De jeugdherbergbeweging vroeger
PAUL KRÜGER
de vrijheidsheld van Transvaal
H°
DE
AMERSFOORTSCHE COURANT MAANDAG 13 JULI 1942
Haar wieg stond in de Duitsche landen
Toen men in 1929 de Ncdcrland-
schc Jeugdherberg Centrale op
richtte en hier de eerste Jeugdher
bergen geopend werden, geschiedde
dit onder invloed van liet Duitsche
voorbeeld. In Duitschland was het
jeugdherbergwerk reeds sterk ont
wikkeld en talrijke Nedcrlandsche
jongeren hadden daar met de jeugd
herbergen kennis gemaakt.
Dat de wieg vnn de jeugdherbergbewe-
ging ln de Duitsche landen gestaan heeft,
is geen toeval: Juist daar is hot wandelen,
het trekken, zooals wij het noemen, immers
tot een volksgewoonte geworden. Ridders,
gezellen en „Wander"studenten waren de
trekkers van de middeleeuwen en de rond
reizende Jonge ambachtslieden, die hun
leertijd bij verschillende meesters moesten
doorbrengen, heeft men tot ln den moder
nen tijd toe gekend. Honderden Duitsche
„Wander"liedje8, die ook fcun weg naar
ons land gevonden hebben, danken hun
ontstaan aan het trekken van ridders, stu
denten en gezellen.
Het voorbeeld v
De dertigjarige oorlog heeft ook op liet
reizen c-n trekken een verlammendcn in
vloed gehad, maar in de negentiende eeuw
komt hei-wandelen, vooral door het moedi
ge voorbeeld en de onvermoeide propagan
da van ..Turmvater" Jahn weer tol nieuw
leven. Merkwaardig is. dat deze beweging
voornamelijk van scholen uitging. Een Ber-
lijnsche school trok reeds van 1868 af regel
matig niet. dc leerlingen naar builen. ge\yol-
dïge afstanden werden te voet afgelegd,
waarbij leerlingen en onderwijzers een
uiterst sober leven leidden, getrouw aan de
idealen van Jahn. Dagmurschcn van 45 km.
waxen normaal in dien tijd waarbij men
moet bedenken, dat tochten door wouden
en over bergen heel wat vermoeiender zijn
dan wandelingen door het overwegend vlak
ke Nederlandsche landschap Hoezeer het
reizen van schoolklassen zich in de alge-
hccle belangstelling mocht verheugen, blijkt
wel hieruit, dat In 1882 de Duitsche spoor
wegen den militairen vervoerprijs van één
pfennig per km. berekenden voor groepen
scholieren ,die op trektocht waren.
In on2en tijd wordt veel gesproken over
heemkunde en er zijn er. die daarin een of
andere nieuwlichterij zien. Hoe vertrouwd
doet het dan aan, indien wy van de hand
van Ch. G Salzinann, den grooten natuur
vriend en onder wijshervormer, die van 1744
tot 1811 leefde, dc volgende regels lezen: Ik
verlang heusch niet. dat kinderen Frank
rijk. Italic, Nederland of Zwitserland zullen
bereizen, of zelfs maar heel Duitschland
ztillcn doortrekken. Ik wil alleen maar, dat
ze de omgeving van hun woonplaats leeren
kennen binnen een straal van tien mijl dat
ze zich vertrouwd maken met het land
schap, net de rivieren en bergen, de wouden
en dorpen, met de wijze, waarop het land
bewerkt wordt en met de levensgewoonten
der menschen Zonder deze kleine trektoch
ten zie ik niet in. noe het mogelijk is, kin
deren een behoorlijk begrip van de aard
rijkskunde bij te brengen.
Behoefte aan ovcrnachtings-
Voor de onderwijzers en leeraren, die er
met hun leerlingen op uit trokken, was het
steeds een moeilijk vraagstuk waar zij hun
rroep voor den nacht zouden onderbrengen.
Vaak werd op goed geluk de wandeling aan
vaard. in de hoop, tegen den avond een
De Huisvlijttentoonstelling
van Vreugde en Arbeid
Morgen zullen de deuren van de
Catharijnesingel 62 te4 Utrecht worden ge
opend voor de groote Hutsvlijttentoonstel-
luig van ..Vreugde en Arbeid'', welke van
Dinsdag 14 tot en met Zondag 26 Juli a.s.
gehouden zal worden.
Morgen zal deze tentoonstelling officieel
door den burgemeester van Utrecht worden
geopend, waarna dagelijks van twee tot
vijf uur en van zeven tot negen uur de ten
toonstelling voor het publiek geopend zal
zijn.
Vreugde en Arbeid heeft ons thans om
trent deze tentoonstelling eenige bijzonder
heden medegedeeld.
In de eerste plaals wel hot verheugende
feit, dat deze tentoonstelling, in alle op
zichten een groot succes belooft te worden.
Meer dan tweeduizend werkstukjes wer
den door de Utrechtsche schooljeugd ver
vaardigd en Ingeleverd en ook een aantal
volwassenen hehhen van hun knutsellief-
hehberij blijk gegeven en zijn vaak met
meer dan fraaie werkstukjes voor den dag
gekomen.
Zoowel het aantal als de kwaliteit der in
zendingen hebben r.'le verwachtingen vei
overtroffen, en het zal dan ook een wel ver
zorgde tentoonstelling worden.
Een alleraardigst idee is ook de opstel
wedstrijd, welke aan deze tentoonstelling
zal worden verbonden.
Iedere jongen of meisje, dat de tentoon
stelling bezoekt zal daarovct een opstel
kunnen maken cn dit aan het bureau van
het N.AF. Mnllehann 14, of het Plaatselijk
kantoor Vreeburg 10 kunnen inleveren
terwijl dc inlevering nok nog kan geschie
den aan de HBS. Calharijnesingcl 62 te
Utrecht, gedurende den tijd dat de tentoon
stelling wordt gehouden.
Voor de hoste opstellen worden fraaie
prijzen beschikbaar gesteld Voor de inge
zonden werkstukjes werd een groot aantal
prijzen beschikbaar gesteld, zoodat dus de
inzenders niet alleen aardige knutselwerk
jes hebben vervaardigd, dnrh bovendien
nee kans hebben op een mooien prijs.
Wij kunnen een ieder, groot of klein, ten
zeerste aanraden in den loop der volgende
weken deze tentoonstelling te bezoeken,
vooral omdat de toegangsprijs voor kinde
ren slechts twee cent en voor volwassenen
een dubbeltje bedraagt.
schuur of hooizolder te vinden, of wel een
dorpsherberg, waar een legerstede gespreid
kon worden. Dit kon natuurlijk op den duur
niet bevredigen, cr ontstond hoe langer hoe
meer behoefte aan vaste overnachtingsgele-
genheden voor de jeugdige wandelaars." Het
was de Sudeten Duitschcr Gul do Rotter, die
oen oplossing aan de hand deed om in dc-ze
behoefte te voorzien. In 1884 richtte hij in
Bohcmen, zijn geboorteland, de eerste
..scholieren- en studenten herbergen" op.
Dit initiatief vond een onverwacht groote
navolging. Bestonden er reeds 103 van deze
herbergen in Sudetenland, terwijl de jeugd
herberggedachte ook in het eigenlijke
Duitschland grooten aanhang vond.
De „Wandervogcl" beweging.
In dien tijd ontstaat ook de „Wander-
vogel" beweging. Door de Duitsche jeugd
gaat een golf van geestdrift voor het na
tuurleven en met het toenemende trekken
stijgt ook de behoefte aan jeugdherbergen.
Waren deze herbergen dus aanvankelijk be
doeld voor groepen scholieren en studenten,
al spoedig maken ook dc jeugdige handar
beiders cn kantoorbedienden cr een dsnk-
baar gebruik van.
Overal in Duitschland ontstonden dc plaat
selijke jeugdherbergvereenigingen, terwijl
de jeugdherbergen, nl konden ze clan ook
geenszins alle dc toets der kri'iek door
staan. als paddestoelen uil den grond scho
ten. Op initiatief van den lccraar Richard
Schirrmann, die met den fabrikant MUnkcr
in Westfnlen de eerste jeugdherbergen had
opgericht, sloten zich na den oorlog de ver
schillende .ieugdherbcrEorgonlsatics aan
een tot het Reithsverband Für Deutsche
Jugcndherbergc-n. Naar het voorbeeld van
deze federatie werd dan ook >n 1C'.?9 de Ne
derlandsche Jeugdherberg Centrale opge
richt.
De stichter dor Jeugdherbergbcweging,
de fabrikant Guido Rotter, kon op 78 jari
gen leeftijd nog het genoegen- smaken, een
bezoek te brengen aan de naar hem ge
noemde schitterend gelegen Jeugdherberg
in het Reuzengebergte. Eerst na dc sluiting
van het Sudetenland bij het Rijk. kon hij de
reis daarheen aanvaarden. Bij die gelegen
heid werd hem het cere Iidmaatschao van
de Jeugdherbergorganisatie aangeboden.
Dat was de kroon op het werk v»n dezen
grijzen voorvechter der jeugdherbergbewe
ging.
De aardappe'enverbouw
wordt sterk uitgebreid
SCHEUREN, VERPLEGEN VAN
GEWAS EN OOGSTEN GRATIS
liet is van de grootste bctcekenis,
dat de oppervlakte, bouwland opnieuw
wordt uitgebreid en een groote opper
vlakte grasland wordt gescheurd, voor
al ook op niet te grooten afstand van
stedeij en andere bevolkingscentra. Ve
le landbouwers, die wel over geschik-
ten grond beschikken zijn echter niet
in de gelegenheid om dit werk zelf te
verrichten, aangezien de noodige paar
den, werktuigen cn de noodzakelijke
ervaring hun ontbreken. Vooral moet
hierbij worden gedacht aan de streken,
v/aar mn vrijwel uitsluitend veehou
derij beoefept en waar akkerbouw en
in het bijzonder aardappclverbouw min
der bekend-zijn.
Evenals het vorig jaar ligt het in de
bedoeling van de Overheid om in de
provincies Utrecht en Noord- cn Zuid-
Holland dc gelegenheid open te stellen
een gedeelte van hun land te doen
scheuren en wel door de gcliccle ex
ploitatie met inbegrip van het scheuren
het verplegen en het oogsten van de
producten te laten verrichten door het
bureau Aardappelverbouw. Als vergoe
ding voor het beschikbaar stellen van
den grond zal 500.per H.A. inclu
sief de scheurpremie worden verstrekt,
terwijl de landbouwer geen verdere
kosten zal hebben. In uitzonderingsge
vallen kan voor zeer goede kleigronden
een vergoeding tot 600.worden ge
geven.
Door het bureau Aardappelverbouw
zal worden nagegaan, welke perceelen
aanvaard kunnen worden, zonder dat
hierop beroep mogelijk is. In de eerste
plaats komen in aanmerking perceelen
grasland, welke geschikt zijn tot scheu
ren en verder gelegen zijn naby bevol
kingscentra cn verder die, gelegen op
niet te grooten afstand van verkeers
wegen en waterwegen.
Opgave is mogelijk vóór 20 Augustus
a.s. bij het bureau Aardappelverbouw,
Oranjestraat 9, Arnhem. Voor nadere
bijzonderheden wordt verwezen r.__.
de desbetreffende provinciale publica
tie.
ONVERWOESTBAAR
Onverwoestbaar Js hot vertrouwen, dn'
dappere strUdrro ln hot Oosten hobben in
den afloop van den stryd. Dank zij dit
verwoestbare vertrouwen zijn zij in s
enorme prestaties te leveren, te strijden te
gen het bolsjewisme onder do moeilijkste
omstandigheden, successen to 'behalen
Mn nog nimmer ln de geschiedenis .behaald
zijn. Onverwoestbaar |.s het vertrouwen
deze mannen, groot zijn de offers, welke zij
brengen. Maar groot moe*, ook onze dankbaar
heid zijn en niets mag onn te veel zijn. deze
dankbaarheid voor zooveel moed en offerzin,
to toonen. Vandaar dat wy u telkens weer
opwekken ons Verzorgingsfonds to steunen,
want wy kunnen niet genoeg pakketten
aan ouzo frontstrijders zenden. Stort dut
een flinke btyUaee op giro 472100 t.n. Ver
zorgingsfond» VrlJwl!!lger<-LegIocn Neder
land. Koninginnegracht 22 to 's Grnvenhage.
SPORTNIEUWS
Nationale Zwemwedstrijden
IN PESIE'S BAD
Do minder gunstige weersgesteldheid was
geen beletsel de vastgestelde nationale
zwemwedstrijden van A.Z, en PC. doorgang
to doen vinden en het was Zondagmiddag
ln Pesle'a Bad gezellig druk.
..Heï minder gunstige zwemweer nemen
wij sportmenschen op den koop toe", eelde
do Ncderlandscho zwemmoeder, mevr. Trle-
bels-Koem cn zy gaf zelf het goede voor
beeld door. ondanks haar hoogen leeftyd uit
Den Haag over te komen om, nadat zy cenl-
go Jaren verstek had laten gaan. deze wed
strijden by te wonen.
A.Z. cn P.C.'s voorzitter, do heer S. D.
v. Doodeweerd. heette ln zijn openingswoord
mevr. Trlebels-Koens harteiyk welkom, als
mede den heer P Kolder, oud-voorzitter van
A.Z, en P.C., die uit Heemstede was over
gekomen. Hij dankte den voorzitter van den
Ned. Zwembond, den heer Jan de Vries, voor
zUn welwillendheid ala voorzitter kamprech
ter te willen fungeeren.
Do wedstrijden hadden een vlot verloop
Eer groot aantal zwemmers en zwemsten-
heeft de koudo temperatuur niet willen
trotseeren en bleef weg. Onder hen bevond
zich ook Jople Waalberg van A.D.Z.
Mej. M. van Dyk van A.D.Z. won ook dit
maal het numptcr 3x50 M. wisselslag per-
sooniyk dames en legde voor do tweede ach
tereenvolgende maal bcslng op den voor dit
nummer beschikbaar gesteldon wlsaelbeker.
waarmede dezo definitief ln haar bezit
kwbm.
Do zwemclub ..Rotterdam" met de dame s
D. Kerkmeester, H. v. Veen. J. Looganrds, L
Tromp en A. Creveld legde beslag op de
tweede plnata 5 x 50 M. borstcrawl estafette
'dame:.
Hoewel de spanning dezen middag niet
groot was, waren wy toch getuige van een
spaunendo raco tusschen S. Molenaar van
het IJ en Scheffer van D J.K. op do 100 M,
borstcrawl heeren, welke door eerstgenoem-
do werd gewonnen ln 1 min. 3.6 sec. Door
dat Joplo Waalberg niet aanwezig was won
Wllly Haverlach van Robben uit Hilversum
do 100 M. schoolslag dames vóór D. Michcls
van U.Z C. Van de Amersfoortsche deelne-
WU de goede prestaties van
J. Rühl van A Z. en PC. en W. Dekkers van
Neptunus. die ln de 3x50 M. wisselslag per-
sooniyk heeren resp als no. 3 en 3 eindig
den achter P. Rulmschotel van H.Z. en PC.
uit Den Hliag.
A.Z. en PC. I eindigde als no. 2 ln de
5x50 M. borstcrawl estafette heeren en Nep
tunus I legde beslag op den derden prijs ln
het nummer 3x50 M. wisselslag estafette
heeTcn. Goede prestaties.
Mevr. Trlebels-Koens spreekt.
Mevr. Trlebels-Koens sprak een propagan
distisch woord voor do zwemsport. Zij had
vernomen, dat ligt den laatstcn tijd niet
zoo goed gaat ln Pesle'a Bad. Daaraan moet
een eind komen. ..Wij moeten blijven zwem
men!" riep zy uit, en den moed niet laten
zakken. Het gaat by de zwemsport welke
zy do mooiste sport, noemde om do volks-
velllgheld cn de volksgezondheid.
Als antwoord op dit enthousiaste propa-
gandawoord weerklonk een hSrtelIJk applaus
voor moeder Trlebela.
Do uitslagen lulden:
100 M, rugslag heeren: 1. J. de Groot, IJ.
1 min. 1.8 sec.; 2. J. C. Scheffer. D.J K
1 min. 13.7 sec 3. H. van Laar. IJ, 1 min.
23.4 sec.
100 M. rugslag dames: 1. Iet van Fegge-
len. Meeuwen, 1 min. 18.4 sec.: 2. O. Gal-
llard, A.D.Z., 1 min. 10.4 sec.; 3. D. Kaan,
A D Z 1 min. 27 0 sec.
100 M. schoolslag heeren: 1. W. Vogel
zang. H Z P.O.. 1 min. 19 4 sec.: M. Brok
W.Z.C., 1 min 22 sec.: R. van Feggelen.
Meeuwen, 1 min. 24.2 sec.
100 M. schoolslag dames: 1. W. Haverlag,
Robben. 1 min. 25 sec.; 2. D. Mlchels. U.ZC.,
1 min. 27.0 sec.; N. van Vliet, Robben,. 1 min.
28.7 sec.
100 M. borstcrawl heeren: 1. S. Molenaar.
IJ. 1 min. 3 6 sec.: 2 J. C. Scheffer. D.J.K
1 min. 6 sec.: 3. J. Keiler, Robben, 1 min.
7 sec.
100 M. borstcrawl dames: 1. B. van Schalk,
Meeuwen. 1 min, 9 sec.: 2. Th. Snoeks,
A.D.Z., 1 mllf. 14.7 sec.; 3. T. Burggraaf, IJ,
1 min. 15 5 sec.
3 maal 50 M. wisselslag pers. heeren
1. P. Rujmschotel. H.Z.P.C.. 2 min. 3.1 sec
2. J. H. W. Rühl. A.Z. en P C.. 2 min. 5 sec
3. W. Dekkers. Neptunus, 2 min. 12.4 sec.
3 maal 50 M. wisselslag pers. dames; 1. M,
van Dijk. HJD.Z.. 2 min. 12 4 Bec.: 2 D .Ml
chels. UZ C-. 2 min. 15 sec.; 3. W. Haverlag.
Robben, 3 min. 15.7 sec.
3 maal 50 M. wisselslag estafette heeren:
1. H.Z.P.C. 1, Den Haag. 1 min. 31.6 sec.;
2. IJ, Amsterdam. 1 min. 40.4 sec.; 3. Neptu
nus. Amersfoort. 1 min. 47.8 sec.
4 maal 50 M. schoolslag estafette dames:
1. O.D.Z.. Rotterdam. 3 min. 45.1 sec.; 2
Robben. Hilversum. 2 min. 50.4 sec.; 3
Meèuwen, Amsterdam. 2 min. 51.1 sec.
5 maal 60 M. borstcrawl estafette heeren:
1. H.Z.P.C Den Hang, 2 min. 33 4 sec.; 2
A-Z, en P.C., Amersfoort. 2 min. 39 2 sec
3. IJ. Amsterdam. 2 min. 31.1 sec.
5 maal 50 M. borstcrawl estafette dames1
1. Meeuwen. Amsterdam. 3 min. 54.8 sec.;
2. Rotterdam, 2 min. 55 sec.; 3. A.D.Z,, Am
sterdam. 2 min. 56.2 sec.
WATERPOLO
A.Z. EN P.C. KRIJGT EEN LESJE
Tot slot viin do nationale wedstrijden had
gistermiddag ln Pesle's Bad do competitie
wedstrijd plaats tusschen A.Z. en P.C. I en
Meeuwen I. welko door de Amsterdammers
met 7I werd gewonnen.
Onze stadgenooten hebben ln dezo ont
moeting een lesje ontvangen ln waterpolo-
technlek. Do Amsterdammers namen het
kalm op cn waren vooral ln het plaatsen
onze stadgenooten de baas. Dat er niet
meer doelpunten door Meeuwen gemaakt zyn
Is mede te danken aan het uitstekende doel-
verdedlgen van den A.Z. en P.C.-doelman
J. Pesle, die vooral na de rust, toen de Am
sterdammers beduidend sterker waren, ver
scheidene schoten heeft gekeerd. Het wilde
by A.Z. en PC, ln 't geheel niet vlotten en
vooral het plaatsen Het veel te wenschen
Reeds spoedig na het begin had Meeu
wen de leiding. Even kreeg A.Z. cn P.C.
eenlg overwicht en een goede doorklagbal
van Mosterd had beter lot verdiend. Met een
schot van verren, afstand scoorde een der
Mccuwenspelers het tweede doelpunt en met
een fraalen doorslag bracht do Amsterdem-
scho middenvoor den stand op 30. Uit een
viyen worp plaatsto Mosterd den bal naar
Weijschctle en deze scoorde het eenlgo A.Z.
en P.C. doelpilnt, stand met rust 1—3
In da tweede helft kwam A Z. en P.C. er
zoo goed als niet meer aan to pas Het was
een strijd tusschen do Amsterdamscho voor
hoedt* cn Amersfoortsche achterhoede en
aan do vier doelpunten, die Meeuwen scoor-
do had doelman Pesle geen schuld. Vermel
den wij nog. dal Weyschedé een fraaie kans
•tot scoren miste toen hij een vryen worp
mocht nemen. Meeuwen won op verdiende
wijze met 71.
HEDEN herdenken wij den dag, waarop voor achtendertig joar de presi
dent van Transvaal, Stephanus Johannes Paulas Krüger, in den ouder
dom van 79 jaren voorgoed de oogen sloot.
„Oom Paul" zooals hij in der. volksmond werd genoemd werd
in 1825 te Vaalbank geboren en verliet met zijn ouders in 1835 de Kaap
kolonie. De familie Krüger had zich aangesloten bij de Boeren, die het Brit-
sche roof-bewind ontvluchtten om elders de vrijheid te zoeken.
Het is bekend, dat de jonge Paul een zeir schrandere knaap was; reeds
op zestien jarigen leeftijd werd hij adjudant van een veldkomet en in den
loop der jaren klimt hij op in rang en zien wij hem in 1867 als commandant-
generaal. Tien jaar later toen Shepstone de Transvaal annexeerde vin
den wij Krüger als vice-president van Transvaal. Het laat zich begrijpen, dat
deze Boer zich niet zonder meer kon nèc-rleggen bij de Britsche handelwijze;
hij protesteert fel te Londen in de jar
lijkheid te herkrijgen. Het is haast on
bezoek aan de Engelsche hoofdstad te
niet meer los
Hiermede ontstond het verzet tegen
het gehate Albion en korte jaren daar
na brak de vrijheidsoorlog uit, waaruit
de Boeren als' overwinnaars terugkeer
den. Krüger wordt dan in 1888 en ook
in latere jaren tot president gekozen
en het is zijn groote verdienste, dat hij
het verdeelde volk heeft samengebracht
lot een ware éénheid. Zij krachtige lei
ding heeft als het ware een ommekeer
tCflWeeg gebracht in ieder opzicht.
Talrijke technische verbeteringen on
der Krügers bewind getroffen, hiel
pen mede Transvaal.welvarend te ma
ken en de armoede verdween ziendcr-
oogen. Zelfs moest op .den duur de wel
vaart plaats maken voor rijkdom! Vele
goudmijnen werden gevonden en ont
sloten en juist .dit was de oorzaak van
do komende ellende-jaren voor het dap
pere Boeren-Volk. Want wanneer het
edele Groot-Brittannië ergens goud be
speurt, zendt het zijn missionarissen,
die naast Bijbels ook geweren uitdee-
lcn. Zoo ook hier. Transvaal werd voor
het roofzuchtige eilandenrijk het be
loofde rijk en een ware vloedgolf van
gelukzoekers kwam over het oude Boe
renland. Voor het meerendeel waren
deze goudkoorlslijders naast Britten, En
gelsche Joden, die zich in Johannesburg
blijvend vestigden. De Boer duldde ech
ter geen brutale indringers in zijn land
en ernstige spanningen in het welva
rende Transvaal waren het gevolg.
PAUL KRÜGER zag het oorlogsspook
reeds grijnzen en stelde alles in
het werk om den vrede te behou
den. Maar Engeland wilde geen verzoe
ning, doch het gele metaal, dus Trans
vaal zélf. De aldus aan Transvaal op
gedrongen oorlog kwam dan ook in Oc
tober van het jaar' 1899, nadat alle
vredespogingen van Krüger door het
beschaafde Engeland waren getorpe
deerd.
„Oom Paul" een goed en waar
staatsman was echter voorbereid; hij
kende den trouweloozen Brit en zijn
roof- en moordzucht. Daarom had hij
tevoren een bondgenootschap met, den
Oranje-Vrijstaat gesloten.
De strijd der dappere Boeren verliep
in don aanvang gunstig, doch in het
jaar der eeuwwisseling keerde de kans.
Tegen de ploertigheid van den En-
7 en '78 en poogt de onafhanke-
odig te zeggen, dat het persoonlijke
rgeefsch wasde Brit liet zijn buit
gelschman was de eerlijke Boer niet op
gewassen, ondanks zijn uitstekende ge
neraals en zijn goeden leidsman Krü
ger. Deze Britsche oorlog was gericht
tegen weerlooze vrouwen, grijsaards en
kinderen. Daartegen kon Krüger niet
op.
Hel Britsche leger bestond niet uit
soldaten, doch uit roovers en schenders,
die zich niet ontzagen de meest een
voudige begrippen van beschaving en
menschelijkheid te verkrachten. In nog
geen drie jaar tijd hebben die blanke
wilden het'toen klaargespeeld het Zuid-
Afrikaansche land in een woestenij te
herschapen. Een Britsche officier
schreef in zijn dagboek het volgende
neer;
„Het platbranden der boerderijen
gaat voort en onze weg door het land
is gekenmerkt door een rookzuil bij dag
en een vuurzuil bij nacht. Wij verbran
den gewoonlijk zes tot twaalf boerde
rijen per dag, méér zijn er in deze
spaarzaam bewoonde streek niet."
De Boerengeneraal De la Rey schreef
in een zijner opstellen:
.,A1 ons vee is weggenomen; waar de
Bril het niet kon wegvoeren dreef hij
het bij duizenden stuks tezamen en
schoot het neer of vermoordde het met
sabel- en messteken."
OE intens laag de Britsche metho
de van oorlogvoering wel is, be
wijst een andere zinsnede, welke
wij aantreffen in een protest door den
bekenden Boerengeneraal De Wet aan
lord Kitchener gericht. Over het laffe
optreden der Engelsche .soldaten" zegt
de Wet: dit is nog onlangs ge
beurd in Graspan, waar de troepen dek
king zochten achter de vrouwen, on.
daarna op haar te schieten met geweer
en geschut."
Verder spreken de dorre cijfers boek-
ENGELAND
deel en over de Britsche manier van
strijd leveren. In de concentratie-kam
pen van den aristocraat Chamberlain
de vader van den,parapluie-man wa
ren meer dan honderdzestien duizend
vrouwen, kinderen en grijsaards opge
sloten. Zy hadden de meest beestachti
ge behandeling te doorstaan; het mach
tigste wapen der Engelsche ploerten
was de honger. Wij willen verder niet
spreken van de onbeschrijflijke verne
deringen waaraan in hoofdzaak de Boe
renvrouwen bloot stonden.
Het resultaat was er naar: 26.251
vrouwen en kinderen stierven,
d.w.z. werden vermoord. Daartegen
over staat, dat nog geen vier dui
zend Boeren aan het front zijn ge
vallen!!
Zóó voerde Engeland „oorlog" om
de bodemschatten van het Afri-
kaansche land.
Op 19 October van het jaar 1900 reis
de de oude Paul Krüger op een Neder-
landsch oorlogsschip naar Europa om te
pogen door de hulp der groote mogend
heden een einde aan hét moorden in
Zuid-Afrika te maken. Doch Europa
hielp niet, wél keurde het het Britsche
optreden sterk af. De oude, vermoeide
Oom Paul stond dus alleen in zijn strijd
tegen hèt Engelsche beest; de sympa
thie met het Boerenvolk mocht nog zoo
groot zijn, doch de oorlog kon het daar
mede niet winnen.
Zoo moest Zuid-Afrika op 3 Mei 1902
den „vrede" aanvaarden; het dappere,
vrije Boerenvolk lag ter neder geslagen
door den Britschen overweldiger.
Och, of gij eens ten volle kondet weten
Wat afschuw thans uw schoone naam ons baart,
Hoe luide Euroop den dag zou welkom heeten,
Die u de borst ontbloot zag voor het zwaard.
Hoe, die nog steeds de schutspatroon wil heeten
Der vrijheid, door de volkren van heel de aard
\u voor haar snoodsten vijand wordt versleten..
Door dorst naar goud cn oppermacht ontaard.
Nicolaas Beets, uit „Gedichten".
E grijze president van Transvaal
zag zijn vaderland niet meer te
rug. vermoeid en oud in den wa
ren zin des woords bleef hij in Neder
land. Op 14 Juli 1904 stierf deze vrij
heidsvechter in Zwitserland, ver weg
van zijn geliefd Afrikaansch land, dat
thans nog gebukt gaat onder het Brit
sche juk.
Doch de,opstanding der nazaten van
Oom Paul, die niet berusten in den
smaad, welken de Britten hun hebben
aangedaan en die weigeren he^ Dietsche
bloed te verraden, is reeds begonnen.
Met geweld heeft het democratische En
geland den volkschen, rasbewusten geest
der Afrikaanders onderdrukt en nog
maals het Dietsche volk in den broe-
derkrijg met Duitschland gestort. Door
vervalsching en bedrog heeft het trou-
welooze Engeland kans gezien het Zuid-
•Afrikaansche parlement vóór dien oor
log te laten stemmen, maar hetgeen
daar in het Zuiden van Afrika groeit,
is een waarborg voor het ontwaken van
het Dietsche volksdeel. De tyrannie der
Britten zal er worden gebroken, on
danks het feit, dat Zuid-Afrika met ge
weld voor den Britschen oorlogswagen
is gespannen en den oud-Boerengene
raal Smuts den Engelschen jodenhiel
likt en zijn volk herhaaldelijk verraadt.
Krüger heeft eens ge-
zegt „Met Engeland zijn
de tijdsomstandigheden,
maar met óns is God, wij
zullen zien wiens bond-
genooten op den duur
sterker zijn". Het oogén-
blik waaróp wij dat zul
len zien is thans aange
broken.
FEUILLETON
DE DOODSBLOEM
door
dr. H. W A N 1 N G
56.
Tot mijn verbazing zag ik Lisa juist
haar huis verlaten en zich in de rich
ting van dc villa Offermans begeven,
blykbaar met de bedoeling, deze van
de achterzijde te bereiken.
Nu was liet helaas niet te vermijden,
dat zij dus één van dc eersten zou zyn,
riie mijn nieuwe ontdekking zou verne
men. Prettig vond ik dit niet, want ik
meende, dat ik door mijn wetenschap
op behendige wijze tegen haar uit te
spelen, misschien nog iets van haar
zou '-unnen loskrijgen Door het toe
val was deze gang van zaken nu voor
mij uitgesloten. Alleen kon ik trach
ten haar ongemerkt te volgen, teneinde
gade te slaan, op wat voor wijze ze op
de ontdekking zou reagceren.
Ik maakte mij dus zoo klein mogelijk
en sloop haar achterna, een handelwij
ze, die zeker niet nobel was, maar ik
meende, dat dc belangen, die thans op
het spel storden ,zoo geweldig groot
waren, dat ik geen scrupules mocht la
ten gelden.
Het lukte mè inderdaad om onge
merkt achter haar aan te loopen, d.w.z.
ongemerkt door haar, maar Sjocrd zag
mij natuurlijk. Ik legde den vinger op
den mond en beduidde Sjocrd hiermee,
dat ik ongezien wenschte te blijven en
bracht den goeden jongen daarmee
blijkbaar in niet geringe verlegenheid.
Lisa liep onbevangen op hem af en
ik hoorde haar met haar mooie altstem
zeggen
Hallo, Sjoerd, wat voer jij daar
uit! Loer jc op vogeltjes?
Sjoerd wist niet, wat hij zeggen zou
cn zweeg daarom in alle talen.
Nu, wat is cr?
Nog steeds geen antwoord.
Wat heb je toch? Doe toch niet
zoo mal!
Er klonk bevreemding en ongerust
heid in haaV stem. Opeens geschiedde
het onvermijdelijke: zij zag de fiets!
Wat ligt daar? Een oude fiets;
hoe komt die daar?
Nog steeds star zwijgen van Sjoerd.
Opeens een gil van haar:
God. het is de fiets van
Ja. Lisa, dc fiets van Wim, maar
dokter Waning wilde er nog met nie
mand over spreken.
Op dit oogenblik moet hij door blik
of gebaar hebben verraden, dat ik
achter haar stond, want opeens keer
de zij zich om en zag mü staan. Nooit
zal ik haax gelaat vergeten, zooals ze
me daar half ontzet, half verwijtend
nankeek. Ze zag lykbleek. Plotseling
ting ze weg en liep rakelings langs
ne heen, terug naar haar woning,
.'onder iets te zeggen, draaide ik me
"ok om en liep met haar mee.
Bij haar voordeur aangekomen vroeg
c me niet om binnen te komen, maar
wachtte niet op haar invitatie en
mg ongevraagd achter -haar de trap
p, mee naar boven. In haar voorka-
ter aangekomen, sloot ik de deur
aarvan met de sleutel af, stak dien
i mijn zak en zei:
Lisa, wees nu flink. Toen ik je
iatst zeide, dat ik in je geloofde.
leende ik dat en ik nieen het nog.
Maar ik heb niet de zekerheid, dat je
iet meer weet, dan je zegt en eerlijk
i ezegd, heeft het me wel eens door
1 et hoofd ge peeld, dat jenu eer-
ik gezegd, heb ik wel eens gedacht,
at je den schuldige kent en be-
zhermt!
Ziezoo, het hooge woord was er uit.
Ze was in een stoel neergevallen en
staarde mij onafgebroken aan met een
ondoorgrondel ijken blik. Wel vijf mi
nuten duurde haar zwijgen. Eindelijk
zeide zij:
Je hebt de deur gesloten. Waar
wachten we op?
Als je het weten wilt, Lisa, op de
politie.
Weer zwijgen. Lang, tergend, on
houdbaar zwijgen. En voortdurend
haar blik op mij gevestigd.
Eindelijk opende zij de lippen. Nooit
zal ik de diepe verachting en het in
tense verwijt vergeten, dat in haar
stem lag, toen ze zeide:
Mannen zijn slecht. Ik-zal wach
ten.
Verder zei ze niets. We zaten zwij
gend over elkaar.
(Wordt vervolgd.
WIELRENNEN
RONDE VAN HILVERSUM.
Schulte wint onbedreigd
Gisteren waren velo stadgenooten getuige
van het groote wlelerlestijn „de Rondo van
Hilversum" welko aldaar werd gehouden.
Vein duizenden hadden zich rond het wat
heuvelachtigs .circuit geschaard en zij heb
ben genoten van een wedstrijd, zooals mee.
niet vaak ziet.
•By de circa 60 amateurs startten ook Pol.
v. d. Laan en Brons, welk laatste tweetal
spoedig moest opgeven. Pol ging echter
door, en wist zich na een goeden wodstryd
onder de eerste vijftien aankomenden te
plaatscn.-
Om half drie werd het vertreksein voor
do professionals gegeven. Hlertusschen kwa
men onzo stadgenooten Corncllssen, v. d
Panne en de Gans uit. Eerst eenoemde' viel
spoedig uit. terwyi kort daarna v. d. Panne
door kettlngpech cenlgen achterstand opliep.
hy ontmoedigd afstapte.
km. op het peleton wist uit te loopen. en
deze krachttour met een zeer eervolle 2e
plaats zag beloond. Verder vielen op P. Ver
schuren. C. de Best, P. v. Nek. J. Demmenle.
Ook Do Gans heeft ln dezen wedstryd aan
zyn stadgenooten laten zien. dat hy zich ln
dit gezelschap thuis voelt. HIJ heeft den ge-
heclen wedstrya !n het hoofdpeleton geze
ten en viel na een zeer regelmatlgen wed
stryd to hebben gereden net bulten de prU-
zen, zoodat hij met do 16e plnats genoegen
moest nemen. Deze renner, welke zeer ze
ker niet van groote capaciteiten ls ontbloot,
heeft nog to wemlg zelfvertrouwen om tot
groots-chu prestaties to komen. Do Ronde
van Hilversum was daar gétutgo van.
De ultelag.
De totaal uitslag luidt:
Nieuwelingen. 30 km.: 1. G. Voortlng,
Haarlem. 50 m. 19.8 sec.. 2. W. Grift. Soest-
dijk, 3. N. Tooien. Amsterdam. 4. J. Wester
helden, Amsterdam, 5. L. de Booy, Amster
dam.
Amateurs, 60 k.m.: 1. A. Vooren, Bever-
wyk 1 u. 37 m. 29.2 sec.. 2. B. Savelkouls.
Den Bosch. 3. L. Ekkes. Helloo. 4. P. Peters,
Hanrlem, 5. Van Metelen, Den Haag.
Prof. en onafhankeiyken: 120 k.m.: 1. G.
Schulte, Den Bosch; 3 ,u. 10 m. 18.08 sec.,
op één ronde 2. T. van Oers, Langeweg, 8.
C. Wijdenes. Ouder Amstel, op twee ronden:
4. C. de Best, t Haarlem. 6. P. Verschuuren,
Rotterdam. 6. Plet van Nek. Nieuwendam.
7. A. Steenbakkers. Der. Bosch, op drie ron
den: 8. J. Demmenle, Rotterdam, 9. C. Pel-
lenaers, Ter Helde, 10. K. Ternede, Amster
dam.
ATHLETIEK
SUCCESSEN A.A.V.
A.A.V. trok Zondag met een door omstan
digheden vrij kleine ploeg naar „Athleta" ln
Utrecht, alwaar de eerste districtswedstrijden
van het seizoen gehouden werden. Vooral de
Juniores van A.A.Ï.traden op den voor
grond. Do voornaamsto uitslagen, voor wat
betreft A.A.V.-ers, waren:
Heeren: Koppelraco 3000 M.: 3. A.A.V.:
discuswerpen: E. P. Govaërt 29.88 M.
Juniores: 100 M.: 1_G. v. Bameveld 13,1
sec.. Kogelstooten1. G. v. Barneveld. 12.68
M.; 4x100 M.: 2. A.A.V. 51 sec
Verder werden nog door GUlesen by de
heeren en door Herman Klaassen by do ju
niores twee vierde plaatsen bezet op het
800 M.
SCHAKEN
OM DEN „CONCORDIA"-BEKER
De uitslagen van dn Jl. Zaterdag ln het
clublokaal van de Schaakvereenlglng .Amers
foort" gespeelde partyen om den „Conco: -
dla"-beker lulden:
H. H. Hamers—J. C. Marx 1—0. Mr. J. de
GraafG, P. Cronè 0—1.
RADIO-PROGRAMMA'S
DINSDAG, 14 JULI 1942.
Hilversum I, 415,5 M.
6 45 Gram.muzlek. 6.50 Ochtendgymn. 7 00
BNO: Nleuwsbcr. 7.15 Giam.muz. 7.45 Och
tendgymnastiek. 7 55 Grammuz. 8.00 BNO:
Nleuwsbcr. 8.15 Politiek weckprantje (opn).
8 30 Amusementsorkest (opn.). 9,15 Voor de
hulsvrouw. 9.20 Grammuz. 11.00 Vrouwen-
mozaïek. 11.20 Amablle-sextet. 12.00 Orgel
concert en zang. 12.40 Almanak. 1245 BNO:
Nieuws- en zakelijke berichten. 13.00 Melo-
dlsten, soliste en gram muz. 14.00 Zang met
pianobegeleiding en hobo met pianobegelei
ding. 15.00 Orkest van de Nederlandsche
Kameropera. 10.00 Ziekentroost en gewijde
muziek (opn.). 16.30 Grammuz. 16.45 Sport
en spel voor do Jeugd. 17.00 Gram muz. 17.15
BNO: Nieuws-, zakelijke- en beursber. 17.30
Otto Hendriks en zUn orkest. 18,15 Gram.-
muz. 18 30 Neerlantls stem van het Oost
front. 18.45 BNO: Nleuwsbcr. 18.55 BNO: Ge
sproken binnenlandsch overzicht. 19.05 Duit
sche taalcursus. 19.30 Wind ln de zeilen, mu
zikaal programma. 20.30 Cabaretprogramma.
21.15 Gram.muz. 21.15 Gram.muz. 21.45 u.
BNO: Nleuwsbcr. 22.00, Gram.muz. (Vanaf
22.15 alleen voor do Radio-Centrales, die
over een lijnverbinding met de studio be
schikken). 22.15—24.00 Gram.muz.
Hilversum II, 301,5 M.
6.458.15 Zie Hllv. I. 8.15 Gcwyde mu
ziek (opn.). 8.30 Guam.muz. 10.00 Morgen-
wyding. 10 15 Grammuz. 11.00 Zang met
pianobegeleiding. 11.25 Grammuz. 11.45 u.
Viool en plano. 12 00 Gerard van Krevelen
en zijn orkest. 12.45 BNO: Nieuws- en zake
lijke berichten. 13.00 Boerenland In boek en
krant. 13.15 Arnhemsch strykkwartet en so
listen. 13.35 Grammuz. 14,30 Do Lichte
Toets, gevarieerd programma. 15,30 Voor de
zieken. 16.00 Discocauserie. 16.45 Planovoor-
dracht. 17.15 BNO: Nieuws-, zakelijke- en
beursber. 17,30 Theo Uden Masman en zijn
dansorkest. 18.00 Van heinde en verre klinkt
het nieuws. 18.30 'Omroeporkest cn solist.
19.30 BNO: Nleuwsbei. 19.40 BNO: Praatje
ln Twentsch dialect. 19 EO Spiegel van den
dag. 20.00 BNO: Engelsche uiezendlng: Hol
land and the economic reorganisation. (RC.
gr.pl.). 20 15 Fluit, hobo en piano. 20 45 u.
Luisterspel: Do bruid van den pistooleman,
21.30 Gram.muz, 21.45 BNO: Nieuwsberich
ten. 22,00 BNO: Militair overzicht. 22.10 u.
Avondwijding. 22 15—24.00 Zie Hilversum I.
IVJJ VRAGEN UW AANDACHT VOOR:
Ernstige muziek. Om 15.00 uur speelt
het orkest van do Nederlandsche Kamer
opera o.l.v. Jan Koetsier over Hilversum I
enkele werken van Bach, Stamitz, Dlttei#»
dorf en Koetsier.
Reportage. Om 18.00 uur brengt de
ran Karei van
Hilv. II een overzicht van
actuecle gebeurtenissen onder den titel:
„Van heinde en verre klinkt het nieuws".
I,ulsiei*pel. ..De bruid van den plstole-
inan" 1-. de titel van een luisterspel door
Hans Hmnema, dat om 20.45 uur over den
zender Hllv. II wordt uitgezonden.
Godsdienstige uitzending. Om 16.00 u.
over Hllv. I een uitzending voor do zieken.
Om 22.10 uur over Hllv. II avondwydlng.
Sport. Om 16.45 uur houdt Joris van
den Beigli over Hllv. I een praatje over den
Tour de France.
t oer de zieken. Frans Verlaan brengt
om 15 30 uur (Hllv. II) zonnestralen ln
ziekenzalen.
