Algem. Synode Ned. Herv. Kerk
4
ameksfoortsche courant
DONDERDAG 29 MEI 1941
BUITENLAND
Voor de Bismarck
ten onder ging
richt Koopvaarders tot zinken
gebracht
Het D.X'.B. meldt uit New York:
Volgens een bericht van Inter-Xa-
.ional Xews Service uit Washington
is het Britsche s.s. Marconi, dat ten
zuiden van Groenland getorpedeerd
is. een der S Britsche vrachtschepen,
welke door de Bismarck tot zinken
naren gebracht. De overlevenden van
dc Marconi zijn door een schip der
Amerikaansche kustwacht, de Gene
ral Greene, opgepikt.
DE JACHT OP DE BISMARCK
In het Engelsche Lagerhuis heeft
Jhurcbill, naar S.P.T. meldt, een uit
voerig overzicht gegeven van den zee
slag, waarbij de Hood en later de
Bismarck ten onder zijn gegaan. Hij
zeide, dat verleden week Britsche
luchtwachtvliegtuigen hadden gerap
porteerd, dat dc Bismarck zich in de
Noorsche wateren bevond en dat het
slagschip de haven Bergei had verla
ten. De Britsche Admiraliteit gaf aan
de kruisers Norfolk en Suffolk op
dracht, den Duitschen bodem op te
sporen. Daar men veronderstelde, dat
de Bismarck naar het Westen op weg
was. zetten beide kruisers kcers naar
het Noord-Westen in de richting van
Groenland. In den nacht van Vrijdag
op Zaterdag bemerkten de twee krui
sers het Duitsche slagschip in de
Straat van Denemarken, tusschen
Groenland en IJsland. De twee En
gelsche kruisers gaven teen bij bena
dering ae positie van de Bismarck cp
aan het eskader, waarvan de Hood hst
vlaggeschip was. Zaterdagmorgen kre
gen "de Hood en de Prince of Wales
contact met de Bismarck. Het zicht
was zeer slecht: regen, afgewisseld
met hagel- en sneeuwbuien bemoei
lijkten de operaties. Soms kon men
niet verder zien dan een mijl. Op zes
mijlen afstand werd het vuur geopend
De Bismarck werd getroffen, evenals
de Prince of Wales. Een voltreffer
van de Bismarck kwam in de muni
tiekamer van de Hood terecht en het
schip zonk binnen korten tijd. De
Prince of Wales verloor spoedig daarop
350 mijl Z. Z.-O. van Groenland, het
contact met het Duitsche schip. In
middels was ae geheele Home fleet ge
alarmeerd. met de bedoeling, de Bis
marck, het kostte wat het wilde, den
terugtocht af te snijden. Vliegtuigen
van het vliegkampschip Victorious
stegen cp. er. patrouilleerden boven
een" uitgestrekt gebied, dcch ook zij
hadden met slecht weer te kampen en
keerden onverrichterzake terug. Za
terdagavond ki'eeg de Prince of Wales
echter weer contact met de Bis
marck. Eenige salvo's werden afge
vuurd, waarop de Bismarck antwoord
de. Zondagechtend was het contact
weer verbroken.
Inmiddels stoomde het Britsche
slagschip King George V uit Noorde
lijke richting "op. terwijl Renown
uit Gibraltar kwam opzetten. De
slagkruisers Rodney en Ramillies, die
een convooi op den Atlantischsn
Oceaan begeleidden, zetten eveneens
koers naar de plaats waar men
dacht de Bismarck te zullen aantref
fen. Van het. vliegkampsehip Ark
Royal stegen vliegtuigen op en kre
gen hei Duitsche slagschip 111 zicht.
Gp tamelijk grooten afstand werden
eenige torpedo's afgeschoten, waar
van er twee doel troffen. De Bis
marck beschreef tweemaal een cirkel,
hetgeen deed vermoeden, dat er een
defect aan de stuurinrichting was
ontstaan. Het schip minderde ook
vaart.
De kruiser Sheffield en de torpedo
jagers Zule, Maori en Cossack kwa
men toen opdagen. De Maori en de
Ccssack vuurden torpedo's af die de
Bismarck eveneens troffen.
.Ofschoon volledige inlichtingen
over hetgeen toen gebeurde nog niet
zijn binnengekomen zeide
Churchill voorts kan ik nog mede-
deelen, dat de kruiser Dorsetshire
het bevel kreeg de Bismarck tot zin
ken te brengen. Dit heeft hij dan
cok met torpedo's gedaan".
STRIJD TEGEN OVERMACHT
Omtrent den heldhaftigen laatsten
strijd en ondergang van de Bismarck
verneemt het Duitsche Nieuwsbureau
nog de navolgende bijzonderheden:
Onder den verpletterenden indruk
van de na een kort artilleriegevecht
geschiede vernietiging van den slag
kruiser Hood en van de tezelfdertijd
toegebrachte schade aan het nieuwe
slagschip Prince of Wales door de
Bismarck, had de Britsche admira
liteit alls raderen in beweging ge
bracht om tegen dezen gevaarlijken
tegenstander een veelvoudige over
macht te concentreeren en hem op
nieuw tot een gevecht te dwingen.
Onmiddellijk na het treffen nabij
IJsland begon een iacht over den
Oceaan, die in de geschiedenis van
den oorlog ter zee haar gelijke niet
heeft.
Torpedovliegtuigen, die met het
vliegkampschin Victorious waren
aangevoerd, vielen in den nacht van
24 op 25 Mei het Duitsche slagschip
aan en boekten.een treffer. Deze en
een andere zware treffer van een
granaat op het voorschip bleken de
snelheid van de Bismarck aanzien
lijk te verminderen. Inmiddels had
de Britsche admiraliteit de hoofd
macht van haar Home Fleet voor de
achtervolging in den strijd gebracht.
Het Duitsche slagschip was er in-
tusschen. ondanks de van alle zij
den aankomende achtervolgers, door
handige manoeuvres in geslaagd ziin
tegenstanders het spoor bijster te
doen worden. Eerst op 26 Mei in den
ochtend kregen Engelsche vliegtui
gen. die door een tweede vliegkamp-
schip waren aangevoerd, de Bismarck
weer in zicht.
In den namiddag geschiedde de
eerste aanval door Engelsche torpe
dovliegtuigen. Deze werd echter door
De Strijd bij Solioem
Duitsche verkenners in den
aanval
GROOTE BUIT
In het gebied van Solloem hebben
eenheden van het Duitsche Afrika-
corps een succesvolle verkenningsaan-
aj gedaan. Er werden gevangenen
binnengebracht. Aan de Engelschen
werden zware verliezen toegebracht.
De aanval h'ep. aldus het D.N.B.. tot
ver in het Oosten. Er werden ook
erscheidene stukken geschut als buit
V-inucngebracht. Bovendien werden 7
pantserwagens en verscheidene ge
pantserde voertuigen, alsmede stuk
ken pantserafweergeschut buitge
maakt.
Engelschen bombar
deerden havenstad
in Tunis
Groote verontwaardiging in
Fransche kringen
VRACHTSCHIP ZWAAR
GETROFFEN
Het Engelsche luch.twapen heeft,
r.ar.r officieel uit Vichy wordt mede
gedeeld. dc Fransche haven Sfax in
Tunis gebombardeerd. Het in de ha-
en liggende Fransche vrachtschip
Rabelais we.d zwaar getroffen. Bo
vendien kregen de administratiege
bouwen van de fosfaatmaatschappij
eenige treffers. Eenige gewonden wa
ren bij het bombardement te betreu
ren. In Fransche kringen heeft deze
Britsche overval op een haven, die
op geenerlei wijze militaire doelein
den dient, groote verontwaardiging
gewekt. Men verklaart, dat deze nieu
we schanddaad van Engeland zich
schaart in de reeks, die in Dakar,
Mers el Kebir en Nemours is gepleegd.
AFGESLAGEN BRITSCHE
AANVALLEN
VLIEGTUIGEN
BOVEN DUITSCHLAND
In den afgéloopen nacht zijn afzon
derlijke vijandelijke vliegtuigen het
Noord-Duitsche kustgebied binnenge
vlogen en hebben eenige brisant- en
brandbommen geworpen, waardoor
slechts in één plaats heel geringe
schade ontstond.
Pogingen van de R.A.F. om in de
vroege avonduren van 23 Mei het
Fransche kustgebied en de Duitsche
Bocht binnen te vliegen, werden door
het Duitsche luchtwapen met zware
verliezen voor den tegenstander ver
ijdeld. Twee Britsche jachtvliegtui
gen van het type Spitfire werden bo
ven het Kanaal neergeschoten, alvo
rens zij de Fransche kust bereikten.
Dicht voor de Oost-Friesche kust
werden 3 Britsche Bristol-Blenheim
bommenwerpers tijdig ontdekt, teen
zij het land in scheervlucht nader
den. Ook zij werden binnen vijf mi
nuten tijds slachtoffer van de
Duitsche jachtvliegers. Aan Duitsche
zijde werden geen verliezen geleden.
i Bardossv naar Rome
OFFICIEEL BEZOEK
Naar in welingelichte kringen in
Boedapest verluidt, begeeft de Hor.-
gaarsche minister-president en minis
ter van Buitenlandschi Zaken, von
Bardossy. zich Dinsdag a.s. voor een
officieel" bezoek naar Rome.
De Oorlog ter Zee
TORPEDOBOOTJAGER GEZONKEN
Duitsche gevechtsvliegtuigen heb
ben een sterk Britsch eskader ten
Westen van Noord-Ierland aangeval
len. Zij brachten den vijand aanzien
lijke verliezen toe. Door bom treffers
werd een torpedobootjager tot zin
ken gebracht. Een kruiser werd ge
troffen door een zware bom en ver
loc zeer aan gevechtsvaarde, aldus
het D.N.B.
MAATREGELEN TE GIBRALTAR
Straatversperringen
De Staatscourant van Gibraltar
heeft een decreet gepubliceerd, waar
bij de militaire overheid het recht
krijgt straatversperringen op open
bare wegen aan te lsggen. Er zal ter
stond begonnen woroen met den aan
leg.
de ..Bismarck" afgeslagen. Bij een
tweeden aanval in den avond van
denzelfden dag boekte de tegenstan
der de beidenoodlottige treffers
door torpedo's, die het Duitsche schip
onbestuurbaar maakten. Na een ach
tervolging over 1700 zeemijlen, die
het beschadigde schip had afgelegd,
was thans het lot van de Bismarck
bezegeld.
Tot in de ochtenduren van 27 Mei
weerde de Bismarck zich verbitterd
tegen de van alle kanten opdringen
de vijandelijke overmacht. Aanvallen
der Britsche slagschepen en torpedo-
bootjazers wisselden af met torpedo-
aanvallen van Engelsche vliegtuigen.
Nog eenmaal sloeg de Bismarck een
aanval van Britsche kruisers en een
luchtaanval af; hoe zich daarop de
doodsstrijd van dit dappere schip
afspeelde, i^ nog onbekend.
KERKNIEUWS
NIEUWE ORDENING INZAKE DE PREDIKANTSPLAATSEN
De Algemeene Synode van de Ned.
Herv. Kerk kwam te Den Haag in
buitengewone vergadering bijéén.
De president heette de leden
welkom. Mogen wij. aldus ?pr., allen
niets kennqji Van „heilige verlegen
heid" tegenover de moeilijkheden,
waarvoor we worden geplaatst en
waarin ook de openbaring der zonde
te zien is. Mogen wij allen door don
Heiligen Geest, worden geleid.
Staande hoorde de vergadering
vervolgens het woord aan. gesproken
ter nagedachtenis van prof. dr. Slo-
temaker de Bruine, die voor korten
tijd van ons werd weggenomen. Hul
de werd gebracht aan de.groote toe-
wijding en krachtsontplooiing door
hem in verschillende functies in het
belang der kerk getoond, in het bij
zonder ook in zijn laatste levensjaar.
Ten opzichte van dc 10-jaarlijksclie
stemming over de vraag: kiescollege-
kerkeraad. dia het vorig jaar bij
noodmaatregel voor één jaar uitge
steld was, werd besloten deze voor
het volgend jaar facultatief te stel
len. Indien deze stemming zonder
bezwaar gehouden kan worden, dient
ze door te gaan. Mochten overwegen
de bezwaren rijzen er tegen, dan kan
de kerkeraad deze ter kennis der
Alg. Syn. Commissie brengen, welke
in dit geval beslist.
Over de wijze, waarop de aftreding
en verkiezing op de komende classi
cal vergaderingen zal plaats heb
ben. zal in het officie''e orgaan dei-
kerk binnenkort een bericht worden
geplaatst.
Kerkelijk overleg
De president stelde vervolgens aan
de orde de bespreking van de rao-
porten ingezonden door de door de
Alg. Synode benoemde commissie
voor kerkelijk overleg.
Besloten werd volgens een door
den secretaris ingediend voorstel .net
betrekking tot: 1. Kerk en
school, te adviseeren tot een en
quête naar het. godsdienstonderwijs
op de openbare school in overeen
stemming met het voorstel van dc
door de synode benoemde commissie
ad hoe: 2. Kerk en jeugd, de
medewerking van prov. kerkbesturen
en class, vergaderingen in te roepen
om door den. door de Synode inge-
ste'.den jeugdraad, en door contacten
vanuit de plaatselijke gemeenten in
overeenstemming met het rapport
ONDERWIJS
PROMOTIE
Utrecht. Gepromoveerd op proef
schrift. tot doctor in dc rechtsgeleerd-
hcid, II D. Pïerson. tc Den Haag.
Groningen. Gepromoveerd (met
lof) tot (Toetor ill de letteren en wijsbe
geerte op proefschrift, J. Brouwer, te
Beetsterz vraag.
Leiden. Gepromoveerd tot doctor
in de letteren en wijsbegeerte op proef
schrift, jkvr. II. A. L. IC. Quarles van
l'fford, Schevcningen.
ACADEMISCHE EXAMENS
Leiden. Cand. ex. wis- en natuur
kunde, letter limcj. A. M. Visser, de
Bilt en de lieer J. M. Spruvt, Leiden.
Idem, letter f: R. lvoskam, Den Haag.
Cand. ex. geneeskunde: J. IT. Becking,
Gouda: II. G. Krikkc, Gramsbcrgen; C.
II. Felix, Den Haag; A. J. J. van Leeu
wen, Rotterdam; 11. van Swaay, Schcve-
ninsrcn; mei. M. Bnivnen, Rotterdam; J.
J. H. Yrijdaghs, Leidon.
Doet. ex. rechten: A. A. Peifler, Dqn
ITaag; C. J. dc Koi ver. Leiden; H. van
Zeggelen, Den Haag.
Cand. ex.. rechtenF. J. M. van Beur
den. Rijswijk.
Doet. cx. wis en natuurkunde (wis
kunde): A. Rademakers. Leiden. Idem
(aanvulling): mcj. E. Xeijtzell dc Wilde,
Den Haag.
Taalk. cand. ex. indologie: L. E.
Scheurer, Leiden.
Doet. ex. Indisch recht: M. A. van
Merkestcijn, Den Haag; F. B. TT esthoff.
Den Haag; mcj. F. Socdjanadiwirja, Lei
den: J. C. Ilugcnholtz, Dellt.
Doet. ex. klassieke laai- en letterkun
de: P. A. W. van Stcijnen, Den llaag; J.
J. van Leeuwen, Den Haag.
Utrecht. Cand. e.x. rechten: G. J.
Rcnckens.
Amsterdam. Bevorderd tot arts; W.
Noordenbos, TV. Pais en TV. F. Leyns.
Gcsl. voor artsex., Ie geil.: mc.i. M. O.
Stronk, J. TV. Tjeonk Willink en G. W.
M. van Groenendaal.
Bev. lot doctor in dc wis- en natuur
kunde: J. D. dc Jong, geb. tc Rotter
dam.
Cand. ex. wis- en natuurkunde: mej. T.
Stienstra.
Doet. ex. biologie: de heer J. C. Mooi
Verdere Strijd in Irak
Iraksch Weermachtbericht
29 Mei
Aan het Westelijk front is geen wij
ziging in den militairen toestand ge
komen. De operaties bleven tot weder
zij dsch geschutvuur beperkt. Bij Hab-
baniyah hebben onze pantsereenheden
den strijd tegen gemotoriseerde vij
andelijke afdeelingen opgenomen. De
vijand werd verstrooid en leed zware
verliezen aan manschappen. Zuidelijk
front: Onze nationale ongeregelde
troepen hebben opnieuw de vijande
lijke troepen bij Maakale en Chouei-
ba aangevallen, waarbij zij den tegen
stander zware verliezen toebrachten,
In de buurt van Maakale werd door
onze afdeelingen een vijandelijk
vliegtuig neergeschoten. Luchtmacht:
Onze vliegtuigen maakten verken
ningsvluchten boven de vijandelijke
stellingen. Vijandelijke luchtactie: de
vijandelijke luchtmacht ondernam
een vlucht naar een van onze vlieg
velden in het Noorden des lands, doch
richtte hierbij geen schade aan.
van kerk en jeugd, de band tusschen
kerk en jeugd te versterken; hem
mede te doelen, dat de hervormde
jeugdraad geïnstitueerd en tot
secretaris van dien raad voor een
jaar is benoemd ds. F. M. Kooyman;
3. Kerk en Zending, een her
vormde zendingsraad in te stellen
voor de inwendige en uitwendige
zending en daarnaast een studie
commissie te benoemen, zooals ook
voorgesteld wordt door de werkgroeo
kerk en ziekenzorg; 4. Kerk en
overheid, dat de door de commis
sie kerk en overheid vastgestelde
richtlijnen als juist moeten worden
erkend5. Kerk en prediking,
dat de gewone vergadering der Sy
node het concept voor het Getuige
nis opgemaakt door de werkgroepen
kerk en prediking en kerk en over
heid in behandeling zal nemen cn
tegelijkertijd zich zal beraden be-
trefferiüe lithurgische vraagstukken:
6, Kerk en financiën, dat zij
de richtlijnen van de werkgroep
kerk en financiën in het algemeen
aanvaardt en aan de provinciale
kerkbesturen en de classicale verga
deringen meedeelt, dat ze een com
missie heeft benoemd, welke zal
trachten een oplossing te vinden voor
de verhouding bestuur en beheer en
andere financieele aangelegenheden
der kerk; 7. Kerk en pers. dat.
zij de werkgroep kerk en pers heeft
opgedragen voort te gaan met de
voorlichting van de kerkelijke pers;
8. Kerk en gemeenteopbouw,
dat zij de door de werkgroep kerk en
gemeenteopbouw gegeven richtlijnen
aanvaardt en een in dat rapDort
voorgestelde commissie van advies
heeft benoemd: 9. Kerk en ker-
k e n. dat zij de werkgroep kerk en
kerken 'heeft opgedragen haar arbeid
ten opzichte van de in het rapport
opgenoemde punten voort te zetten.
De nieuwe reglementen
Behandeld werden de nieuwe regle
menten: op .de stichting en indee
ling der gemeenten: op de predi
kantsplaatsen en op de predikants-
tractementen, welke een algeheele
omwerking vormen van het huidige
reglement op de vacatures en dat op
de predikantstractementen.
Nadat 5 heeren van de betrokken
commissie waren binnengeleid, wer
den ze door den president wel
kom geheeten. In bijzonder bracht
hij hulde aan mr. H. M. J. Wage
naar, den ontwerper van dit stuk.
Niet vergeten moest worden, dat
hier geen sprake was van een wille
keurig boekdeel, maar dat dit werk
in opdracht der Synode zélf was ge
schied. Bij eventueele aanvaarding
hiervan zou de behandeling van art.
65 al. 2 alg. regl. automatisch van
de agenda der classicale vergaderin
gen zijn afgevoerd. Hij achtte deze
nieuwe ordening inzake de predi-
kantsplaatsen een zeer belangrijk
punt.
Vervolgens werd aan alle leden der
Synode gelegenheid gegeven hun
vragen aan de commissie voor te
leggen en eventueele bezwaren te
berde te brengen. Hiervan werd een
druk gebruik gemaakt.
Nadat -de commissie de verga
dering verlaten had, werd in
stemming gebracht de vraag of 't
ingediende ontwerp als geheel als
voorloopig aangenomen wetswij
zigingen aan de consideratiën der
kerk zou worden onderworpen.
Met algemeene stemmen, ook
van de prae-adviseerende en ad-
viseerende leden, werd hiertoe
besloten.
Ter kennisneming zou behalve aan
de leden der Synode ook aan alle
leden van de provinciale kerkbestu
ren en classicale besturen gezonden
worden tegelijk met het ontwerp een
samenbundeling van alle vragen en
antwoorden in deze vergadering ge
steld en gegeven.
TIJDSCHRIFTEN
INDUSTRIE UND KUNST
In het laatste kwartaal van 1940 ver
scheen in de Rhcinisoh-Westliilische
Zeitung ren serie artikelen van dc hand
van Alfred Brascli, de leider van dc
kunstrubriek aan genoemd blad, welke
tot onderwerp had: „Industrie und
Kunst". De uitgeefster, het Reismann—
Grone Verlag te Essen, heeft thans deze
artikelen, verzameld in een zeer smaak
vol uitgevoerd kwarto boekwerk, op
nieuw uitgegeven. In dit met fraaie il
lustraties verrijkte werk wordt aange
toond, dat industrie en kunst niet twee
tegengestelde begrippen zijn, maar el
kander aanvullen. De industrie komt
steeds meer tot artistiek verantwoorde
vormen en dc kunstenaar wordt moor
dan eens geïnspireerd door de bedrijvig
heid en hartcklop van de industrie. TVo
vinden in dit. werk dan ook tal van
voorbeelden van toegepaste kunst. Het
landschapsgenre in dc schilderkunst le
verde van vooraanstaande Duitsche
schilders als Ric.hartl Geszner, Max Cla-
renbach, Cornelius Wagner enz. doe
ken. die geïnspireerd waren op de groo
te industriccle ondernemingen of do be
drijvigheid op de rivieren en langs <lo
autostrada enz. Een afzonderlijk hoofd
stuk is gewijd aan de werken van den
overleden graficus Hermann Kiitelhfin.
In een beschouwing over techniek en ar
chitectuur wordt met enkele sprekende
voorbeelden aangetoond, hoe cr een be
vredigend compromis tot stand te
brengen is tusschen utiliteit en schoon
heid. Het doel van dit alles is tenslotte
de mensch, die een eeuwigen driehoek
moet vormen met kunstenaar en op
drachtgever
KUNSTENLETTEREN
Limburgsche Kunst
Van wingewest tot hoogge
waardeerd mede-arbeider
in onze cultuur
BEZOEK DR. GOEDEWAAGEN
Dr. T. Goedewaagen, secreta
ris-generaal van Volksvoorlichting
en Kunsten, bracht gisteren een be
zoek aan verschillende bezienswaar
digheden en instellingen in Maas
tricht.
Na een verwelkoming op het pro
vinciaal gouvernement door Jen
commissaris van de provincie, graaf
M. de Marchant et d'Ansembourg.
legde dr. Goedewaagen bezoeken af
aan de schatkamer der St. Servaas-
kerk en eenige andere bezienswaar
digheden van deze kerk, vervolgens
aan de middelbare kunstnijver
heidsschool. Tenslotte bezocht het
gezelschap een tentoonstelling van
schilderwerken van Limburgsche be
roepskunstenaars in het voormalige
Dinghuis.
In de voormalige Dominicanenkevk
werd een bijeenkomst gehouden,
waar tal van Limburgsche kunstenaars
cn allen, die geacht worden betrok
ken te zijn in de bevordering van do
Limburgsche cultuur, waren uitge-
noodigd.
Rede secretaris-generaal
Dr. Goedewaagen hield hier
een rede. waarin hij o.m. het vol
gende zeide:
In het bijzonder Limburg, waar de
Duitsche, de Fransche en de Nedcr-
landsche cultuur elkaar steeds weer
ontmoeten en waar een. voor een
Hollander, internationale cultuur
uitwisseling plaats vindt, kan op een
cultuurleven van bcteekenis bogen.
Er heerschte hier door alle eeuwen
heen een gezond volksch tooneel, een
volksche zangkunst en anderzijds
vonden de individualistische tachti
gers hier in Frans Erens een hunner
verfijnste vertegenwoordigers. De
Maastrichtsche kunstnijverheid en
typographic en de Maastrichter
zangers verwierven groote bekend
heid ver buiten de grenzen van de
Limburgsche gouw.
En wat de Roermondenaar Nicolas
in het kader der kerkelijke kunst aan
het Nederlandsche cultuurgeheel
schonk, verdient de dankbaarheid en
liefde van ieder, die overtuigd iS, dat
niet alleen het stoere Noorden met
zijn Frieschen inslag in den volks
aard. maar ook het liefelijker, emo-
tioneeler en devoter Zuiden tot het
Nederlandsche gezin behoort. Lim
burg behoort bij ons. niet alleen om
dat na den val van Den Bosch Fre-
derik Hendrik Venlo, Roermond cn
Maastricht op de Spanjaarden ver
overde. maar omdat dc Nederland
sche cultuur, i:\ hot Zuiden geboren
is en vandaar uit ook in het Noor
den vorm gekregen heeft. Niet :n
strategie en politiek, maar in volk-
schen eigen aard ligt het geheim der
geschiedenis.
Een departement, dat beheerscht is
door den nationaal-socialistischen
cultuurgeest, is zich bewust, dat de
kracht van een volk gelegen is in de
spreiding zijner cultuurkernen.
Waarom heeft het Duitsche volk
zulk een hoog cultureel peil? Omdat
in Weimar, in Weenen, in Keulen, in
Berlijn, in München cultuurleven
gesteund en gestimuleerd is. Waarom
bleek de Fransche cultuur minder
krachtig dan verfijnd? Omdat hier
een centralistische machtskern over
een stom, slechts door staatseenheid
gebonden, volksgebied kon heerschen,
cn een mechanistisch beginsel, het
staatsche beginsel, de organische
volksidee overtroefde. Volksche cul
tuurpolitiek verelscht spreiding van
cultuurkernen. Hoe sterker een orga
nisme geleed en in zich zelf onder
scheiden is, des te grooter is zijn in
nerlijke kracht.
Dc cultuurkamer
Dit is dan ook de reden, dat in de
organisatie der cultuurkamer-gilden
nadrukkelijk gedacht wordt aan ge
westelijke differentiatie en aan een
betrekkelijke vrijheid der geweste
lijke centra ten opzichte van het ge
heel. Zooals in het door ons gestichte
Verbond van Nederlandsche Journa
listen een kring Limburg is opge
richt, zoo zullen ook de Limburgsche
schilders, beeldhouwers en architec
ten, zoomede de musici, schrijvers,
tooneelspelers en kunstnijveren hun
eigen gewestelijke kringen binnen
hun gilde krijgen.
Wij willen het cultuurleven orde
nen in een cultuurkamer, onder
scheiden in gilden. Wij nemen hier
bij een oude gedachte op. omdat zij
mutatis mutandis (wij leven niet
meer in de Middeleeuwen) voor de
toekomst bruikbaar is. De werkers
in de pers, de film. de muziek, het
tooneel, de dans, de bouwkunst, de
beeldende kunsten, de kunstnijver
heid en de schrijvers, voorzooverniet
wetenschappelijk, zullen verzameld
worden in zes gilden, die niet als
vrije vereenigingen, doch als gesloten
organisaties worden gedacht.
In de cultuurkamer, in gilden, In
vakgroepen en gouwkringen zal het
leidersbeginsel moeten heerschen of
rn.a.w. niet de meerderheid heeft het
te zeggen, maar de verantwoorde
lijke man, na rijp beraad met zijn-
raadsmannen en zwaarwegend over
leg met zich zelf.
De taak van den staat is tweeër
lei: voorzichtige, maar directe rege
ling van het cultuurleven, het be
vorderen onzer cultuur in vormen,
die het volksleven noodig heeft, het
stimuleeren van muziek, tooneel.
letterkunde, persuitingen, bouwkunst,
beeldende kunsten en kunstnijver
heid op al die plaatsen, waar onze
cultuur er door verrijkt wordt. Daar
naast het verhoeden van uitingen
van z.g. cultuur, die het artistiek en
zedelijk peil van ons volk dreigen te
verlagen en in gevaar breneen 1
Tegenvallers
K A NTT EEK EN ING
Gr. De man, die zijn mee-vallera
zoo stiekum voor zichzelf hield, loopt
met zijn tegenvallers te koop. De
man, die dc vreugde niet deelen wilde,
vraagt om het medelijden in zijn
tegen-vallers. De man, die niet lachen
wilde toen hij lachen mocht, zet een
zuur gezicht en houdt zijn hand op,
wanneer zijn kansen zijn gekeerd.
En dat gezin, dat met dien éénen
grooten mee-valler zichzelf zoo wel
dadig te goed heeft gedaan, zal, wan
neer dc tegenslag komt, en de tegen
vallers leelijke treffers worden, dicht
bij elkaar schuilen en het dragen,
zooals het de blijdschap samen ge
dragen heeft.
De middelste van onze drie mee
vallers is de voorzichtigste. Hij heeft
zijn meevallers destijds al verdiscon
teerd, zoodat ze
hem toen ze
kwamen geen
verrassing meer
konden brengen;
hij heeft ook de tegen-vallers zien
aankomen en is een beetje bijtijds op
de komende schoppen ingesteld.
Hij heeft zijn vreugde om de mee
vallers weggewerkt hij werkt ook
den slag van den tegenvaller weg.
Maar welke van die drie hebben ons
nu het leven gegeven in de meest
felle en boeiende kleur?
De man, die met zijn tegenvallers
alleen niet overweg kan en zijn mee
vallers alleen voor zich houdt, geeft
geen sterk beeld van kracht en be
wustzijn.
Dc man, die alles bijtijds verdis
conteert en nooit meevallers heeft,
cmdat hij ze te vroeg op-eet,, en nooit
tegenvallers kent, omdat hij ze te-
veren opvangt, heeft geen gespannen
hart.
Maar dat gezin, dat op de top
pen van het geluk de mee-vallers
lachend accepteert en in de dalen
van de tegen-vallers den moed bij
eenzamelt om opnieuw te gaan klim
men dat gezin laat ons iets van
het felle hartstochtelijke en boeiende
leven zien, dat op zijn tijd geeft en
neemt; dat lachen laat en leert
schreien; dat vijandschap zet tegen
over vriendschap en dat in één woord
zich aan de contrasten opwerkt tot
dat, wat we noemen: te-zijn-of-nieb
te-zijn.
Maar die tegen-vallers peilen veel
dieper het karakter van den mensch
dan de mee-vallers het doen. De mee
vallers helpen ons een beetje uit ons
evenwicht. De tegen-vallers stalen
onzen wil. Of: ze vernietigen ons. Ook
daarin zijn de tegen-vallers ve*l on
verbiddelijker dan de mee-vallefs. Ze
tasten onze persoonlijkheid aan. Ze
durven in overdrachtelijken z?n te
vragen: je geld of je leven. Ze zetten
alles-op-alles en wie er niet op be
dacht is door de tegen-vallers te wor
den aangetast, die verliest het spel.
Zie maar eens rond. Hoeveel moei
lijker is het voor den verwenden
mensch, waaraan het leven alleen
maar wel heeft gedaan de slagen
van de tegen-vallers te verduren. Van
het heerenhuis naar het kleine boven
huis is veel pijnlijker voor wie nim
mer den last van de tegen-vallers
heeft gedragen, dan voor wie door
het leven een beetje gestaald is.
Het is zoo moeilijk, omdat het zoo
dapper is met de tegen-vallers een
gevecht aan te durven.
Het is zoo moeilijk, omdat de over
winning zoo schoon is.
Het is zoo moeilijk, omdat de tegen
vallers ons tot gewapende menschen
maken, die het leven aan kunnen.
In onze dagen zijn de tegen-vallera
troef. Ik heb een merkwaardige on
dervinding opgedaan onder de men
schen: deze: dat de vrouw dapperder
is dan de man. Deze: dat de vrouw,
die met haar gezin komt te staan
voor de tegen-vallers van haar man,
een heldin weet te zijn en een toove-
nares. En ik breng hier mijn eerbie
dige hulde aan die vrouwen. Ze zijn
voor de mannen beschamend. Maar
in hun moed ligt ook hun troost. Ze
hebben lief en ze weten te dragen en
wonderen te doen.
Het lot van heel veel mannen, die
door dc tegen-vallers aan allen arbeid
zijn ontrukt, is dikwijls daarom zoo
zwaar, wijl ze zoo'n moedige vrouw
hebben, die sterker is dan zij-zelf zijn.
Mee-vallers zijn als speelgoed
luchtballonnetjes, die, als ze te hoog
zijn, pang zeggen en uit elkaar spat
ten.
Tegen-vallers zijn als de zware
trekpaarden, die het niet opgeven en
den last thuisbrengen.
WINTERHULP-LOTEN
BEZORGEN DEN KOOPER VAAK
EEN EXTRAATJE, MAAR DELGEN
TEVENS IN VELE GEVALLEN DEN
NOOD VAN BEHOEFTIGE LAND-
GENOOTEN
De tweede taak der overheid is het
samenbundelen der cultuurwerkers
in een cultuurkamer, in gilden, in
vakgroepen. Deze taak houdt ln de
behartiging der sociale en economi
sche en juridische belangen dier
werkers, maar vooral ook de vorming
van een nieuw ethos, van volksch
bewustzijn, van besef van verant
woordelijkheid tegenover ons volk en
tegenover den nieuwen opbouw van
Europa onder leiding van Duitscli-
land. Dit laatste moment zal hier in
Limburg met zijn nauwe betrekkin
gen met de Duitsche cultuur en het
Duitsche wezen begrepen worden,
wellicht sneller, dan b.v. in het ge
west Holland,- waar men zich eeuwen
lang op de Britsche visie der wereld
geschiedenis heeft vastgelegd.
Ik geloof, aldus spr., dat Limburg
kans heeft, van wingewest tot hoog
gewaardeerde mede-arbeider in onze
cultuur te worden. De tijd is gunstig
voor een herijking der waarden in
ons volksbestel.
