AMEGSFOCOTSCHE COUPANT lapansche vlag wappert op haven van Hongkong DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN DE GELDERSCHE VALLEI MISDADIG VOORNEMEN A 'ik* - H f ffey* 4 ifiil <i 7' lv;: 'ri'-i V Minister-president Salazar cnthult den achtergrond van den overval op Portugeesch Timer ABONNEMENTSPRIJS bij vooruitbetaling Per week '0 16 Per 3 maanden '2.05 Per post per kwartaal 3.25 Losse nu minera 10.06 Administratie Telefoon 6289. Giro 86302. Red.: Tel. 6731. Na 5 uur 5137 ADVERTENTIES b*j vooruitbetaling Loss* regclprljs f025 Kleine advert. (..Doelpunten' i Hoogstens 20 woorden o.óf» Elk woord meer 0.05 ZATERDAG 20 DECEMBER 1941 - HOOFDREDACTEUR: NIC. LAMAN, AMSTERDAM. UITG.: N.V. DRUKKERIJ ONNES, v.h. BLANKENBERG Zn. DIRECT.: F. HALEWIJN. 55e JAARG. 8 PAGINA'S. J. P. Coen stichtte het schoone Batavte Generaal Van Oyen zal het vernietigen Wij zullen de vooruitzichten op een overwinning niet al te rooskleurig schilderen, maar mocht het tot een voor Nederlandsch Oosl-Indië on gunstige wending komen, dan zal alles worden vernietigd, wat voor den vijand van belang is. Wij hangen aan Batavia, Bandoeng en Soerabaja, maar wij zijn er op voorbereid, deze steden met dynamiet op te blazen, in geval wij er niet in mochten slagen den vijand te weren. De vijand, die ons land bestreedt, zal hier niets meer aantreffen, dat in militair opzicht een waarde heeft. f bovenstaande. verklaring is afgelegd Bot 1 dqpr den commandant der lucht strijdkrachten in Nederlandsch Oost-Indië, generaal v. Oyen^ den man, over wien de bolsjewistische vernieti gingsgeest is waardig geworden. Reeds eerder hebben wij dergelijke berichten via den Britschen berichten dienst vernomen, doch wij schonken er uiteraard weinig aandacht aan, omdat wij eenvoudig weigerden aan te nemen, dat men in Buitenzorg zóó verdwaasd zou zijn. Helaas hebben wij de Neder- landsch-Indische regeerders nog te hoog aangeslagen! In het Amerikaan- sche tijdschrift „Flying" publiceert ge neraal Van Oyen een artikel, waarin de -bovenaangehaalde vernietïgings-„belof- te" wordt gedaan, zoodat wij aan de juistheid 'van het duistere plan niet meer kunnen twijfelen.' Zoo diep is men in Buitenzorg dus reeds gezonken, dat men het sadistische voorbeeld van de collega's uit het Krem lin wenscht te volgen en zijn kracht zoekt in stompzinnige verwoesting van datgene, wat in drie eeuwen noesten arbeid door het voorgeslacht is opge bouwd. Uit de puinhoopen van het oude Jaka- tra herrees door de hand van onzen Im perium-bouwer Jan Pieterszoon Coen' het wonderschoone Batavia, de bit- tertafelstratceg Van Oyen, dreigt ruim drie honderd jaar later dit grootsche werk. op te blazen, als men den op- marsch van den vijand dien men zélf heeft uitgekozen! niet kan stuiten. Afgezien nog van het feit, dat het in de lucht vliegen van steden absoluut zinloos is wat dit betreft Heeft de Sovjet-Unie ons veel geleerd is dit voornemen op zich zelf reeds misdadig. Misdadig, omdat door een dergelijken maatregel niet de vijand wordt getrof fen, maar in de allereerste plaats de eigen bevolking. Meer dan ergens an ders in de wereld zullen juist in de tro pen de gevolgen van zoo'n waanzinnige daad vreeselijk zijn; men denke in dit verband slechts aan de drinkwatervoor ziening, welke dan als zijnde een „mili tair object" zal worden vernietigd. De verwoestingsplannen van den ge neraal kan men ook niet heldhaftig noemen, integendeel, het werken met dynamiet is goedkoop en laf en volko men in strijd met elk begrip van moed en trouw, welke deugden juist een of ficier moet bézitten. "Wat dit betreft, kan „generaal" Van Oyen zelfs niet in de schaduw staan van den meest eenvou dige onzer kolonialen.,... Do bolsjewistische vernietigingsme- r Duitschland strijdt^ voor Europa HEVIGE GEVECHTEN AAN OOSTELIJK FRONT BRITSCHE KRUISER VERNIETIGD Hoofdkwartier van den Fülirer, 19 Dcc. Het opperbevel der weermacht deelt mede: „Bij het afweren van vijande lijke aanvallen is het op ver scheidene plaatsen van het Ooste lijk front tot hevige gevechten gekomen. De vijand leed zware verliezen. In weerwil van het slechte weer deed de luchtmacht aanvallen op troepenconcentra ties, artilleriestellingen, gepant serde strijdkrachten en ravitail- - leeringswegen van den vijand. In de baai van Kola is een koop vaardijschip van middelbare grootte door bommen zwaar be schadigd. In de Middellandsche Zee liecft een duikboot onder bevel van Kapitiin-Leutnant Driver voor Alexandrië een Britschen kruiser van de Leander-klasse tot zinken gebracht. Een poging van een sterke Brit- sche formatie bommenwerpers en jagers, een haven in het Westelij ke bezette gebied aan te vallen, mislukte gisteren met zware ver liezen voor den vijand. Duitsche jagers en luchtdoelgeschut scho ten twaalf Britschc vliegtuigen neer. waaronder vijf yiermotori- ge bommenwerpers. Eén Duitsch vliegtuig wordt vermist." thode, welke de Nederlandsche regee ring van Buitenzorg zich heeft eigen ge maakt, getuigt van zulk een lage men taliteit, dat wij als Nederlanders o'ns schamen Van Oyen en zijn medeplichti gen tot zonen van ons volk te moeten rekenen. Wij zijn te fatsoenlijk dyna- miet-generaals in onze gemeenschap te dulden, derhalve zullen wij hen uit werpen als de verraders van ons bloed. Inmiddels kunnen wij niet anders dan vurig hopen, dat het misdadige voornemen van de aan Londen en Mos kou onderhoorige regeerders van Ne- derlandsch-Indië niet ten uitvoer wordt gelegd, daar men dan zooals gezegd ernstig moet vreezen voor het lot van onze volksgenooten en de inland- sche bevolking, terwijl wij tevens het nageslacht de schande wenschen te be sparen, dat een van het volle vervreemd gezelschap ons machtig Imperium offer de op het altaar van den Mammon. MET DUITSCHLAND VOOR EEN VRIJ NEDERLAND Amerikaansche presi denten komen half Januari bijeen Volgens berichten uit Washing ton is het begin der conferentie van presidenten te Rio de Janeiro op 15 Januari bepaald. Dë Pan- Amerikaansche Unie is Donder dag onder voorzitterschap van Cordell Huil bijeengekofnen en zal het programma voor de conferen tie vaststellen. Aangenomen wordt, dat dit program geen dis cussie over militaire steunpunten zal bevatten. Op de conferentie zullen twee hoofd punten worden behandeld, waarvan het één maatregelen ter verdediging van het halfrond betreft en het andere maatregelen van economisch en aard en omtrent algemeene samenwerking. Andere punten der agenda hebben be trekking op tegenmaatregelen tegen revolutionnaire elementen en maatrege len, die in de verschillende Ameri kaansche landen genomen zullen wor den ten aanzien van Duitsche, Itali- aansche en Japansche burgers. Wat de samenwerking tusschen de verschillende Amerikaansche landen betreft, zal wellicht worden gepoogd de Iberische landen te nopen tot af stand van iederen export naar "vijan- delijke-' staten. Tevens zal men pogen te bereiken, dat alle landen liun hulpbronnen in liaar geheel ter beschikking zullen stellen en de productie van grondstof fen en andere voortbrengselen uitbrei den, voor zoover deze noodig zijn voor voortzetting van den oorlog door het halfrond, hetgeen vooral geldt voor I-V- Dc Führer ontving Mussert. De leider der N.S.B. werd tezamen net den Rijkscommissaris voor de bezette Nederlandsche gebieden, Rijksminister Dr. Seyss Inquart, en Commissaris-Genoraal Schmidt loor den Führer ontvangen. Tegenwoordig waren ook de Rijksmi nister cn Chef van de Rijkskanselarij, Dr. Lammcrs en de leider van le Partij-kanselarij Rijkslcider Bormann. Dc Führer begroet Mussert; inks Rijkscommissaris Dr. Seyss Inquart, rechts Rijksminister Dr. Lammers. (Hoffmann.) De Secretaris-generaal van liet De partement van Landbouw cn Vissrijcrü maakt bekend, dat de met ,.1 rantsoen havermout" gemerkte bonnen in den vervolge, behalve op het koppen van een rantsoen havermout, Havervlok ken, liaverblpem, havcrg.r!. eardap- pelmeelvlokken of gruttor.r.ieel (ge mengd meel) tevens recht zullen geven op liet koopen van een rantsoen gort gortmout, gortbloem, alle soorten grut- tenmeel, rijstgrics en aardappelta- pioca. SUBSIDIES VOOR WERK- LOOZENKASSEN Aangezien het in het voornemen ligt dat van 1 Januari 1912 af geen subsi die meer zal worden verleend aan ver- eenigingen met werkloozenkr.s. die niet zijn aangesloten bij liet N.V'.V. heeft de Sec*etaris-genepial van het Depar tement van Sociale Zaken een wijziging aangebracht in het Werkloosheidsbe sluit 1917, waarbij bepaald wordt, dat voortaan het recht op subsidie kan worden ingetrokken, wanneer de be langhebbende vereeniging niet is aan gesloten bij een door genoemden Secre taris-generaal erkende vakcentrale. kop r, ijzer, mangaan en lood. ingenomen wordt, dat de kwestie cler marine- en luchtbases in een ge- hei: ie zitting zal worden behandeld. Chilecnsche wenschen Chili stelt o.m. voor het volgende op de rgenda te plaatsen: 1. Inter-Amcri- kaa.ische samenwerking ter bestudee- rir. van de voorwaarden en onderhan delingen voor beëindiging van het con- flic: en 2. Veiligheidsmaatregelen ter be, herming van de Amerikaansche koi ivaarders tegen vijandelijke aan val ?n. I uiador heeft maatregelen voorge ste 1 ter beveiliging van den internen vrf le, de eenheid en de solidariteit var. het continent. Sensationeele verklaringen over motieven en voorwendsels voor Engelsche invasie De Portugeesche Landdag is Vrijdagmiddag in een buitengewone zitting bijeengekomen. Het huis was tot op de laatste plaats bezet. In de diplomaten loge waren de vertegenwoordigers der buitenlandsche mogendheden aanwezig. Voor het paleis waren de patriottische organisaties en ccn duizendkoppige me nigte bijeengestroomd om de rede van den ministerpresident, die door middel van luidsprekers werd uitgezonden, te hooren. Toen dr. Salazar de zaal betrad, werd hij begroet met een eindeloos applaus van den kant van de regeeringsle- den cn afgevaardigden. of van de koloniën door weiben agressor ook, met de wapens in de hand weerstand bieden aan een eventueelen Japanschen aanval op Timor. b. In haar voornemen om weerstand te bieden aanvaardt de regeering niet alleen de Britsche hulp, zij hoopt ook, dat volgens den tekst der bond genootschapsverdragen, Engeland haar bij de verdediging der kolonie ondersteunt; temeer, daar Japan geen reden heeft voor eer. aanval op Portugal en in geval een dusdanige aanval ondernomen mocht worden, dit slechts een gavolg zou kunnen zijn van onze positie als bondgenoot van Engeland of een miudel voor een lateren aanval op posities van het Britsche rijk. c. De regeering acht een gedachtenvas- seling en de bestudeering van een of ander plan van actie gunstig. Voldoening van Britsche en Australische zijde. Op twee December heeft de Britsche regeering met voldoening kennis ge nomen van "ons antwoord en medege deeld dat zij het geval aan de Austra lische regeering had voorgelegd en dat deze het bericht van de houding der Portugeesche regeering eveneens met voldoening had vernomen. Het voor stel werd gedaan dat een Portugeesch officier naar Singapore zou worden gezonden, ten einde daar tezamen met Engelsche en Australische vertegen woordigers te beraadslagen ever ed bijzonderheden, waartoe het opperbe vel in Oost-Azië moest overgaan. Bo vendien achtte men het doelmatig, dat een vertegenwoordiger der Neder- landsch-Indische regeering zou deel nemen aan de beraadslagingen, in ge val de Portugeesche regeering zich daarmede accoord verklaarde. Op vijf December kreeg de ambas sadeur van Portugal in Londen de vol macht mede te dcclen, dat de Portu geesche regeering er gcenMjezwnar te gen had een officier naar Sin gapore te zenden om „met de verte genwoordigers van het Britsche op perbevel de kwestie te bespreken van de verdediging van Timor in geval van een Japanschen aanval op die kolonie" REDE VAN DEN PREMIER In zijn rede verklaarde Salazar dat hij een uiteenzetting wilde geven van de feiten. Woensdagochtend, zoo verklaarde hij, is een troepen macht naar het schijnt Austra liërs en onder Britsclv bevel staan de Nederlandsch-Indische strijd krachten in Dili geland op Por tugeesch Timor om den voorgewen den reden, de kolonie te zullen be schermen tegen een voor den deur staanden Japanschen aanval. Stilzwijgend passeer ik de campagne aldus Salazar die voor eenige we ken in een zeker deel van de wereld pers is ingezet ten aanzien van Timor en de bezorgdheid betreffende de Por tugeesche koloniale politiek, een cam pagne, die schommelt tusschen geinte- resseerdheid en belachelijkheid en waarin eischen betreffende niet ver leende monopolies en de schrik voor de Japansche „infiltratie", die bestaat uit veertjen Japansche onderdanen, een rol speelden. Drie vragen van Foreign Office. Op 14 November stelde het Foreign Office de Portugeesche regeering de volgende drie vragen: a. Welke houding neemt Portugal aan in geval van een Japanschen aanval op Timor? b. Is de Portugeesche regeering'bereid onder deze vooronderstelling de Britsche hulp tc aanvaarden? c. Zoo ja, zou het niet gunstig zijn een plan uit te werken voor een ge meenschappelijke actie? Het was onze overtuiging, zo<> ging Salazar voort, dat een Japansche aan val op de Portugeesche bezitting Timor als onwaarschijnlijk moest worden be schouwd niet alleen omdat onze vriend schappelijke betrekkingen met hfet Ja pansche rijk dit in den weg standen, maar ook, omdat daarvoor geen strate gische motieven aanwezig waren. Om Australië aan te vallen had Japan Por tugeesch Timor niet noodig. In ieder ge val, ten einde alle eventuaiueiten te voorkomen en gezien de Engelsche al liantie. draalde de regeering niet - het volgende antwoord te geven. Ons antwoord, a. De Portugeesche regecmg zou evenals bij welken anderen aanval ook op gebieden van het moederland Wat den Nederlandsch-Indische verte genwoordiger betrof, leek het ons niet raadzaam, dat een dergelijk officier zou deelnemen aan onze besprekingen aangezien de tegenwoordige alliantie tusschen het Britsche rijk en de Ne derlandsche instanties in Londen, geen betrekking heeft op Portugal. De Por tugeesche officier kreeg echter instruc ties om zich in verbinding te stellen met den vertegenwoordiger van Ne- derlandsch-Indië cn met hem de even tualiteiten tc bespreken, die betrekking konden hebben op het Nederlandsche deel van Timor en de daaruit voort vloeiende gevolgen voor Portugeesch Timor. Ned. Indië en Australië bieden hulp aan. Op acht December sprak een ver tegenwoordiger van Nederlandsch- Indië jegens de Portugeesche re geering over haar besluit zijn er kentelijkheid uit. Tegelijkertijd vroeg hij of de Portugeesche regeering bereid was in geval van een aanval op Portu geesch Timor de hulp te aanvaar den van Ned.-Indische cn'Austra lische troepen, die op het Neder landsche deel van het eiland wa ren geconcentreerd. Deze vraag kon niet terstond beant woord worden aangezien zij in de eer ste plaats vooruit liep op de onder handelingen, die zouden gaan begin nen in Singapore en ten tweede om dat men niet wist, of de door de Brit sche regeering toegezegde hulp ten uitvoer zou worden gelegd door die dan wel door andere troepen. De hy pothese aannemende, dat bij een te snellen aanval de besprekingen in Sin gapore niet meer tot stand zouden ko- r. en, zouden besprekingen met de lo cale autoriteiten noodzakelijk zijn ge worden. Wij hadden het voornemen deze hulp te aanvaarden in geval bij een plotse] ingen aanval het verkrijgen van een andere Engelsche hulp niet meer mogelijk zou zijn geweest. De Engelsche regeering werd in kennis gesteld van deze stappen en van de houding der Portugeesche regeering. De Engelsche regcering was niet op de hoogte van de Ned.-Indische stap pen. De Engelsche regeering had waar deering voor de houding der Portu geesche regeering cn erkende de mo gelijkheid, dat in geval van een plot- selingen aanval op Timor, verdere Britsche strijdkrachten uit Oost-Azië riet zouden kunnen worden ontboden. De Engelsche regeering bood nu de Portugeesche regeering, gezien haar plichten als bondgenoot, de hulp aan van Ncd.-Indische en Australische troepen, die op het Nederlandsche deel van het eiland Timor waren geconcen treerd. (Zlc voor vervolg pig. 7). HET EILAND PENANG VOLKOMEN AFGESNEDEN Provincie Wellesley op Malakka bezet Op de haven van Hongkong wappert de^apansche vlag, zoo meldde Domei gisterenavond uit Kauloen. De Japan sche landingstroepen zijn op het oogen- blik bezig den laatstcn Britschen tegen stand tc breken. Het lot van Hongkong is hiermede bezegeld en naar Domei constateert is dc definitieve bezetting van het eiland nog slechts een kwestie van korten tijd. De woordvoerder der Japansche re geering, Hori, heeft in de persconferen tie te Tokio in een commentaar op het bericht, dat troepen van Tsjoengking in den rug van Hongkong zijn geconcen treerd verklaard, dat het waar schijnt te zijn, dat ongeveer tien divisies Chi- ncesche troepen in het Noorden en Westen van Kanton geconcentreerd zijn, en voorts ook eenige duizenden ongeregelde communisten cn bandieten in het Noorden van Hongkong. Niets duidt er evenwel op, dat deze troepen terstond een actie zouden beginnen. In de vermelde gebieden is de orde volko men bevredigend. Malakka. De gevechten in het Noorden van Malakka verloopen buitengewoon gun stig voor de Japanners. De Japansche troepen hebben het geheele sultanaat Kedah en de provincie Wellesley bezet cn oefenen de controle uit over het ge heele Noordwestelijke deel van Malak ka en over een kuststrook van 160 kilo meter aan den Indischcn Oceaan. Het eiland Penang is volkomen afgesneden. De Japanners staan vier mijl van de ha ven Penang verwijderd. De gevechten ontwikkeléh zich thans vooral in de provincie Perak. De Japanners, die de rivier de Kriam zijn overgestoken, drin gen steeds verder in Zuidelijke richting door naar Ipoli, dat op het oogenblik hevige luchtaanvallen te verduren heeft. Bij Ipoh hebben de Japanners een derde van den weg van de Thai- landsche grens naar Singapore afge legd. In Pcrak wordt melding gemaakt van gevechten in de buurt van Srik halfweg den Indischen Oceaan en Ka- lantan. Blijkbaar probeeren de Japan ners zich te vereenigen met de strijd krachten, die van Kotabahroe uit op trekken, hoewel als gevolg van de met dicht oerwoud begroeide bergen groote terreinmoeilijkheden overwonnen moe ten worden. Talrijke vluchtelingen uit het Noorden stroomen naar Singapore. De Philippijnen. Uit Manilla wordt gemeld, dat meer dan dertig Japansche vliegtuigen Don derdag anderhalf uur lang Uo-Uo op Panay (Philippijnen) hebben gebom bardeerd, waarbij verscheiden installa ties in brand geraakten. Japansche vliegtuigen zouden, vof- gens berichten, welke te Tokio via Bangkok uit Australië zijn ontvan gen, voor den eersten keer boven de Bismarck-eilanden ten Noorden van Nieuw-Guinea zijn verschenen. Een bevestiging van deze berichten is nog niet ontvangen. SINGAPORE'S LOT REEDS BEZEGELD De woordvoerder van het Japan sche leger heeft verklaard, dat met de vernietiging van de Britsche luchtmacht op Malakka reeds dade lijk bij den aanvang van dc ge vechtshandelingen ooit Singapore's lot bezegeld was en cat de val van die plaats nog slechts een kwestie van» tijd was. SINGAPORE OF DE PHILIPPIJNEN? De Amerikaansche radiospreker, Svrin, heeft voor den New Yorkschen omroep gezegd: Aangeduid is, d%t men wellicht de beslissing zal moeten nemen om óf Singapore, óf dc Pilippijr.cn te redden. Wanneer een van beide wordt opgeof ferd, is het wellicht mogelijk het ander te behouden. De vraag is nu, wat be langrijker is. Ook een Engelsche radio spreker heeft de bange vraag gesteld: Do P.'ii?ippij,i""T of Singapore? Uiter aard verklaarde hij, dat Singapore be langrijker is, want wanneer Singapore valt, verkeert Indië in het grootste ge vaar. Misschien echter zullen de Japan ners spoedig, dank zij hun superioriteit, de beslissing nemen: Singapore én de Philippijnen voor Japan. EGYPTE BREEKT MET HONGARIJE De zaakgelastigde van de konink lijk-Egyptische regeering heeft op achttien December een bezoek ge bracht aan het koninklijk-Hor. gaur- sche ministerie van Builenlandsche Zaken en aangekondigd, dat de konink- lijk-Egvptischc regeoring op vijftien December besloten heeft, de diploma- tieke betrekkingen met de koninklijk- Hongaarsche regcering te verbreken. BOODSCHAP VAN TOGO AAN ARGENTINIë, BRAZILIë, PERU EN CHILI Het Japansche departement van Bui tenlandsche Zaken deelt mede. dat Japansche minister van Buitenland sche Zaken. Togo, boodschapten ge zonden heeft aan de ministers van Bui tenlandsche Z3ken van de vier neutmie Zuidamerikaansche landen Argentinië, Brazilië, Chili en'Peru. waarin hij cate gorisch de beschuldiging van de En- gelsch-Amerikaansrhe propaganda te genspreekt, volgens welke Japan voor nemens zou koesteren ten aanzien van de Zuidamerikaansche landen. Dc wer kelijke bedoelingen van Japan in dezen - oorlog zijn, zoo vervol ?t de boodschap om de Engelsch-Amerikaansche invloe den weg te nomen die de drijfveer ge weest zijn voor de verstoring van de stabiliteit in Oost-Azië, om het bestaan en de veiligheid van Japan te verzeke ren en tevens om de stabiliteit en wel vaart in Oost-Azie tot stand te bren gen en een bijdrage te leveren tot den wereldvrede. JAPANSCH COMITó VOOR SCHEEPVAARTAANGELKG EN HEDEN OPGERICHT Officieel wordt bekend gemaakt, dat vice-admiraal Kiyosji Hara, de vroege re chef v&i het marine-arsenaal te Sa- sebo, benoemd is tot voorzitter van het comité voor schccpvaartaar.gclegcnhc- den, dat gisteren is opgericht. Dit co mité heeft tot taak de uitsluitende con trole te oefenen over aangelegenheden in zake de scheepvaart gedurende den oorlog. DE VERDUISTERING Verplicht te verduisteren 20 Dec. 17.23 tot 21 Dcc. 9.48 u. 21 Dcc. 17.23 tot 22 Dec. 9.48 u. Maan 21 Dcc. 11.52, onder 21 Dcc. 21.37 22 Dcc. 12.25, onder 22 Dcc. 22.49

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1941 | | pagina 1