DRUKWERK
Cocac-
TJJERtJP
Op het gebied van
het beste adres
m LUGER EN P. TIGGERS.
Het Utreehtsch. Consultatie Bureau
GROOTE OPRUIMING
J. GROOTENDORST-Hof 20
advertentien.
Volstrekt cenige en algemeens ken
nisgeving.
Heden overleed onze Vader en
Behuwdvader, de Heer
i. M, TROMP VAN HOLST
in den ouderdom van 66 jareifc
Utreeht,
H. TROMP VAN HOLST
A. J. TROMP VAN HOLST -
De Zeeuw.
Ermclo,
A. TROMP VAN HOLST.
Amsterdam,
C. TROMP VAN HOLST.
Tjireungas (N.-I.J,
S. TROMP VAN HOLST.
Amersfoort. 30 Oct. 1920.
Geen bezoek.
Geen bloemen.
een Woon-Winkelhuis
(niet voor kruldeniersbedrijf in te richten)
Te bevragen 's Dinsdags en 's Donderdags
middags tusschen 2 en 4 uur a/h. Woning
bureau Achter Davidshof 2.
GEVRAAGD,
Nette R. K. DIENSTBODE
voor dag en nacht, Loon f300.Wascb
buitenshuis, te Laren Gooi. Brieven aan
v. GESTELS Boekhandel. Laren N.-H.
GROOT EN KLEIN
gebruiken tegen hoest, beosohbeltl en keelpijn met
voorliefde de beroemde Wybert-Tabletten, Onmis
baar voor Zangers, Redenaars, Rookers.
Vraagt alleen
Wybert-Tabletten.
Blauwe blikken doo-
zen i 80 cent met
nevenstaand
fabrieksmerk.
Au»
I legen hoestverkoudheid I
J heeschheid, keelpijn. I
gPiTdoc6 6oenooct'iJapolhi(?ndnagJenB
VAN RIJN'S
OËBESIEMOSTERD
FIJÏiKX A3$ It iiN f
SPIEGEL
Prijs 30 cent per groote doos.
Kortegr. 18 Tel. 1» Valkostr. 19
AMICITIA - AMERSFOORT
DONDERDAG 4 NOVEMBER - 8 UUR.
ALTZANGERES. KLAVIER.
Modereu ran SCARLATTI, PURCELL, WOLF, FAI.ERE.MOUSOUGSKI.c.a.
Klavierwerken vanBEETHOVEN,GROVLEZ, GRIEG.NICO HASENDONCK.
Alg. Handelsblad 29 Oct. 1919. Het geluid der zangeres Is Inderdaad van
buitengewone hoedanigheid, diep en sonoor, van een matgouden timbre en rijk
geschakeerd. H. R.
BECHSTEIN-VLEUGEL van Pianohandel LOUIS.KLEIN.
auteursrechten. Aangifte Plaatsbespreking
DER NEDERLANDSCHE VERF.ENIGING TOT BESTRIJDING VAN DE
GteslaolitszloüLten
geeft kosteloos raad aan mannen en vrouwen omtrent het genezen van geslachtsziekten
hst voorkomen van de varspreiding der besmetting daarmede.
Aan onvermogenden kan, zoo noodig, tegemoetkoming in de noodzakelijke koeten
voor behandeling worden verleend.
Het bureau Is gevestigd bij Dr. A. A. Th. 8ed6«, Domplein 24, Utrecht, en
geopend Dinsdag en Vrijdags telkens van hslf li tot half tl.
Goede cscao behoort, ter-
wille van smaak en aroma,
in BUSSEN verpakt te zl)n.
is uitsluitend verkrijgbaar
in BUSSEN van:
kilo k ƒ2.50
pond 1.35
half pond0,75
ons 0.32
N. V. WESSANEN'S KONINKLIJKE FABRIEKEN
WORMERVEER OPGERICHT 1765.
Voedert uw Vet» met
Murwe LU nzaadltoelien merk «stuk. en vv. i„
Halïzaolato Idem w. k. k.
T .IJnmflPil merk >STKR< in geplombeerde zakken.
SoyaUoonenKoelton merk vv. l.
Alles gegarandeerd Zalver en uitmuntende door groote Voedingswaarde.
Kere-Diplmna Parqs 1900. Negen (louden Medailles.
WEGENS UITBHEIDINO MIJNER ZMZ
Allaen oazo bokenda kwalltoitoa. Spotprijzen
dan krijgt men juist den toestand die men niet wensebt
en die algemeen als verouderd wordt beschouwd. Men
moet dus schoolartsen hebben met bijpractijk of geheel
ambtenaren. Bijpractijk zal baast ondoenlijk zijn voor
de nieuwe schoolartsen, die de dorpsscholen moeten
bezoeken en reizen moeten van de eene plaats naar de
andere in hunne afdeeling. Er schiet dus niets anders
over dan volledige ambtenaar te nemen die ieder in
bun district nog een ander geneeskundig ambtenaars-
baantje er bij hebben.
Maar gij begrijpt wel, dat in dorpen en gehuchten,
waar de scholen ver uit elkander liggen, het tijdverlies
voor reizen van de eene school naar de andere groot
is, zoodat een schoolarts volgens mijne meening nooit
meer kinderen onder zijn toezicht kan hebben dan ik
hier in Amersfoort heb. Laat nu Amersfoort met zijn
ruim 30000 inwoners 00 deel van de inwoners van
ons land hebben, dan zijn er voor ons land noodig
200 schoolartsen, geheel ambtenaren zonder practijk,
waarvan er op 't oogenblik misschien een 30 5 40
aanwezig zijn. Het gevolg is dan dat men een groote
160 artsen uit hun practijk moet halen. Wordt het
bewaarschool onderwijs er mede in betrokken, dan
wordt dat aantal nog grooter en aldus zou plotseling
'/w deel van alle artsen uit ons land voor dit werk in
beslag worden genomen, of, als men het met minder
zou willen doen, zou in eens het geheele toezicht op
onvoldoende wijze moeten worden ingericht en daar
door tot mislukking gedoemd zijn.
Gij zlst, heel eenvoudig is de quaestie niet, en deze
wordt nog lastiger, doordat de eischen, aan het school
toezicht gesteld, zich steeds uitbreiden.
Toch staat de nieuwe wet op het punt van komen;
elk oogenblik kan het wetsontwerp op de gezondheids
diensten komen, waarbij vermoedelijk het land zal
worden verdeeld in districten, groepen en gemeenten
met een eigen gezondheidsdienst, waarin ook de school
arts een plaats zal krijgen.
Op den duur zal zich zoo een toestand ontwikkelen,
waarin de schoolarts zal worden een schakel van een
geheelcn keten van instellingen ten behoeve der volks
gezondheid en kinderbescherming.
Vanaf moederschapszorg, zuigelingbeschcrraing, be
waking van den leeftijd voor den leerplichtigen tijd
tot medisch schooltoezicht, uitgebreid misschien tot
over de middelbare scholen en gymnasia, en daarna
medisch toezicht over jeugdzorg en lichamelijke oefe
ning en als sluitsteen een goed georganiseerd advies
bij beroepskeuze en een afdoende medische arbeidsin
spectie, ziedaar het groote plan van kinderbescherming.
Nu zult gij mij wel zeggen: dat is allemaal heel
mooi, maar het kind heeft toch ook nog wol natuur
lijke beschermers, de ouders, en moeten dio nu hun I
meest gewichtige levenstaak uit handen laten nemen?
Ziedaar een van de meest ernstige argumenten tegen
verschillende instellingen en vooral tegen het medisch
schooltoezicht met alles wat er aan vast zit; het weg
nemen'van de levensiaak der ouders, het afwentelen
.n de verantwoordelijkheid der ouders.
Het bezwaar Is uiterst gewichtig en wordt nog grooter,
doordat het nog wordt uitgebreid door de meening,
dat gezin en gezinsleven wordt aangetast, kottom, dat
wordt ingegrepen In een recht en plicht waar geen
ingrijpen geduld mag worden.
Ik wil dat met u een oogenblik onder de oogen zien
de quaestie Is er gewichtig genoeg om. Ziet, als wij
ons verdedigen tegen kwaad zoekeit wij wapens, zoowel
wapens van aanval als van verded'ging en gebruiken
deze zoo goed wij kunnen. Ook als wij onze kinderen
verdedigen zoeken wij wapens-en bondgenooten. Al
die instellingen nu die Ik noem bieden zich aan als
bondgenooten en als wapenleveranciers aar de ouders
in hun strijd om de kinderen te beschermen. Vrijwillig
kunnen zij er gebruik van maken, maar met de zede
lijke plicht ook er gebruik van te maken als zü niet
willens en wetens minder goed gewapend dat. hun
mogelijk was den strijd willen voeren.
Vrijwillig kunnen zij tot nu toe hunne kinderen aan
het medisch schooltoezicht onderwerpen, vrijwillig alles
aannemen op één enkele uitzondering na.
Een geval is er, waarin de ouders verplicht moeten
zijn de controle over hunne kinderen aan te nemen, en
dat Is In het geval dat er verdenking bestaat, dat do
kinderen ook gevaar voor anderen kunnen opleveren,
in het geval dus, dat er verdenking bestaat van be
smettelijke ziekte.
Zeer terecht heeft dan ook dc gemeenteraad van
Amersfoort eene bepaling gemaakt, waarin de school
arts gerechtigd wordt verklaard dergelijke gevallen
op te sporen. Evenwel kar dit nooit of te nimmer
als een bezwaar der ouders juist tegen het medisch
schooltoezicht worden aangehaald, want dsrgelijkc
bepalingen bestonden reeds (en ook hier in Amers
foort) vóórdat er schoolartsen waren Ingesteld. Toen
waren het de ambtenaren der politie en de leden der
gezondheidscommissie, dlo dit recht bezaten. In be
ginsel bestond een dergelijk toezicht reeds lang,
niemand stootte er zich aan, niemand sprak van in
grijpen in het gezin of in de autoriteit der ouders,
het is steeds stilzwijgend aanvaard.
Thans rust dit recht en deze plicht, behalve bij deze
personen, ook bij de schoolartsen, alleen de scholen,
waar de schoolartsen niet aan verbonden zijn, zijn In
dit opzicht nog misdeeld.
Recht van controle op dit gebied moet er zijn, de
schoolarts of wie ook moet dit recht bezitten en anders
mist het toezicht op een van de meest gewichtige
punten zijn doel, nl. het leerplichtige kind te be
schermen tegen kwade gevolgen, die voortkomen uit
het voldoen aan de wet op de leerplicht.
Als gij mij nu vraagt hoe die controle moet worden
toegepast, dan noem ik twee wij/en, die beide door
mij worden in practijk gebracht: de ocne la, dat ik
zelf onderzoek, de tweede la, dat ik eene verklaring
elsch van een anderen arts dat het kind niet lijdt aan
die of die bcsmettolljke ziekte. Weigert een dokter
briefjes van dien aard af te geven, dan staat voor
mij nog altijd open, aan dc ouders voor te stellen
zelf bet onderzoek te verrichten.
Zoo langzamerhand zijn wij met onze besprekingen
reeds verzeild in de taak van het schooltoezicht ou
zoo van het eene onderwerp op het andere nverge
gaan. Het la misschien wel goed, nu ik er toch een
maal over aan hot spreken ben, er even op door te
gaan en te «preken over een van dc meest gewichtige
plichten van het medisch schooltoezicht: het waken
tegen besmettelijke ziekten.
Lang niet iedereen verstaat onder de uitdrukking
«besmettelijke ziekten* hetzelfde, de een zal do -vot
ter hand nemen en er uit lezen dat deze slechts
weinige ziekten onder die naam verstaat, eigenlijk
slechts buiktyphus, vlektypbus, roodvonk, dlphtheritls,
cholera, dysenterie, pokken, pest. gele koorts, nekkramp.
Daarnaast is echter een geheele reeks van andere
ziekten, die ook besmettelijk zijn, dio dc wet niet
noemt, maar die daarom toch ook besmettingsgevaar
opleveren. Deuk aan de mazelen, de waterpokken, de
kinkhoest, de besmettelijke oogziekte., allerlei huid
ziekten, eenige schimmelziekten der haren en gij hebt
in eens eon geheels reeks van aandooningon voor u,
die allen hun besmettingsgevaar opleveren en lang
niet allen van onscbuldlgcn aard zijn.
Bij al dezen moet de controle kunnen plaats bobben
en aan verdachten of aan lijders moet óf dc school
kunnen verboden worden óf moeten maatregelen
kunnen worden opgelegd die het gsvaar opheffen of
verminderen.
Daarom is het dat gemeentelijke verordeningen de
wet In dit opzicht aanvullen en ook de gemeente
Amersfoort heeft bopalingen vastgesteld, die aan het
schooltoezicht in dit opzicht bevoegdheid geven om
na te gaan of zich dergelijke personen in de scholen
bevinden.
Gij begrijpt natuurlijk heel goed, dat deze maat
regel maar half zou zijn als de schoolkinderen er aan
onderworpen waren en do onderwijzers en anderen
die de scholen bezoeken niet, daarom moeten ook
dezo de controle ondergaan indien deze werkelijk af
doende wil zijn en ook hiervoor zijn maatregelen
genomen.
Behalve nu, dat zieke personen, die zelf dus aan de
besmettelijke ziekte lijden, dc scholen binnengaan, zou
het ook mogelijk zijn, dat gezonden met de smet
stoffen bq zich in de scholen do ziekten zouden kunnen
overbrengen. Van allerlei ziekten meent men, dat de
hulsgenooten van den zieke de besmetting zouden
kunnen overbrengen en daarom Is bet schoolbezoek
verboden aan personen waar bepaalde ziekten in huls
zijn. Toch is ook nog een andere wijze van over
brenging mogelijk, bet zou nl. kunnen zijn, dat on
verschillig of ur een zieke in huis is ot niet, leer
lingen of ondorwijzera smetstof bij zich zouden kunnen
hebben zonder zelf aan de ziekte tc lijden. Zulke
mcnschen noemt men bacillendragers en vooral zijn
deze bekend bij dc buiktyphus, de dipbtherltle, de
nekkramp en eenige andere bier minder voorkomeudo
ziekten.
Soms gebeurt bet, dat In een school of In een
klasse eenige diphthericgevallen kort op elkaar op
treden eti dan blijkt het ais men alle aanwezigen op
dlphthcritusbacillen onderzocht, dat er eenige onder
zijn die deze bacillen In de keel dragen en zoo ge
vaar voor hunne opgaving kunnen opleveren.
Het overkwam mij eens, dat er In con klasse direct
na elkaar twee gevallen van dlphtharitus voorkwamen,
de klasac werd daarop gesloten en allo kinderen en
de onderwijzeres onderzocht. Het bleek, dat tweo I
kinderen en de onderwijzeres bacillen in de keel
hadden. Deze werden niet meer toegelaten tot de
school vóór de bacillen uit de keel waren verdwenen.
Gij ziet wel, zulk een onderzoek kan noodzakelijk i
zijn en de schoolarts moet het recht hebben xoo'n
onderzoek tc verrichten of dc verklaring van een
onderzoek door een andereu dokter te eischen.
(Wordt vervolgd.)
