Saradzjogloe „verklaart'' Turksche houding
Schaap onder de wolven
Moordenaars vrijoe'alen
Sterk bezet tennis-tournooi op de Sfortbanen
V-
J
GOED VOORGAAN DOET GOED VOLGEN!
2
AMERSFOORTSCHE COURANT VRIJDAG 4 OOGSTMAAND (AUGUSTUS) 1944
De ware stand van zaken
lichtelijk verdraaid
„DUITSCHLAND BEDREIGT DEN BALKAN
Minister-president Saradzjogloe heeft in zijn
rede vcor de groote nationale vergadering,
welke voorafging aan het besluit oni de be
trekkingen met Duitschland te verbreken,
o.m. verklaard
De Turksche buitenlandsche politiek is
steeds vreedzaam geweest. Turkije was van
opvatting met vreedzaam overleg alles te
kunnen bereiken. De gebeurtenissen in de
wereld hebben hierin wijziging gebracht. Snr
vermeldde in dit verband den Italiaanschen
toriog tegen Abessinië. dien hij het uitgangs
punt voor het Turksch-Engelsche verdrag
noemde. Voorts noemde hij alle wijzigingen
op de kaart van Europa, zooals de aanslui
ting van Oostenrijk enz. „dreigende welken
aan der. pclitieken horizon". Ten aanzien van
den Duitschen cpmarscb in het vroegere
Ziiidslavia en in Griekenland sprak Saradz
jogloe de meening uit, dat „Turkije ieder
offensief op den Balxan als een gevaar ge
voelt"
Op 12 -M;i 1939 is Turkije reeds uit
zijn neutraliteit getreden, door het Fact
met Engeland te onderteekenen waar
op in Juni een overeenkomst met
Frankrijk volgde, waarna, bij hst uit
breken van den oorlog het Driemogend.
hedenverdrag met Engeland en Frank
rijk werd gesloten. Duitschland is toen
tct c-en overeenstemming gekomen met
Roemenië en begon „den Balkan te be
dreigen". Turkije stond plotseling alleen
tegenover de Duitschers. Duitschland
heelt gevraagd, of Turkijs oorlog tegen
Duitschland wilde voeren. Turkije heeft
daarop geantwoord, dat dit van de Duit
schers afhing, Daarop heeft Duitsch
land zijn troepen van de Turkseh-Bul.
gaarsehe grens teruggetrokken. Aan het
vriendschaps- en niet aanvalsverdrag
met Duitschland is voorafgegaan, dat
Turkije zich tot de geallieerden heeft
gewend en de uitdrukkelijke voorwaarde
gekregen heeft, dat het verdrag niet in
tegenstelling mocht staan tot het bond
genootschap van het Drielandenpact.
Thans is Turkije door de geallieerden
uitgenoodigd de diplomatieke betrek
kingen met Duitschland af te breken.
De geallieerden hebben den Turken be
loofd hen met alle financieele en mili
taire hulp schadeloos te stellen. Turkije
heeft den geallieerden dus medegedeeld,
dat- het de diplomatieke betrekkingen
met Duitschland vanaf 24 uur in den
nacht van Woensdag op Donderdag als
verbroken beschouwt. Dit besluit is geen
besluit tot oorlog. De beslissing over
oorlog en vrede is afhankelijk van de
houding, die de tegenpartij zal aan
nemen.
DE BRITTEN HEBBEN 28 VLIEGVELDEN
IN TURKIJE AANGELEGD
De A.N.P.-correspondent meldt:
De rede van Saradzjogloe heeft in di
plomatieke kringen te Berlijn slechts
een. zwakke echo gevonden, hetgeen wel
zijn oorzaak vindt in het feit, dat de
Turksche minister den waren stand van
zaken lichtelijk heeft verdraaid. Hij
spreekt b.v. over het niet-aanvalsver-
clrag met Duitschland en hij vergeet
heelernaal, dat dit verdrag niet alleen
den titel van een non-agressiepact maar
ook dien van een vriendschapsverdrag
draagt. Voorts heeft de Turksche minis
ter de historische vriendschap tusschen
Turkije en de AngcLsaksers geprezen,
maar men behoeft slechts eenige blad
zijden Turksche geschiedenis te hebben
gelezen cm vast te stellen, dat de goe
de verstandhouding tusschen Turkije en
Engeland herhaaldelijk onderbroken werd
door perioden, waarin beide landen
uiterst vijandig tegenover elkaar ston
den. De geschiedenis van het petroleum-
gebied bij Mosoel levert hiervoor het
sterkste en het sprekendste bewijs.
Tn Berlijn interesseert men zich ove
rigens niet meer voor wat de directe ge
volgen van het Turksche besluit voor
Duitschland of voor de geallieerden zullen
zijn De Britten hebben indertijd 28
vliegvelden in Turkije aangelegd en in
dien zij deze thans als steunpunten
kunnen gebruiken, dan beteekent dit
voor hen slechts een besparing van ben
zine Op het verloop van den oorlog
kunnen deze vliegvelden geen enkelen
invloed uitoefenen. Van interesse is, of
Turkije gedwongen zal worden, den bols
jewisten eonsessies te doen in den vorm
van maritime steunpunten, waarbij na
tuurlijk de Dardanellen een hoofdrol
cprvn. Van belang is tenslotte, in hoe-
\'F"vo Tu'kije zijn vrijheid en onafhan
kelijkheid opgeofferd heeft en in hoe
verre het land machteloos geworden is,
nu het zich zelf tot schaap onder de
wob-ui heeft gemaakt.
Uit Ankara wordt gemeld, dat de Sov
jet-Russen, die indertijd een moordaan.
fciag cp den Duitschen gezant Von Pa
pen ondernamen en daarna door een
Turksche rechtbank tot gevangenis,
straffen werden veroordeeld, op staan,
den voet in vrijheid zijn gesteld.
In Berlijn karakteriseert men deze
handeling der Turksche regcering als
veclbetee&enend voor de toekomst.
Ven Papen verlaat Turkije
.De Duitsche gezant te Ankara, Franz
von Papen heeft op aanwijzing van de
Duitsche regeering Woensdagmiddag
per vliegtuig Turkije verlaten. De Turk
sche gezant te Berlijn moest uiterlijk
Donderdagmorgen Duitschland verla
ten, De overige leden van de bijde ge
zantschappen blijven resp. in Berlijn
en Ankara. Zij zullen op de gebruike
lijke wijze worden, uitgewisseld. Het
aantal Rijksduitschers, in Turkije be
draagt ongeveer duizend, het aantal
Turksche onderdanen, dat zich in
Duitschland bevindt is betrekkelijk wei
nig. (S.P.T.)
KANTONGERECHT AMERSFOORT
AI weer Spakenburg
Wachtmeesters van de maréchaussee
troffen op de botter van de G. uit Bun
schoten 125 kg. ondermaatsche paling
aan. De G. stond hier thans voor te
recht. Hij vond, dat de maréchaussee
wel een beetje te hoog geschat hadden.
..Het was ongeveer 160 pond. Edelacht
bare. zoo precies weef ik het ook niet."
..Nee. jullie Spakenburgers en Bun-
schoters hebben zoo weinig verstand
van het vak. dat ie niet ongeveer kunt
weten of je 250 pond of 160 pond hebt.
En wat wilde je met al die paling
doen?"
..Ja. Fdelachtbare, dat begrijpt u zelf
ook. wel. Ik heb 13 kinderen thuis.
Iedereen houdt, wat hij krijgen kan.
toch voor zichzelf? We zijn met een
heele koppel en als u rekent, dat twee
man wel 25 pond op kunnen...." D?
kantonrechter had. naar hü zei. respect
voor de magen van de Spakenburgers,
maar kon toch niet. aannemen, dat men
voor één familie zóóveel noodig had.
De ambtenaar vond. dat de Spaken
burgers voor die enkele keer dat ze er
indraaien, een flinke boete moeten be
talen. En hij eischte (300 subs. 30 d.
Dit vond de G. veel te hoog. ..Zooveel
geld in dezen bar slechten tiid!" De
kantonrechter vonniste met 150 subs.
10 dagen.
Dronken van twee biertjes9
C. M. had 's avonds met een auto
den weg naar Woudenberg bereden. Een
surveilleerend maréchaussée vond. dat
de auto verdacht slingerde en stak zijn
roode lichtje op. Toen de deur open
ging, kwam hem een sterke bierlucht
tegemoet.Voor dit geval stond M.
thans terecht.
..Straks na den oorlog, als het ver
keer weer normaal is. kan zooiets groo-
te gevaren teweeg brengen", vond de
ambtenaar. Hij eischte 20 subs. 5 cl.
en voor drie maanden het inhouden van
het rijbewijs. M. kwam in opstand en
zei. dat hij maar twee potics bier had
gedronken, dien avond. En hij kon zijn
rijbewijs niet missen, omdat hij chauf
feur was en iederen dag moest rijden!
De kantonrechter vonniste met 15 subs.
5 d. en behoud van het rijbewijs.
Veemarkt 's-Hertogenboscli
2 Aug. Op cle markt van heden wa
ren aangevoerd 1151 stuks: 75 runderen,
67 nuchtere kalveren, 1009 biggen. Rund
vee weinig aanvoer, cle helft voor taxa
tie. Nuchtere kalveren alleen levering.
Biggen zeer groote aanvoer, weinig aan
koopvergunningen, zeer hooge handel.
KUNST EN CULTUUR
Expositie Otto Hanrath
TNE serie exposities in kunstzaal
La „D'oude Lanteern"" te Amersfoort is
met de tentoonstelling van werken dooi
den Berg en Dalscheii kunstschilder
Otto Hanrath op waardige wijze voort
gezet. Hanrath, die eerst op la/teren
leeftijd definitief met schilderen begon,
toont met het geëxposeerde onmisken
baar, welk een knap talent hij is. Be
halve kunstenaar, die gevoelig (en met
een zeldzaam zuivere kleurenkeuze!)
weergeeft, wat hij ziet, is Hanrath psy
choloog, voor wien de kern, de ziel der
dingen het moge dan al een portret-
opdracht zijn, een naaktstudie dan wel
een bloemstilleven minstens zoo be
langrijk is. Het is dan ook bijna van
zelfsprekend. dat de expressieve kracht
in zijn schilderijen die menigeen er
toe zou kunnen bréngen, Hanrath als
expressionist te kenmerken een do
minante factor is. Ook technisch is
Hanrath zeer begaafd: compositie, vlak-
vercleeling, verfbeharr'ding leggen daar
van een sprekend getuigenis af. Zijn
naakten omgeeft Hanrath met een ver
heven zuiverheid („Eva", let op cle
oogen). die soms bijna onaardsch wordt
(„De eeuwige Geisha"); daarenboven
getuigen zij vaak van een uitstekende
anatomische kennis (rug en handen van
..Na 't Bad"). Ofschoon hij ook op land
schap en stillevens met succes zijn
krachten beproeft (eenige stukken han
gen er om dit te bewijzen), is Hanrath
tocli cp de eerste plaats portretschilder,
hetgeen hij vooral toont met. het ge
daagde zelfportret en met ..Dame in
blauwe japon" (opvallend door karak
teruitbeelding en evenwichtige compo
sitie). Dat Hanrath overigens zijn oor
spronkelijke impressionistische 'neigin
gen niet ontrouw is geworden, blijkt
duidelijk uit zijn landschappen, die me
de deze expositie maken tot een zeer
bijzondere. Jos. G. Heilker.
FRESCO GEK EP. Onder groote
moeilijkheden is het. gelukt een uit de
,c:- eeuw dateerende frescoschildering
15e
van Pier deJla Francesca te redden uit
de cathedraal van Rimini, welk bouw
werk tengevolge van een luchtaanval dei-
geallieerden zwaar beschadigd is.
STROZZI STIERF VOOR 300 JAAR. -
Op 3 Aug. was het 300 jaar geleden, dat
cle bekende Genueesclie schilder Bernar
do Strozzi te Venetië overleed. Strozzi's
werk stond sterk onder invloed van
Caravaggio en van de Vlaamsche schil
ders Rubens en van Dijck.
HENRI DE VRIES 80 JAAR. Op
8 Aug. wordt de acteur Henri cle Vries
80 jaar. In 1903 werd Henri de Vries
vermaard door het groote succes, dat hij
had met „De brand in cle „Jongejan".
Ook heeft cle Vries gefilmd. Sedert en
kele jaren wóont 'hij in Blarlcum.
„Dr. Vlimmen" momenteel in
ons land verfilmd
Naaa.- wij vernemen, is op het oogen-
blik bij de Terrafilm een film naar mo
tieven van het bekende boek „Dr. Vlim
men" van den schrijver mr. A. Root.
haert in bewerking. Het draaiboek, dat
nogal sterk afwijkt van den oorspron-
kelijken roman, brengt hoofdzakelijk
episodes uit de praktijk van den veearts.
Op het oogenblik bevindt zich cle staf
van cle Terrafilm in het Zuiden des
lands om in cle omgeving, waarin dr.
Vlimmen zijn praktijk heelt uitgeoefend,
natuurgetrouwe opnamen te maken.
Contact is niet alleen gezocht met den
schrijver van het boek, doch ook met
den veearts zelf, clie daarin beschreven
wordt, hetgeen ongetwijfeld goede re
sultaten zal opleveren. De regie van dit
filmwerk is in handen van den beken
den regisseur B. Barlog. Hans Söhnker
speelt cle rol van dr. Vlimmen, Adel-
heid Seek clie van zijn zuster Truus. De
bekende artist Paul Wegener speelt voor
v. d. Kalk, terwijl cle directeur van het
abattoir wordt voorgesteld door Albert
Flora tla en de niet mincler belangrijke
figuur van Decka wordt gespeeld door
Gunther Luders. De opnamen in ons
land zullen hoofdzakelijk worden ge
maakt in cle omgeving van Den Bosch,
Vught, Eindhoven en Heeze. Productie
leider is Otto Lehmann met als assis
tent Werner Drake en architect Willy
Hermann. Tweede cameraman is onze
landgenoot Koopman, terwijl nog een
landgenoot, H. W. G. Munzert jr., als
assistent aan den regisseur is toegevoegd.
CYRIEL YERSCHAEVE. De bekende
Vlaamsche schrijver Cyriel Verschaeve,
wiens werken ook in Nederland veel ge
lezen worden, is benoemd tot eerebur-
ger van de Duitsche universiteitsstad
Jena.
De Esllandsche admiraal Pilka
De Persdienst van den Ned. Omroep meldt:
In liet programma van den Allemansgading
op Vrijdag 4 Aug. over Hilversum 1 wordt
van 20.45 tot 21.05 een uitzending gewijd
aan den 73-jarigen Estlandschen admiraal
Johan Pilka, die door den Engolschen koning
werd benoetml lot Honorary Knight Comman
der in the Order of St. Michael and St.
George. De uitzending wordt omlijst door inu
ziek en zang uit Estland cn Letland.
STALIN ONTVANGT MIKOLAJCZYK
Naar de Britsche berichtendienst uit
Moskou meldt, .heeft Stalin gisteren den
..Pcolschen minister-president" Mikolaj.
czyk ontvangen.
Naast den noordreü zijn verantwoorde
lijk. R. Leenknegt, chet red. buiten
land; Jos. G Heilker, binnenland en
kunst; D. J. Rekké, sport; mej P. J.
Baart.man, adv. Allen te A'foort. K 78
KRIJT, V. d. KRUK, MEJ. v. d. WAL EN
MEVR. VLEUGELS-SCHUTTER FINALISTEN
Toen voor eenige jaren het initiatief
genomen werd tot. liet organiseeren van
een jaariijksch Storttournooi, zal de
wedstrijdcommisgie niet hebben durven
verwachten, dat daaruit zooveel succes
geboren zou worden. Hoewel men de
omstandigheden steeds meer tegen kreee,
groeiden animo en publieke belangstel-
-In het verleden
Ligt het heden,
In 't nu wat worden zal.
BILDERDIJK
Pieter Pietersz. Hcijn, 1578/
20/6 1629. Vice-admiraal der
West-Ind. Corup. 1623, Admi
raal 1626, zilvervloot 1628, Lt.-
Admiraal van Holland 1629.
Gesneuveld tegen Duinkerken
Grafmonument te Delft Oude
Kerk.
O/H P. m.
Ook thans weer strijden Ne
derlanders voor Europa's vrij
heid ter zee, in trouwe ver
bondenheid met hun Duitsche
kameraden.
O H P.m
Zet ook gij U derhalve in voor de toekomst van Uw volk
en meldt U als vrijwilliger bij de Kriegsmarine.
Aanmelding staat open voor iederen Nederlander van 1745 jaar en kan geschie
den bij de Marineannahmstelle West Zweigstelle Niederlande te Utrecht, alle Hafen
en Ortskomniandanturen en bij de Nebenstellen der Waffen SS, alwaar tevens alle
gewenschte inlichtingen worden verstrekt.
ling en niet te vergeten het spelpeil in
belangrijke mate. Ditmaal was cle toe
loop zoo groot, clat vele inschrijvingen
niet geaccepteerd konden worden, daar
men zich houden moest aan cle limiet,
welke de Bond gesteld heeft. En ondanks
deze rem, zal men nog hard moeten
werken, wil het geheele programma
Zondagavond vlot tot. het verleden be-
hooren. Gelukkig heeft de wedstrijdcom
missie meer met dit bijltje gehakt en
kan er ook op andere banen ge
speeld worden. Vorige week Zaterdag
is men met de B. afdeeling gestart, in
den loop van deze week draait ook het
A programma op volle toeren. Wat de
heeren betreft, vier spelers zijn er ge
plaatst n.l. v. cl. Kruk, Marinkelle, van
Rhoon en Krijt. Vermoedelijk zit daar
een finale tusschen de Westerlingen v.
d. Kruk en Krijt in. Marinkelle en van
Rhoon zullen het niet gemakkelijk heb
ben, daar er onder de outsiders krachten
zijn, die voor een verrassing kunnen
zorgen. Zoo is b.v. het Zuiden goecl ver
tegenwoordigd door Timmers, Verhulst
en Lathouwers. Laatstgenoemde had een
zwaren dobber aan Lewis en werd daar
na uitgeschakeld door T. Borren. Wan
neer deze van Zwollo wint, komt hij te
gen P. Cesar in den kwart eindstrijd. De
beide A'foorters zijn momenteel goecl in
vorm. Dat kan dus interressant worden!
Bij cle dames is felle strijd te verwach
ten. Geplaatst zijn mevr. v. d. Kruk.
mevr. Vleugels Schutter, mej. Hermsen
en mej. v. d. Wal. Wanneer mevr. Vleu
gels £chutter haar spelpeil heeft weten
te handhaven, kan zij wel in den
eindstrijd komen tegen mej. v. d. Wal,
die juist clen laatsten tijd weer in vorm
is. In de dubbels zullen cle krachten el
kaar ook weinig ontloopen. Sterke comb,
zijn o.a. mej. HermsenKrijt, mevr.
Vleugels SchutterCesar en mevr. v. cl.
Krukv. cl. Kruk.
In de B. afdeeling is ook sterke
deelname, voorspellingen zijn hier heel
moeilijk te doen. In cle komende dagen
zullen wij ons uitsluitend tot de resul
taten van de halve eindstrijden en de
eindstrijden' zelf moeten beperken.
Bakker in Wuppertal. Onze land
genoot Bakker startte op de wielerbaan
in Wuppertal. Hij reecl uitstekend en
ondervond alleen eenigen tegenstand van
den Luxemburger Josy Krans. Stayer-
wedstrijcl kleine stadionprijs over 25 km.:
1. Bakker 23 min. 11 sec.; 2. Kraus op
55 meter; 3. Ilse 1570 meter.
Wielrennen. Ronde door Soest.
De eerste ronde van Soest zal Zondag
20 Aug. worden gehouden. Deelname be
staat voor nieuwelingen en amateurs.
De eersten zullen 30 km. en de laatsten
80 km. rijden. Het parcours is als volgt:
Start en finish op cle Willebrordusstr..
Plas weg, Heideweg, Braamweg, Oude
Utrechtscheweg, St. Willebrordusstraat.
Bekende renners onder cle amateurs heb
ben reeds voor deelname ingeschreven,
terwijl ook de Soester renners, de gebr.
Grift', Borg en v. d. Broek, niet op het
appél zullen ontbreken.
