00RL06SS£IUBG
f 3 054 500.000
De eerste
Hollandsche
jaarbeurs 1808
384.590.000
Afd. A. br'';r.,!™:..e.":f 2.250.ÖB0.000
Afd. D. D. °pf 101.000.000
Halfjaarlijksche schaderegeling
Afd. I. au. Af°~..^"e"':k^f 45.000.000
ASSURANTIE-BEZORGER
„Friedeman Bach"
1812 en 1941
Een leger marcheert
naar het Oosten
KERMIS
Een tropisch dal
AMERKFOORTSCHE COURANT ZATERDAG 30 AUGUSTUS 1941
NEERLANDS NIJVERHEID IN IIET
BEGIN DER VORIGE EEUW
Nu de opening van de Najaarsbeurs
tn Utrecht weer voor de deur staat, is
het niet onaardig, om een en ander te
lezen over de Eer3te Hollandsche Jaar
beurs, welke in het jaar 1808 gehou
den werd, en waaromtrent gegevens
zijn te vinden in een onlangs verscho
nen werk „Utrecht als koninklijke Re
sidentie"').
Wij veroorlooven ons, er het vol
gende aan te ontleenen:
„Den 22sten Januari 1807 verscheen
een decreet, waarbij bepaald werd. dat
nog in de eerstkomende Augustus
maand een openbare tentoonstelling
van alle objecten van manufacturen en
fabrijken, mitsgaders voortbrengselen
van den vaderlandshen grond en koop
waren der Hollandsche koloniën" te
's Gravenhage zou plaats vinden en dat
zoodanige tentoonstelling om de twee
jaar moest worden gehouden. Er zou
den „prijzen worden uitgedeeld aan
de fabrijkanter. of landbouwers, welke
de beste voortbrengselen zulke. heb
ben tentoongesteld, terwijl derzelver
namen zullen worden bekend ge
maakt."
Korten tijd daarna verscheen ech
ter een beslissing, waardoor de opzet
belangrijk werd veranderd: zulks ge
schiedde door toedoen van minister
Mollerus. De Jaarbeurs zou worden
bestemd om een nationale onderneming
te worden, om de Hollanders met de
voortbrengselen hunner eigen indu
strie meer vertrouwd te maken, om de
fabrikanten de behoeften van eigen
land beter te loeren kennen en hun
productie daarna te regelen.
Koning Lodewijk Napoleon vereenig-
de zich geheel met het voorstel van
den minister en den 8sten October 1807
zag het decreet het licht, dat de zaak
opnieuw in bijzonderheden regelde. Be
paald werd, dat de tentoonstelling
voortaan om de 2 jaar in de Paasch-
week en voor het eerst in 1808 zou
worden gehouden en dat al'.e onkos
ten, zelfs de vracht der ingezonden
goéderen, door den Staat zouden wor
den gedragen.
„Alle dc voortbrengselen van va-
derlandsche vlijt, of de stalen en mon
sters van dezelve, de kunstwerken. c;e
in dit koninkrijk uitgevondene ot' ver
beterde werktuigen, de over het alge
meen weinig bekende, doch echter in
dit land gemaakte werktuigen, of de
modellen van deze onderscheidene
werktuigen" zouden worden aangeno
men en een tweetal door den minister
aan te wijzen commissarissen over de
toelating beslissen. Om dit. te kunnen
doen, moest elke inzending o.m. zijn
voorzien van „een behoorlijk certifi
caat, door of vanwege het^ plaatselijk
bestuur te geven. :.n bewijze dat het
ingezondenc wezenlijk een voortbreng
sel- der Hollandsche lab' vie zij
De toegelaten inzending zouden
weer door een commissie worden ge
keurd, die over een bedrag van 1000
mocht „beschikken, voor prijzen, aan
diegenen toe te wijzen. "-e zij zal
oordeeJcn door hunnen arbeid on vlijt,
of door nieuwe en nuttige uitvindin
gen daarop aanspraak te hebben". De
bekroningen bestir.dm uit g"ttden en
zilveren medaille:, of de waarde daar
van in geld (re p. 105.en 20.1
en uit eervolle on i t. n; bo
vendien konden de bekroonden aan
den koning worden voorge 1-1.
„Het verhaal der commissie bevat
tende de redenen der gedane keuze,
de lijst der vnr.ivvi :n weikc de ver
schillende prib -:i hbr.n behaald. -
waar van honorabele r.v. is ge
maakt, de narr.'--. van woonplaatsen
der fabrieken en kunstenaarwelke
dezelve hebben ingezonden. zal door
den druk worden beleend gemaakt.
Wanneer de inzenders zulks verkie
zen, zullen de monsters en stalen aan
welke door de commissie tic voorkeur
is gegeven, op cene daartoe be.stonde
plaats worden bewaard, met bijvoe
ging van een opschrift. d< n naam var.
den manufacturer of kunstenaar cn
den behaalden prijs bevattende, waar
bij ook de modellen welke zulk" waar
dig zijn, insgelijks echter met bewilli
ging van den eigenaar zullen kunnen
worden geplaatst. Deze tentoonstelling
zal worden gesloten met liet houden
eener markt, welke tien dagen duren
zal. hetzij in het locaal der tentoon
stelling zelve, of te wel in zoodanig
ander als door den minister zal wor
den aangewezen. En zullen tot deze
markt worden toegelaten de kooplie
den, fabrijkantcn en kun: tcnaars wel
ke cenige goederen op de publieke
tentoonstelling hebben gebracht, en
dat wel voor allerhande soorten van
goederen en nationale kunstwerken,
eetwaren alleen uitgezonderd".
Behalve allerlei aangelegenheden van
ondergeschikt belang, bepaalde het
decreet ten slotte, dat „dc tentoonstel
ling publiek zal zijn" cn dat „ter goed
making der h on;
van elke tentoonstelling een som van
ƒ6000.ter dispositie van onzen mi
nister van birncnlandsche zaken zal
worden gesteld".
De officieele stukken zwijgen ver
der over de voorbereidende maatrege
len en eerst een proclamatie van den
minister, d.d. 16 April, kondinde o.m.
nader aan. dat de tentoonstelling „oen
aanvang zal neem en op Ding-'dag den
19 April a.s., cn gedurende de eerst
volgende veertien dagen, dagelijks (den
Zondag uitgezonderd» zal open slaan....
na verloop van welke veertien dagen
en dus op Maandag den 2 Mcij, de
markt, welke tien dagen duuren zal,
zal beginnen.
Van dc deelnemers is oen lijst be-
vangrijkc inzendingen, zooals van de
Baai-, de Gryn- en de Lakenhal uit
Leiden als één nummer staan inge
schreven. Naar de tegenwoordige in-
doeling gerekend, waren de provin
cies als volgt vertegenwoordigd. Het
n deze lijst achter eiken plaatsnaam
vermelde getal duidt het aantal inzen
ders uit die plaats aan.
NOORD-BRABANT; Bergen op Zoom (2),
pot.tcbakkerswerk; Boxtel (1), papier: Breda
(3). tapijten, cachetten, ouwels: Deurne (1)
damast en ander servetgoed; Geertrulden-
berg (1). hoeden: Geldrop (1) laken; Grave
(31. verfstoffen, vingerhoeden, leer en leer
werk; Helmond (9). zijdefluweel lint. da
mast, fcandt!ix-ker.goed. mousseline, linnen.
s.-'.x:=ch peüecoeö. beddetijk. gedrukt katoen
en linnen, halfzijden doeken, vingerhoeden:
's-Hertogenbosch (2). lint, naai-, brei- en
stopgarens; St. Oedenrode (1), messen; Oir-
schot (IJ, hoeden; Tilburg (11). laken, kar
saai. .saai. casimlr, bever, baal; Waalwijk
(li. naai-, brei- en stopgarens.
DRENTE; Anlo (1). kafmolens. zeveif;
C''s (li. messen, machines tot het maken
van messen en hegten. chlrugïcale Instru
menten: Koogeveen (31. Jopenbier, likeur;
ppel i C' Be.-hjrisch blauw, everdoek. bed
il - en loze", ij ken. vijfschagt. gebreide schagt.
-..•.netten, likeur; Roden (1). bijenkorven;
Rolde (i). Jichthandschoenen van honden-
GELDERLANDArnhem (1), borduurwerk;
Bahr en Latum (1). molensteenen. pannen,
vloer- en tichelsteenen: Bredevoort (2). lin
nen. bombazijnen; Lochem (1). leer-loolers-
werk: Nijmegen (1). zegellak; Tlel (1)
tr verven; Voorst (li. koperbladen voor
schepen, ketels en geldstukken; Winterswijk
lumen; Zutphen (1). gedrukte catoene
lljnwaten.
GRONINGENAppingedam (1). ijswagen;
Groningen (21 gebrand-leerwerk, teeken-
werk; Mldwo'.drr-Hamrtte '1>. aardappelen-
styfsel; Oude-Pekela (1). glas in lood.
NOOP.D-HOLLAND; Akersloot (1). prezel-
lingdoek, hennip en vlas; Alkmaar (1) oven-
tejrels, schuurpoeder: Amsterdam (12). la
ken, satijn, bukklng-baai. bever, karsaai,
-iTge. l.nnmerbaal. fluweel, zijde, zijden kou-
:-cn. bereid leder, sloten, ambachtswerktul-
•n boe* - ecrwerk in was. verfstoffen, mt-
I rcsccpische voorwerpen, chemicaliën: Hil-
I -r-um 13 tapijten, karpetten, dekens.
pMidedekeDS, baal. karsaai, molton en Hll-
rmmscA; Nteuwer-ABWtel (6). verfstoffen,
rjymicalièn. gedrukt katoen; Ouder-Amstel
I ii>, porceleln en blscultwerk; Sloten (1).
i hlav.w posieleine en olljve doeken met groen
I fn ge:-!; Wost/.aan (11. gekleurd bloemenpa-
p:rr: 7. rand Ijk (21, papier.
ZUID-HOLLAND: Delft (4), mathematl-
phyeische. astronomische cn chlrurgl-
I c.-.2e instrumenten. laken, imperiaal, karsaai.
o. ba'.hcmc-ter: Gorlnchem (li. schrljf-
i p-T.r. - Gouda '4). tabakspijpen. Franklor-
r potten, garens. koord en touwwerk:
1 -Gr!-- nh.n (4>. -uuidschoenen. bretels.
I en gebarreerde beelden; Lelden (5).
r.. kar?»: 1, dekens, calmukken. vlagge-
,vv. duffels, voer-, vries-, tapijt- en kor-
•t-.-'jed. boei. kasimiren. grijnen: Nootdorp
I). borduurwerk; Oudewater (1). model
.n een watermolen: Rotterdam (4). vlas,
c.iit. baart en werk. pompen, brandspuiten,
-> ommachines. physlsche Instrumenten.
intron schoorsteenmantels, meetstokken;
Ip.r.rdlr.gon (1). zilverwerk: Vrijenban (1).
m. rheii. retorten, chemische Instrumenten.
OVERIJS BL: Almelo (H. Marseilles; De
nier ilt. kachels en Ijzerwerk; Enschede
ruw k'itoongaten, vijfschagt. bombazijn,
i diemet. Marseilles, katocn-caiamuk. katoen-
n I in; Kengélo (ff), katoenen en lln-
ii' a r.iol.'ra en garens, damast, servet en rok-
r.irrrpt, btmt.goed en MMwIHes; Ommen (1),
horlc tevceren.
I UT RECHT: Amersfoort (3). rljtuig-
ibcuv wrrktvigen. hoeden; Baarn
1 en karpetten; Monttoort 1
Utrecht (8). laken, gekeepert
-gr. v .k-.'hkgh wol satijn, boesel. kou-
d- tarok, csip d'Espagr.c. satijn.
h.de moor. trek Droguet glassé.
canale. cocos en bnene knocpen. kar-
I ».v:t KZvcrsumteh. paardentuig, zadels,
i j: r!?7.:peu. aromalique pitten, waskoord.
l'or voor "mathematische waar-
nomlagen: Zeist (5). schrijn-, draaiers-,
goud-, zilver-, zadelmakers-, smlds-, liand-
s'luifii.KXrn-, tinneg.etors-. blikslagers-
I kc;.,-. linnenwevers- en pastel-tee-
I k van leden der Broedergemeente, on-
I zr-cp. waslicht, schoenwas, lijm.
k en hout-inlegwerk.
Ofk-rV'on bij lange na geen volledig
r-verziet:: van de nationale industrie
I berederend. gaf deze tentoonstelling
h a! wel een aardig beeld van de
I i o Hand ?chc nrjverheidsgeographie.
Do rekening der eerste tentoonstel
ling in het koninkrijk Holland sloot
met een batig saldo van 1455.16.
zeldzaam verschijnsel onder de
iv.eorins van koning Lodewijk. Uitge
geven waren in 't geheel 4544.4.
transportkosten ƒ1211.2.
ƒ316,14 toezicht 723,4.—
pi-iisuiulei-üng. die eerst den 28sten
September 1809 geschiedde (reis- en
tor'rkosten ƒ75.18, médailles ƒ2217.6)
2293.4.—,
De tweede tentoonstelling met markt
Y 1 in September 1809 te Amsterdam
plaats, doch mislukte daar zoo goed
als geheel.
'i Uitc.A. W. Bruna Zoon. Utrecht.
Onderlinge
Verzekering Ml llaatscliappij
GEVESTIGD lt
■SGRAVEMHAGt
«SlUUï. LCttV.
In de laatste vier weken werden nieuwe verzekeringen geslo
ten tot een bedrag van
zoodat het totaal in alle afdeelir.gen samen thans is gestegen tot
De totalen der afdeelingen zjjn
Woningen, winkels, inboedels,
Afd. B. Andere en grootere risico's f 530.000.000
Afd. C. S* Ongevallen rf 67.000.000
I/m. Gevaarlijke risico's, 'incl.
Afd. E. Bedrijfsschade en Huurdervingf 57.000.000
IfH R 06101 geldswaarden, preciosaf R Cn?l nnn
H,U* (herverzekerd bij afd. B) ^.aUJ.ÜÜU
Kleinere inboedels en dergelij-
DRIEMAANDELIJKSCHE SCHADEREGELING
Voegt ook Uw belang bij de reeds verzekerde honderd-zestig
duizend objecten cn vraagt inlichtingen bij Uw
De nieuwe U.F.A.-film
TRAGISCH GENIE UIT DEN
ROCOCOTIJD
„Er is wel zelden een hoofdstuk in
de geschiedenis geweest, dat zoo aan
het noodlot overgeleverd was om uit
gelachen en bespot te worden als de vo
rige eguw met zijn pruiken en schmink-
pleistertjes, zijn in brokaat en kant ge
hulde deftigheid, zijn frivole anecdote-
tjes en zoetig-ongepaste grappen, zijn
geleerdheid en bij dien tijd passende
doctrine. Welke andere periode kon
zich op zoo'n bijzondere naam beroe
men als dit, een naam, bij het hooren
waarvan men onwillekeurig moet
lachen? Rococo! Madame la com-
tesse Rococo! Bestaat er iets dat
grappiger is?"
Zoo begon Albert Brachvogel het
voorwoord tot zijn roman „Friedemann
Bach", die hij omstreeks het midden
van de vorige eeuw schreef, en die hij
een „Roman uit den tijd van Frederik
de Groote" noemde. Hoewel wij thans
zijn meening over dit tijdperk niet
meer geheel kunnen deelen, als wij
naast de speelsche, de verfijnde ge
woonten van de Rococo ook de histori
sche waarde, de heldhaftige prestatie
die de naam Frederik de Groote uit
drukt, hebben leeren zien en achten,
toch is de aantrekkingskracht van deze
menschen en zeden voor ons gebleven.
Juist de figuur van Friedemann Bach
schijnt ons bijzonder duidelijk de
tweespalt te belichamen, die deze eeuw
kenmerkt.
Van de vier belangrijkste musici van
de elf zoons van Johann Sebastiaan
Bach was Wilhelm Friedemann, de oud
ste, ongetwijfeld de begaafste. In 1710
werd hij als spruit van de beroemde
muzikale familie Bach, die m«er dan
vijftig groote musici voortgebracht
heeft, in Weimar geboren. Bij het va
derlijk muziekonderricht beloofde hij
reeds in zijn jeugd de stoutste verwach
tingen te vervullen en zijn broeder
Philipp Emanuel, de „Berlijnsche" of
„Hamburgsche" Bach was ervan over
tuigd dat alleen Friedemann in staat
zou zijn, den genialen vader te vervan
gen. Maar bij al zijn aanvankelijk suc
ces was de begaafde musicus reeds voor
het ongeluk voorbestemd; zijn noodlot
scheen in zijn tweezijdig karakter af-
geteekend. De Rococo-aclitige fijn
gevoeligheid groeide in hem, door het
bewustzijn van het talent aangewak
kerd, tot een overgevoeligheid, het ta
lent echter, de eigenlijke kracht van
zijn kunnen, leed onder de beperkin-
LANDARBEIDERS NAAR DEN
NOORD-OOSTPOLDER
Arbeidsvoorwaarden offi
cieel goedgekeurd.
De persdienst van het N.V.V. schrijft
ons
Het reglement arbeidsvoorwaarden
voor de 2000 landarbeiders, die zuilen
worden geplaatst bij de verkavelings-
en ontginningsarbeid in den Noord-
Oostpolder, waaromtrent tusschen de
directie en de vertegenwoordigers van
den Nederlandschen bond van arbei
ders in het landbouw-, tuinbouw- er
zuivelbedrijf overeenstemming was be
reikt. is thans door het departement
van Waterstaat goedgekeurd.
Het loon is vastgesteld op 42
cent per uur voor volwaardige ar
beidskrachten. Bij het accoordloon
wordt eveneens van dit grondloon
uitgegaan. Vakbekwame arbei
ders bij landarbeid (machinisten,
bestuurders van motorrijtuigen,
zelfbinders, enz.) komen in aan
merking voor een verhoogd uur
loon. Arbeiders, jonger dan 19
jaar, genieten een belooning, be
rekend naar hun leeftijd en wel bij
een leeftijd van 14 jaar plm. 2/7,
15 jaar 3/7, 16 jaar 47/ 17 jaar
5/7, en IS jaar 6/7 van het loon
van volwaardige arbeiders.
De in barakken gehuisveste arbei
ders hebben aanspraak op huisvesting,
volledige voeding en geneeskundige
hulp. De directie vergoedt aan kost
winners een bedrag van 0.S0 per dag
als verblijfsvergoeding, voor eiken dag
waarover kostgeld verschuldigd is. De
in barakken gehuisveste kostwinners
zullen zeven verloven per jaar genie
ten met een vergoeding wegens loon
derving van f5.per keer (Kerst-
vergoeding 15.Deze vergoedin
gen worden verhoogd met. reiskosten.
NAPOLEON MET EEN GEBREKKIGE
INTENDANCE
Nu uitstekend verzorgde troepen
Overste von Hünerbein, commandant
van een vooruitgeschoven afdee-
üng. schreef 31 October 1812 aan
den bevelhebber van het Pruisische le
gercorps. dat deel uitmaakte van de
„grande armee": „Ik verzoek u drin
gend zoo spoedig mogelijk levensmid
delen voor mijn troepen te zenden.
Brood hebben wij nog slechts voor vier
dagen, terwijl er geen haver meer is,
zoodat de paarden schrikbarend ver
zwakken."
Bij het begin van den veldtocht te
gen Rusland had Napoleon luchthai*-
tig verzocht hem niet lastig te vallen
met problemen der voedselvoorziening
e-n bevolen, dat de troepen van het
land moesten leven. Dit bleek onmoge-
!ijk. Kilometers ver moesten de foura-
veurs altijd bedreigd door de Kozak
ken zich van de wegen verwijderen
om het allernoodzakelijkste als hout en
stroo bijeen te brengen. De soldaten
verlieten op eigen gelegenheid de gele
deren om in de verlaten dorpen naar
voedsel te zoeken. De marschlicht ver
slapte cn vergeefsch trachtte Napo
leon de orde te herstellen. Zoo wreekte
zich het ontbreken van een goed func-
tïoneerende intendance, die over voor
raden in het achterland en transport
colonnes om deze voorraden naar de
strijdende troepen te brengen kon be
schikken.
Op den terugtocht van Moskou naar
het Westen had het gebrek aan voed
sel voor mensch en dier rampzalige ge
volgen. Het groote leger, waarop geheel
Frankrijk zijn hoop had gevestigd, ging
door honger en koude tegronde.
..PaToe. pa. hé
nou! Ja pa? Hè
waard gebleven, die 139
meldt. doch. vereelekcn met hot rap
port der jury, niet volledig blijkt tc
zijn. De na het verstrijken van den ot-
ficieelcn termijn (vier weken vóór dc
opening) ontvangen, maar toch nog
toegelaten inzendingen, zijn blijkbaar
niet op den staat bijrtewhrevrr.. zoodat
het aantal deelncmci wel op 200 mag
worden geschat. Mede omdat zeer om-
P.i kijkt rond zich heer., maar ma i6 niet
te :::oiï. Pa zucht.
K r «czen man en vader zal de
Lts bepaald éi'll grapje Zljt». Dat
ïr.cvn..-:-. tenminste te mogen afleiden uit
zorgelijke trek op zijn gezicht, die h1J te-
t tcs i r.ieht weg te moffelen voor het
clrlierende publiek onder een krampachtige
grijns. Manr deze pa Is con uitzondering op
deze kcrmls-v.'n-anderhalf-spul-eii-ecn-zuur-
l'.ninm. Wr.:st nl is deze kermis van het soort,
w.mrvan men zegt: ..Zeg nog eens kermis..",
do vreugd'de uitgelatenheid is er niet min
der om, en lederen avond van deze eerste
krrrr.i. ti ck gaf het beeld van menschen. die
oiiri: :iks all's en dat is heel wat vroo-
i: :l; v Tkn .-.!;n en daarin slagen óók. De fcer-
mts er niet voor zuurpruimen en zwarN-
kpon cn andere geestelijke gedepresseer-
d« n: op een ;:oed-vadertandsche kermis be-
hoort li:-- geknal van de Kop van Jut -y
waru- blijven die degelijke, mannelijke ver
maken toch?.... niet te hooren te zjjn.
Eu op zoo'n kermis behoort Iedere man. die
-h zelf respecteert, dc blikken versierselen
in de ordo ven Jut als een held te torsen.
I Daarom misten wij lets....
Toen wij ons een avondje op het kermis-
r.- .n v. .;2den en ons leven veil hadden
op herig wiebelende plankteren omderwllle
n het kermis-, leren, zagen wij vele men-
M-h'n cr. Mn velerlei soort. Want vergeet
me-, dat Baant in dezen tijd niet maar het
Ban: n is van weleer. Daar zijn de dulzen-
ii'n pensloirtasten. die Baarn bevolken als
de vliegen een goede vliegenvanger. ZIJ (la
nceren over de kermis niet het air van: „Ach
Ja, niet onaardig!", en voor hen is het ver
orberen van een IJsco een delicate aangele
genheid. Doch dat ls maar een deel, want
zelden we al niet, dat cr in Baarn lieden
van velerlei soort hulzen? De rasechte groo
te stadslui doen weer anders; zij kiezen den
kartsten weg. ook al staat er een pluk men
schen ln die rechte. Immers kortste, lijn.
Maar op een kermis m3g dat cn zij geven in
leder geval reden tot dispuut. Er zijn de
lieden, die met een weidsch gebaar him por-
temonnaie te voorschijn halen en daar het
geld voor cenige ritjes in de electrische
auto'tjes tegelijk uitdiepen. En met een ver
veeld gezicht komen ze even later uit het
strijdperk: „Wel aardig..,." Maar daar was
ook de ruqtlg-prulmendo workman, die de
verlangende schittering in de oogen van zijn
Jongsten zoon zag. Om de verweerde, akelig-
magere beurs zat een dik elastiek en het
Jochie had geen oogen genoeg om de mani
pulaties van zijn vader tc volgen. „Hepp-.:
heuseh geld genoeg, vader?" Vader aarzei*
even, kijkt het Jochie ln zijn verwachtende
oogen. Geeft hem dan het kwartje. ..Hier
Jongen", Als de jongen uit het auto'tje
stapt, is de dankbare blik en de kleur van
opwinding dc vergoeding voor het pakje
pruim, dat hij nu n!et koopen kan.... Dat
zijn contrasten, die men op een kennis, ook
op die ln Baarn. zien kan. Ach. de mensch
ls zoo'n raar wezen. Wat zouden bijv. die
twee misschien achttienjarige Jongens be
zield hebben, om met. wlciren.=choenlJes* aan
□aar de kermis te komen? Arme teencn
Zoo ls een kermis een verzamelpunt van al
lerlei menschen. van verweg. maar ook van
dichtbij, uit Soest en Hilversum en ar.drre
plaatsen, allen aangelokt door dat cene ma
gische woord: kermis. En dat ls hier toch
heusch een te groot woord, men ziet en
leest het op de honderden gezichten. Wij
hebben geïnformeerd b(J de organisatoren,
de heeren Vermolen en Hastrlchs. De kermis
zou grooter geweest zijn, als de zaken niet
wat tegengeloopon waren. Doch er ontston
den factoren, die de goede bedoelingen van
de ondernemers torpedeerden. Maar voor het
volgend voorjaar worden nu reeds plannen
gesmeed voor een flinke voorjaarskermls. en
dat belooft heel wat te worden. Tot dien
tijd teren de kermisgasten dus op deze ker
mis. verop zij tot 6 Sept. gelegenheid heb
ben. zich over te geven aan dit bij uitstek-
Ho'-landschc vermaak. Zij missen de oliebol
len. de poffertjes en de wafelen. Zij missen
ook de noga, dc chocolade en andere zoetig
heid. Wat geeft het? Zij vinden er de echte,
Onvervaischte Kermls-sfeer. Daar klinken de
draalorgeltonen in de klare avondlucht, en
hun gorgelende klonken vermengen zich met
het koperen geschetter uit de cater pillar
tot oen c-acophonle. die allcc-n maar der ker
mis is. Zij kunnen hossen cn springen tot
do longen piepend waarschuwen, dat zij er
zenoeg van hebben. Dat alles kunnen z?
doen op de paar honderd vierkante meter
vi.n de Baarsche kermis, en daar zijn zij
rinnkbr. ir voor. Even dankbaar als de koc-
kenbaas voor zijn blik koeken, die hij nog
op den kop kon tikken cn die binnen tien
minuten leeg is. Want kermisgasten zijn ge
meenlijk hongerige lieden, die niet tegen een
koek meer of minder opzien.
Dat ls de Baarnsche kennis, 'n week lan-
L-cr dan anders, maar stukken kleiner. We
hadden het liever omgekeerd gezien en dc
Basrnschen met hun gasten ook. Doch dat
neemt niet weg. dat het toch een kermis ls.
fn das-.r heeft ieder vaderlander diep ln zijn
hart een zwak plekje voor. Nog een week
lang bobben wij gelegenheid, de kermlsbloe-
metjrs buiten te zetten en het ziet er naar
uit. dat ook ln die week dc kermis niet
over gebrek aan belangstelling te klagen zal
hebben ondanks allesl
Terreinmoeilijkheden in 1812 en
1941.
Wederom marcheert een leger naar
het Oosten. En wederom moet het de
groote moeilijkheden, dat het terrein
oplevert, overwinnen. De wegen in de
wijde vlakten der Sowjet Unie zijn nau
welijks beter dan in 1812. Meerendeels
zijn het nog altijd landwegen, die
zomers uit mul zand en 's winters uit
modder bestaan. De enkele kunstwegen
zijn uit den aard der zaak niet bere
kend op het zware militaire vervoer,
dat nu dag en nacht in eindelooze
stroom naar het Oosten davert.
De Sowjettroepen zijn even handig
als de Kozakken in het vernielen van
alles, waarvan de Duitsche troepen ge
bruik zouden, kunnen maken. Dorpen
en steden gaan in vlammen op of wor
den met opzet door de artillerie in puin
geschoten, het vee wordt medegevoerd
of afgeslacht, bruggen vernield en
spoorrails opgebroken. Bovendien
trachten eenheden van hec Sowjetleger
zich in de bosschen en moerassen te
verbergen om door verraderlijke over
vallen de achterwaartsche verbindin
gen der Duitsche troepen te bestoken.
Intendance functionneert goed.
Niettegenstaande deze moeilijkhe
den behoeft geen enkele commandant
te klagen over onvoldoende ravitaillee
ring. Dag en nacht zijn de verschillen
de organen, die alle benoodigdheden
voor de troepen aanvoeren, op hun
post.
Veldkeukens zorgen voor warme
spijs en drank. Munitiewagens bren
gen voedsel voor de diverse wapens. In
verplaatsbare werkplaatsen worden be
schadigde wagens en voertuigen her
steld. In hospitalen worden gewonde
soldaten en paarden met de uiterste
zorg verpleegd. Militaire politie regelt
het drukke verkeer op de wagen.
Tienduizenden pioniers, mannen van
den arbeidsdienst en organisatie Todt
herstellen de vernielde bruggen en we
gen. En dat is noodig, opdat de lange
transportcolonnes regelmatig tusschen
de uitlaadstations en de treepen in de
voorste linie op en neer kunnen rijden.
Soms stoot een pantserdivisie zóó ver
in de vijandelijke linies door, dat aan
voer over land onmoge'ijk is. Dan da
veren zwaarbeladen transportvliegtui
gen door het luchtruim en landen on
der het hevige vijandelijke vuur temid
den der ver vooruitgeschoven troepen.
Deze grootsche organisatie wordt
geleid door mannen, die met vooruit-
zienden blik denken en handelen en
hun bevelen langs een wijdvertakt net
van radio- en telefoonstations, auto's,
motorrijders en ruiters aan de lagere
staven doen toekomen. Het raderwerk
der intendance loopt zonder wrijving
of storingen. Zoo wordt de intendance
geen oorzaak van een nederlaag, maar
een voorwaarde tot de overwinning!
dissertaties
en jaarverslagen kunnen door onze
machinale zetterij snel en billijk gele
verd worden.
N.V. Drukkerij Onnes, Snouckaertl. 9
gen, die de vaste vormen van zijn eeuw
van hem verlangden. Friedemann Bach
was ongetwijfeld meer dan, zooals
Brachvogel hem betitelt, „een in de zin
van de Rococo interessant, aantrekke
lijk karakter"; tot een zekeren graad
werkte zich ook bij hem de demonische
macht van het genie uit. Zoo moest hij
op latere leeftijd een onrustig zwer
vend leven leiden, daar hij zich als di
rigent en organist van de Mariënkerk
in Halle niet in de vervulling van zijn
ambtsplichten kon schikken en zich
tegen, zijn scheppingsdrang remmende,
machten verzette, zonder de beslissen
de kracht te bezitten, ze definitief te
overwinnen. Daarbij kwamen ongeluk
kige galante avonturen aan het Dres-
dner Hof, waartoe hem meer de gepar
fumeerde geest des tijds verlokte dan
zijn eigenlijke wil. Doorellendige om
standigheden heen- en weergeworpen,
verscheen hij in Leipzig, Brunswijk en
ten slotte in Berlijn, waar hij in ar
moede en nood vergeten stierf.
Friedemann Bach moest de door zijn
eeuw op hem gevestigde verwachtin
gen teleurstellen, nadat men hem de
grootste organist en componist na zijn
vader genoemd had. Het tweezijdig
erfdeel van zijn eeuw droeg daaraan
zelf niet geringe schuld.
Nadat Brachvogel in zijn veelgele
zen roman de dankbare stof van dit
noodlottige leven had aangewend, was
het Paul Graener, die met zijn opera
„Friedemann Bach" een waardig ge«>
denkteeken voor de ongelukkigen mu
sicus oprichtte.
De film die nu deze stof aanwendt,
zal, in den geest van onzen tijd, hieruit
met de doordringende kracht van zijn
beeltenis den ongewonen mensch Frie
demann Bach doen verschijnen. Gustav
Gründgens speelt de rol van Friede
mann Bach, ook de artistieke leiding
heeft hij op zich genomen. Als Gravin
Antonia Kollowrat, de leerlinge en
vereerster van den componist, zal Leny
Marenbach te zien zijn. Johann Sebas
tiaan Bach wordt door Eugen Klöpfer
vertolkt, zijn vrouw Magdalena door
Lina Lossen. Emanuel Bach is Wolfgang
Liebeneier. Aan Lotte Koch werd de
rol van Frederike Bach opgedragen.
Johannes Riemann heeft- als Heinrich
von Brühl, de typische rococomensch,
rijkelijk gelegenheid, zijn kunnen te
bewijzen. De reeks der bekende na
men, die op de bezettingslijst staan, is
nog niet beëindigd, ook Gustav Knuth,
Camilla Horn, Sabina Peters, Hermine
Körner, Ernst Schaftheitlin, Ernst
Dernburg, Liselotte Schaack, Wolf
Trutz, Annemarie Steinsieck, Boris
Aleken en Franz Arzdorf werken aan
deze Terrafilm, die binnenkort door de
Ufa in ons land zal worden uitgebracht;
mede.
Talrijke bezoekers van Noorwegen,
die het land van Oost naar West en van
Noord naar Zuid doorkruisten, die den
dom te Drontheim hebben gezien, te
Oslo hun vacantietiid doorbrachten, te
Stavanger op de vischriiarkt waren, te
Bergen dc „Tyskebrygge" bezichtigden,
in Tromsö de middernachtzon bewon
derden, minstens een dozijn fjorden
kennen zij kennen echter niet het pa
radijs van Luster!
Het is geen overdrijving te zeggen dat
in dit gebied Adam en Eva werkelijk
zouden kunnen hebben geleefd. In den
zomer een fantastische hitte, in den
winter harde koude. Geen kustklimaat,
maar een echt droog landklimaat.
Zuidvruchten, tropische planten, zooals
zij niet eens in Italië groeien, tabak,
echte goudgele tabak in groote hoeveel
heden, geen „sigaren voor het balkon",
zooals in andere gedeelten van Noor
wegen, heerlijke druiven, zoete perzik
ken. enz. enz. Te Luster behoeft dit
alles niet te worden ingevoerd.
Tropische sierplante, als slechts Ma
rokko ze heeft, gedijen in het Luster-
dal (of den Lusterfjord, zooals men in
de streek zegt) uitstekend. Eenige boe
ren denken er zelfs over, koffieplanter
te worden, want waar de beste tabak en
de zwaarste wijnen groeien, moet ook
koffie kunnen gedijen.
De verklaring van het tropische
klimaat in den Lusterfjord is, dat
het geheele gebied ingeklemd ligt
tusschen hooge bergen. In het Wes
ten rijzen de machtige rotsen der
Jostedalsbreen, die hier en daar
2.000 m. hoog zijn. In het Noorden
liggen de hooge Sognebergen en in
het Oosten het Jotunheimgebergte.
Verder beschermen nog de 2.200 m.
hooge Smörstabb- en Skagastöls-
rotsen het dal tegen de koude win
den, zoodat het geheele gebied als
een Californisch dal den heelen zo
mer slechts stralende zon heeft.
Men heeft hier dan ook gebruik ge
maakt van deze gunstige ligging en in
groote hoeveelheden aardappelen, to
maten, radijs enz. geteeld. De jonge
aardappelen van Luster zijn even goed
als de jonge Malta-aardappeltjes en de
tomaten gelijken op de beste Nederland-
sche tomaten. Luster is inderdaad een
paradys in ieder opzicht.
Teneinde meer praktische planten te
kunnen telen, heeft men er in dit jaar
van afgezien, den tabaksaanplant te
vergrooten, hoewel men een grooten
oogst verwachtte. De tabaksnijverheid,
die groote behoefte aan sigaren heeft,
moet zich hierbij neerleggen, omdat de
levensmiddelenvoorziening voorgaat.
Overigens is de Lustortabak zeer goed
voor sigaren te gebruiken. Men heeft
zelfs reeds overwogen, te Luster een
eigen sigarenfabriek op te richten, maar
dit is voorloopig nog bij het plan geble
ven.
Dit jaar wordt goedkoope tabak aan
geplant, daar de tabaksbelasting niet
per kilo, maar per ha. wordt geheven.
Thans trachten de tabaksplanters, zoo
veel mogelijk tabak per ha. te oogsten.
Met de betere soorten is dit niet zoo ge
makkelijk op te voeren.
De oogst van dit jaar wordt op onge
veer 1518.000 pond tabak geschat.
Volgens deskundigen zou het echter
mogelijk zijn, jaarlijksch drie mil-
1 i o e n pond tabak te Luster te oogsten.
