid, in de Memorie van Antwoord van de
uitdrukking >stopzetten van den afbouw der
Kruisers».
Zoo hebben verschillende motieven te-
samen aan het kortstondige leveu van Mi
nister Bijleveld een einde gemaakt.
De proef met een Burger-Minister van
Marine kan kwalijk geslaagd heeten.
De nadeelen van aan het hoofd van het
departement van Marine een niet-deskundig
man te plaatsen, die uiteraard vreemd staat
tegenover alle technische quaesties zijn wel
duidelijk aan het licht gekomen.
Verwacht mag dan ook worden dat op
de plaats van den heer Bijleveld iemand zal
benoemd worden die technisch weet wat de
leider van een departement weten moet en
die, naast een goed inzicht in de sociale
positie van het marine-personeel.de capaci
teiten zal hebben, leiding te geven. Dat kon
Minister Bijleveld niet en dat is de reden
van zijn val geworden.
Naar het Corr. Bur. verneemt, heelt de
Minister van Marine naar aanleiding van
de verwerping van zijne begrooting het
voornemen ten spoedigste zijn ontslag bij
H. M. de Koningin in tc dienen.
Het Bur. meent te weten, dat het votum
niet van verder strekkeudo gevolgen voor
het Kabinet zal zijn.
In parlementaire kringen wordt verwacht,
dat als gevolg van de over de kruisers
gevoerde debatten, de afbouw dezer schepen
niet verder zal worden voortgezet dan noo-
dig is om ze tot vrijmaking van de [hellin
gen te water te laten, hetgeen naar schatting
nog ongeveer f 400.000 per schip zou kosten.
Do nood to Weenen.
Eenigc weken geleden was de heer Edo
Fimmen, de Secretaris van het Internationaal
Verbond van Vakvereenigingen naar Weenen
vertrokken om de middelen tot leniging
van den nood te bespreken.
Hij is de vorige week van Wc-enen terug
gekeerd, en wat thans de heer Fimmen in
enkele intervieuws over den Weenschen
toestand verhaalt, spreekt van een ellende,
zoo groot, zoo massaal, dat het onmogelijk
is ze naar waarheid te beschrijven.
De heer Fimmen deelde o.a. het vol
gende mede:
«Tijdens mijn verblijf in Weenen ben ik
er zooveel mogelijk op eigen gelegenheid
op uitgetrokken. Uit eigen aanschouwing
wilde ik mij een beeld vormen van het
leven der arbeidersbevolking. Luk raak
liep ik in de volksbuurten woningen binnen,
en dan kan ik al dadelijk in dit verband
mededeelen.dat ik overal éénkamerwoningen
heb aangetroffen.
Ik bezocht een gezin, bestaande uit man,
vrouw, zeven kinderen en een tachtigjarigen
grootvader, die allen in één vertrek huisden,
en de beschikking hadden over niet meer
dan vier bedden; in een andere kamer
moesten een weduwe en haar zeven kinderen
zich met twee bedden behelpen, en zoo zou
ik massa's voorbeelden kunnen noemen om
te demonstreeren, hoe ellendig de Weensche
bevolking er aan toe is.
En dan is er nog de sluikhandel, die
welig tiert. De kettinghandelaar en zijne
trawanten leveren een kilo brood voor 15
Kronen, een kilo meel voor 40, oen kilo
aardappelen voor 9 Kronen, Suiker moet
bij ben met 46 Kronen, vet met 140 Kronen
betaald worden.
Natuurlijk zijn de loonen der arbeiders
op dergelijke excessen niet berekend. Het
trampersoneel te Weenen verdient in door
snee 1Z5 a 200 Kronen per week. Het
weekloon van een zeer bekwaam metaal
bewerker bedraagt Kr. 240 a 300, typo
grafen ontvangen gemiddeld Kr. 185, in
de bouwvakkeu wordt 280 a 300 Kronen
betaald, in de papierindustrie en de chemi
sche fabrieken Kr. 120 a 300, ongeschoolde
arbeiders beschikken over een wekelijksch
inkomen van Kr. 150 a 180, de vrouwen
en meisjes, die zich met het verwerken van
zoogenaamde Schmuckfedern bezig houden,
en deze industrie wordt in Weenen veel
beoefend, ontvangen in doorsnee 70 Kronen
per week.
Het spreekt van zelf, dat bij een dergelijk
1 PLANTENBOTER
- VOEDZAAM HEERLEK VOORDEELIG
ill— J
Het huisraad in de arbeidersgezinnen be
slaat uit een tafel, hoogstens drie stoelen
en iets dat op een potkacheltje lijkt. De
kasten zijn leeg. Kleeren, linnengoed, huis
houdelijk gerei, werd alles lang geleden
beleend of verkocht. Op mijn rondgang
heb ik slechts één keer bedden met matrassen
gezien. In alle andere gevallen lagen de
menschen op zakken of lompen. In het
gunstigste geval waren de slaapplaatsen zóó
verdeeld, dat, percentsgewijze gesproken,
twee en een half personen de beschikking
hadden over één bed.
In overeenstemming niet de manier waarop
deze menschen wonen is het voedsel dat
hun wordt verstrekt. Het gërantsoeneerde
is absoluut onvoldoende om er van te
kunnen leven. Daarbij komt nog, dat van
dit weinige, een groot gedeelte uitsluitend
in theorie wordt verdeeld. Vet en brood
wordt geregeld uitgereikt, al het andere is
facultatief.
Volgens de officieele opgaven ontvangt
elk, te Weenen gevestigd gezin, 7 Kg,
steenkolen per week, maar ik beu in huis
houdens geweest, waar men sinds drie
maanden geen brandstof van gemeentewege
bad ontvangen. Dan zijn de menschen aan
gewezen op hout, waarvoor zij Kr. 1.60 tot
Kr. 2 per K.G. moeten betalen. En het
leven is toch al zoo ontzettend duur.
Per hoofd en per week wordt zoogenaamd
in Weenen gedistribueerd:
één brood a i kiloKr. 2.40
1/4 kilo meel1.60
7 kilo steenkolen (per gezin) 7.
120 gram vet8.40
1 ons vlecsch8.40
3/16 kilo suiker3.
1 kilo aardappelen4.80
Kr. 35.60
Dit bedrag is ontstellend groot, het
weinige dat er voor verstrekt wordt, in
aanmerking genomen.
Men kan ook in den vrijen handel levens
middelen koopen. Een kilo brood kost dan
Kr. 2.38, een kilo meel Kr. 5.60, suiker
wordt met 15 Kronen betaald. De weelde
van een pond paardenvleesch kan men zich
tegen betaling van 25 k 30 Kronen ver
oorloven, een pond corned beef wordt met
24, een pond paardenworst met 35 Kronen
betaald. Voor een kilo aardappelen vraagt
men Kr, 4.80, voor een kilo kool Kr. 3.60.
nkomen de op de vrije markt aangeboden
levensmiddelen onbereikbaar zijn.
Trouwens ook dc middenstand blijft in
hoofdzaak aangewezen op het bedroevend
weinige distributie-materiaal.
«Maar waarmede voedt gij u dan?» heb
ik herhaaldelijk gevraagd als de menschen
ij van hunne misère vertelden.
Dan werd een aardvrucht, een soort raap,
voorschijn gehaald, die in normale' tijden
als veevoeder dienst doet, en men vertelde
mij, dat dit gereebt soms, in water gekookt,
werd opgedisebt, maar nog veel vaker rauw,
omdat bet vuur, bij gebrek aan brandstof,
niet gestookt kan worden.
Des avonds om acht uur gaan in Weenen
alle lichten uit, na half negen rijdt geen
tram meer, en omdat slechts enkelen zich
in het bezit van een beetje petroleum, wat
carbid of een stukje kaars mogen verheugen,
komt het er in de praktijk op neer, dat de
menschen in 't donker blijven soezen of,
uit louter wanhoop, hun legerstede opzoeken.
In 1914 stierven te Weenen 33,268 per-
souen beneden den 26-jarigcn leeftijd, in
1918 waren 't er 51.492.
Voor de eerste zeven maanden van dit
jaar luidt het cijfer 24,040 tegen 18,442
voor de overeenkomstige periode van 1918.
In 1914 maakte de tuberculose 6223
slachtoffers onder hen die den leeftijd van
26 jaar niet bereikten, in 1918 11.531.
In 1914 Kwamen 36,878 levende kinderen
tor wereld, in 1918 19.070.
Gedurende de eerste zeven maanden van
1918, werden 1417 kinderen dood geboren,
in 1919 bedroeg liet aantal 1791.
Het gebrek aan stookmateriaal is zóó erg,
dat een naburige gemeente, in een bocht
der Donau liggend, waar nog al eens lijken
uit de greote stad aandrijven, bezwaar maakt
deze lijken te begraven, omdat men op de
begraafplaats oude en nieuwe graven open
scheurt, om de lijkkisten als brandstof
kunnen aanwenden.
Harmens, Amsterdam naar P. Bethl. 52
K. Rijkhals, Puttershoek naar l.eusderweg
O. Ideler, Utrecht naar Beestenmarkt 12
Jhr. J. Sprangier, Breda n. J. v. Oldenb.
laan 19 G. Singerling, Kazerne naar
Snouckaertl. 9 Mej. E. Dam, Kesteren
naar Appelmarkt 17 C. Vermeulen,
Helder naar Soesterweg 167 N. Stigter,
Doetichem uaar Utrecht.weg 247 J. Vis,
Baarn naar Utrecht.str. 39 P. Oostwouder,
Utrecht naar L. Beekstr, 22 H. de Beude,
Amsterdam naar Fr. Halsstr. 53 H.
Rutgers, Amsterdam naar Fr. Halsstr. 47
T. Drost, Ede naar P. Borstr. 35 J.
de Haas, Den Haag naar Fr. Halsstr. 51
N.Nieuwenhuyzen, Utrecht naar Utrecht-
scheweg 86 A. Dijkstra, Lemsterland n.
Fr. Halsstr. 19 Mej. I. Poll, Leek naar
Fr. Halsstr. 19 Mej. A. Heskes, Baarn
naar D. Fockeraal. 94 J. Cramer, Baarn
naar D. Fockemal. 94 J. Vis, Utrecht
naar H. v. Viandenstr. 3 J. Harrems,
Amsterdam naar Fr. Halsstr. 41 Mej.G.
Crovatto, Utrecht naar Appelweg 144
Mej. M. v. Gerlach Rhijn, Assen naar
Utrecht.weg 109 Mej. R. Moes, Assen
naar Utrecht.weg Mej. J. Jaeger Eijtnen»,
Deventer, naar Kamp 60 Mej. C. Butsc-
laar, Utrecht naar Leusderwcg 138 Mej.
L. Kraan, Den Haag naar Bisschopsweg 22
C. Bredauw, Kampen naar H. v. Vian
denstr. 25 Dijs, Weesp naar Aldcgon-
destr. 5 Mej. E. Liet, Rhenen naar
Zandgat 5 J. Meijer, Arnhem naar
Bisschopsweg 76 Mej. E. v. Drie
Hoogland naar Schimmel.p.kade 18 J.
Hamel. Amsterdam naar P. Both). 13
Mej. W. v. d. Heiden, Rotterdam naar v.
Asch v. Wijckstr. 3 Mej. I'. Latour
Forbes Wels. Den Haag n. J. v. Oldenb.I. 35
Mej. E. de Kanper, Ede naar v. Asch
Wijck6tr. 8 Mej. A. Kcnlers, Utrecht
aar Wijersstr. 12 W. Amiabel, Nijmegen
n. L. Nic.str. 10 Mej. H. Smit, Arnhem
naar Zuidsingel 43 Mej. G. Humersveld,
Leusden naar Hof 11 Mej. II. Vroonen
broek, Rotterdam naar Aruhemscheweg 32
Mej. B. Lensink, Baarn n. L. Nic.dw.str. 12
Mej. H. v. d. Wiel, Woudenberg naar
Fr. v. Blankenh.str. 21 G. Kruijl, Abcoude
naar Arnhemscheweg 119 F. Bauer,
Duitschland naar Kruiskamp 3 Mej. G.
Hoogcrs, Hattem naar l.eusterwsg 236
G. Adams, Arnhem naar W. v. Meche-
lenstr. 9 J. Streemelaar, Kampsn naar
Leusderweg 3 Mej. N. v. d. Kuij, Oude
water naar P. Mariel. 30 Mej. J. Water
borg, Utrecht naar P. Mariel. Mej. M.
v. Luijn, Utrecht naar P. Mariel. Mej.
W. Geers, Utrecht naar B. Wuyt.l. 130
Mej. D. Snhulte Wickiog, Duitschland naar
St. Anfridusstr. 7 Mej. C. Stuijvonberg,
Utrecht naar Krommestr. 53 J. Balhuizen,
Zeist naar Langestr. 87b K. Receveur,
Ede naar Zuidsingel 12 -- F. Klok, Loos-
duinen naar Kruiskamp 47 Mej. G.
Bohtns, Den Haag, naar Schimmelp.str. 10
Mej. A. Clemens, Rotterdam naar Schim
melp.str. 49 M. Stitselaar, Barneveld n.
Lageweg 15 Mej. S. Verseveld, Baarn
n. D. Fockemal. 94 Mej. M. Bruggink,
Didam naar Muurb. 143 Mej. J. v, d.
Veer, Didam B, Wuyt.l. 55,
Opg
vestigde personer
t 14 November 1919-
STADSNIEUWS.
T. Bach, Groesbeek naar Aldegondestr. ,55
Mej. E. Engelenburg, Ede naar L.Vr.-
kerkhof 15/17 J. Wessels, Arnhem naar
Utrecht.weg 62 J. Leeuwenburg, Hcine-
j noord naar Zuidsingel 33 J. v. Kooten,
I Woudenberg naar v. Bemmelstr. 87 H.
Militaire Sportweek 4e Div. 1920.
De Voorzitter van de Uitvoeringscommissie
der Sportweek IVe Divisie in 1920 zal
aanvangende 7 Januari 1920 iederen
Woensdag van 2—3 uur nam., voor aan
gelegenheden de Sportweek betreffende, te
spreken zijn in' de Vereenigingszaal Kazerne
III der Infanteriekazerne te Amersfoort.
Correspondentie te richten aan het Secre
tariaat, Divisiebureel, Lange Bergstraat
No. 17 te Amersfoort.
Kliniek voor dieren.
Naar wij vernemen is alhier opgericht
een dierenkliniek, waarvan de houder zich
ten doel stelt voor particulieren zieke dieren
te genezen en te verplegen.
De leiding zou bij een veearts berusten,
terwijl de kliniek is gevestigd nabij de
Appelmarkt.
