Dep. Volksvoorlichting en Kunsten
bestaat één jaar
Staat en Cultuur
Nederland's nieuwe koers
ALS DE OLMEN
RUISCHEN
2
AMERSFOORTSCHE COURANT - DONDERDAG 27 NOVEMBER 1941
Een kunst van menschenkennis 'en tact
„Steunen, stimuleeren, ordenen, zuiveren en
controleeren: ziedaar het werkgebied".
De Secretaris-generaal van het De
partement van Volksvoorlichting en
Kunsten, prof. dr. T. Goedpwaagen
heeft Dinsdag voor den Nederland-
schen Omroep een rad:orede gehouden,
naar aanleiding van het feit, dat het
juist een jaar was geleden, dat het De
partement van Volksvoorlichting en
Kunsten door den Rijkscommissaris
werd ingesteld. Dit was voor spr. een
gereede aanleiding om in groote lijnen
een overzicht te geven van het voor
naamste. wat door de, nu allengs tot
ongeveer honderd en vijftig man aan
gegroeide ambtenaren dezer nog jonge
organisatie L. tol stand gébracht.
Het Departement is geboren uit de
'behoeften des tijds. In de eerste pja
zijn wij aldus spr. in de twintig
ste eeuw sjeeds meer tot de overtuiging
gekomen, dat een zoo belangrijk ding
als de volksvoorlichting niet een zaak
van particulier initiatief of belang,
maar een aangelegenheid der geheele
volksgemeenschap dient te zi.jn. Hoe
langer hoe meer immers is gebleken,
dat pers, film en radio bij particuliere
uitgevers? ondernemers on verccnigin-
gen alleen niet in voldoend vertrouwde
handen zijn Doordat dc overheid zich
in het afgcloopen liberale tijdvak aan
deze uitingen van volksleven niet veel
gelegen liet liggen slopen er ongemerkt
allerlei euvelen in. waarvah het voor
naamste wel was de totale versplinte
ring van ons volk in tal van partijen en
coterieën en als gevolg daarvan een
noodelooze Verspilling van volkskracht.
Volksvoorlichting.
De zoo verantwoordelijke post van
volksorlichter was allengs in handen
geraakt van mcnschen, die er geen aan
stoot aan nemen, dat ons vaderland een
tegen zich zelf verdeeld huis was ge
worden. ja de misdadige versnippering
van onze volkskracht nog dagelijks in
de hand werkten door het in den geest
der democratische partijvorming in
plaats van in een geest van nationale
eenheid voor te lichten.
.Thans echter zien wij duidelijk in:
volksvoorlichting is geen zaak van indi
vidu, onderneming of vereeniging,
maar van den Staat als dienaar des
volles. Dit heeft geleid tot oprichting
van een apart Departement voor de
Volksvoorlichting.
Behartiging der kunst.
In dc tweede plaats was er behoefte
aan een meer intensieve behartiging
van dc belangen der kunst. In het vroe
gere Departement van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen bevonden de
kunsten zich tusschen wetenschap en
onderwijs ccnigszins in de verdrukking.
Haar eigen karakter kwam hierbij niet
genoeg op den voorgrond en zoo werd
het als een behoefte gevoeld de kunst
verzorging uit dit Departement los te
maken en deze aan het nieuwe over te
dragen. Hierbij gold tevens de overwe
ging. dat kunst evenals volksvoorlich
ting regeermgszaak moet hecten en dat
ook bij de kunsten het individualisme
van een voorbijgaand tijdvak niet meer
aan dc orde van den dag is.
Allereerst heeft het Departement een
cultuurpolitieke taak vervuld, die be
stond in het steunen, stimuleeren, or
denen. zuiveren en controleeren van
alle uitingen van Nederlandsche cul
tuur voorzoover onder volksvoorlich
ting en kunsten ressorleerende.
In d- tweede 'plaats is het dit eerste
jrar bevig geweest mët de organisatori
sche en pronagandistische voorberei
ding tier Nederlandsche Cultuurkamer,
hei lichaam, dat niet zoo zeer de cul
tuurpolitiek, dan wel de belangen (vak
kundig. economisch en sociaal) der cul-
tüM'clc werkers te bchaiéigen heeft en
da: tegenover de Overheid de functie
van een cultureeleberoepsvei'tegen-
woordigibg heeft.
Thans maken wil eerst even een wan
deling .floor de verschillende afdeelin-
gen van het Departement,
De Pers.
Wij beginnen met dc afdeelingen der
volksvoorlichting: de Pers, dc Radio,
d: film. de actieve propaganda. Wij be
ginnen mei dc Por.;, de Koningin der
aarde, die wij dit jaar reeds orde op
haar zaken hebben zien stellen door
het Journalistenbfshiit van Mei 1941.
waarbij zij haar dienaren er op wees.
dat zii. do journalisten, een openbare
taak lc*n aanzien der volksgemeenschap
hebben te vervullen. Voorts hebben wij
haar de vorming der journalisten dezen
zomer ter hand zien nemen, en maken
wij haar medo, hoe zij op de geregelde
persconferenties te» d^partemente haar
dienaren over dc belangrijke feiton van
den dag voorlicht, een werk. dat go-
duld vcreischt, maar reeds ten gevolge
heeft, dat dat journalist meer on meer
begrip heeft gekregen voor nieuwe
orde, waarnaar ook het Departement
streeft.
De radio.
Wij gaan over naar de radio. Ook hier
i; belangrijk ordeningswerk verricht,
aan den wantoestand van eenige, elkaar
beconcurreerende en op de rug van ons
volk krakeelende Omroepvereenigingen
is al spoedig een eind gemaakt door de
stichting van den Nederlandschen Om
roep, die op de bres staat niet voor
partijbelangen, maar voor het welzijn
van heel ons vaderland. Van uit dit
ecne centrale punt werd reeds zeer veel
zorg aan de samenstelling van het pro
gramma besteed, zoowel wat de volks
voorlichting betreft, als ten aanzien van
dc kunst.
Een uitgebreide organisatie van radio
controleurs, die de uitzondingen beluis
teren is in dienst gesteld van het eene
dool van liet Deparfement, ons volk
voor te lichten in een geest van werke-
lijkhéid en waarheid ten aanzien van
de echte belangen des volks.
De film
Do volgende afdeelsng is de film-
afdoeling, ook weer een ongekende fi
guur in ons departementaal bestel. De
ze sector heeft de bij de stichting van
het Departement reeds in vollen gang
zii ide reorganisatie van den Bioscoop
bond ten einde gevoerd in dien zin,
dat ook hier meer dan vroeger het ge
val was het volksbelang op den voor
grond en de particuliere belangen der
ondernemers in dienst van het welzijn
van ons vaderland komen te staan. De
flimkeuring werd herzien en vereen
voudigd en in nieuwen geest omge
bouwd, en tevens werd een controle
apparaat op de opvoeringen in bewe
ging gezet ten einde na té gaan of de
bepalingen van het departement ook
worden uitgevoerd.
Actieve propaganda
De afdeeling actieve propaganda be
hartigt allo volksvoorlichting, in zoo
verre niet door pers, radio en film
gevoerd. Zij hield zich dit jaar bezig
met uitgifte van pamfletten (een maal
verschijnende, kostenloos verspreide
„kranten"), brochures, z.g. muurkran
ten, affiches en met het'inrichten resp.
stimuleeren van tentoonstellingen, zoo
als do tentoonstelling Eeuwig levende
Teckens in het Gemeentemuseum te
Den Haag.
Met deze voorlichtingsafdeelingen
nauw verbonden is sinds kort het bu
reau departementale voorlichting, dat
zich ten doel stelt, de voorlichting der
andere departementen zoo veel moge
lijk te concentreereu en het VBn daar
bijeengegaarde materiaal via pers, ra
dio, film en actieve propaganda tot het
publiek te brengen.
Bij de samenvatting van de boven
genoemde voorlichtingsafdeelingen wil
ik nog eens met nadruk vaststellen,
dat voorlichting nooit neutraal, maar
altoos gericht is. Dit wil niet zeggen,
dat' zij niet waarheidsgetrouw of niet
.objectief is. Goede voorlichting heeft
steeds tweeërlei leidend beginsel
1. zich te houden aan de feitelijke
objectieve werkelijkheid, en
2. hot welzijn van heel het volk te
dienen en dus niet „neutraal" te zijn.
Daarom is volksvoorlichting een
kunst van menschenkennis en tact én
zoo zien wij dan tevens, dat de com
binatie „volksvoorlichting en kunsten"
niet zoo vreemd is, als zij wellicht op
het eerste gezicht lijkt.
Daarna gaf spr. in vogelvlucht een
overzicht van .de vier kunstafdeelingen
van het departement; muziek: theater
en dans; bouwkunst, beeldende kunst
en kunstambacht; letteren.
Het werkgebied.
Steunen, stimuleeren, ordenen, zui
veren en controleeren: deze vijf woor
den geven vrij nauwkeurig het werk
gebied van het Departement aan. Hel
beoogt m.a.w. aan alle uitingen van
volksvoorlichting en kunstzinnig leven
in volkschen zm mogelijkheden van
ontplooiing te geven en als die moge
lijkheden worden gegrepen, de activi
teit der vollfsch-cultureele krachten te
sterken en te prikkelen. Het beoogt
vorm en eenheid aan ons cultuurleven
te geven voorzoover het zich maat
schappelijk in bepaalde organisaties
uitdrukt, waarbij het steeds ook zui
verend en i.n zooverre negatief moet
oplroderi. Het beoogt ten slotte het ge
heel te overzien om na te gaan, of de
volksche stimulans, die het gegeven
heeft ook tot de gewonsehte gevolgen
luidt en tevens om zoodoende zichzelf
te kunnen verbeteren.
Recht
i plicht a
i den Staat
Wij weten zeer goed, dal de Over-
Itcid geen genieën kan maken Maar
ivij weten ook. dat de Staat by machte
Vijftig K.M. voor
Moskou
In harden mocizamen strijd zijn de
Duiische troepen lot op 50 km. len
N.W. van Mo-ikou opgerukt, zoo luid
de het Weermachtsbericht van 24 No
vember.
Na verbitterde gevechten is daar de
stad Solnetsjnogorski door pantser-
troepen genomen.
Op 50 km. voor Moskou woedt de
strijd, de val van de stad wordt voor
bereid
Straks zal ook dit bolwerk van het
bolsjewisme vallen en zal wederom
een bron van ellende blootgelegd wor
den
Verhongerde, gemartelde burgers
zullen onmiddellijk hulp noodig heb
ben.
Hier is werk te doen voor de am
bulances.
Laat Nederland ook zijn deel heb
ben aan dezen menschlievenden ar
beid.
Steunt de Nederlandsche Ambulance
en stort uw bijdrage, iets meer dan u
kunt missen, op giro-rekening
8-7-6-0-0
Nederlandsche Ambulance, Koningin
negracht 22, 's-Gravenhage.
DID EXTRA RANTSOEN BON
NEN VOOR VASTE
BRANDSTOFFEN
HET MODEL GEWIJZIGD
De Secretaris-Generaal van het De
partement van Handel, Nijverheid en
Scheepvaart vestigt inzake de distri
butie van vaste brandstoffen de aan
dacht op het navolgende.
Het is gebleken, dat er cenig mis
verstand bestaat ten aanzien van het
model van de rantsoenbonnen voor
vaste brandstoffen, welke, zooals be
kend, wordep uitgereikt aan personen,
die recht hebben op een extra rant
soen vaste brandstoffen, alsmede aan
kleinverbruikers in de groepen B., C.
en D.
Deze bonnen dragen den opdruk:
„brandstoffen één eenheid" en hebben
een grijs-groene kleur, Hiernaast zijn
de zoogenaamde periodebonnen in ge
bruik, die als opdruk de woorden:
„brandstoffen één eenheid eerste pe
riode, tweede periode" enz. dragen en
die eveneens een grijs-groene kleur
hebben. Teneinde een duidelijk onder
scheid te scheppen tusschen de rant
soenbonnen en deze periodebonnen,
zyn de nieuw uit te reiken rantsoen-
bonnen thans voorzien van een witte
streep, die ongeveer ter hoogle van
het woord „één eenheid" over de heele
breedte van den bon loopt.
De oude rantsoenbonnen, welke niet
van deze witte streep voorzien zijn,
blijven echter eveneens geldig, zoodat
dus alle rantsoenbonnen gemerkt met
de woorden „brandstoffen één een
heid", onafhankelijk van het feit. if
zü al dan niet van een witte streLp
voorzien zijn, elk recht geven op het
koopen van' vaste brandstoffen.
ZUINIG OP HET PAPIER!
Aangezien bij de. viering van het Sint
Nicolaasfeest de wijze van verpakking
van geschenken steeds een belangrijke
rol speelt en daarbij meestal veel pa
pier wordt gebruikt, doet het Rijks
bureau voor oude materialen en afval
stoffen een dringend beroep op alle Ne
derlandsche gezinnen, om het papier, de
doozen e. d. niet weg te werpen of te
vernietigen, maar zorgvuldig en droog
te bewaren en af te geven aan een der
door genoemd Rijksbureau erkende
kleinhandelaren.
Een extra-hoeveelheid oud papier en
karton zou voor de Nederlandsche pa
pierindustrie, die dringend om grond
stoffen verlegen zit, het mooiste Sin!-
Nicolaas geschenk zijn.
KOLENDAMPVERGIFTIGING.
Gistermorgen werd de 66-jarige W.
B. J. H., wonende aan den Bussumer-
weg te Blaricum. door zijn dochter
dood iu bed aangetroffen. De ontboden
arts constateerde, dat de lieer H. door
kolendampvergiftiging om het leven
was gekomen. De oorzaak hiervan was,
dat dc schoorstean van de kamer waar
de heer H. sliep, geheel door roet ver
stopt was.
is, de gunstigste voorwaardep hiervoor
te scheppen door ons volk in zijn cul
tureel besef, dat tevens eenheidsbesef
is, te sterken. Het genie is altijd com
ponent van een sterke en gezonde
en waaruit het als een kroon op het
volksgeest, die het draagt en schraagt
werk uitrijst als een torenspits. Wat
vroeger de Maecenas, de vorst en do
rijke patriciër deed, is nu recht en
plicht van den staat. Daarom is het
Departement van Volksvoorlichting en
Kunsten zich van zijn taak ook klaar
bewust. Het werkt voor de verheffing
van den Nederlandschen geest binnen
de verheffing van Germaansch Europa.
Dc radio
Op het gebied van de radio zyn de om
roepvereenigingen overgegaan in een enke
len Ryksradlo-omroep, Dc- bijzondere positie
van den omroep, waarbij het gesproken
woord doordringt tot ln alle hulskamers,
brengt inede. dat deze omroep een direct
orgaan van de volksgemeenschap moet zijn.
inaieu hij zyn taak goed vervullen wil.
Vroeger was de rodlocontróle ln wezen ne
gatief. Zij was niet ln staat gewenschte uit
zendingen te stimuleeren. De Staat heeft er
thans voor te zorgen, dat de omroep het
volk voorlicht omtrent de richting, waarin
de volksgemeenschap verder marcheert.
Voorts dat h!J aan het Nederlandsche volk
cultureele uitingen brengt, die aan dit volk
eigen zijn. In alt opzicht ls reeds veel be
reikt. Ook hier werken de oorlogsomstandig
heden belemmerend voor een gunstige ont
wikkeling. De beperkte verbindingen en de
beperkte zendtijd vormen hier o.m. een be
zwaar.
De film
Ook op het gebied van de film gaat men
uit van het nieuwe grondbeginsel, dat de
Staat op cultureel gebied leiding geeft.
Vroeger was de filmkeuring uitsluitend be
perkt tot het naguan, of een film in stryd
was met de openbare orde of de goede ze
den. Thans bestaal de mogeiykheid een Illm
te toetsen aan de elschen van het Staats
bestuur en de volksopvoeding van den nieu
wen tyd Elke bioscoopbezoeker kan consta-
tceren, dat zoowel propagandistisch als cul
tureel hoe langer hoe meer iets nieuws
wordt gebracht.
De Cultuur-politiek
De cultuur-politiek, welke de Slaat voert,
uit zich ten aanzien van de kunsten ln de
eerste plaats ln het organisseren en stimu
leeren van allerlei kunstuitingen. WO noe
men hier: opdrachten" aan en prijzen voor
letterkundigen, het aankoopeu van kunst
werken. het organlseeren van kunsttentoon
stellingen, het stimuleeren van de uitvoe
ring van het werk van Nederlandsche com
ponisten en Nederlandsche tooneel6chriJvers.
Daarnaast is men bezig con nieuw cultuur-
recht te scheppen, doordat de gebondenheid
van bepaalde cultureele uitingen aan het
staatstoezicht nader wordt geregeld. Het be
treft hier in het bijzonder de controle op
het speelplan van theatergezelschappen, het
toezicht op de groote symphonie-orkeslon.
de nlgeheele coördineering van het tentoon
stelling)! wezen.
Nederlandsche Cultuurkamer
Een vruchtbare cultuur-politiek kan ech
ter eerst dan mogelijk zijn, wanneer de po
sitie van alle cultuurwerkers behoorlijk ge
ordend is. Dit zou van boven af kunnen
geschieden, langs bureaucratischen weg. De
ze weg is niet gekozen. Het departement van
Volksvoorlichting en Kunsten heeft den op
bouw voorbereid van de Nederlandsche Cul
tuurkamer.' welke de cenlge en algeheele or
ganisatie is van alle cultuurwerkers. Deze
organisatie zal ln eigen kring, daarbij ver
antwoording dragende tegenover de volksge
meenschap, de vakkundige, sociale en eco
nomische belangen der cultuurwerkers re
gelen. Op dit terrein valt een enorm wette
te verrichten. De cultuur kan eerst bloeien,
indien de cultuurwerkers verzekerd zijn van
een redelijken levensstandaard. Op 'dit ter
rein zijn reeds belangrijke dingen bereikt,
voordat de cultuurkamer ln werking is ge
treden.
Wij noemen hier de verbeterde sejourrege-
ling voor de tooneelspelers met financioelen
steun van het departement, een veel ge
zondere salarisregeling voor de, musici, die
werken in de acht groote orkesten van ons
laud, waarbij de salarissen op een mensch-
waardig peil zijn gebracht.
Actieve propaganda
Het voorop stellen van de belangen van de
volksgemeenschap ten aanzien van het gees
telijk leven brengt mede, dat de Staat zorg
Er zijn natuurlijk
wel geneesmid
delen geweest,
die snel „in de
mode" kwamen,
doch spoedig
weer verdwenen.
Een preparaat
echter zooals
ASPIRIN, dal door ernstigen, we-
tenschoppelijken arbeid ontstaan
is en in altijd dezelfde goede
hoedanigheid door een wereld
firma vervaardigd wordt, is geen
modeartikel Dat bewi|Sl zijn
meer don 40-jarig bestaan, ziin
aanwezigheid over de geheele
A5PIB1W 0j
■Aeoï&Ui huis/
Buisje a 20 tcbletten 55 cf.
Zokje a 2 tabletten 7 et
draagt voor de algemeene voorlichting van
het volk. ook door andere middelen dan
pers, radio en film. Hiertoe is in het De
partement van Volksvoorlichting en Kun
sten de afdeeling Actieve Propaganda inge-
Hot terrein van de propaganda omvat alle
onderdeden van het staatsbestuur zonder
onderscheid. Immers by alle maatregelen ls
het van wezenlijk belang, dat het volk op
de Juiste wijze wordt voorgelicht. De Juiste
uitwerking van eiken maatregel ls er mede
van afhankelijk, dat iedere, volksgenoot de
strekking van dien maatregel ln het licht
van het belang van de volksgemeenschap
begrypt. Door deze noodzakelijkheid heeft
het Departement van Volksvoorlichting en
Kunsten een tjnlverscele taak gekregen.
De gcestelyke vorming van het volk ls
de grootste taak van het thans een Jaar
bestaarde departementen, welke taak ge
wichtiger is "dan elke andere, omdat deze
geestelijke vorming 't fundament vormt van
den opbouw van den nieuwen Staat.
Jhr. Mr. S. M. S. DE RANITZ.
Dc 54-jarige oud-verpleegster, zus
ter P., wonende aan de Waldecklaan te
Hilversum, is door de duisternis mis
leid met haar rijwiel in den vijver van
de Laapersweg gereden en verdronken.
Het stoffelijk overschot is later door de
politie opgehaald en naar de Noorder
begraafplaats overgebracht.
KINDJE IN BED GESTIKT
De gehuwde vrouw G., die haar kindje
van vijf maanden in een groot bed te
rusten had gelegd, kwam eenïgen tijd
later tot de ontdekking, dat het kindje
in de kussens was gestikt,
GEEN ANNEXATIE
Over „Nederlands nieuwe koers" heeft
de voormalige gevolgmachtigdè van den
Rijkscommissaris voor de provincie
Noord-Brabant, de heer Ritterbusch, de
zer dagen het woord gevoerd voor de
DcutschNiederlandischc Gesellsschaft
te Berlijn.
Spr. behandelde daarby de taak en de
politiek van den Rijkscommissaris, wel
ke niet alleen, wat begrijpelijk is, in
Nederland op misverstand stuitten,
doch die ook door menigen Duitscher
Verkeerd worden begrepen. Door do op
merkingen van zulke gelegenheidsbe
zoekers aan Nederland wordt do arbeid
der daar te werk gestelde Duitschers
onnoodig bemoeilijkt.
Men verandert niet plot
seling van overtuiging.
De taak nu van den Rijkscommissaris
en diens staf, aldus spr., is er voorname
lijk een van geestelijke opvoeding en
verandering der tot voor kort heer-
schende wereldbeschouwing. Nederland
moet niet geannexeerd worden, doch de
Nederlanders moeten gewonnen wor
den. Dat gaat nooit met geweld. Wij
zijn niet als betweters gekomen. Door
de snelle successen is men in Duitsch-
land verwend en meent dat alles in een
zelfde tempo geschieden kan. Doch men
verandert niet plotseling van overtui
ging. Zulks vergt moeitevollen strijd en
eigen innerlijken groei.
Spr. schetste dan den toestand in Ne
derland vóór 10 Mei 1940 en de ontwik
keling, die de zaken sindsdien hebben
genomen. Het is onmogelijk de Neder
landers tot Duitschers te maken, doch
zij moeten weer tot de erkenning ge
bracht worden, dat zij Germanen zijn.
Hun land zal dan ook in het kader van
een Germaanschen Statenbond zijn zelf
standigheid behouden. En wat meer is,
zij zullen gelijkgerechtigd zijn met de
Duitschers.
De N.S.B.
Nadat de klassenstaat overwonnen
was, had men menschen noodig. Een po
litiek zonder menschen bestaat immers
niet. En dezen vond men in de N.S.B.
waartegen men weliswaar in Nederland
veel bezwaar heeft, doch die toch lang
te voren getoond had het juiste inzicht
tc hebben. Het is moeilijk voor Mus
serts partij, doch ook het nationaal-so-
cialisme in Duitschland had het moei
lijk en slechts door strijd kan men groot
worden. Daarom ook had men juist een
zekere ontwikkeling van het partijap
paraat opnieuw toegelaten. Deze par
tijen echter zijn weer gaandeweg ver
dwenen. Het moet en het zal aldus ge
lukken de Nederlanders geestelijk te
winnen. Dan zal Nederland weer een
voornaam en scheppend deel van Euro
pa zijn.
N? afloop bleven de aanwezigen nog
over het onderwerp van de toegejuich
te rede in ongedwongen gedachtenwis-
seling bijeen.
IVOROL: De Kwaliteits-tandpasta
Herordening
Ned. Toonkunste-
naarsvereeniging
EéN FEDERATIE VAN ZES
VAKGROEP-ORGANISATIES
De gemachtigde voor de Federatie van
Nederlandsche toonkunstenaars vereeni-
gingen, deelt o.a. mede, dat in afwach
ting van de oprichting van het muziek
gilde, dat de Nederlandsche musici in
den nieuwen geest van beroepsvervul
ling zal inwijden, als overgang een her
ordening van het verecnigingswezen
der Nederlandsche toonkunstenaars zal
plaats vinden. Er zijn in ons land te
veel organisaties van beroepsmusici. In
dezen cliaos van meer tegenstrijdige
dan gemeenschappelijke belangen zal
thans orde worden gebracht.
26 Vereenigingcn.
Er zijn evenzeer parallel strevende
als elkander tegengestelde vereenigin-
gen: een hoeveelheid van minstens 26
vereenigingen, die in eigen omgeving
min of meer belangrijk werk trachten
te doen, doch daarin niet slagen, omdat
hen allen de gemeenschapszin ont
breekt, evenals hét inzicht, dat slechts
door samenwerking de cultureele en
sociale belangen der Nederlandsche mu
sici gediend kunnen worden.
Dit inzicht moet komen, het gemeen
schapsbesef moet ontwaken, want cul
tureel en sociaal moet het Nederlandsch
muziekleven nog van vele ziekten ge
nezen.
Thans komt er eenheid.
Er komt thans eenheid. Allereerst in
'de groepeering.
Zoo worden de vakgroepen:
componisten, dirigenten, solisten, or
kestmusici, muziekpaedagogen of amu
sementsmusici vertegenwoordigende,
maar thans nog naast elkander bestaan
de en parallel streVende organisaties,
samengekoppeld. En zoo worden de al
gemeene organisaties, die tot nu toe al
le vakgroepen samenvatten, maar toch
niet alle Nederlandsche musici'verte
genwoordigen, tot vakgroepvereenigïng
gereorganiseerd. Het gevolg van samen
koppeling en reorganisatie zal zyn, dat
26 organisaties worden teruggebracht
tot een zestal vakgroep-organisaties. Er
komt een hoogere, centrale eenheid, een
overkoepeling dezer zes organisaties, die
tegelijk een voorbereidend stadium in
de organisatie van het Muziekgilde zal-
beteekenen.
Ook eenhekl in de leiding,
Er zal ook een principieele eenheid
in de leiding komen, zoowel in de zes
organisaties, als in de federatie van de
ze organisaties. Daarom wordt met het
oude bestuursstelsel gebroken en aan
het hoofd van elk der zes organisaties
zoowel als van de federatie een verant
woordelijk leider aangesteld, terwijl te
vens aan eiken leider een raad van ad
vies wordt toegevoegd.
Deze herordening zal geschieden in
overleg .met de afdeeling Muziek van
het Departement van Volksvoorlichting
en Kunsten.
v Van besturen en ieden der organisa
ties, wordt verwacht, dat zij aan deze
herordening ter voorbereiding van het
muziekgilde hun volle medewerking
zullen verleenen in eigen belang, want
geen musicus zal zjjn beroep meer kun
nen uitoefenen, wanneer hij niet lid ts
van zijn vakgroep, die als zoodanig in
het muziekgilde van de Nederlandsche
Cultuurkamer wordt opgenomen.
Radio-programma's
VRIJDAG 28 NOVEMBER 1941.
Hilversum I, 415,5 M.
7.15 Gram.muz. 7 45 Ochtendgymn. 7.5a
Gram.muz. 8.00 BNO: Nleuwsber. 8.35 Och
tendgymn. 8.45 Gram.muz. 9.15 Voor de
huisvrouw. 920 Grarrumuz. 11.00 Voor da
kleuters. 1120 Sylvestre-trlo. 12.00 Orgel
concert eiv solist. 12.25 Voor den boer. 12.40
Almanak. 12.45 BNO: Nieuws- en econ. ber.
13.00 Amusementsorkest. 13 45 Gram.muz.
14.00 Haarlemsche Orkestvereenlglng en so
liste. 16.00 Bijbellezing. 16.20 Gram.muz.
17.15 BNO: Nieuws-, econ. en. beursber. 17.30
Voor de Jeugd. 17.45 Orgelconcert. 18.10
Sportwetenswaardighcden. 18.30 De Ram
blers.- 19.00 Actueel halfuur. 19.30 Derde en
vierde acte van tie opera „La Bohème"
(opn.). (Vanaf 20.15 alleen voor de Radio-
Centrales. die over een lijnverbinding met
do studio beschikken). 20 30 Grammuz
20.45 Causerie. 21.00 Klaas van Beeck en zijn
orkest. 21.30 Gram.muz. 21.45 BNO: Nleuws
ber. 22.00 BNO: Engelscho ultz.: .Economie
News from Holland" of Gram.muz. 22.15
Omroeporkest (opn). 22.5524.00 Gram.muz.
Hilversum H, 301,5 M.
7.15—8.45 Zie Hilv. I. 8.45 Gram.muz, 10.06
Morgenwijding. 10.15 Zang met planobet;.
10.40 ..De straten van Rotterdam". 11.00
Gram.muz, 12.00 Ensemble Oskar Savoy.
12.45 BNO: Nieuws- en econ. ber 1305
Luchtig middagprogramma. 15.00 Voor de
vrouw. 15.45 De Romancers en solist. 16.30
Voor de Jeugd. 17.00 Gram.muz. 17 15 BNO:
Nieuws-, econ. en beursber. 17.30 De Melo-
dlsten, soliste en gramofoonmuzlck. 18 30
Onze volkshuishouding. 18.45 Gram.muz.
19.00 Actueel halluur. 19 30 Gram.muz. 19.45
Reportage. 20.00 „Der Zigeunerbaron'", ope
rette (opn) 21.00 Causerie „Welke boeken
kooppn wy op de a.s. feestdagen voor onze
kinderen van 1218 Jaar". 21.15 Gram.muz.
21 45 BNO: Nleuwsber. 22 00 Gram.muz 22.10
22.15 Avondwljdlng.
FEUILLETON
ROMAN VAN BERT OEHLM-ANN
Nederlandsche bewerking E Kok
53.
Zy keek hem aan.
Niet Inge. maar ik heb haar toch
nerkend
Ik heb nog een zuster, zij heel
Ursula en is een jaar ouder dan Inge
zij lijken spi-ckend op elkaar. Begrijpt
u het nu?
Tk?neen mijnheer Wollin.
Ik heet Axel, lachte hij. Ont
houd dien naam goed! Het was hel
best", als u hem maar. dadelijk uit
sprak. Probeert 11 -w— Axel
Axel. wilt u het niet eens probeeren?
U wilde mij.., immers
Goed, dus eerst: dat. Hij werd
weer ernstig. Ursula hield dol veel
••:sn autorijden, op een dag overreed
zij een fietser, de man was dood. van
rlat oogenblik aan is zij niet meer ge
zond, ik bedoel, haar hoofd raakte in
de war; vervolgingswaanzin noemen
de dokters dat. Altijd weer kwelt haar
doze herinnering, zij meent, dat de man
haar vervolgt
Vreesel'ik!
Ja. knikte hij. het is ontzet-
'ond. oirrist TTrsu'n onschuldig was.
Vader wilde niet. dut zii naar een in-
'-'ing gebracht word. hij hoopte,
'lat haar toestand hier. op het land.
beter zou worden. Maar dat is helaas
niet gebeurd. Toen u kwam, brachten
wij haar in het onbewoonde gedeelte
van het huis. maar da' ~cheèn haar
onrustig te maken er reeds den eersten
nacht kreeg zii eer aanval. Inge heeft
geen rustig oogenblik gehad, want zy
verpleegde haar zuster. Op den middag
dat u hier zat, heeft Ursula van een
onbewaakt oogenblik gebruik gemaakt
en is gevlucht. Ik haalde haar terug
en dat is alles!
En waar is zij nu?
Vader heeft toegegeven en inge
zien. dat er misschien een ongeluk zou
gebeuren als zij hier hleef en nu is zi[i
naar een inrichting, de doktoren heb
ben ons echter hoop gegeven. Mis
schien wordt zij toch nog gezond al
zal het ècn tijd duren. Maar nu .zullen
wij over iets anders praten.
lederen dag ging Gisela vooruit en
\xel week nauwelijks van haar zijde.
Nu is voor mij de mooie tijd ook
weldra voorbij, zuchtte zy toen zij aan
len oever van het meer zaten. Juf
frouw Wegener heeft my geschreven,
dat zij mij dezer dagen venvacht. Het
wordt nok hoog t.ijd
Dat ik eindelyk met u spreek,
eindigde hij den zin. De zaak is de
ze. dat er secretaressen in overvloed
zijn, nietwaar? Ja. natuurlijk! Juf
frouw Wegener zal dun ook geen be
zwaar hebben om een andere te ne
men. Wie geen ander neemt, ben ik
echter.
Mijnheer Wollin. ik heb
Axel. Gisela. Axel. wie is er het
-.'echtst aan toe? Juffrouw Wegener
of ik?. Ik, natuurlijk, dat valt niet te
bestrijden. Juffrouw Wegener kan een
advertentie plaatsen. Zii krijgt dozij
nen brieven, vindt dadelijk een ander.
Nu zult u zeggen dat ik ook een ad
vertentie ksn "plaatsen, natuurlijk en
ik zal ook brieven krijgen, maar voor
mij is daar geen ander bij. Begrypt u
iat?
Aarzelend zeide Gisela. Ik wist
niet, dat u een secretaresse noodig
had
Die heb ik ook niet noodig! Maar
een vrouw. Gisela, die wil ik hebben.
Niet zoo maar een, ook geen, die een
groote bankrekening heeft.
En toen zij hem aanstaarde alsof zij
hem niet begreep, legde hij zijn arm
om haar schouders.
Ik geloof. Gisela. dat je allang
weet, dat ik van je houd. En by my
was het liefde op het eerste gezicht.
Toen je mij op de trap in de armen
viel. is het begonnen, het is zoo. Gise
la. En zou jij niet gelukkig kunnen zijn
op 01 men hof?
Zij zweef, maar in haar hart sprong
een khmer open, die rij nooit had ge
weten te bezitten, een zaligheid door
stroomde haar. Zy voelde zijn arm om
haar schouder.
Gisela, klonk het. Wil je mijn
vrouw worden?
Gaf zij antwoord? Zy wist het niet.
zy wist alleen, dat hij haar in zijn ar
men hield, tranen stonden in haar
oogen, heel duidelijk zag zy twee blau
we oogen, die in de hare verzonken.
Axel heet ik, fluisterden twee lip
pen vlak bij haar mond.
Toen sloeg zij de armen om" hem
heen en verborg haar gezicht tegen
zyn schouder.
Van Dora Wegener kwam een kort
briefje als antwoord op de verlovings
kaart.
Pirol stuurde een telegram, maar
Inge schreef een langen, blijden brief.
Ett wanneer is het bruiloft? vroeg
zij. Laat het my weten, maar bij
tijds, zoodat ik vrij kan vragen?
Axel lachte.
Wij zullen haar schrijven, dat
Gisela Heigcr met Kerstmis, Gisela
Wollin zal heetèn, goed?
Hoe kan men zooiels vragen?
bromde tante Stine. Natuurljjk
vindt zij het goed
En werkelijk, dat was ook zoo.
EINDE
