DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN DE GELDERSCHE VALLEI
Heftige Aanvallen op Kreta
Irak roept Reserve-Officieren op
Reacties op Roosevelts Rede
Landbouw en Veehouderij
ABONNEMENTSPRIJS
bij vooruitbetaling
Per week 0.16
Per 3 maanden 2.05
Per post per kwartaal f2,25
Losse nummers 0.06
Administratie Telefoon 6289.
Na 6 uur 5595. Giro 86362.
Red.: Tel. 6731. Na 5 uur 6137.
OU PANT
ADVERTENTIES
bij vooruitbetaling
Losse regelprljs 10.25
Kleine advert. („Doelpunten")
Hoogstens 20 woorden 0.55
Elk woord meer O.oo
4 keer l.d. Dagbladed. I dubbele
2 keer l.d. Anderd. ed. f prye
DONDERDAG 29 MEI 1941 HOOFDREDACTEUR: F. W. M. IIALEWIJN, AMERSFOORT.
U1TG.: N.V. DRUKKERIJ ONNES, v.h. BLANKENBERG Zn., SNOUCKAERTLAAN 9. 55e JAARG.
6 PAGINA'S
NIEUWE AANVOER VAN VALSCHERMTROEPEN
Britsche strijdkrachten blijven zich
terugtrekken
Naar de Loiidensche berich
tendienst meldde, heeft het
hoofdkwartier der Britsche
strijdkrachten in liet Midden-
Oosten medegedeeld, dat de
Duitsche strijdkrachten op
Kreta, versterkt door nieuwe
valschermtroepen uit de lucht
en gesteund door een heftig
luchtbombardement aanvallen
hebben gedaan op de Britsche
troepen in liet Westen van het
eiland. De Britsche troepen
waren gedwongen zich op gun
stiger stellingen terug te trek
ken. Ook op andere plaatsen
is de toestand buitengewoon-
moeilijk.
De zender van Ankara meld
de uit Cairo, dat hij de gevech
ten de Engelsclie verliezen aan
schepen en menschcn zeer
aanzienlijk zijn.
Stormafdeeling in actie
Een kleine Duitsche stormafdee-
iing heeft, naar aan het D.N.B.
tvordt gemeld, in den strijd tegen
Britsche artilleriestellingen op Kreta
groote verdiensten verworven. Zij
ging, verdeeld in verscheidene stoot
troepen, tot den aanval over en stel
de 4 batterijen, die zich op een bezet
vliegveld hadden ingeschoten, buiten
gevecht. Infanteriegeschut, granaat
werpers en machinegeweren onder
steunden de actie. De vuurkracht
van het zware Duitsche infanterie-
wapen en de bliksemsnelle aanvallen
vanuit verscheidene richtingen wa
ren zoo doeltreffend, dat dc Britten
na zware verliezen dc witte vlag
heschen en zich overgaven.
IIET ZEEGEBIED
In het zeegebied rondom Kreta
hebben, naar het D.N.B. verder
verneemt, Duitsche gevechtstoe
stellen en duikbommenwerpers
een vrachtschip en een patrouil
leboot tot zinken gebracht.
De Behandeling van
V alscherm j agers
ONDERZOEK WORDT INGESTELD
Het opperbevel der Duitsche weer
macht heeft kennis gekregen zoo
is gisteravond van militaire zijde te
Berlijn aan vertegenwoordigers der
pers medegedeeld, van vele gevallen
van bijzonder ernstige in strijd met
het Volkenrecht zijnde behandeling
van Duitsche valschermjagers op
Kreta. Een officieel standpunt te
dien aanzien, zoo verklaarde men
verder, zal spoedig gegeven worden.
Nadere mededeelingen kunnen thans
nog niet worden gedaan. Een onder
zoek wordt ingesteld.
Australië maakt voorraden
VOOR GEVAL VAN NOOD
United Press meldt uit Canberra,
ciat de Australische regeering levens
middelen ter waarde van 19.5 mil-
linen dollar als rantsoen voor geval
van nood opkoopt. Alle kleinhandela
ren zijn aangespoord tot het opslaan
van voorraden voor 3 maanden.
Conferentie te Manilla
DEFENSIE-VRAAGSTUKKEN
Volgens Amerikaansche berichten
uit Manilla hebben de hooge com
missaris van de Fhillippynen Sayre,
president Quezon en de commandant
van de strijdkrachten aldaar, gsne-
iaal-majoor Gruntert. defensie-vraag
stukken besproken. Sayre heeft den
president de spoedigs goedkeuring
van een deïensietceslag van 100 mil-
lie." n ollar door het Amsrikaanscive
congres toegezegd, zoo meldt het
D.N.B.
Amerikaansc.il Oorlogs
materiaal naar China
VOOR 100 MILLIOEN DOLLAR
De regeering van de Ver. Staten
zal aan de rsgeering te Tsjoengking
corlogsmaterieei ter waarde van 100
millioen dollar leveren, zoo meldt de
New York Times uit Tsjoengking. De
eerste scheepsladingen zijn reeds in
China aangekomen. Deze leveranties
vellen onder de leen- en pachtwet.
Het Nabije Oosten
TRANSJORDANIë TOT DEN STRIJD OPGEWEKT
Het Fransche Nieuwsbureau Ofi
meldt uit Beiroet, dat Iraksche vlieg-
luigen boven Amman en andere ste
den van Transjordanië pamfletten
hebben neergeworpen, waarin tot ge-
nieenschappellijken strijd tegen den
vijand van de.Arabische wereld wordt
aangespoord.
Het D.N.B. verneemt uit Damascus,
dat alle reserve-officieren en -onder
officieren van Irak zijn opgeroepen
ENGELSCHE MAJOOR BEZWEKEN
Uit Beiroet is voorts gemeld, dat de
üngelsche majoor Glubb in het hos
pitaal van Amman bezweken is aan
kwetsuren, die hij opgeloopen heeft
in een gevecht met Iraksche strijd
krachten bij Roetba. Glubb stond in
Arabische kringen bekend onder den
naam van Aboe-sjeik.
BEDOEÏNEN BEREID TE STRIJDEN
Een delegatie van Bedoeïnen-
sjeiks uit Zuid-Syrië heeft, naar
het D.N.B. meldt, aan ds bevoeg
de Fransche bestuursambtena
ren verklaard, dat zij bereid zijn
voor de verdediging van Syrië en
Irak te strijden.
SYRISCH VLIEGVELD BESTOOKT
Door de Britten
Gisteren is het vliegveld Nerab bij
Aleppo door een Britsch vliegtuig-
met bommen bestookt, aldus Ofi. De
aanvaller werd door jagers gedwongen
te dalen. De inzittenden kwamen om.
ENGELSCHE VESTINGLINIE
In Transjordanië
In Transjordanië wordt een ver
sterkte linie van Amman tot de Sy
rische grens gebouwd. De Engelsche
autoriteiten hebben hiervoor talrijke
arbeiders aan het werk gezet.
Sabotage in Palestina
DOOR OPSTANDELINGEN
Volgens te Rome ontvangen be
richten, aldus het D.N.B., heeft een
groep Arabische opstandelingen tal
rijke daden van sabotage gepleegd in
Engelsche legerplaatsen bij Tersghiva
in Palestina. Ook hebben deze op
standelingen brand gesticht in eeni-
ge petroleumopslagplaatsen. De En-
gelschen hebben den dorpsbewoners 3
dagen tijd gegeven om de daders uit
te leveren. Indien dat niet geschiedt,
zal het dorp ontruimd en verwoest
worden. Ook bij Samkh moeten En
gelsche petroleumopslagplaatsen in
brand gestoken zijn.
Britsch Kamp geïsoleerd
Volgens berichten uit Bagdad is het
Britsche kamp bij Habbanijah door
een ernstige overstrooming geheel ge
ïsoleerd.
Uit Amman wordt gemeld, dat de
Iraksche luchtmacht zeer ernstige
schade aan-het vliegveld van Amman
heeft toegebracht.
De Iraksche regeering heeft be
paald. dat alle vrijmetselaarsloges on
middellijk entbonden moeten worden.
Alle Engelsche opschriften in Irak
zijn verboden.
IRAKSCHE PREMIER TEVREDEN
De Iraksche minister-president
Kailani, is na een bezoek aan ver
schillende frontsectoren te Bagdad
teruggekeerd. Hij toonde zich zeer te
vreden.
Het bezoek van den secretaris-generaal van het departement van Volksvoorlichting en Kunsten, dr. T. Goetie-
waagen, aan Limburg. Tijdens het bezoek aan Maastricht. In de eeuwenoude St. Servaaskerk wordt de we
reldberoemde schatkamer bezichtigd. Voer de vitrine, waarin zich vele kostbare kerkelijke voorwerpen bevinden.
Rechts dr. T. Gocdcwaagcn, naast hem Jdc commissaris in de provincie Limburg, graaf M. de Merchant et
d'Ansemhourg. (Polygoon).
GEEN VERRASSING GEWEKT TE BERLIJN
Officieele Britsche kringen weigeren
commentaar
De rede van president Roosevelt
lieeft te Berlijn in geen enkel opzicht
verrassing gewekt, aldus het D.N.B.
Rcosevelt is niet afgestapt van zijn
bekende bctcog, dat Duitsclilanci- een
streven naar dc wereldheerschappij
in cl? schoenen schuift, ondanks de
tegengestelde houding van dit land
en de ondubbelzinnige verklaringen
van zijn leidende figuren. Ook in de
Wilhelmstrasse wees men cr in het
algemeen op, dut de rede niets
nieuws gebracht heeft.
DE MEENING TE BERLIJN
Van welingelichte zijde verneemt
het A.N.P. neg uit Berlijn:
Men beoordeelt de redevoering van
Roosevelt volgens haar strekking,
evenals de vroegere redevoeringen,
die hij sedert het begin van den oor
log en ook tevoren reeds gehouden
heeft. Aan argumenten biedt zij
niets nieuws. Deze opvatting hoorde
men gisteravond in -Berlijnsche poli
tieke kringen.
Symptomatisch is zoo voegde
men hieraan toe dat Roosevelt in
zijn rede trachtte zijn gehoor voor
de argumentatie der bedreiging van
het Westelijk halfrond te versterken.
Of het juist is bij dc Zuid-Ameri
kaansche staten op dit punt van de
Roosevelt-rede instemming te ver
onderstellen, laat men in deze krin
gen in het midden. Men noemde de
vele woorden, die de president over
de bedreiging van het Westelijk
halfrond uitsprak, onhoudbare ver
onderstellingen ten aanzien van
Duitschland en vooral vond men ze
niet fair.
Aangezien Roosevelt in zijn
■Uiteenzettingen weinig concreet
heeft gesproken, zoo verklaarde
men verder, is een reactie op
zijn zeer in het vage gehouden
bedoelingen van den kant van de
Wilhelmstrasse niet mogelijk.
Wat het bekende standpunt
van Duitschland betreft, verwees
men nogmaals naar de rede van
den Fiibrer en naar het inter
view met groot-admiraal Rader.
Roosevelts «uiteenzettingen be-
teekenen voor de Wilhelmstrasse
geen sensatie.
Londen zwijgt nog
MEN IS ECHTER TELEURGESTELD
United Press meldt uit Lonclen.dat
Britsche officieele kringen vooreerst
weigeren een commentaar te geven
op dc redevoering van Roosevelt met
het motief, dat zij de rede nog niet
grondig hebben bestudeerd. Niet-
officiecl beeft men echter uitdruk
king gegeven aan zijn teleurstelling.
Roosevelt heeft Engeland's nood
nauwkeuriger uiteengezet dan ooit
een Britsche regeeringsvertegen-
wcordiger heeft gedaan, maar niet
even duidelijk het middel aangege
ven hoe de V.S. dit kunnen verhel
pen.
DE PARIJSCIIE PERS
Do weerklank in de Parijselie pers
cp de rede van Roosevelt is gering.
De Paris Soir schrijft o.m.: Dc
dra ig der Amerikanen in dc V.S.
om hun gcederen te willen verkoo-
pe:drijft hen cr toe den oorlog te
o.:l en gen. Begrijpt het Amerikaan-
•.-j.iViC-volk, .dat mer. zich van dit vólk
wil bedienen, zooals men dat ook
met het Fransche volk heeft gedaan,
om de lagere instincten der macht
hebbers in de V.S. te bevredigen?
Oordeel van Afgevaardigden
BEROEP OP DE VREES
Ten aanzien van de rede van Roo
sevelt heeft senator N y e verklaard,
dat- de uiteenzettingen van den pre
sident berusten op een beroep op de
viess. Roosevelt heeft er in het bij
zonder naar gc-streefd vrees te wek
ken onder de arbeiders, de boeren en
andere klassen. Opmerkelijk is daar
bij! dat de rede geenerlei verwijzing
behelst, dat men de Ver. Staten bui-
deii oorlog zal houden,
evaardigde Fish verklaarde,
da(|het hiel een typische rede van
evelfc betreft, aie ten doel heeft
wil van ruim 80 pet. van het
Amerikaansche volk te breken, welke
80 pet. tegen de oorlogsverwikkeling
gekant zijn. Afgevaardigde Bender
zeide, dat de verklaring van Roose
velt betreffende invoering van den
onbeperkten noodtoestand afgelegd
is zonder dat de president één en
kel nieuw feit heeft aangegeven, dat
dit noodzakelijk maakt. Het Ameri
kaansche volk heeft er recht op, door
feiten ingelicht te worden over de
noodzakelijkheid van dezen stap.
Senator George, de voorzitter
van de senaatscommissie voor Bui-
tenlandsche Politiek zeide. dat de
rede opnieuw de fundamenteele be
ginselen van de Amerikaansche poli
tiek bevestigt, welke politiek door
Amerika sedert September 1939 is
ingeslagen.
Senator A, I I d e r n ziet in de rede
het'begin-van de eenheid van het
Amerikaansche volk en het einde
der stakingen.
LANBON OVER DE REDE
Landon, die eens candidaat is ge
weest voor het presidentschap dei-
Ver. Staten, heeft volgens een be
richt van de Associated Press in To-
peka (Kansas) over de rede van
Rcosevelt verklaard, dat het thans
uit is met den democratischen re-
geeringsvorm in Amerika. Roosevelt
heeft thans een absolute macht in
handen en kan van nu af aan doen
wat hij wil.
CHINA NIET TEVREDEN
Volgens een United Press-bericht
uit Tsjoengking hebben kringen al
daar uitdrukking gegeven aan hun
teleurstelling over de rede van Roo
sevelt, aangezien de president geen
nauwkeuriger bijzonderheden heeft
gegeven over een Amerikaansche
hulp in verband met China.
Verhooging van den melkprijs noodzakelijk
voor instandhouding van den veestapel
Oneer voorzitterschap van den heer
-F den Har tog, uit Koog-Blokland
(Z.-H.1 is in Pulchri Studio te Den
Haag- de algemeene vergadering van
de Hcllandsche Maatschappij van
Lancfccuw gehouden. Aanwezig wa
ren 4? afdeelingen uit No'rd- en -38
uit Zvi
He
id-Holland.
stemt tot dankbaarheid,
zeide
de voerzitter in zijn openingswoord,
dat Hollandsche Maatschappij van
Land ouw nog krachtig en gezond is,
ja zstls in verschillend opzicht is
vooru igegaan en gegroeid. Het valt
nog et precies te zeggen of en zoo
ja in '.oeverre, onder de nieuwe ver
houdingen aan een organisatie als
deze ifoor zelfwerkzaamheid ruimte
zal weiden gelaten. Met name voor
onze lsndbcuw-coöperaties zijn de.
nieuwe regelingen van groote betee-
kenis a wij prijzen ons gelukkig, dat
de behartiging der belangen van deze
greep bij de commïssie-Woltersom is
toevert ouwd aan dr. Frietema, direc
teur vdn den Nationalen Coöperatie
ven Ra id.
Melkprijs te laag
Met voldoening kan worden vast
gesteld. dat het prijspeil der akker
bouwproducten thans een behoorlijk
niveau Leeft bereikt. Helaas kan ten
aanzien van de veehouders niet het
zelfde worden gezegd. De melkprijs
zal vrij drastisch mosten worden
verhopgd, wil men van een eenigszins
loonend bedrijf spreken. Wij zijn
geenszins blind voor de belangen van
den consument en wij ontveinzen ens
niet, dat scherpe verhooging van de
prijzen der veehouderij-producten in
het algemeen voor de verbruikers be
zwaren zal opleveren, maar ander
zijds is toch de vraag'gewettigd, of
onze veehouders dan maar altijd
hun diensten aan de gemeenschap
moeten blijven bewijzen zonder daar
voor naar billijkheid te worden be
loond.
In samenwerking met de andere
standsorganisaties en het Centraal
Bureau is getracht de moeilijkheden
inzake verplichte veelevering enz. tot
een oplossing te brengen door oprich
ting van een coöperatieve vereeniging
voor het afzetten van vee.
De productieslag
Spr. deed, voorzoover noodig, een
beroep op de vertegenwoordigers der
Maatschappij om zooveel als in hun
vermogen is bij te dragen tot het wel
slagen van den Productieslag 1941".
De boeren zullen in het algemeen wel
bereid worden gevonden uit onzen
Nederlandschen bodem te halen wat
daaruit te halen valt-.
De secretaris, ir. J. V e t, hield hier
na eenige beschouwingen over den
melkprijs en bepleitte de noodzake
lijkheid van eenige verhooging hier
van.
Ten aanzien van de veclevcring
zeide spr., dat deze niet behoort te
zijn gericht op hetgeen men noodig
heeft, doch op hetgeen onze veestapel
kan misse n. De telling van Mei
Juni 1940 dient te worden vergeleken
met hetgeen de telling in Mei 1941
zal blijken te hebben opgeleverd en
op grond van deze vergelijking be
hoort de verplichte veelevering te
worden gebaseerd.
Een ruwvoederregeling dient te
worden ingesteld.
Gunstig Verloop der
Operaties op Kreta
Pas ten Z.O. van Sollcem bezel
Duitsch Weermacbtbericht
28 Mei
Zocals reeds gisteren is medege
deeld, is het slagschip Bismarck na
zijn zegerijk geveent cij IJsiana op
25 Mei des avonds door een torpedo
treffer van een vijandelijk vliegtuig
onbestuurbaar geworden. Getrouw
aan dc laatste radiografische mede-
deeling van den vlootvoogd, admiraal
Littjens, is het slagschip met zijn
commandant, kapitein ter zee Linde-
mann, en zijn dapper.e bemanning,
op 27 Mei des voormiddags tegenover
de zeer groote vijandelijke overmacht
bezweken en met wapperende vlag
ondergegaan
Op Kreta
Op het eiland Kreta maken de ope
raties in nauwe samenwerking tus-
schen bergjagers, valschermtroepen
en uit de lucht gelande troepen goe
den voortgang. Gisteren hebben Duit
sche bergtroepen', ondanks de moei
lijke tcrreingesteldheid. den taaien
tegenstand van de Britsche strijd
krachten en benden opstandelingen
gebreken. Zij wierpen in dappere aan
vallen den vijand uit zijn stellingen,
namen de hoofdstad Canea in en
achtervolgden de verslagen vijande
lijke strijdkrachten ten zuiden van
de baai Soeda.
Onder dc talrijke gevangenen be
vindt zich ook de Grieksche marine-
commandant van Kreta.
Formaties gevechts- en torpedo-
vliegtuigen hebben onophoudelijk in
de gevechten cp den grond ingegre
pen, vijandelijke troepenconcentraties
uiteengeslagen, batterijen tot zwijgen-
gebracht en den terugwijkenden vij
and zware verliezen toegebracht.
Duikbommenwerpers hebben de po
ging van de Britten om zich over zee
terug te trekken, verijdeld. In de baai
van Soeda brachten zij vier koop
vaarders van 5400 ton in totaal tot
zinken en beschadigden twee andere
vrachtbooten zwaar. Luchttransport
formaties steunden den strijd op het
eiland, door - voortdurend nieuwe
strijdkrachten aan te voeren. Ten
Zuiden van Kreta dwongen Duitsche
gevechtsvliegtuigen een Britsche
vlootformatie tot den strijd, plaatsten
bommen op een zwaren kruiser en
een torpedojager en schoten -een
tankboot in brand.
De strijd bij Sollcem
In Noord-Afrika hebben Duitsch
Italiaansche troepen den Halïaja-pas,
ten Zuidoosten van Sollcem genomen.
Zij maakten negen stukken geschut,
zeven gepantserde strijdwagens, ver
scheidene andere pantservoertuigen
en een groote hoeveelheid oorlogstuig'
buit. De vijand leed zware, bloedige
verliezen en verloor een aantal ge
vangenen. De eigen verliezen zijn
gering. Torpedovliegtuigen bestreden
troepenkampementen en concentra
ties van auto's in het gebied rondom
Solloem.
Actie boven Engeland
Rondom Engeland hebben gevechts
vliegtuigen in den afgeloopen nacht
drie vrachtbooten van 17CHX) brt. in
totaal vernietigd, en een anderen
koopvaarder zwaar getroffen. Andere
aanvallen van het luchtwapen richt
ten zich op haven-installaties aan de
Engelsche Zuidwest- en Zuidkust, be
nevens aan de monding van de
Theems.
De vijand heeft in den afgelooper.
nacht met zwakke strijdkrachten een
gering aantal brisant- en brandbom-
mén uitsluitend op woonwijken in
West-Duitschland laten vallen, voor
namelijk op Keulen. Onder de bur
gerbevolking waren er verliezen aan
dcoden en gekwetsten.
De bemanning van een verken
ningsvliegtuig, luitenant Nemecek,
Oberfeldwebel Schackert. Feldwebel
Hemmer en onderofficier Fahren-
bach, heeft zich bij succesvolle, stout
moedige vluchten boven Engeland
bijzonder onderscheiden.
Verder deelde spr. mede. dat ver
gunningen voor de huisslachtingen
van varkens kunnen worden verkre
gen, indien men varkens van 4060
Kg', heeft, en dat deze bij de slachting
niet zwaarder dan 150 Kg. zullen'
mogen zijn.
Verwacht mag worden, dat voor
dorsch- en graafmachines een rede
lijke hoeveelheid benzine beschikbaar
zal worden gesteld.
In de namiddagvergadering sprak
ir. G. J. Lienesch, Rijkslandbouw-
consulent en productie-commissaris
voor Noord-Holland, over de wijze
waarop onder de tegenwoordige om
standigheden de grootst mogelijke
opbrengst uit onzen bodem kan wor
den verkregen.
Bij de gedachtenwisseling betoogde
de heer van der Molen namens
de afdeelingen Vlaardingen en Maas
land dat een melkprijsverhooging van
twee cent per liter noodzakelijk is
voor de instandhouding der veehou
derij en dat zulk een verhooging voor
den consument, die op IJ L. per hoofd
en per week is gerantsoeneerd, een
verhooging fvan uitgaven van slechts
drie cent per week beteekent. Hier
over diende eigenlijk in het geheel
niet gesproken behoeven te worden.
