Acht communisten voor het
Duitsche Hooggerechtshof
Gooi gebruikt papier niet als vuil weg
2
AMERSFOORTSCHE COURANT VRIJDAG 4 SEPTEMBER 1942
BESCHULDIGD VAN IN GEVAAIÏBRENGING DER OPENBARE
ORDE DOOR DUITSCH-VIJ ANDIGE PUBLICATIES
Het Duitsche Obergericht heeft te Utrecht een aanvang gemaakt met een proces
tegen acht personen, die zich hebben schuldig gemaakt aan het vervaardigen, verme
nigvuldigen en verspreiden van communistische pamfletten c-n manifesten, welke
met name de arbeidende klasse ophitsten tegen de bezettende Duitsche overheid in
ons land Te verantwoorden hebben zich de 33-jarige metaalbewerker F. A. Kolder,
de 57-jarige loodgieter W. E. Th. Fallentln, de 24-jarige metaalbewerker K. den Bra
ven. de 25-jarige wagenlichter der Ned. Spoorwegen N. S. G Schuurman, de 27-jarige
schilder F. Greofkes, de 23-jarige joodsche bakker Levie Roodenburg, de 33-jarige
bouwvakarbeider P. D- Verstraeten, allen wonende te Amsterdam en de 21-jarige me-
taaibewerker M. van der Steen uit Utrecht In de dagvaarding worden zij er van be
schuldigd van October 1941 tot Mei 1942 geregeld en gedeeltelijk in onderlinge sa
menwerking op grond van de geldende voorschriften strafbare handelingen te heb-
-bcn gepleegd, die c-r toe hebben geleid, dat de openbare orde in het bezette Neder-
-7andsehe gebied ernstig in gevaar is gebracht, omdat zij Duitsch-vijandige geschrif
ten en afbeeldingen publiceerden, verspreidden of in hun bezit hadden. Zij hebben
zich te verantwoorden wegens overtreding van art. I van de verordening tot afweer
van sabotagehandellngen van October 1941 en art 8 van de verordening van den
Rijkscommissaris inzake de Ordnungsschutz.
Allereerst werd gehoord do ongehuwde
arbeider Schuurman wiens levensloop de
president nauwkeurig naging. Het bleek.
c!at hij vroeger lid Is geweest van de com
munistische partij, doch dat hij later alleen
was aangesloten bij een illegale „dansclub
in het centrum van Amsterdam, waar niet
alleen werd gBÖunst, maar ook aan politiek
werd gedaan, o hl. werden da. r boeken van
Russische schrijvers „behandeld" en naar
verdachte verklaarde, was hij zoodoende
zeer sympathiek tegenover het communis
me komen te staan. Een zekere Frits Ko
ning haalde hem er toe ovor, mee te doen
tegen üuitschland en hem werd gevraagd,
zorg tc dragen de papic-rvoorraad, waarvan
geheime pamfletten werden gemaakt, op
peil te houden, en later om mee te holpon
stencils te maken. Een zekere „Frans"
bracht verdachte boeken over Lenin en
daaruit deed hij de noodige communistische
kennis op. Do president vroeg hem. of
„Bob" de opvolger van Frits Koning was
en dit bevestigde verdachte Op eeo vraag
van den president, hoe de achternaam van
Bob was. antwoordde hij. dat hem van zijn
communistische vrienden geen achternamen
bc-kenfl waren. Hij kende alleen Frits bij
zijn achternaam en deze had hom gevraogd
hot tweemaal per maand verschijnend ille
gale blad „De Waarheid" naar bepaalde
adressen te bvengen, waar men deze vlug
schriften verder zou distribuceren. Op een
vraag van den president met wien hij nog
meer in contact was gekomen, antwoordde
hij met Klaas. Taul. Henk. Willem. Nico
en nog enkele anderen, van wie hij echter
niet de achternaam wist.
Pres U vist toch, dat de communistische
partij verboden was?
Verd.: Ja. dat was mij bekend, maar ik
zag In hetgeen Ik deed niet zoo erg voel
kwaad.
Pros U heeft, toch wel in de kranten
gelezen, dat Sneevliet en anderen ter dood
zijn gebracht, juist wegens hun communis
tische acties. Had u dit niet tot voorbeeld
kunr.en strekken?
U voelt wel. dat geen bezettende overheid
zich dit kan laten welgevallen. In de me
taalbewerkers wereld is door deze commu
nistische actie ernstige onrust ontstaan.
Wat dacht u wel. als dit eens zou uitkomen?
Verd - Dat ik geslrarft zou worden, maar
niet, dat dit zoo ernstig zou worden opge
vat.
Pres.: Juist omdat u zich schijnbaar niet
meer weet te herinneren, is uw verhoor het
moeilijkste, dat ooit hoeft plaats gehad In
bezet Nederland, Het komt mij voor, dat u
van mecnïng was. dat het heclemaal niet
tof een straf zou komen, omdat Duitsch-
laitd wel g.-.uw vernietigd zou srtjn. V be
grijpt wel. dat, wear de Dmtsche Weer
macht bez:g is het geheelc bolsjewisme ut'
te roeien, wij wel weien af to rekenen met
een paar communisten in Nederland.
Vervolgens werd gehoord verdachte K.
den Braven, nan wlen eveneens werd ge
vraagd hoe hij zoo Duitschvijandig was ge
worden.
Verd.: Toen tic uit Duitsche krijgsgevan
genschap kwam, bleek mi), dat het groot
ste deel van ons volk vijandig tegenover
Duitschland stond, en weldra werd ook ik
antl-Duitsch. Een zekere „Jan", dien ik
niet kende, maar die. nadat ik uit Duïtsch-
!r.r 'I v.-is eri L- •■rd. herhaaldelijk aan
mijn deur kwam. vroeg mij mee te werken
nnn een illegale communistische actie. Ik
stemde toe en mij werd opgedragen in het
bedrijf van do droogdokmoatschappi] te
trachten, ,.De Waarheid" te verkoopen on-
dc-r de arbeiders.
Pres.: En wat stond daar alzoo in „De
Waarheid"?
Verd.- Russisch nleuWs van het Oostfront
en verder hevig gescheld tegen Duitseh-
3and.
Gefingeerde voornamen.
Uit het verloop van het verhoor van dezen
verdachte kwam vast te staan, dat hij en
zijn communistische vrienden onderling een
code hadden en tint zij elkaar alleen bij ge-
Domes'.
Wö-isr oY U de .zw&vre
r\Osnc\el ook vindt wees
niet bona otel hem
t.ei&ri dg Kö.&k i
VJiP. CUudiiu-Fax Holland m
fingeerde voornamen noemden. Verdachte
werd b.v. met het begrip „Ajax" aangeduid
Verder werden de pakketten pamfletten en
manifesten niet naar bepaalde adressen ge
bracht, doch men Ring te werk volgens een
lettersysteom Zoo kon het gebeuren, dat
een pakket via Plet over Klaas naar A.
werd gebracht, die hot verder aan D. moest
overhandigen. Het verspreiden van deze ga-
schriften beoogde onder de -arbeiders een
unti-Dultsche stemming te verwekken, op
te hitsen tot sabotage c.d.
Prp Is u iets bekend van een commu
nistische weerbaarheldsgroep?
Verd.: Juist voordat Ik daarvan iets be
greep. werd ik gearresteerd. Ik was niet
zoo zeer communist als wel Êtrljdcr voor
een vrij Nederland.
Hierna werd gehoord de 3tl-jarigo arbei
der Kolder, die na de laatste oorlogshande
lingen met Duitschland eventens in krijgs
gevangenschap was geraakt en zich daarna
in Nederland was gaan bemoeien met een
communistische actie Uit he» verhoor van
verdachte bleek, dat hij vroeger had mee
gedaan met een solidariteitsactie voor het
roode Sowjet Spanje, terwijl hij verder een
vurig voorstander was van het communis
me.
Nadat het politieke gedeelte vnn dit ver
hoor was beëindigd, schorste de president
de. zitting.
Wat de werkgroep deed.
Na de middagpauze werd het proces
voortgezet met het verhoor van den 23-ja-
rigen joodschen bakker L. Roodenburg, van
wien bleek, dat hij zich voor den oorlog
nimmer op politiek terrein had bewogen.
Eerst in 1941 was hij in contact gekomen
met een zekeren Bob Lowinsky, ie hem
had gevraagd voor een bepaalde „werk
groep" geld op te halen en pamfletten te
verspreiden. Verdachte bekende verschil
lende kceren het blad „De Waarheid" te
hebben rondgebracht aan adressen, welke
Bob hem opgaf.
President- En hoe zit het nu met die
werkgroep van jullie?
Verdachte:' Het was de z.g. solidariteits-
groep, welke werkte voor de nagelaten be
trekkingen van slachtoffers, die gevallen
warc-n voor de vrijmaking van Nederland-
Eerst bestond de groep uit Bob, de Hond.
van der Steen, enkele anderen en ik. Deze
groep is uit elkaar gegaan en later weer
bijeengekomen en toen kwam Verstraeten
er bij.
Verdachte: Bij mij thuis kwam het con
tact tot stBnd en daar kregen wij onze in
structies von Bob, die zeide in opdracht te
handelen van een zekere Rinus. Ons doel
was aanvankelijk de joden te steunen, rarr
later werkten wij onder de Jeuzo „nooit een
Musse.-trocoering".
President: En wat deden jullie dan alzoo?
Verdachte: Wij maakten afliches, stelden
oprespen voor de arbeiders samen en ver
spreidden strooibiljetten, waarin de men-
schen tot sabotage werden aangezet. Voor
al een zekere Frits, wiens achternaam ik
niet kende, had veel in deze groep te ver-
lellen.
President.: Wat stond er op die plakkaten?
Verdachte: (na lang nadenken) b.v. houd
de koperen cent vast.
President: Kom. kom, het bleef toch niet
bij zulke onschuldige leuzen?
-Verdachte- Er waren ook plakkaten,
waarop stond „Nederland vrij, saboteer
zooals wij" of „Mussert kraken, morgen
staken". Eerst begreep ik niet. dat deze ac
tie van de communisten uitging, maar la
ter wel, want toen ging het niet. zoozeer
om de joden te steunen, omdat er ook op
gewekt werd te staken als Mussert aan de
macht zou komen.
Dan wordt verdachte Fallentln gehoord.
Ook hij was niet officieel aangesloten bij
de communistische partij. In zijn huis zijn
geschriften gevonden van compromiteeren-
den aard; o.a. in zijn jas en in de spiraal-
veeren van een divan. Verdachte verklaar
de. dat hij die staatsgevaarlijke pamfletten
van ..Alex" in bewaring had gekregen en
dat hij een deel had verstopt, omdat hij die
inhoud niet aan zijn kinderen wilde laten
lezen,
President: U bent een van diegenen,
wiens woorden wij ernstig in twijfel trek
ken. U doet verstandig nu maar de waar
heid te zeggen. In uw huis zijn papieren
gevonden, waarop stond, dat men moest
weigeren in Duitschland te gaan werken.
Is dat zoo en hoe zit dat?
Verdachte: Het is best mogelijk. Er wa
ren wel meer oproepen voor de metaalwer
kers bij Maar ik heb die papieren maar
een nacht in huis gehad en toen werd ik
al gearresteerd. Verdachte bekent dan ten
slotte, dat hij Kolder kent en dat hij van
hem verschillende geschriften had ontvan
gen. Hierna werd do zitting geschorst en
verdaagd.
Wartaal van Greefkc*.
Gistermorgen werd het proces voortgezet
met hot verhoor van den 27-jarlgcn schil
der F. Greefkcs uit Amsterdam. Deze ver
dachte wenschte een lijvig dossier over zijn
werk in de communistische partij voor le
lezen. Al spoedig bleek, dat aan verdachtcs
brein zooveel onzin was ontsproten, dat cr
weldra geen touw mcor aan vast te knoo-
pen was. Wel word hot duidelijk, dat hij tn
de communistische partij eon belangrijke
rol had gespeeld. Al toen hij jong was, ver
leende hij daadwerkelijk steun aan de com
munistische onderatdoelingen A K.B. en
VC-O.O. Verdachte bekent agitator propa
ekere Bep
lakt tn de
:deel In de
r groot te
e aan zijn
gandist geweest te zijn. Na aijn trouwen
hield hij eerst op met hul werk voor de
partij, maar al gauw zot hij weer midden
in don politicken strijd- llij ycrtelde
Paul. van Lien en anderen, doen zijn hcele
verhaal werd zoo verward, dat hij zichzelf
herhaaldelijk tegensprak. Aan jtet slot van
zijn „bekentenis", welke meertia een uur
ui beslag had genomen, zei var lachte, dat
hij niet meer in het communis ne gelooft
Hij zou tot het geloof in een; Almachtige
zijn gekomen en wenschte nu' ook kennis
tc nemen van het nationaal-söcialisme. In
zijn cel had hij gevraagd om „M';in Kampf"
want, zoc merkte hij op, voor ik tot het
fascisme overga, moet ik toch eust iets af
weten van deze nieuwe levensb^E.'houwing".
Uitvoerig vertelde verdachte nog. dat
I.ien en Karei verschillende parolen had
den uitgegeven, waaraan hij trich moest
houden. Zoo luidde een parool:!Als je eens
gearresteerd mocht worden, vliat dan tot
je er dood bij neervalt. I
Voor de middagpauze werd isn nog ge
hoord de 33-jarige bouwvnkartfeider P. D.
Verstraeten uit Amsterdam. Verdachte
heeft, van der Steen leeren ken.ien in Soes-
terberg en zoo kwamen zij in contact met
Roodenburg. Zij traden in eer.'
tische groep en gelijk met een
pie werden er o.a. biljetten ge
straten van Amsterdam. Zijn aa
politieke agitatie bleek niet ze
zijn, doch de president l wij fel i
eerlijkheid.
President: Het domste, wat igmand kan
doen, wanneer hfj voor he,'.éJ^ccht ver
schijnt, is te liegen. Wi) zien jimmors di
rect, wie er liegt en wie de waarheid
spreekt.
De laatste verdachte ls de '21-jarlge
draaier M. van der Steen. Verdachte is ge
arresteerd, toen er onder de arieldcrs van
de Jaffafabriek een staking uittSiik en men
hem verdacht van agitatie. In d» gevange
nis was van der Steen tot het Inzicht ge
komen, zoo deelde hij 'mede. <fct hij zich
niet meer met het communisme moest be
moeien. Maar eenmaal weer vèj, kon hij
nergens werk vinden en ten einde raad
ging hii maar ltampcercn in Soesterberg.
Daar leerde hij Beppie kennen), met wien
hij naar Amsterdam ging. Zoodoende werd
hij opgenomen 'in een communistische werk
groep. Verdachte ontkende geweten te heb
ben, dat het hier een actie tot ophitsing
onder de arbeiders betrof. Voortl de meer
genoemde Bob Lowinsky scheen een groo-
ten invloed op verdachte te het ben. Deze
steunde hem met geld en levensmiddelen
c-n verdachte kon zich niet mee: aan zijn
macht onttrekken. Hem werd o-Bi opgedra
gen hetze-affiches te maken. Ock mot de
verspreiding er van was hij behulpzaam,
maar hij kreeg vaak te hooren, dat hij het
niet goed deed en juist vlak voordat ver
dachte werd gearresteerd, wilde fcij met het
communisme breken. Bij zijn arrefcalie vond
de politic een valsch persoonsbewijs op
hem.
a het
WEDERKEERIGHEID BIJ
RECHTERLIJKE BESLISSINGEN
De Rijksminister van Justitie heeft. Sn de
..Deutsche Just ie" van 14 Augustus 1942 een
algemeene beslissing betreffende het waar
borgen van de wmterkeerSgheld bi) de erken
ning cu tenuitvoerlegging van rechterlijke
beslissingen tUWCben het Duitsche Rijk en
het bezette Ned. gebied uitgevaardigd.
Z(j luidt:
By verordening van den Rijksminister voor
het bezette Ned. gebied betreffende do er
kenning en tenuitvoerlegging van Duitsche
beslissingen ln burgerlijke en handelszaken
van 6 Jut! 1942 (verordeningenblad voor het
bezette Ned. gebied, blz 336) ls bepaald, dat
Duitsche rechterlijke beslissingen ln het be
zette Ned. gebied onder dezelfde voorwaar
den worden erkend en ten uitvoer gelegd,
welke gelden voor do erkenning en tenuit
voerlegging van bultenlandsche rechterlijke
beslissingen tn het Duitsche RUk. Hierdoor
ls do wederkeerlghold ln den zin van arti
kel 328 no. 5 van lier Duitsche wetboek vnn
burgerlijk rechtsvordering en van artikel 79
van de regelingen betreffende de tenuitvoer
legging van rechterlijke beslissingen ln bur
gerlijke en handelszaken van het voormalige
Oostenrijk gewaarborgd.
Verzoeken tot tenuitvoerlegging van Ned.
rcchtcrlüke beslissingen, welke niet van het
visum van den Rijkscommissaris zijn voor
zien. dienen mij onafgedaan langs ambteltj-
ken weg te worden overgelegd
Hiermede is door do ter zake bevoegdo
Duttsclie Rijksinstantie erkend, dat aldaar
Ned. rechterlijke beslissingen ln burgerlijke
zaken onder overoenkomstJgo voorwaarden
wordtjn ten uitvoer gelegd, onder welke Dult-
scho rechterlijke beslissingen ln burger"""-
zaken ln Nederland worden ten uitvoer
legd.
NAAR EEN VERKEERD ADRES
Een dame uit Veendam, die zich in
Amsterdam kwam vestigen, had haar
inboedel in zeven koffers verpakt en
gaf een kruier opdracht, deze koffers,
alsmede een koffergramofoon van het
Centraal station te halen en naar een
pension in de Roemer Visscherstraat
te brengen. Ze bereikten echter dat
adres niet, want de kruier moest even
een pakje afgeven en liet zijn vracht
ednige oogenblikken onbeheerd. Bij te
rugkomst bleek hem, dat anderen zijn
taak hadden overgenomen en er met
het transportmiddel vandoor waren
gaan. Wel werd het rijwiel later terug
gevonden, maar de lading, welke een
waarde van ongeveer 1800 had, was
nergens meer te zien.
„ROMEA"' LAAT HET AAN HUIS OPHALEN EN ER WEER
NIEUW PAPIER VAN MAKEN
groothandelaar sorteert het in 53 soor
ten. Pas dan is het opgehaalde papier
gereed om te worden verzonden naar de
industrieën, die er op haar beurt de
verschillende soorten papier van ma
ken, zooals courantenpapier, schrijf
papier, pakpapier, vloeipapier, etc
Ophaaldienst een succes.
KORTENHOEFSCHE JEUGD
HEEFT DE PRIMEUR
Het gèheele Nederlandsche volk heeft
belang bij een goede en regelmatige
voorziening van onze Nederlandsche
industrie met grondstoffen. Zonder
grondstoffen kan er niets meer gepro
duceerd worden. Nu de grondstoffen-
voorziening op groote moeilijkheden
otttit, in ii«t>ecn groot «ïgerneeiJ BWang,
dat iederejn meehelpt de industrie op
mg te houden.
Dit is o.a. het geval met papier. Lom
pen en hout vormen met oud papier
reeds jarenlang, ook vóór den oorlog,
grondstoffen voor de vervaardiging van
nieuw papier. Vooral cellulose, houtslijp
en lompen zijn noodig voor de fabricage
ervan, waar dergelijke grondstoffen niet
steeds in voldoende mate voorradig zijn,
spreekt het vanzelf, dat meer oud pa
pier moet worden gebruikt om de be
hoefte aan nieuw papier te kunnen
dekken.
Het voor de fabricage van papier be-
noodigde hout kwam vroeger uit Rus
land en Finland. De invoer staat nu
echter stil.
Reeds zijn vergaande bezuinigings
maatregelen ten aanzien van het ver
bruik van papier getroffen. Daarnaast
dient iedereen ervan doordrongen te
zijn, dat gebruikt papier een waarde
volle grondstof vormt en niet in den
vuilnisbak mag verdwijnen, daar het
dan vuil wordt en onbruikbaar is voor
de industrie. Het behoort te worden
algegeven aan de wijkophalers van het
„Rijksbureau voor oude materialen en
afvalstoffen".
Onnoodige verspilling
In 1938 verbruikte Nederland 264 mil-
lioen kilogram papier, waarvan niet
minder dan 203 millioen kg. werd weg
geworpen. Welk een verspilling dit be-
teekent behoeftniet nader te worden
aangeduid. De wijkophalers van „Ro-
mea" zooals het „Rijksbureau voor oude
materialen en afvalstoffen" kortweg
wordt genoemd, weten er beter weg
mee. Het zijn vakkundige lieden, die
zich er gaarne over willen ontfermen,
daar het een deel van hun bestaan is.
Het zijn thans alleen de erkende han
delaren, die op dit terrein hun brood
winning mogen uitoefenon. Zfj moeten
in staat zijn de verschillende soorten
papier tc onderscheiden en te sortee-
ren. De wijkophalers moeten een ver
deeling maken in negen soorten. Da
tusschehhandelaar, aan wien zij het
:erkoopen, maakt er weer een sertee-
ring van in 24 onderdeelen, en de
In de laatste maanden is tamelijk
veel papier opgehaald, wanneer men in
aanmerking neemt, dat de kranten en
tijdschriften in verband met de papier-
beperking kleiner van omvang zijn dan
vroeger en het 'verpakkingspapier in
mindere mate wordt gebruikt dan eer
tijds, toen het in overvloedige hoeveel
heid ter beschikking stond. De huis
vrouw beschikt dus niet meer over zoo
veel oud papier als in normale tjjden,.
maar toch hebben de wijkophalers in de
maand. Februari van dit jaar eenige
honderden tonnen oud papier opgehaald,
uitsluitend bij de woonhuizen. In Maart
was de hoeveelheid papier, die bij de
huizen werd opgehaald, ruim één mil-
lioerr kg. méér dan in de voorafgaande
maand en in April werd die hoeveelheid
weer belangrijk overschreden. In Mei,
toen de schoonmaak vermoedelijk nogal
wat papier van de huisvrouwen eischte,
is de opgehaalde hoeveelheid vermin
derd, maar kwam toch nog boven het
peil van Maart uit.
Inzameling op scholen.
Er kan niet genoeg oud papier worden
ingezameld. Romea heeft daarom zelf de
hand aan den ploeg geslagen door een
inzamelingsactie op toiiw te zetten op
de scholen. Het kleine dorpj^ Korten-
hoef heeft de eer van de primeur, want
daar is een onderwijzer van een lagere
school ,uït eigen initiatief overgegaan
tot een inzameling op school, waartoe
hij de kinderen met succes opwekte. De
wijkophaler heeft al dat oud papier
gaarne in ontvangst genomen. Hij gaf er
bovendien de handelswaarde voor. welk
bedrag de kinderen in het reisspaarpotje
van de school deden om er dezen zomer
een prettigen vacantiedag van te genie
ten.
Zoo worflt reeds de jeugd opgevoed
om zuinig op grondstoffen te zijn. Laten
onze huisvrouwen dit streven krachtig
steunen en daarbij vooral niet vergeten,
dat vernietigen van oud papier verbo
den is. Zij zouden haar kinderen trou
wens verdriet doen, indien deze aan de
inzamelingsactie niet zouden kunnen
deelnemen. Deze is voor de jeugd ook
daarom zoo aantrekkelijk, omdat de
school, die het meeste inzamelt, een ex
tra premie ontvangt, terwijl, zooals in
Kortenhoef, de opbrengst van 'het. inge
zamelde papier kan dienen voor een of
ander doel, waarvan de geheele school
profiteert.
VERDRINKINGSGEVALLEN
Gistermorgen is uit het Amsterdam-
Rijnkanaal te Utrecht het lijk opge
haald van het 12-jarig dochtertje van
de familie M. wonende in de Handel-
straat, dat Maandag j.l bij het zwem
men in hel kanaal was verdronken.
Voorts is uit de gracht bij de Vie-
brug opgevischt het lijk van den 48-ja-
rigen K. H., die sinds Zondagavond
werd vermist.
Boeken en tijdschriften
OVER DE MAAS
Dit boek verplaatst ons naar den gedenk-
waardigen lOen Mei 1940. het tijdstip, waar
op de groote Duitsche overwlnnlngsveldtocht
Ie West-Europa een aanvang nam. In ver
bitterde gevechten werd ean belde kanten
van Sedan de Fransehe Maasllnte doorbro
ken: de schrijver. Heinz Maassen, die .-den
Maasovertocht bij Monthenné met een ba
taljon Jagers medemaakte. geeft den lezer
een duidelijk beeld van dien strijd en be-
senrijft op spannende en boelendo wijze do
historische gebeurtenissen, welke daar van
een zoo vérstrekkende beteekents waren voor
de geheelo ontwikkeling der Duitsche ope
raties.
Juist ln dit boek krijgt men een Indruk
van den geest, welke de fronttroepen bezielt;
hij ls het geheime wapen, dat vestlngssystee-
men doet Ineenstorten, dat pantserkoepels
laat barston en de stellingen ln pulnhoopen
verandert.
Het afdwingen van den overtocht bij Mon-
thermé. het ls een stuk werkelijkheid, een
brok historie; onvergankelijk daarbij ls de
roem, welko de strijders omgeeft, „Over de
Maas" verhaalt den lezer ervan ln duidelijke
taal. 24 Illustraties brengen dien helden-
strijd bovendien ln beeld.
V. T.
De slag op den
Atlantischen Oceaan
door korvcllenkapltcin dr. H. H.
Ambrosius. Uitgave Uitgeverij
Westland te Amsterdam.
Het zwaartepunt van dezen oorlog ligt
in den strijd tegen Engeland. Na de ver
nietiging van het onmenschelijke bolsjewis
me zal dat nóg duidelijker aan het licht
komen dan heden ten dage. Om den oorlog
tegen Groot-Brittannië te winnen, is het
breken van de Britsche heerschappij ter
zee een eerste vereischte. Reeds thans is
de zee-heerschappij van Old England on
herstelbaar gebarsten; het volledig breken
is slechts een kwestie van tijd. In het werk
je van dr. Ambrosius krijgen wij een goe
den kijk van den slag op den AJlantischen
Oceaan en van de hopelooze positie, waarin
Engeland zich ten gevolge van zijn stijgen
de tonnage-tekort'bevindt. Zoo zal de ge
schiedschrijver den slag op de Oceanen als
den meest beslissende in den oorlog tegen
Engeland opteekenen.
v. T.
SPORTNIEUWS
Kringcompetitie 1 942
Dezer dagen werd in Pesle's bad het twee
de deel der zwemcompetitle verzwommen.
De uitslagen waren:
100 M vrije slag dames: 1. L. Lagerwaard,
A.Z. en P.C.. 1.21 sec.: 2. S. v. Kolfschoten.
Neptunus, 1.27 sec.
100 M. vrije slag heeren: 1. G. v. d, Klas-
horst. Neptunus. 1.13.8 sec,: 2. G. v. Wouden
berg. Nejïtunus, 1,16 sec.; 3. O, Hardebol. A.Z.
en P.O.. 1.19,2 sec.
4x50 M, estafette schoolslag heeren: 1.
Neptunus. 2.47,9 sec.: 2. A.Z. en P.C.. 2.54.7
sec.
4x50 M. estaïctte schoolslag dames:
1. A.Z. cn P.C.. 3.11.5 sec.: 2. Neptunjts,
3^5 sec.
3x50 M. estafette wisselslag dames:
1. Neptunus. 2.8,8 sec.; 2. A.Z. en P.C., 2,10
8x50 M, estafette wisselslag heeren:
1. Neptunus. 1.62,3 sec.: 2. A.Z. on P.C., 1.57,3
sec.: 3. Z Z.V.. 2.08 sec.
50 M. schoolslag dames: 1. S. v. Kolfscho
ten. Neptunus. 45 sec.; 2. T. Hanselaar. A.Z.
en P.C.. 47.5 sec.; 3. I. v. Wijk. A.Z. en P.C..
47,9 sec.
50 M. rugslag heeren: 1. J. Mosterd. A.Z. en
P.C.. 40.7 sec.f2. F. Weyschede. A Z. en P C.,
41 sec.. 3. W. v. <1. Klashorst. Neptunus.
46 sec.
50 M. schoolslag heeren: 1. F. Weyschede.
A.Z. en P.C., 40,2 sec.; 2, B. Woelders. Nep
tunus, 43,2 sec.: 3, H. de Jongh, A.Z. en P.O.
44 sec.
50 M. rugslag dames: 1. G. v. Hoogevest,,
A.Z. en PC.. 475 sec.: 2. B. de Kruyff. AZ.
en P.C.. 49.2 sec.: 3. R. Kuiper, Neptunus.
«9.4 sec.
76 M. gekleed zwemmen waarvan de laat
ste 25 m. met drenkeling: 1. mej. B. Wolfs
winkel. A.R.B., 1.32.9 sec.; 2. J. L. H. Pesle.
A R.B., 1.40 sec.; 3. P. v. Nes. A^t.B.. 1.42.2
sec.
De stand der competitie Is voor deze af-
deeling thans: dames: Neptunus 1094,3 pun
ten. A.Z. en P.C. 11025 punten.
Heeren: Neptunus 9653 punten. A.Z. en
P.C. 968.1 punten.
Het puntenaantal van Z.Z V. ls nog niet
te berekenen.
DE VERDUISTERING
Verplicht te verduisteren:
van 4. Sept. 20.23 tot 5 Sept. 6.56
Maan:
op 5 Sept. 1.32 ond. 5 Sept. 17.34
Waar komen die vandaan?
Waarschijnlijk kou gevat;
begin deze nu dadelijk te
verdrijven mot AKKER
TJES. Prjn is niet noodig, zoo
flang er AKKERTJES zijn.
AKKERTJES stillen direct
alle pijnen en maken dat
U zich prettig gaat voelen.
Neem „AKKERTJE
De Nederlandsche Pijnstiller
KUNST EN LETTEREN
Pand Keizersgracht 414 te Amster
dam, de woning van dr. B. Slingenberg,
bergt een fraaie verzameling meubelen
en ander huisraad, dat stamt uit de ze
ventiende tot de negentiende eeuw. Om
het iedereen mogelijk te maken, dit
kostbare materiaal te bezichtigen, heeft
men besloten, in overleg met de eige
naars, om het huis Maandag, Woensdag
en Donderdag voor het publiek open te
stellen.
De toelating is gratis. Echter heeft
men bepaald, dat tevoren een schrifte
lijke aanmelding moet worden afgege
ven, terwijl de bezoeker bovendien
voorzien moet zijn van een introductie,
die hem verleend is door iemand, die
den eigenaar bekend is als een be
trouwbaar persoon.
Als zoodanig gelden in ieder geval de
instanties, die daarvoor gemeenlijk
worden aangewezen, te weten, de chef
van de afdeeiing Kuituurbescherming
en Wetenschap van het Dep. van Op
voeding, Wetenschap en Kuituur-
bescherming, de directie van het Rijks
museum of die van de gemeentelijke
musea te Amsterdam, 's Gravenhage,
Haarlem, Rotterdam of Utrecht, bene
vens die van de Rijksacademie v. Beel
dende Kunsten te Amsterdam of van
het Rijksbureau voor Monumentenzorg,
eveneens te Amsterdam.
RADIO-PROGRAMMA'S
ZATERDAG 5 SEPTEMBER 1942.
Hilversum I. 415,5 M.
6.45 Gram.muzlek. 6.50 Ochtendgymn. 7.00
BNO: Nleuwsber. 7.15 Populair begin (gr.-
pl.). 7.45 Ochtendgymn. 800 BNO: Nleuws
ber. en proCT.-uittreksel. 815 Brandende
kwesties (opn.l. 8.30 Goeden Morgen Wce-
nen (gr.pl.). 9.15 Voor de hulsvrouw. 9.30
Bloscooporgelsoll (gr.pl.). 10.00 Ernstige mu
ziek (opn.). 11.00 Voor do jeugd. 41,20 VlooT
en splano. 12.01 Frans Wouters*.®; zljli or
kest. 12,30 Zangkoor cn ovkost, (gtvjrtOT 12.40
Almanak. 12,45 BNO: NJ.njw?-' oa-'rakeltjkê-
hrrleMe». 18.00 Eir. l
gram.muz. 14 00 Lon i> Bouwmeester herden
king. 14.20 Na ged'.hen arbeidmuziek
en vroolljkheid. 15.45 Gram muz. 16.00 Gods-
dienstige lezing en gewijde muziek fopn l.
16.30 Vlerhnr.d'.ze planovoordracht. IC 50 Pro
Muslca. 17.15 BNO. Nieuws- en rakelt'ke be
richten. 17.30 Orgelspel. 18.00 De N.S.B. ant
woordt. 18.15 Theo Uden Masman rn z'.Jn
dansorkesl;. 18 45 BNO:' Nleuwsber 18,55 tl.
BNO: De wereldmacnlng uit den Aether 'ge
plukt. 19.05 Als tk 't voor 't zeggen had. 1920
Herbert Ernst Groh zingt (gr.pl.). 19.30 On
der Moeder's Paraplule. gevarieerd program
ma. (Vanaf 20.15 alleen voor de Radlo-Cen-
trales, die over een lijnverbinding 'met de
studio beschikken). 20 15 Filmpraatje. 20.30
Amusementsorkest, solist en Dameskoor
„Acthercharme" en arcordeonsoll. 21.30 u.
Francisco Canaro en zijn Argentljnsch Or
kest (gr.pl 21.45 BNO: Nleuwsber. 22.00
Klanken uit het Zuiden (gr.pl.). 22.15 Bar
nabas von Geczy en zijn orkest ai*Peter
Kreuder. plano (gr.pl.). 23.0024.00,, Moolo
Melodieën (gr.pl.).
Hilversum EI, 301.5 M.
6.45—8.15 Zie Hilv. I. 8.15 K3assloke 1riaiTt-
muz. 8.40 Viool en plano (gr.pl 9.10 Re
quiem. V/. A. Mozart (gr.pl). 10 00 Morgen
wijding. 10.15 Operafragmenten (gr.pl 10.30
Lichte muziek (opn.). 12.C0 Zang met pia
nobegeleiding en gram.muz. 12.30 Strijk
kwartet (gr.pl.). 12.45 BNO: Nieuws- on za,-
kelljke ber. 13.00 Tutnbouwreportage. 1319
Blzctprogramma (gr.pl 13 40 WH kijken de
natuur ln! 14.00 Groninger Orkestvereni
ging en solist. 15.30 Tijdschrlftenschouw.
16.45 Orgelconcert. 16,30 In en om den bljen-
st.apel. 16.45 Lichte gram.muz. 17.00 Voor de
binnenschippers. 17.15 BNO: Nieuws- en za
kelijke ber, 17.30 Een muziekcorps van dè
Duitsche weermacht. 18.15 Het kwartier van
den arbeid. 18.30 Symphonic Orkest (er pl
19.00 Groeten aan Nederlandsche rolleden.
10.30 BNO: Nleuwsber. 19.40 u. BNO: Gro-
nlngsch praatje. 19.50 .Spiegel van den dag.
20 00 -Htreohtsch Stedelijk Orchest (opn
en gram.muz. (Vanaf 20.15 alleen voor de
Radlo-Centrnles. die over een lijnverbinding
met tlo studio beschlleken). 21-.45. u. BNO:
Nleuwsber. 22.00 BNO: MUltair overzicht
22.10 AvondwJJdlng. 22.15—24.00 Zie Hilv. L
WIJ VRAGER UW AANDACHJE^VOOR:
Ernstige muziek. De Groningsche Or
kestvereniging. o-l.v. Kor concer
teert om 14.00 uur over den zender Hilver
sum II Het programma vermeldt werken
van Bach en Corn. Dopper. De cellist Johan
de iNobel vertolkt Jiet concert ln 0. gr. t,
van Ph. E, Bach, Hot Utrechtsch stedelijk
orkest komt voor den zender Hilversum II
om 20.00 uur onder leiding van Willem van
Otterloo en voert werken uit van Berlioz,
Debussy en Schubert.
FEUILLETON
WAAROM TREUR JE,
GROOTE CLOWN?
door
A. H. KOBER.
36.
„In deze zaal moeten wc nog voorzichti
ger zijn dan ergens anders!" zc-i Lupu,
..want als wc hier naar beneden vollen
dan beschadigen we de toeschouwers ta
dan kunr.en we wel inpakken ook
De Smïles-trocp had ten ongunstige
plaats op het programma vnn het Palladium
gekregen. Vlak voor hen had een in Enge
land nogal populaire humorist gewerkt cn
(oer. het viertal zich nanr de touwladders
begaf, was het publiek nog niet uitgelachen
en lette nauwelijks op hen. Het eerste gc-
dcel'e van hun nummer had ook maar wei
nig succes, .icodo» Lupu tijdens een korte
pauze zijn kamt: .den toeriep: „Ze houden
ons vcor een vulnummf-rtlcl Laten we too-
nen wat wc kunnen!"
Nu gingen de mannen in dc knieën han
gen, nrunen de meisjes bij dg handen en
daar vlogen Edith en Stassy al heen en
weer van het cenc zweefrek naar het an
dere, eerst bij twee handen gehouden, dan
nog maar bij éón hand, tenslotte slechts
bij dc enkel, nu volgden in een zeer snel
tempo de gewaagde pirouettes en salli en
zonder te letten op het losbrekend applaas
werkten zij meteen het laatste gedeelte van
hun programma af. Daar draaiden zij in
een wilde werveling om dc eigen lichasms-
as. bestraald door het sehcl-vvitte licht der
Nog ton oogenblik hielden de drieduizend
toeschouwers hun adem in er. toen brak-
een stormachtig applaus los.Den volgen
den dag kreeg de Smllcs-trocp de bcsic
plaats in het programma' het Iweode num
mer na de pauze. En drie dafien later kon
Lupu verheugd berichten" ..We hebben al
een contract voor het volgend seizoen ook'"
De vier Smiles mochten zich nu als
groote artlf.ten beschouwen Lupu cn Sla-sy
aanvaardden dezen triomf met zwijgenden
trots; waren zil niet vroero al een groot
nummer geweest? Maar EoTt* Bj'nnsky en
Jos Golden daarentegen beleefden yo.
t de
jes van den 1
Joc kon zijn
vreugde niet zoo gomakkclijk in woo den
uiten, maar hij was vervuld van een innige
vroolijkheld en alles scheen hem .ven
licht, warm en mooi toe; zijn werk de
stad, de wandelingen met Edith en zij
zelf Als een uitgelaten kind, dat voor het
eerst 7,tin vrijheid' geniet cn nu een Jj ven
tegemoet Baat, dat roem. geld en geluk be
looft zoo leunde nu Edith met dc blende
haren en de lachende blauw* oogen ln zijn
r.rm, wanneer zij door Londen dwsaidcr-
En op een middag midden in een var, de
drukste verkeersstraten, waagde hij het
hooge woord uit te spreken en zei, tferwijl
hij rood werd:
„Ik geloof, dat jij een goede vrouw «voor
mij zou zijn. zeg Edith 1 Jk zou best mei je
Willen trouwen
Zij kneep hem vroolijk in zijn arm en
knikte lachend:
„Goed, laten we trouwen Joe
HOOFDSTUK 6
Geluk en val
In alle stilte sloten Joc Golden en Emth
Bolanrky hun huwelijk. Lupu Popese 1 .as
een der getuigen. Stassy had juist in deze
dagen zware migraine en bleef den hc< en
dag onzichtbaar. Zij stond slechts voor de
voorstelling op.
Het huwelijk van Joe Golden en Edith
was Stassy's eerste groote teleurstelling.
Dit ontging haar broer Lupu natuurlijk
niet. „Tanden op elkaar, kleintje", troostte
hij haar, terwijl hij haar mooi gezichtje
streelde. „Je hoeft de moed niet tc verlie
zen Je bent nog zoo jong en je leven
zal nog zooveel mogelijkheden en verras
singen brengen
Natuurlijk had Joe naar Amerika moe
ien schrijven cn vader Bolansky om zijn
toestemming en zegen bchooren te vragen.
Maar het was er niet van gekomen en ten
slotte had hij zijn schoonvader per tele
gram de feiten medegedeeld: want ten
eerste had Edith hem duidelijk gemaakt,
dat -.ij. nu volwassen was en haar vaders
toestemming niet meer behoefde en ten
tweede was Joe - geen held in het brief
schrijven.
Of de groote clown dit telegram eigenlijk
ontvangen had kwamen zij ruet te we
ien. want er volgde geen antwoord op. Wel
deden allerlei vreemde geruchten over Bo-
lanskv de ronde. Er werd verte.d. dat hij
alweer op reis narr Europa was. omdat
men kern"in Amerika zeer slecht ontvangen
had. Of ook, dat hij daarginds zoo'n uit
stekenden indruk had gemaakt, dat de con
currentie hem direct geëngageerd had
Enzoovoort. Allerlei beweringen die elkaar
tegenspraken. Het was maar het beste om
af te wachten tot Bolansky zelf weer op
dook.
De trust aan welke het Paladium be
hoorde. had in dc voorsteden en de nabije
provinciesteden nog twaalf variétés. Hier
voor werden de Smiles aangenomen en wel
zouden zij zes dagen optreden in elke
plaats. Het succes bleef hun overal trouw
én zij werkten met geestdrift. Toch was
het een vermoeiende tournéc. Nauwelijks
hadden ze hun toestellen mei veel moeite
gemonteerd of zij moesten alweer verder
Zij kwamen in dc-ze twaalf dagen niet tot
rust of bezinning.
Maar .Toe beviel dit leven best Zijn jong
geluk schonk hem nieuwe krachten en hij
werkte als in een roes.
Lupu en Stassy - deden hun plicht even
zwijgzaam als altijd. Slechts Edith was niet
"neelemaal tevreden met deze expresse-
tournee. Zij hield er zoo van om uren lang
rond te slenteren in de stad waar zij optra
den en dat ging ditmaal niet
Lupu sloot een seizoencontracl met Lord
Craddock's circus af. voor acht maanden
cn met een mooie gage.
Scdert tientallen jaren trok Craddock's
populaire circus door Engeland. De oude
Craddock had op een goeden nacht op al
zijn wpgens zijn naam van den Lordtitel
voorzien, alleen om iets vóór te hebben op
de concurrentie.
Heel Engeland, tot Koniging Victoria toe.
lachte om dezer, dwazen inval en sedert
dien kende "elk kind Lord Craddock's cir
cus. Het was niet heel groot, de toeschou
wers werden ook niat met teveel comfort
of luxe verwend en 'evenmin hield Crad
dock van dat razende tempo dat nieuwer-
wetsch scheen. Soliditeit was zijn devies,
cn zijn publiek was het daar blijkbaar mee
een:, want jaar in jaar uit sloeg hij in de
zelfde steden van Noord-Engeland zijn ten
ten op cn kon steeds zeker zijn van een
aandachtig en dankbaar bezoek. Maar hij
had dan ook slechts eerste klas nummers
op zijn program. De oude Craddock was
zoo goed thuis in alle circusbranches, dat.
hij het niét alleen verslond begaafde artis-
ten bijeen te brengen, maar hen gedurende
de tournée ook nog allerlei bijbracht, zoo
dat zij doorgaans perfecter weggingen dan
ztj gekomen' waren.
Wordt vervolgd),
