Pension
het mum
dehrgqde oogen!
binnenland.
advertentien;
Reiziger,
INWONING
De Voetbandieten
Cïirsr'"Lr
iemand vreemd hs» f" Woorden kan
bekende HollandJh. j J a eenvoudige en
bee'd is gehStveS60' ook «^udlgo
woordenaDpreclesUovereenfc6" du d®dichteres hare
juist deze wii« koms,1S hare bedoeling op
geplaatst heett dan f deze ""dwlingc volgorde
hetrii in „„i 'L berekent zulks, dat elke w»jzlging,
iS nÖÏ'lü woorden, hetzij in keuze d*
maken. minder schoon zouden
Stel bv. eens, dat wij zouden zeggen:
oS5R?£LdaFku-rwij de stemmen banneu
of we?? 3 0nzc krach,en vorde"
ïn". d3gu kïnnen Wij de e'emmen verbannen
of »rt" 3 0DZe kTachten eircht
JS|daaf' kun"en w'j de Innerlijke stemmen weren
en verderf °DZe ganïche Persoon vraa8'
Maar als de dag eenmaal avond ia geworden dan
of we' Vf3gen a'8 b0ge° 'n 008 8Pannen
.laar als de dag voorbij is, en de avond is gekomen
dan voelen wij de spanning van veel onbeantwoorde
vragen
dan hebben wij wel misschien hetzelfde gezegd-
of althans ongeveer hetzelfde; dan hebben wij gedaan,
wat op de examens helaas nog f'tijd van destudeerendc
jonge li'1 gevorderd wordt: »een gedicht mot eigen
woorden weergeven. - maa- wij hebben meteen de
schoonheid van het gedicht geschonden. Want al ons
trachten om het z.g. op onze eigen manier te zeggen,
is schenden. Schenden van schoonheid. Wij zouden er
van maken:
Gedurende den dag kunnen wij de stemmen verbannen
omdat ons werk al onze krachten vordert
maar als de dag eenmaal avond is geworden
dan Is hetsoma of de vragen e's bogen In ons spannen.
Maar de d'chteres zeg., en let op, hoe het nu Ineens
tot zeer g.-oote schoonheid wordt geheven;
Door den dag kunnen wij de stemmen bannen
omdat dc taak ?l onze krachten grijpt
maar ?ls zijn vrucht tot avond is gerijpt
voelen wij veel vragen a's bogen spannen.
De dichteres heeft op baar, bijzondere, manier, dc
dingen gezegd, en zie, nu is het ineens schoonheid
geworden nu leeft de schoonheid iu de taal.
Maar behalve de bijzondere manier wnrop de
dichteres de d-ngen zeg,, valt ook nog te letten op
le's, waardoor de schoonheid mede wordt veroorzaakt
en dat is een zekere maat, een zekere golving
in die zegging, een zeker rhythme. Nemen wij ecu
ander gedicht van deze dichteres wavCn die golving
al heel sterk is aan te voe'en:
Ik kan met een rustig hart
aan al wat geweest is denken
maar er is één ding dat smart
Vreemd dat heugnis van verloren
geluk 't langst lijden doet
als de moeder van een dood kindje
het droefst is niet als zij moet
denken aan zijn pijn en zijn doodgaan
maar aan d'allerlaatste keer
dat het schaterend sprong op haar knie
en dat niet verdraagt
Als andere voorbeelden van een sterk en zeer per
soonlijk rhythme behandelt spr. het gedicht Groot
Zuid-Afrika van den Zuid-Afrlkaanschen dichter Keet
en Perk's Iris,
Uit al deze voorbeelden zien wij dus dat de kunste
naar een eigenaardig steeds wisselend gebruik maakt
vau de woorden, en aldus zéér nauwkeurig zijne be
doeling weergeeftalgemeenerwij zien dat juist dóór
die bijzondere maDler vau zeggen een brok taaikunst,
een brok litteratuur wordt de éónig-juiste uitdrukking
van een bepaa'de gedachte, van een bepaald gevoei.
Gaan wij nog even terug naar dat gedicht van
Mevrouw Roland Holst, en bepalen onze aandacht bij
het gedeelte dat aldus aanvangt:
Want er Is altijd Iets waarvoor wij vreezen
Wij zijn als vrouwen van virschers op zee
Die dag aan dag water en winden lezen
Hun heel bezit deint op de golven mee
Ons hart Is Ingescheept op 't wereld woelen
Haar stormen en haar stilten doen ons aan
Haar branding breekt op ons en wij gevoelen
Haar rillingen door onze diepten gaan.
Terwijl wij dus reeds daar straks hebben vastgesteld
dat de schoonheid der taai wordt gekenmerkt door
het rhythme en door de bizondero manier van zeggen,
kunnen wij thans nader vaststellen, dat er daarnaast
oog iets anders is, dat ons treft; en dat is de beeld
spraak. Wanneer men iemand zou vragen of de
dichteres van de aangehaalde regels ons werkelijk Iets
van een schip en eene zee zou hebben willen vertellen,
zou hij natuurlijk antwoorden: neen zeker niet. En
uit dat antwoord zou dan al blijken dat hij de taal
aldus verstaatdat de beeldspraak of het beeld eigen
lijk niet behoort tot hetgeen de kunstenaar ons zeggen
wil, maar dat hij dat betid, die beeldspraak gebruikt,
dat hij er het beeld even ter vergelijking bij aanhaalt
om ons zijne bedoeling beter en mooier uit te druk
ken, m.a.w. zijne bedoeling te typccrcn. Men zal heel
vaak het beeld van een schip en eene levenszee, ook
In het dagclijksch leven, hebben hooren gebruiken
maar hebt gij ooit gehoord, zegt spr., dat ons hart
zou zijn.... ingescheept? Dat het zou zijn Ingescheept
op 't wereldWoelen, ais op een oceaan Dat het wordt
aangtdaan door storm en stilte, en tot In zijn diepste
wezen doorsldderd van het dof gebonk der felle bran
ding? Waarschijnlijk niet, en daarom was de beeld
spraak van de kunstenares oorspronkelijkd.w.z. nog
niet door anderen gebruikt; daarom was het baar
beeldwaarmede zij tot juistere uitdrukking van haar
gevoel, ons alleen bare|bedoeling duidelijk maakte
in schoonheid/
Wij gebruikten daar het woord oorspronkelijk. En
met opzet. Want er wordt heel wat gedaan aan beeld
spraak, en het zijn glibberige paden. Velen wagen zich
aan het gebruik van beelden, die vóór hen. al door
anderen gebruikt zijn en daardoor zeggen ze ons
niels meer: ze zijn versleten. We noemen dat gemeen-
plaatsige beeldspraak. Andere gebruiken onzuivere of
onjuiste beeldspraak, en bereiken daardoor niet hun
doel bij den lezer. (Spr. geeft verschillende voorbeelden
uit de litteratuur.)
Al wat tot nu besproken is geldt het geheele terrein
der letterkundige kunst, dus zoowel proza als poCzie.
Mazr nu wij zoover gevorderd zijn, zullen wij even
moeten nagaan, waarin het onderscheid tusschen poözie
en proza eigenlijk schuilt.
De gemiddelde mensch maakt dat ondorscheid aldus
al wat op rijm geschreven Is, en In versregels staat,
ispoCzie, on de rest is proza. M.a.w. de gemiddelde mensch
zocht het verschil In uiterlijkheden van maat en rijm.
Maar dat is natuurlijk onjuist. Dio onderscheiding
kan alleen hierom reeds niet gehandhaafd worden,
omdat er heel veel in pro;a geschreven is, dat tot de
poCzIe gerekend moet worden, terwijl er omgekeerp
veel Is, dat In poBzle-votm geschreven, in werkelijk
heid proza Is.
I.aat ons maar eens zien
Wanneer b.v. iemand schrijft
Met zestig afgepaste schreden
Doorloopt de wijzer op de plaat
Den cirkel, dien hij nooit verlaat
Dan is ons weer een uur ontgleden,
Gelijk de luide hamerslag
Op 't klokmetaal ons melden mag.
dan Is dat wel Iu maat en tijm geschreven maar
het heeft met poëzie nie's to maken.
En wanneer de ontroerde kunstenaar ln proza-vorm
schrijft:
Waarom geeft Gij den ellendige het licht, en het
leven don bitter bedroefde van gemoed? Die verlangen
naar den dood, maar hij ia er niet; en graven daarnaar
meer dan naar verborgen schatten; die blijde zijn tot
opspringens toe en zich verheugen als zij het graf
vinden? Want vóór mijn brood komt mijne zuchting;
en mijne klachten worden uitgestort als wal er,
dan is dat niottemln pod zie van zeer hoog gehalte.
Als ander voorbeeld van In proza-vorm geschreven
podzie behandelt spr. De Dag des Hoeren uit «Zeeuwsche
mijmeringen» van P. H. R'ttcr Jr.
De grens zal wel nooit heeltmual precies zuiver te
trekken zijn maar het ondeucbeld, dat elders ligt
dan in uiterlijkheden, Is toch wel wat nader teformu-
Isercn. Wij kunnen n.l. in bet algemeen dit zeggen
dat in podzie de kunstenaar zich gemeenlijk met zich
zelf bezighoudt met zijn eigen gevoelen, denken,doen
terwijl In proza hij ons gewoonlijk het gevoelen,denken
en doen van Anderen weergeeft. Als gevolg hiervan
heeft podzie meer woorden voor eiken mensch afzon
derlijk en proza meer voor de menschheld In haar
geheel.
Wij zullen daar nu en dan nog nader over komen
te sproken. Want wanneer wij ons dan nu wenden
naar de bespreking van het ontstaan der 8o-er bewe
ging, dan zullen wij in do eerste plaats het meest over
podzie komen te spreken. (Wordt vervolgd.)
Gemeentelijk Eleetrisch
Bedryf.
Wegens werkzaamheden aan hot Hoogspan
ning™ tal Ion der Gemeente aal de stroomtoe-
roer op a.s. Zondag 12 December ran
8 nar r.m. tot 4 nar a.m. worden onder
broken.
DE DIRECTEUR DER
GEMEENTE-BEDRIJVEN
Met 1 Februari zoekt een daine
Zit- cn Slaapknmcr
met rol. Pension
to Amcrsf. of Omstr. Prijs tot f too p. m.
Br. met uitvoerige Inlichtingen No. 6j,
NOORD-NEDRRL. BOEKHANDEL,
Groningen.
Nationale Bond voor Plaatselijke Keuze.
Op 2 December werd, door eeu Commissie, namens
den Natlonalen Bond vo-Plaatselijke Keuze, een
adres aangeboden aan den Voorzitter van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal, waarin do volgende motie
»De groote vergadeiing in het Gebouw voor
Kunsten en Wetenschappen ts 'eüravcnhnge op
Zaterdag 13 November 1920, bijgewoond door ruim
2600 personen, voornamelijk vertegenwoordigende
10.5 organisaties en colleges van allerlei aard en
richting uit alle deelen van het land, spreekt de
wenschelijkheld uit, dat het bij de Tweede Kamer
dtr Staten-Generaal aanhangige initiatiefvoorstel In
zake Plaatselijke Keuze zeer spoedig tot wet verheven
worde, ln het vertrouwen dat ook daardoor het weer
toenemende alcoholisme krachtig zal worden bestreden
ln bet belang van de zedelijke on stoffelijke kracht
van ons volk.»
Bijgevoegd werd een afschrift van de lijst der 1025
organisaties, waaronder drankbestrijders vereenlglngen,
vakvereenlgingen, werkliedenorganisatlea, politieke
vereenlglngen, jongelinsvereenlglngen, gemeentebesturen
en kerkraden. Verschillende organisaties, die geen
vertegenwoordigers konden zenden maar brieven of
telegrammen met Instemming zonden, worden aan het
einde van de lijst genoemd.
Naar wij vernemen, zal aan alle leden van de
Tweede Kamer, binnen cenlge dagen, een afdruk van
adres en lijst worden gezonden.
STOOM-KOFFIEBRANDERIJ.
Groothandel ln KOLONIALE WAREN,
vraagt een
voorloopig op provisie; na gebleken be
kwaamheid vaste aanstelling cn goede
vooruitzichten.
Brieven onder Ie». H. C„ bur, v./d. blad.
Een Heer z. b. b. h. b„ zoekt tegen 1 Jan. a.s.
MET VOLLEDIG PENSION
ln Amerafoort. Brieven onder No. 118 aan den
BOEKHANDEL D. MIJS, TIEL.
IN HERFST
en Winter met hun velo gevaren voor <!e adem-
hnlIngHorgnuenzyndnberoemdoWybert Tablet
ten het beste togen boeit, hecHolihold, keelpijn.
Vraagt alleen
Wybert-Tabletten.
Blauwe blikken «loo-
zen k 80 cent met
nevenstaand
fabrieksmerk.
Aniprsfoortsch Bioscoop-1
ei» Varioto-Theater
Langostraat
PROGRAMMA VAN
10 t/m 13 DECEMBER 1020.
1. Bioscoop-courant,
2. Een wandeling door hot groene
dal van Verrasca.
3. Itallannscho Cavalerie.
4-3
Dotcctlvc-film ln 2 afdeellngen.
PROURAMMA VAN
14 tot on met 16 DECEMBER 1020.
I. Hap-eonrant.
a-3-4-S-«-7
3e Serie
Uiterst spannende detective-roman
in 7 achtereenvolgende weekaerlfin
Voor degenen, die vóór het ver
schijnen der 7e serlo met redeaen
omkleed kunnen opgeven Wie Is
Pierro La Rue f t (Do man met de
Roode Oogen) loven wij prachtige
prijzen uit:
le pr. Gouden Damex- of Hoeren-
horloge. 2e pr. Kunstroorworp.
- 3e prUs f 10.— en 4e prjja f5.—
Indien moer goede oploaaingen
mochten Inkomen dan prijzen zijn be
schikbaar gestold, worden deze onder
de goede oplossers verloot.
WogonB de enorm hoogo
kosten lijn wij gonoodzaakt de
prijzen te vorhoogen.
Loge fl.OO. Eerste rang 80 ct.
Tweede rang 50 et. en Derde rang 36 et.
Strong verboden te rooken.
DE DIRECTIE.
