AMEBSFOOOTSCÜE COIJMNÏ
De Rijkscommissaris over den huidigen toestand
Er is slechts één parool:
Europa ontwaak!
Orde en rust zijn volkomen
hersteld
Bommen op Londen, Oran, Flensburg
DONDERDAG 20 MEI 1943. 4 PAG, 57e JAARGANG. No. 116
rtBUNNliMKNiSPKiJb o\j vooruiiDctaliiig eer Kwartaal a.o6. Per post 2.25;
fvi week 0 16. Losse nummers 10.06 - Correspondentie aangaande adver
tentie» en abonnementen te riemen aan Administratie
.„.Si'SKS NV DRUKKERIJ ONNES th BLANKENBERG Zn
6NOUCKAERTLAAN 0. AMERSFOORT Administratie: TeJcf. 5280. Giro 86362.
Directeur: P HALEWIJN
DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN DE GELDERSCHE VALLEI
PRTJS ADVERTENTIES per mllUmeterregel '0.13 (40 mm breed). Inge*
inededeelina '0.24 p ió2 mm creep, „Doelpunten" aileen oiJ_ vooruit
betaling. a oersoneel t.m 2o woorden '0 55 ledei woc—
overige t m 20 0 66 :ede: woord mee: 10 06 nu:
nummers C cent lie administratie behoudt zlrli liet t
eventueel tonder opgave van redenen te weigeren.
Redactie: Telef. 6731. Nft 6 u 5806 Hoofdredacteur NIC LAMAN SOEST
0 05
50 woorden Bewlis-
•ebt voor advertentie»
\s-GRAVENHAGE, 20 Mei. Schouder aan schouder stond gister-
middag de menigte in een ruime, in -licht badende hal van een plaats in
liet Oosten des lands. De hal waarin anders de machines het lied van
den arbeid zingen, was tot een vergaderplaats geworden, die in weer
wil van haar geweldige afmetingen niet alle deelnemers kon bevatten, j
In de aangrenzende ruimte en in de werkplaats hadden vele anderen I
een plaats gevonden. Het aantal dergenen, die bijeengekomen waren
om getuigen te zijn van een gedenkwaardige politieke demonstratie kon
op zevenduizend geschat worden.
..De Rijkscommissaris spreektDeze belangrijke tijding, hoewel pas
in de laatste minuut verbreid, had de menigte in beweging'gebracht.
Duitschc en Nedcrlandschc arbcidskameraden, werkers van alle beroe
pen, van kantoor cn werkplaat:, mannen en vrouwen, „Betriebsführcr
en ..Gefolgsehaftsmitglicder" uit de naaste en verdere omgeving stonden
naast elkander zonder onderscheid van persoon en stand. Behalve den
kring van in trouwe kameraadschap vercenigde Duitschc cn Nedcrland
schc nationaal-socialistcn waren er ook vele Nedcrlandschc volksgcnoo-
ten verschenen, die, gedreven door de oprechte zorg voor de toekomst
van hun land, van den vertegenwoordiger der bezettende mogendheid
een antwoord verwachtten op de vraag: „Wat nu cn op de plaats,
vanwaar de onrust was uitgegaan, een vrijmoedig bespreken hoorden.
Door luiden bijval begroet, betrad de Rijkscommissaris, Rijksminister
dr. Scyss-Inquarl onder de tonen van een marsch, gespeeld door een
mtizieknorps dT Waffen SS. door een haag, gevormd door mannen
van den Nederlandschcn Arbeidsdienst, de hal.
De leider van het Arbeitshereich der N S D.A P„ Hauptdienslleiter
Schmidt, opende de reusachtige bijeenkomst met dc woorden. „Als na
tionaal-socialistcn hebben wij voor deze demonstratie de plaats van den
arbeid gekozen om daarmede dit vast te stellen: zoo lang er nationaal-
socialistcn zijn, behooren aan deze nationaal-socialistcn dc fabrieks
gebouwen cn straten".
Aan den revolutionairen strijdrocp, die een daverenden weerklank
vond, verbond hij woorden van dank aan den Rijksminister die gedu
rende heel den bezettingstijd eon rechten politicken koers heeft gestuurd
en die voor ons steeds dc politieke leider is. Met den groet, dien hij
den Rijksminister bracht, stemden dc vergaderden duizendvoudig in.
Daarna nam de Rijkscommissaris het woord.
Nationaal-socialisten, kameraden
Hot begin van deze maand Mei bracht in Nederland
ernstige gebeurtenissen cn, nu dc opwinding, die met
dergelijke gebeurtenissen gepaard gaat, voorbij is, blijft
liet gevoel van doelloosheid en zinneloosheid cn tenslotte
blijven er teleurstelling en haat. Als vertegenwoordiger
van dc bezettende mogendheid zou ik mij kunnen verge
noegen met te constatecren, dat tegen deze gebeurtenis
sen energiek werd opgetreden en dat de orde snel her
steld was, maar als politicus gevoel ik mij verplicht mij
met deze gebeurtenissen, met haar oorzaken cn gevolgen
bezig te houden cn ik deins daarvoor niet terug. Ik
.wensch, dat zelfs.
Ik heb mij voorgenomen om daarvan tevens een ge
sprek tusschen ons hier te maken. Dus op de plaats, van
waar deze onrust is uitgegaan cn wel omdat ik van mec-
ning hen, dat, wanneer ik in dit deel der provincie spreek,
mijn woorden zullen doordringen, dat zij zullen worden
doorgegeven cn zullen komen tot dc menschen, die in
een oogenblik van hun verwarring en opgehitst-zijn ge
loofd hebben zichzelf cn den anderen van oordeel te zijn
door tot onrust en ordeloosheid te vervallen. Dat is dc
re Jon Mrn.nrom ik hier spreek,- om dichter bij ben te zijn
en met dringender woorden te spreken, want nog altijd
wensch ik, dat mijn betrekkingen tot de Nederlanders
niet worden geleid door het argument der wapenen, maar
door dc argumenten van verstandige overwegingen.
Ik spreek verder hier in de natio-
naal-soeialistischc gemeenschap der
Duitschers cn Nederlanders, een
slrijd- cn lotsgemcenschap dus. die
immers juist in harde tijden haar
waarde moet bewijzen. Daarom moet
dit gesprek ook ons de mogelijkheid
geven erover na te denken, hoe deze
gemeenschappelijke weg, die ons sa
mengebracht heeft, ook in het ver
volg fot een goed doel leidt. Vooral
jegens u, Nederlanders, gevoel ik my
daar thans toe verplicht en ook be
reid. want, daarover is geen twijfel
mogelijk. kU Nedcrlandschc natio
naal-socialistcn moet en zult dc ver
antwoordelijkheid voor uw Nedcr-
Jandsche volk dragen. Hoe dc dingen
zich ook ontwikkelen, dit is onze
overtuiging, dat gij dc dragers van
den poliliekcn wil in dit land zijt.
Daarom vraag ik; Waarom was dit
alles? Wat moet er thans gebeuren?
Het uiterlijke verloop der gebeurte
nissen is bekend. Dc Wchrmachts-
befclilshaber heeft beschikt, dat dc
Nederlanders, die in Mei en Juni '40
uil dc krijgsgevangenschap werden
ontslagen, met bepaalde uitzonderin
gen weer in krijgsgevangenschap zul
len worden gebracht. Hij heeft het
recht daartoe. Niettemin wil ik ver
klaren waarom het tot dezen maat
regel is gekomen, wrant deze situatie
is nieuw. Waarom is deze situatie
nieuw? Omdat het uniek is, dat in
het verloop van een krijgsondeme-
ming reeds na veertien dagen de
mannen, die door de capitulatie in
krijgsgevangenschap waren geraakt,
hun vrijheid herkregen en naar hun
land terugkeerden. Dat is zóó uniek,
dat de vijandelijke zender op deze
aanspraak op terugvoering in de
krijgsgevangenschap niet eens wat
aan te merken had, dat hij geen vol
kenrechtelijke bedenking kon in
brengen, maar verklaard heeft, dat
het ongetwijfeld ongewoon zou zijn,
dat honderdduizenden na een capi
tulatie niet in krijgsgevangenschap
geveerd worden, maar teruggegeven
aan bun land, hun gezin en hun be
roep, hoewel dc oorlog, het grootc
conflict, waarom hel in deze wereld-
worslcling gaat, niet geëindigd is.
Dc Wchnnachtsbcfchlshaber heeft
erop gewezen, dat de houding onder
deze vrijgelaten krijgsgevangenen
niet zoo was, dat hy het kon verant
woorden. ben in dezen tijd zonder
onderzoek in deze vrijheid te laten.
Dat geldt in het byzondcr voor hen,
die in het actieve soldatenberoep
waren, die eigenlijk na de capitula
tie zonder beroep waren en daardoor
zeker gemakkelijk konden afglijden.
MISDADIGE VIJANDELIJKE PLANNEN
Maar het belangrijkste is nog iets
anders. Het belangrijkste zijn dc
plannen van onze vijanden op dit
oogenblik, nu de strijd in het Oosten
met ren steeds duidelijker overwicht
der Duitsche en Europeesche legers
op zijn beslissing aangaat. Op dit
oogenblik. evenals ecu jaar geleden,
schreeuwt Stalin om het tweede front
en in dit moment, nu het weer eens
om Europa gaat, zooals om de paar
ecuwen het geval is. willen dc Atlan
tische mogendheden Engeland en dc
A'er. Staten, dezen in het Oosten
vechtenden troepen door een landing
in het Westen den dolkstoot in den
rug toebrengen. Tenminste dat be
weren zy. Maar hoe willen z"y het
doen Want gij weet zelf hoe sterk
onze kusten zijn, hoe vooral de ver
sterking der havens is uitgebreid,
zoodat het nauwelijks waarschijnlijk
is dat een poging daar succes heeft.
Dan komt het denkbeeld, dat men
probeert als is het maar een ma
noeuvre met uit de lucht gelande
troepen, met aan tand gebrachte com
mando's, met uitgeworpen wapenen
cn met het oproepen dergenen, die
eens in het Nederlandsche leger ge
diend hebben, een schyn-front te vor
men. In ieder geval geloovcn wy, dat
wij van den vyand een dergelijk ge
wetenloos en onbedachtzaam optre
den zouden kunnen verwachten. Het
is niet aan twijfel onderhevig, dat het
eind van elke manoeuvre van dezen
aard slechts een volledig opofferen
zou zyn van dc elementen, die er aan
zouden meewerken. Het is echter mo
gelijk, dat de opgeleide soldaten of
sommigen van hen, die immers een
zeker militaire discipline gewend zyn
aan zulk een oproep gehoor zouden
geven al was het maar ten dcele.
verder heeft de vijandelijke zender
er op 27 Februari over gekletst, dat
Duitschland eenmaal bezet moet wor
den en dat daarvoor ook Nederland
sche mannen gebruikt moeten wor
den. Deze argelooze engel van de ra
dio heeft daarbij gezegd, dat men
daarvoor de taak der bolsjewisten
moet en wil verlichten. Dat zou «-en
grimmige waarheid zijn; Nederland
sche mannen, hoe denkt gy, dat het
Duitsche volk er op zou reagecren,
wanneer hier uit het Westen of uit
Engeland en Amerika iemand het zou
wagen het vaderland te bezetten van
de soldaten die hun bloed offeren,
opdat Europa vryblijft? Het is een
grimmige waarheid, wanneer deze
argelooze engel gezegd heeft, dat
daardoor dc taak der bolsjewisten
verlicht zou worden.
Met het oog op dc grootmoedig
heid van den I'ülirer en dc zoo
vroegtijdige vrijlating zyn deze plan-
iim. dC„ overkant niets dan mi
misdaad en daar wij juist
J}™"VV-VI ju».
«oor de verantwoordelijkheid, die wij
dragen, op alles voorbereid moeten
zyn en ook dc geringste mo-elilk-
lield van liet In gevaar brengt^
ons Oostelijk front uit den weg
ten ruimen, liebben wij ook de' klein
ste gelegenheid tot verwezenlijking
«lezer plannen moeten verhinderen.
Hel is voor de Nederlanders ook he
ler. dat de dingen zoo In het reine
zijn gebracht. Maar degenen. dl«
thans In de krijgsgevangenschap te-
rugkeeren. kunnen het emigranten-
«omIt6 In dc Lon«Icn?ehe schuilkel
ders. dat van den overkant nf op-
hitst, dankbaar zl|nHet nog
nooit zóó duidelijk geworden als cloor
dit voorbeeld, dat slechts HU kan en
inag lelden, die zelf midden In het
volk staat en weet wat er In het
volk leeft. Emigranten weten dat
nooit. Emigranten hebben er nog
slechts een voorstelling van. hoe het
eens was. toen zll het land verlieten.
AI het andere zfln wankele wensch-
drooinen. Maar wat In het volk leeft,
wat het volk beweegt, wat het volk
noodlg heeft, dat weten de emigran
ten niet meer.
n Nedetlan-
ic-'.uig. want
dat hebben
Kederland-
i cloor hun
Rijksminister Dr. SEYSfl INQUART
tijdens een zijner vorige redevoeringen.
l'olygoon-Zcljlcmakci-Pax Holland m
SST'
BUITEN HET 0LKENRECHT GEPLAATST
Kameraden, hei was immers zoo
teekenend, dal op 12 Mei dc mannen
aan den overkant, die lol dal oogen
blik hadden opgehitst, opeens begon
nen te stamelen; zij wisicn niet wat
er gebeurd was om te kunne» zeggen
v/at er gebeuren moest. Wanneer de
ze mannen ntels weten, kunnen zij
beter hun mond houden. Hel staat
ook volkenrechtelijk volkomen vast,
dat het voor een regcering noodig is,
dat zij de werkelijke macht heeft om
dc rcgecring feitelijk uit te oefenen.
Volkenrechtelijk wordt een groep
menschen, die zich regeering noemt,
maar geen macht heeft om dc verant
woordelijkheid te dragen, niet als re
geering erkend. En zoo begrijp ik ook
artikel 21 van uw grondwetwaarin
gezegd wordt, dat uc Nederlandsche
regeering nooit haar zetel buiten het
land mag verplaatsen, anders is zij
geen rcgecring meer.
kameraden, dit eciio moet duide
lijk vooropgesteld worden: Wie Iemand
voigi. die volkenrechtelijk, me. ut»
verantwoordelijk beschouwd kun wor
den, plaatst z.eli zeil bui.cn Het vol
kenrecht. Ily vult onder hei oorlog—
Nationaal-socialisten. wat wij ge
constateerd hebben, neen, ons met
met vreugde vervuld, dat Kunt ge
geiooven, maar het was een belevenis,
cue ons met verontwaardiging vervuld
heeft, toeu wij zagen, da. deze opge
hitste en verleide mannen en vrou
wen» tenslotte in den steek werden
gelaten cn wel door lieden van den
overkant cn dc raddraaiers aan deze
zijde. Dezen hebben svoeds beweerd.
t de Dultschers niet kunnen In-
itpcn, dat ze litjt standrecht lu het
—.let kunnen afkondigen, da',
nnlsscn niet kunnen voltrek
ken. Ja. kameraden dc Dultschers
kunnen met «Heen. zy moeten, want
de Dultschers moeten nog veel meer
kunnen. Zij moeten thans een bo-
vcnmenschelljko krachtsinspanning
ontplooien om Europa te redden. Dat
is juist wat ons de rust en de zeker
heid geeft om lederen maatregel te
nemen, al Is hy nog zoo hard. als
wij hem maar voor de geschiedenis
kunnen vei antwoorden, omdat hij
Juist voor de redding van Europa
noodig Is. Er zijn hier stakersbewe-
gingen en daden van sabotage ge
weest. Er ls geen algeraecne
staking geweest. Het aantal der
genen. die ordelllk bleven of snel tot
de orde terugkeerden, ls overweldi
gend groot in verhouding tot het
aantal, van hen, die 24 of 48 uur
zich aan de orde hebben omtrokken.
Maar wij konden ln dezen toestand
ook niet de geringste ordeverstoring
dulden. Daarom heb lk mU'i besluit
genomen en het politlestandiecht. af
gekondigd. eerst over vier provincies
cn daarna over het geheele land. Het
Duitsche uitvoerende gezag, onder
leiding van den Höheren SS und Po-
llzelfOhrcr. heeft de gestelde taak ln
korten tijd volbracht. In leder geval
Is het duidelijk geworden en moet
leder weten, hoe ernstig de toestand
wordt bij een poging om hier In het
land de orde te verstoren. Wellicht
ziet men thans ln. dat de lankmoe
digheid aan onzen kant. niet. voor
zwakheid mag worden aangezien. Na
tionaal-socialistcn. de maatregelen, die
werden getroffen, hoe ernstig ze ook
In hun gevolgen waren, zijn alle on
der miln verantwoordelijkheid geno
men. Ik moet het. uitvoerende gezag
en al miln Instanties mijn wanvdee-
rlng uitspieken voor hun duidelijk
en vastberaden optreden en consta-
teeren dat. hun samenwerking vol
komen was.
DE STANDGERECHTEN
Ik wil een speciaal woord over de
standgcrcchten zeggen. Ik dems er
niet voor terug juist te spreken over
de dingen, die hel hards; en het ern
stigst zijn. Standgerechlen hebben
een zeer zware taak. Eenerzijds moe
ten zij door bliksemsnel ingrijpen
waarschuwen en een uitbreiding ver
hinderen en daarby moeten zij toch
zooveel mogelijk de schuldigen, de
verantwoordelijken treilen. Dat is
zeer moeilijk, wan: de verantwoorde
lijken, dc werkelijk schuldigen, loo-
pen bij dergelijke gebeurtenissen ge
woonlijk niet op straat. Ik geloot te
mogen zeggen, dat de standgerechten
hier gedaan hebben wal zy konden.
Zy hebben waar zij konden de ver
antwoordelijke personen, leiders van
dlenstinstamies, bedrljlsleiders, enz.
gearresteerd en wanneer zij hun ver
antwoording hebben vastgesteld, dan
heeft hun hun positie geen voordeel
gebracht, integendeel, dan werden zij
nog meer verantwoordelijk gesteld. IK
weet met welk een zoigvulcflgheld de
gerechten gewerkt hebDen. want er
was iets aanwezig wat bij stanclge-
rechten zeldzaam ls: er waren vrij
spraken. er waren gevallen, waarbij de
zaak aan de gewone rechtbanken
werd overgedragen wanneer de stand
van zaken niet duidelijk was en er
was een heel groot aantal vonnissen,
waarbij het standgerecht ml) terstond
gezegd heeft: „Voltrekt u a.u.b. dc
doodvonnissen voorlooplg niet, laat
ons wachten, hoe de zaak zich ver
der ontwikkelt".
Kameraden! Het Is treurig, dat er
zooveel slachtoffers gevallen zijn. WH
moeten ze op «Ie oorlogsrekenlng zet
ten, evenals «IJ liet niet slechts ver
scheidene malen, maar vele malen
grootere aantal slachtoffers op de.
oorlogsrekenlng moeten zetten, die
ten offer gevallen zyn aan de bom
aanvallen der Engelschen en Ameri
kanen liicr f n Neder Ia ml. niet
in Duitscliland. Dc aanval op Rotter
dam heeft meer offers gekost en
meer onschuldig bloed dan noodig
was om hier «1e orde te herstellen.
Ook onder de Nederlanders Is het
element v3n ordening sterk geweest
en dit heeft er voor gezorgd, dar. de
orde weer spoedig hersteld ls. C»y Ne
derlanders zult Jegens mij zooveel
begrip en ook goeden emaak aan den
rust bewaard werd Overal, waar de
leiding bespeurd heeft: er komt
rust en tot zich zelf gezegd heeft: dat
geeft ongelukken cn toen opgetreden
is. gewaarschuwd cn toegesproken
heeft, daar bleef het rustig. Overal,
waar dat niet hel geval war., ontstond
onrust. Wij hebben hier ook gecon
stateerd, dat cr bedrijven en dienst-
instantics waren, waarin dc leiders
cn het hoogero personeel en ook het
personeel van het middensoort, dat
blijkbaar tevoren had opgehitst, aan
hun schrijfburcaux zaten cn zich in
de handen wreven. Zij zijn aan hun
schrijfburcaux blijven zitten, om te
kunnen zeggen' „Wij hebben cr niet
aar. meegedaan". Dat is een lafheid
cn een schaamteloosheid tegenover
dc misleide arbeiders.
Ik gelast verplichtend voor de toe
komst. «lat de leiders der hedrljirii
Jegens mii verantwoordelijk zijn \oor
«Ie orde in het liedrllf. «lat hot eon
anibtssrhcndlng van bon Is. wnnneor
zij niet hei
stlg
zll dar
latiof
Juichen dat dit man
ist hein ls Ingeslagen
!d»g leggen, dat lk de
dors niet inyn dank
wat zl) gedaan hebben
zij gedaan uit een Cf
antwoording Jegens hu
scho volk en zij mogen
zyn medeneincn. dot
i krachtig ontreden cn noor net icir,
flat zy opkwamen voor rte ordening.
I erger hebben voorkom" en nieuwe
1 slachtoffers onder de Nederlanders
hebben verhinderd. Wy zelf. zijn ln
nationanl-joelftllstlsefcr lo''gemeen
schap aaneengesloten gebleven, eon
gemeenschap, die steeds hechter aan
een gelaseht. wordt, tc' een blok dat
luist, de draeer zal Win van dc toe
komst van dit land.
LEIDERS DER BEDRIJVEN ZIJN
VERANTWOORDELIJK VOOR DE ORDE
lk heb bij deze gojrgeheid ver
schillende feiten ge;<r '.s'eerd. Een
dezer feiten ls. dat O', ral, waar do
leiding hetzij in "zrorijvcn of in
dienstinstantics zich '.an haar ver
antwoordelijkheid bewust was, de
Uiterste discipline is noodzakelijk
Wij hebben allem-'al nog iets anders moeten constatecren. nl. hoe ver
schrikkelijk gevaarlijk een dergelijk opgeschroefd avontuur juist voor hol
Nedcrlandschc volk 7<>u kunnen worden. Ik wil er niet eens aan denken
wat cr gebeurt, wanneer eventueel dc uitvoerende macht volledig op
treedt cn desnoods, bij overneming van de uitvoerende marht door den
Wchrmachlsbefelilshaucr, dc Weermacht zelf met haar zware wapenen
moet ingrijpen. Ik deuk slechts aan de bepaald precaire levensmiddelen-
positie in dit land. V. innecr in een toestand, waartoe het hier gekomen
is. dc melk wordt verspild, wanneer inrichtingen getroffen worden, het
raapzaad, dal immeo den aanvoer van uw vet moet waarhorgen. of het
graan wordt afgesneden, of wanneer boerderijen in brand worden gesto
ken. ja. Nederlanders denkt cr eens over na is dat eigenlijk de rommu-
no, die zich daar aanmeldt en binnen wil komen? Het is mij volkomen
duidelijk dat dit zeer gecultiveerde land. dat het grootste aantal men
sehen op zijn gebied voedt, dezen tijd slechts bij uiterste discipline kan
doorstaan en dit druk ik u op het hart, want om uwentwille moet dc
discipline gehandhaaul worden.
Het is geen daad van vaderlandsliefde, wanneer heden iemand zyn le
vensmiddelen en graan, zjjn boter enz. verdonkeremaand en niet naar de
ordelijke distributie toeleidt. aldus vervolgde dc Rijkscommissaris zijn re
devoering. Dat zijn allemaal maar egoïstische voorwendsels voor den en
keling. die meer geld wil ontvangendan zyn volksgenoot, die zijn levens
middelen op ordelijk' wijze aflevert, of 't zijn egoïstische motieven voor
den ander, die juwt op kosten van den ander beter wil leven. Het voor
wendscl, dat «laardoc, afbreuk gedaan wordt aan het Duitsche Rijk,
is valsch, want ik kan ii zeggen: zoo groot zijn de door Duitschland ge
stolde eischen in het geheel niet. dat zij niet onder alle omstandigheden
kunnen worden nagel omen cn gegarandeerd. In feite komen zy overeen
met hetgeen dc bezet ende marht, volgens de Haagsche Conventie inza
ke den oorlog lc land. kan opeischen en voorts vormen /ij in zekeren zin
ren tegenwicht voor hitgeen den arbeiders toekomt, die buiten het land
werken. De clandestiene handel moet door u bestreden worden en in dit
opzicht zijt gij volkomen souverein.
Wanneer de Nederlanders willen, is
er geen clandestiene handel, want de
eerste verkooper van een clandestien
artikel op het gebied v:.n levensmid
delen in dit land, n>o.-| altijd een
Nederlander zijn. Wanneer dc Ne
derlander de volkse ii- discipline
handhaaft, bestaat cr geen clandes
tiene handel. Opdat echter juist hier
de eigen discipline eij de eigen ver-
antwoerdrUJkhci;' 'Yu? eme*i worden
gegarandeerd, heb ik met den heer
Wclirmachtebefehlshaber afgespro
ken. dat niemand de Nederlandsche
uitvoerende macht zal tegenhouden,
wanneer zy een zwarten handelaar
vervolgt. Het zal niet voortcomen.dat
de een of andere Duitsehc dienst-
instantïe, of dc een of andere Duit-
sclier zegt: „Neen. dc man mag niet
vervolgd worden, want hij heeft iets
aan in ij verkocht". Dat zal niet ge
beuren.
VOORZORGSMAATREGELEN.
Kameraden Dc ophitsing komt van
den overkant. Er wordt mateloos op
gehitst en er worden door den over
kant ook aanwijzingen verstrekt.
Maar ik moet u terstond zeggen: ik
zou dat niet heel ernstig opvatten,
wanneer wij normale tijden hadden,
voor zoover men, in een toestand van
oorlog, normale tijden kan hebben.
Integendeel, ik heb kunnen consta-
teeren, dat hetgeen daarginds wordt
omgeroepen zoo dom is, dat ik mij
genoodzaakt zie het hier cn d3ar via
onze pers bekend Ie maken, omdat er
immers in de radio niet naar mag
worden geluisterd. En ik wil het ook
in de toekomst zoo la'en. Deze onvrij
willige medewerkerj van den Oranje
zender moeten met hun grootste suc
cesnummers voor u niet verloren
gaan. Maar de toestand is anders. Wij
moeten er rekening mede houden en
wy houden er rekening mee, wellicht
zelfs meer dan onze tegenstanders,
dat zij toch eens hier verschijnen om
tot een aanval over te gaan. En voor
dal geval heb ik u reeds gezegd: wij
moeten voorzorgsmaatregelen nemen
tot het uiterste.
Het zou kunnen gebeuren, dat de
een of ander cn bepaalde kleine groe
pen, zich door gegeven aanwijzingen
laten verleiden en door hun voor
beeld anderen meesieepen.Dan zou er
een onzegbaar en niet te overzien on
geluk over Nederland losbarsten.
Niet voor de Duitschers. maar voor
hen. die toch eigenlijk in dat geval
met leege handen voor soldalen staan,
die de beste wapenen ter wereld in
handen dragen. Ziet u, ik wil ver
hinderen. dat cr '.en ongeluk ge
schiedt. Dit heeft raij na zeer lange
overwegingen er toe gebracht, de ra
diotoestellen in beslag te laten ne-
Kamcraden, cr is geen enkel motief
aanwezig om dat toe te juichen. Ik
schroom zelfs niet. met elkeen hier
over in discussie tc treden, lk maak
mij in het geheel niet bezorgd om
met de heeren ginds in Engeland, ook
voor het volk in discussie te treden,
want ik weet, dat eens, zelfs al zou
het nog j'aren duren, de goede zaak
die wij vertegenwoordigen, zal door
dringen. Hoewel de rechtsvoorwaar-
den aanwezig waren om dc radiotoe
stellen zonder schadeloosstelling in
beslag te nemen, heb ik gelast, dat er
een schadeloosstelling gegeven zal
worden, zooals deze In de liuidigc om
standigheden om cenigerlei wyze mo
gelijk is. Dat ik U. nationaal-socia
listen, echter niet bij deze actie be
trek, dat spreekt vanzelf want gjj
staat bij ons cn wy staan by u.
MILITAIRE MISREKENING
Laten wij ons nog eens afvragen,
wat er met deze staking bereikt
moest worden. Moest er bereikt wor
den. dat wij, Duitschers. toegeven
Wellicht ben ik soms te lankmoedig
geweest. Ik heb dit oordeel scherp
moeter. corrigeercn Of was het het
doel van deze staking er voor te zor-
den, dat thans plotseling de Engel
schen toch hier zouden komen Nu,
het gepraat over dit tweede front
heeft juist midden in deze onrustige
dagen een drastische belichting ge
kregen. Daar kwam nl op eens een
medewerker van radio-Oranje aan
het woord, die verklaarde, dat dit
natuurlijk een zeer bedenkelijke zaak
is. want wanneer zulk een onderne
ming mislukt, zou dat een catastro
phe zijn. Wy weten, aldus dc spreker
van radio-Oranje, dat de Duitschers
hier in het Westen, tientallen divisies
hcbbci.. Wij kunnen dsa-orr :n het
geheel niet zeggen, of wij dit jaar nog
een tweede front zullen kunnen ves
tigen. U «iet dus. dat ik u de wijs
heden van den Oranje-zender in het
geheel niet onthoudt. Ik geloof dat
een misrekening inzake de militaire
positie-wellicht ook de aanleiding ge
weest is, dat de een of ander zijn dis
cipline niet bewaard heeft. Het be
grip Afrika speelt hierbij een grootc
rol, omdat men meent, dat de gebeur
tenissen in Afrika, die voor ons Duit
schers, zeer smartelijk zijn. zoo iets
als een beslissende strategische ne
derlaag zouden zijn. Ik wil J dat eens
nauwkeurig verklaren. Wanneer Tu
nis voor den strijd om Europa beslis
send zou zijn. wcest u cr dan van
verzekerd, dat de Fiihrcr deze plaats
in het jaar 1940 had bezet en zooda
nig had versterkt, dat niemand zich
daaraan had kunnen vergrijpen. Maar
de toestand was anders. Toen de ge
beurtenissen in November en bij dc
jaarwisseling van 1942 zich begonnen
af te tcekencn, moest de Führcr tot
zich zelf zeggen: „Thans hebben de
Engelschen cn Amerikanen al zoo
veel troepen en materiaal geconcen
treerd, dat zij cr ergens op willen los
slaan". Toen heeft hij den tegenstan
der het strategisch initiatief ontno
men door naar Tunis te gaan. Anders
zou dc vijand nl. waarschijnlijk ik
geef het openlijk toe op het voor
ons niet aangename tijdstip van het
vroege voorjaar van dit jaar. met
drie of vier legers, die hij thans bij—
eenheeft, ergens een landingspoging
op het continent gedaan hebben, wel
licht hier in het Westen
LANDINGEN ZIJN NIET EENVOUDIG
Zoo heeft de Fiihrer den vijand ge
dwongen al zijn materiaal en wat hij
aan troepen op eenigerleï wijze kon
missen, tc gebruiken in Afrika dus
aan den overkant van onze pantser-
gracht. de Middellandsche Zee, in het
Zuiden, en daar den aanval te openen
op een kwalitatief superieur, nume
riek echter slechts onbeteekenend
deel van onze Weermacht In èéa
woord, de Führer heeft in strategisch
opzicht zes maanden gewonnen door
het feit dat hij naar Tunis gegaan s,
zes maanden, welker verlies onze te
genstanders bitter moeten betalen,
want inmiddels is Europa onaantast
baar geworden.
Nederlandsche Ka-
zaak rens onigc-
Iloe zouden y
n onze tegenstan
den kunnen beoor-
liet opofferen
Duitschc
nieraden. ik zo
keer«l willen
dan de kansen van
«Iers In het algemeen
«leclen. wanneer het
maanden ty«ls en na
van zooveel menschen
terin.il niet eens gelukt zou zijn, ntet
een? liet voorterrein tc zuiveren, «lan
zouden «Ij immers thans reeds kun
nen constatecren, dat de tegenstan
ders den oorlog verloren hebben. I'
moet u eens voorstellen, dat w|J
thans niet alleen eenmaal, maar vijf.
ze«. of lirnmnal zulk een Tunis kun
nen verdragen, waarbll «Ij de bin
nenste linie en den velligen aanvoer
hebben en de tegenpartij over zee
moet komen, over dc zee. «'aarin
zleh onze «liilkhooten bevinden en
waarheen onze bommenwerpers vanaf
de beschermde en veilige vliegvelden
van liet binnenland, altijd weer kun
nen losstormen. Landingen aan de
kust zl|n niet eenvoudig. In ieder
geval zijn 7,i| totdusver noch In den
eersten, norii In den tweeden we
reldoorlog ooit aan «1e Engelschen of
Amerikanen gelukt en daar zal het
bil biyven.
BOMMENTERREUR MAAKT HET
DUITSCHE VOLK HARDER
EN VASTBERADENER
Wellicht speelt ook nog Iets anders
een rol. Wellicht zegt men tot zich
zelf. dat die bomaanvallen op Duitsch
gebied, mettertijd toch invloed zullen
Aanval op de stuwdammen
eischte 370 dooden
Volgens de jongste tellingen, aldus
het A.N.P.. bedraagt het aantal doo
den als gevolg van d?» Britschen
luchtaanval op de stuwdammen 370.
Zesendertig personen worden r.o;
vermist. Dat niet nog nicer slacht
offers te betreuren zijn. is te danken
aan eenigc autoriteiten, di" de te
genwoordigheid van geest hadden de
daarvoor in aanmerking komende
bevolking onmiddellijk te waarschu
wer. en tevens onmiddellijk de nood
zakelijk"- hulpmaatregelen troffen.
Het DN B. verneemt nog. cat bij den
Britschen luchtaanval op dc stuw
dammen 341 krijgsgevangenen van
verschillende nationaliteit om he: le
ien zijn gekomen. De door de eerste
vloedgolf veroorzaakte economische
schade \oor de getroffen bevolking
heeft gclukki; niet den gevreesden
ontvang aangenomen cn wordt door
uitgebreide hulpmaatregelen gecom
penseerd.
Scholieren
■an tnlryke Instel ir
in «Ie V S. hebben
gericht tot Roowt
gen
ten befiSeve van de Poolsctie kinde
ren. De tekst ran zulk een verzoek
schrift wordt afgedrukt door hc-t ka -
tholleke ochtendblad ..Pueblo" en
luidt als votgi .70 000 kinderen, dc
toekomst van Pole.n. sterven van
honger. W!) verzoeken daarom den
president. z:Jn invloed «»n te wen
den by Stalin opdat deze ongelukki
ge kinderen cle Sovjet-Onie mogen
verlaten."
De weduwe van den vroegeren pre
sident der Ftanschc republiek Poin-
caré ls -e Parijs ©verleden Zooal* be
kend Is haar echtgenoot in 1034
overleden.
hebben. Welnu, nationaal-socialistcn.
daarover kan ik u ecu ding zeggen
dc plannen, die wij voor onze wapen
industrie hadden, voorzagen in een
bepaalde productie van wapenen. De
bomaanvallen van onze vijanden zijn
niet alleen in staat geweest de uit
voering van deze plannen te ver
storen. doch ondanks alle bomaanval
len is productie aan wapenen van de
meest waardevolle soort, grooter ge
weest, dan onze planner, voorzagen
Misschien zal men echter zeggen:
de bevolking wordt murw gemaakt.
Kijk. Nederlanders, wanneer men na
een bomaanval ln een Duitsche stad
komt. dan hebben dc bewoners zich
zeer snel weer hersteld. Dan zijn rij
nog veel harder en vastberadener ln
een toorn van wraak om hun uiter
ste kracht te gc.cn. En daar komt
nfcg iets bij. De menschen. die thans
in Duitschland hun bezit en hun
Inrichtingen verloren hebben, moe
ten tot zich zelf zeggen, dat z:l deze
bezittingen slechts kunnen terug
winnen wanneer Duttrchland over
win:. En daarom de uiterste kracht
inspanning. ook uit verstandelijke
overtuiging om vol :e houden en al
vallen er nog zooveel bommen, tóch
volhouden, lot dc overwinning Is be
haald. Bedenkt u het. gevoel van
trotsch da: hebben, -anneer wl.'
ons voor «xigen houden, hoe de Dut".-
sche soldaten, daar ginds In die
woestijn, ver verwijderd van hun
fUehtet-bUgelagen Rteunpuntop en In
Stalingrad, zich gehandhaafd heb
ben. Hoe hebben zij zich ln die ge
ïmproviseerde stellingen gin«ls over
zee, ln Tunis, gedragen en hoe zijn
de Engelschen ln de larenlang ver
sterkte cn bovenmatig bewapende
vestingen te Singapore, of de Ameri
kanen op Corregldor cr van doorge-
Aanmeldingsplicht
Morgen, op Vrijdag 21 Mei
1943, moeten rich .-.lie in «ic
maanden November cn De
cember van 't jaai '21 geboren
mannen overeenkomstig den
op Woensdag 12 Mei in dit blad
gepubüceerden oproep op het
bevoegde Arbeidsbureau rcyp
het bevoegde bijkantoor van
9—17 uur persoonlijk aanmel
den, waarbij zij het ingevuld"
aanmeldingsformulier en dc
andere identiteitspapieren en
gegevens moeten medebren
gen. De dislribulicslamkaart
moet medegebracht worden De
werkgevers zijn verplicht de
tot aanmelding verplichte per
sonen gedurende den ttjd. die
i.-, hiervoor noodig hebben van
werk vrij te stelten cn ?;et sa
laris, resp loon door te beta
len Aanmcldingsplicntigen cn
werkgevers maken zich straf
baar. wanneer zij handelen in
strijd m"l de bepalingen der
verordening of trachten deze
te ontduiken.
J
J-.-v
wj s
l b're'.
rij i
ten slechts aanvallen. Wy zijn daar
toe bereid, wtj wenschcn liet. want
de aanral zal de beslissing brenger,
en wel voor ons. want wy zullen Te
rugslaan. zoodat. ril er In bet geheel
niet meer aan kunnen en willen den
ken. om nog eens te komen.
iZle vo"r vervolg pag. 2).
De inlevering van
radiotoestellen
's Gravenhagc. 20 Mei. Er oo-
staat aanleiding om erop te wijten,
dat het doelloos is reeds nu by een
of andere Diensfcstelle vtrtoekco ut
te dienen om vrUstelllng van Inleve
ring te verkrijgen in verband met dc
verordening inzake dc inlevering van
radio-ontvangtoestellen van :j Mei
1943. In de .eerstvolgende dagen zal
in de Waden worden bekend ge*
maakt waar de voor het indienen
van een dergelijk vos zoek op gioml
van artikel 9 lid 3 van genoemde
verordening gerechtigde personen do
brtreffende aanvraagformulieren
kunnen afhalen. Alleen die ont
vangstbewijzen van ingediende ver»
zoeken zijn geldig, welke na Indie
ning van dit formuliet aan dengene,
die het verzoek doet, zijn afgegeven.
RADIO-UITZENDING VAN DE REDE
VAN OEN RIJKSCOMMISSARIS
's-Gravenhage, 20 Mei De rede
van den RiJkwommisjaris wordt van
daag van 17.00 tot 18.30 over den
zender Hilversum f cn van 20.00 tot
21,30 uur over den zender Hilversum
II uitgesonden
AMERSFOORT
ner van den Ouden Suestcrweg i%
proces-verbaal opgemaakt wegens het
vejkoopcn var. tiesschcn wyr. tegen
sterk verhoogde prltzcr. Acht fléa-
tlng van de lftrc<
door een ncht.wlellf
legger aangereden.
«erd op de Varteen
e Truck met op-
Van de bakfiets
tjzcld,
Jaarverslag 1942 van den Bond
Openbare leeszalen In de provli
Utrecht vermeldt, dat de leeslust
Utreehtsche plattelanders on verf Ia:
bleef. Het totaal der !n de provl:
Uitgeleende banden steeg met 3
er. bereikte de ongekende hoogte
10S.515 bande-. Het aan'al ui'
ringen van de Openbare Leeszaal
hier bedroeg :n 1973: 30580 In lt
30674: Ir. 39.79- 8782 en In 19=2 13
Voor de R K O L. bedroegen deze
fers resp 6171. 3'.09 82.91 e:i
De cijfer? der e wrespondenle
!0190.
too-
gele-
Veertien Amerikaansche
toestellen neergeschoten
(Duitsch Weermachthericht)
Tloofdkwartier van den Fiihrer.
20 Mei. Het Opperbevel van de
Weermacht maakt bekend: Aan
het Oostelijke front verliep de dag
over het algemeen zonder bijzon
dere gebeurtenissen. In de kust
gebieden van Sicili en Sardinië
vernietigde dc luchtmacht teza
men met Italiaansche jagers veer.
tien vijandelijke vliegtuigen. Duit.
sehe gevechtsvliegtuigen vielen in
den afgeloopen nacht Oran aan.
Door bomtreffers in dc havenin
stallaties ontstonden zware bran
den.
Gistermiddag wierpen Amerikaan
sche bommenwerpers vanuit grootc
hoogte bommen op plaatsen in het
Ncord-Duitsche kustgebied. Er ont
stonden verliezen onder de bevolking
en voor een deel aanzienlijke schade
aangebouwen, In het bijzonder in
Flensburg. Door jagers cn luchtdoel-
Inlïebtlogen ovei hel dienxoemen
van Nedcrlandschc Vrijwilliger» bi]
de Duitsche zeemacht geven alle
Ortskommandantureo. die (evens een
uitvoerige lijst TerïtreVVen, waarop
iBs bieraa.. .«bondeD faciliteiten
GNc-Paa
artillerie van de marine werden veer
tien viermotorige bommenwerpers
neergeschoten. Vijf Rritschc vlieg
tuigen vlogen ln den afgeloopen nacht
boven het Noordelijke Duitschc Rijks
gebied.
De luchtmacht bomhardoerdo in den
nacht van 19 op 20 Mr: opnieuw mi
litaire doelen in Londen cn aan cis
Britsche Kanaalkust. Een vliegtuig
wordt vermist, fn de periode van 1!
lot 20 Mei schoten lichte Duitsche
vlootstrydkrachten dertien vijandelij
ke vliegtuigen neer.
(Ital. Wccrmachlbericht)
RO?4£, 20 Mei. Het Hoofdkwar
tier van de Weermacht deelt mede:
Onze vliegtuigen zetten met succes
den aanval op het langs de Algerijn-
sche kust varende konvooi voort.
Twee middelgroote schepen, die tor-
pedotreffers kregen, zijn als verloren
te beschouwen, terwijl een derde
schip van 10.000 ton zwaar beschadigd
werd. De havens van Sfax, Oran en
DsJidsjelli werden doeltreffend door
gevechtsvliegtuigen der spil aange
vallen. Aanvallen van vijandelijke
formaties op Trapani en op de land
streek Campidano (Cagliari) veroor
zaakten enkele slachtoffers en gerin
ge schade. De vijandelijke formaties,
die door Ital. cn Duitsche jagers 'ot
den strijd gedwongen werden, teden
in totaal een verlies van dertien
vliegtuigen. F.en viermotorig vliegtuig
werd voorts boven Sicilië door ce
batterijen luchtdoelgeschut neerge
schoten.
KEURINGEN VOOR DE WAFFEN-
1,1/ LEGIOEN EN LANDWACHT.
Hel 1/1/ Ersatz-kommando Ne
derland deelt mede:
Voor personen van 18-35 jaar. die
aanmcldingplichtig zijn voor de
arbeidsinzet, bestaat op hun verzoek
de gelegenheid zich op dc in de pers
genoemde data en plaatsen aan te
melden voor keuring voor de Waf
fen S.S. Nederl. Legioen. Ned. Land
wacht en S. S. waehtbat3iiloii en
worden gedurende hun verbintenis
bU een der bovengenoemde onder
deden van de arbeidsinzet vryge-
•teld.
