II Een nieuw Zuiderzeedrama
ZS-prccedure thans ook voor credietinsteüingen
Tennisloyrnoos 1 Stort
Wanneer mobilisatie
der schijn-werkers?
2
AMERSFOORTSCÏIE COURANT ZATERDAG 5 OOGSTMAAND (JULI) 1944
EEN HARDERWIJKER VECHT EEN TAAIEN STRIJD
EIBERT DEN HERDER
VCCRSPELT AL JAREN:
Zal de Afsluitdijk stormvloed
uit het Koerden houden
(Van onzen specialen verslaggever.)
MET donderend geweld beuken
machtige golven de Hollandsche
kust. Inktzwarte wolken hebben zich
saamgetrokken tot een somber heir
dat laag en dreigend over de kok
kende zee voortjaagt. Huizenhoog
wordt het water opgezweept door ie
kracht van den Noordwester.
DanDan Vi.Jtrekt zich het
grootc natuurgebeuren - de water
massa's, die door don Noordwester
in de Duitsehe Bocht worden ge
stuwd, krijgen hun kans: de orkaan
loopt naar het Noorden en springtij
doet de testDe woedende
zee slaat over de lage landen langs
de zee de Zuiderzee is geboren
VEILIGHEIDSKLEP
..Ziet u", zegt Flbert den Herder, „zoo
ontstond veertien eeuwen geleden de
Zuiderzee. De Koord toe had voor de
bonk- water, die in de Duitsehe Bocht
opgesloten zat, een uitweg noodig. En
die vond zij in de Zuiders te, die daar
mee veiligheidsklep voor do Noordzee
werd Snapt u nu, dat met c'.e Afsluit
dijk, met de afsluiting en de droogleg
ging van de Zuiderzee de toesiMjdvan
veertien eeuwen geleden weer ougge-
keerd is? En ik zeg u: zooals deze toe
stand weer dezelfde is, zoo zeker zal
ook op een voor ons volk kwaden dag
de Noordzee opnieuw de Zuiderzee ba
ren"
In de dorpsstraat van Harderwijk
klossen kampeerders over de keien
ook dit oeroude Zuiderzeedorp is itoor
den vacantiemensch „ontdekt". De V.is-
schers zien het aan. met starre oogeftv
want dit is niet het vertier, dat een
visseherman noodig heeftEen ziltè
zeelucht drijft traag tussehen de oude,
moe-gebogen geveltjes, die elkaar seh 1-
nen te verhalen van een roemrijk ver
leden, toen de visch den visschers wol-
vaart schonk. In een van deze huiken
zitten wij tegenover Eibert den Herder,
den stoeren Harderwijker, wiens werk
zaam leven voor een belangrijk deirl is
gevuld met den strijd tegen de droog
legging van de Zuiderzee.
VAN BRESKENS /TOT
CUXHAVEN
„Maar mijn stem is nog steedsi die
van een roepende in de woestijn.
Steeds zijn de yrlaii-
nen voor demping,
die zelfs al in de )18e
eeuw bestonden, af
gestuit op dit ^rene
bezwaar: hoe keeren
wij een springvloed
uit het Noorden? De ramp van 1825,
toen een enorme oppervlakte er onder
ging, is van het- geweld van dozen
springvloed een sprekend voorbeeld. In
1916 nog beleefden we eveneens een /ge
weldige overstrooming. Doch de over.
strooming van toen zal in geen verhou
ding staan tot die. welke we nu onher
roepelijk krijgen Want ik voorspel.': de
Afsluitdijk houdt het niet! Zij is boven
dien te laag. En het kleine IJselmeer
zal In een ommezien volgeloopen. zijn
het water zal van de twaalfde provincie
een nieuwe Zuiderzee maken
In de stem van dezen vitalen Harder
wijker klinkt iets van de onverzettelijk
heid, die zijn grootvader ook al moet
hebben bezield. Want het gpslaeht den
Herder heeft gevochten tegen demping
van de Zuiderzee, zoo lang als er plan
nen daartoe bestonden. Misschien wisten
zijn voorouders niet precies, waaróm zij
protesteerden, was het intuïtie
Maar ik weet het wèl" zegt den
Herder, „dank zij jarenlange onderzoe
kingen, die mij langs de geheele Noord
zeekust, van Breskens tot Cuxhaven,
hebben gevoerd. En Zuiderzeewerken
heeft mij gelijk gegeven in 1942
naar aanleiding van een brochure,
waarin ik bewijzen gaf z.ü het ook met
de opmerking, „dat maatregelen geno.
men zullen worden om de ramp, die den
Herder 25 jaar lang voorspelt te voor
komen" En dat is wel een voldoening,
al ben ik het met die maatregelen nog
minder eens dan met de demping zelf".
In de veenrijke gebieden van Overijsel
steken vele landbouwers hun eigen
turf, die, als re gedroogd is, een
prima aanvulling van den huisbrand
vormt. Een wagen, met turf wordt uit
het veen gereden
CNF/v. Buiten/Pax m
Keert de
Zuiderzee
weer? I
Let op den coloradokever
Dit jaar zÜ!> tot in do prov. Utrecht en
zelfs in meer Noord-Oostelijke richting, het.
scon lot nu toe niet het geval was, vele co
loradokevers gevonden. Ook thans kan het
gelukken de vestiging van dezen kever onmo
gelijk te maken, als alle plaatsen, waar de
kevers zijn terecht gekomen en zich hebben,
voortgeplant, worden ontdekt. Iedere ver
bouwer van aardappelen ook hü. die
slechts voor eigen gebruik teelt dient er
regelmatig op te letten, ot kevers op zijn
gewas dan wel vrelerij van larven aan hel
gewas te hespeuren zijn. Do kevers zijn ruim
1 cm groot, geel tot bruingeel van kleur
niet oterlangschc zwarte strepen op den
rug: de larven zün kenbaar aan een dik. ge
zwollen lichaam van roode kleur met zwarte
stippen op de ziiden. Van elke vondst stelle
men onmiddelliik do politic in kennis, nadat
men de vindplaats met een slok of tak.duide
lijk heeft gemerkt.
's GRAVENHAGE, 4 Aug. Van be
voegde zijde wordt medegedeeld: De
procedure der Z-S-kaarten als maat
regel op grond van de Verordening van
den Rijkscommissaris voor het bezette
Nederlandsche gebied nr. 108/42 betref,
fende de verplichting tot het verstrek,
ken van inlichtingen wordt thans ook
toegepast op het geheele gebied van het
bankwezen, d.w.z. alle onder de hoofd
groep Banken ressorteerende onderne
mingen. Er moeten derhalve aan deel
nemende ondernemingen, welke onder
de volgende groepen ressorteeren:
1. Bedrijfsgroep Handelsbanken, a.
vakgroep Valutamakelaars en Disconto-
handelaren. b. vakgroep Incassobedrij
ven, c. vakgroep Onderhandsche en
Kasgeldleenlngen
2. bedrijfsgroep Spaarbanken: Ned.
Spaarbankbond - vakgroep Algemeene
Spaarbanken;
3. bedrijfsgroep Hypotheekbanken,
a. vakgroep Hypotheekbanken, b, vak
groep Scheepshypotheekbanken, c. vak
groep Hypotheekbanken, werkzaam in
het buitenland;
4. bedrijfsgroep Pinancieringsinstel.
lingen en Credietinstellingen voor bij
zondere doeleinden, a. vakgroep Borg
en garantie-instellingen met de onder-
vakgroepen Borgtochtmaatschappijen
en Regionale Borgstellingsfondsenb.
vakgroep Kerkelijke Credietinstellingen,
c. vakgroep Onroerende Zaken met de
ondgrvakgroep Exploitatie van en han.
del in onroerende zaken, waarin de sec
ties Woningbouwvereenigingen en ex:
ploitanten van tennisbanen, en de on
dervakgroep Financiering van onroe
rende zaken. d. vakgroep Instellingen
voor financiering van huurkoop en an
dere afbetalingsovereenkomsten, e. vak
groep Spaar, en betaalzegelkassen,
f. vakgroep Volkscrediet. en geldschiet.
instellingen met de ondervakgroepen
Sociale Volkscredietinstellingen en
Conunercieele Geldschietbanken, g. vak
groep Bouwkassen, h. vakgroep Loterij,
wezen met de ondervakgroep Tusschen.
personen Loterijwezen, i. vakgroep Wis
selkantoren met de sectie Reiscrediet.
instellingen;
5. Vereeniging voor den Effecten,
handel (bedrijfsgroep Effectenhandel),
a. vakgroep Effectendepöts. b. vakgroep
Administratiekantorep c. vakgroep
Trustkantoren, d. vakgroep Makelaars
in effecten, e. vakgroep Vermogens
beheer.
Van het N.S.K.K. Gruppe Luftwaffe
De aandacht wordt erop gevestigd,
dat alle verzoeken om inlichtingen over
dienstneming en/of aanmeldingen moe
ten worden gericht aan het NSKK
Gruppe Luftwaffe. Ersatz-Dienststelle,
Lange Vijverberg 10. Den Haag,
Voor alle kwesties betreffende de ver
se:.ging van de NSKK-mannen in het
algemeen dient men zich te wenden tot
den Fürsorpe-offtzier van het NSKK,
Lw„ Longe Vijverberg 10, Den Haag.
President Mannerheim heeft
zijn ambt aanvaard
Naar aanleiding van de ambtsaan
vaarding van maarschalk Mannerheim
als staatshoofd van Finland is gisteren
een plechtige zitting van den Rijksdag
gehouden.
In het Finsch en het Zweedsch las
maarschalk Mannerheim de plechtige
verplichting voor, dat hij, die door het
Finsche volk tot president der repu
bliek Finland was gekozen, den aan
vaarden opdracht redelijk en trouw zou
uitvoeren.
Rijksdagpresident Hakkila zeide, dat
de hoogste vertrouwensopdracht met
algemeene stemmen aan maarschalk
Mannerheim was verleend en dat het
geheele volk derhalve aaneengesloten
achter hem staat. Het Finsche volk is
zoowel in oorlog als in vredestijd trouw
gebleven aan zijn vrijheid en zelfstan
digheid.
President Mannerheim antwoordde in
het Finsch en het Zweedsch. „Terwijl ik
nu voor de tweede maal", zoo zeide hij
o.m. „op een moeilijk historisch oogen-
blik voor het vaderland de plichten van
staatshoofd op mij neem, ben ik mij
volledig bewust van de diepe verant
woordelijkheid. De moeilijkheden, die
wij ter bescherming van onze toekomst
en veiligheid moeten overwinnen, zijn
buitengewoon groot. Ik denk daarbij
aan het Finsche leger en aan den strijd,
die het reeds meer dan vier jaar voert.
In vertrouwen op den Hoogsten, hoop
en geloof ik, dat het ons met hulp van
Rijksdag en de regeering en met steun
van een eensgezind volk zal gelukken,
de zelfstandigheid van den staat en het
nationale bestaan te behouden;
De eerstvolgende Rijksdagzitting zal
8 Augustus, gehouden worden.
U itgezondercl zijn de boeren
leenbanken en haar centrale, welke zijn
opgenomen in de bedrijfsgroep Land-
bouwcredietba-nken en waarvoor de Z-S-
procedure immers reeds eerder is inge
voerd. De aanvraagformulieren en Z-
kaarten zijn verkrijgbaar bij de Kamers
van Koophandel. Z-kaarten zijn boven
dien verkrijgbaar bij de Deutsche Han-
delskammer für die Niederlande in Am
sterdam en Rotterdam. De aanvragen
moeten terstond, maar uiterlijk op
20 Aug. 1944 ingediend worden bij den
Eeauftragte für die Niederlandische
Bank, Rokin 127, Amsterdam-C. Later
ontvangen aanvragen worden behandeld
als waren zij niet ingediend. De ver
antwoordelijkheid voor de tijdige ont
vangst der aanvragen ligt bij de aanvra
gende firma's. Aanbevolen wordt daar
om de toezending aangeteekend te doen
geschieden. Onjuiste opgaven kunnen
bovendien bestraffing tengevolge heb
ben. Ondernemers, die in gebreke blij
ven voor 21 Aug. 1944 hun aanvraag in
te dienen, stellen daarmede zichzelf en
hun werkkrachten ter beschikking voor
gebruik elders.
Nadere bijzonderheden kunnen ont
leend worden a-an het bij de Kamers van
Koophandel verkrijgbaar gestelde toe-
lichtingsvel.
GEEN KERMISVERMAKELIJKHEDEN TEN
BATE VAN W.H.N. CF N.V.D.
De persdienst van Nederlandschen
Volksdienst en Winterhulp verzocht ons
opname van het volgende: ..Het gebeurt
menigmaal, dat exploitanten van ker
misvermakelijkheden zich tot autoritei
ten wenden om vergunningen met de
mededeeling, dat een deel der inkom
sten ten bate komt van W.H.N. of N.V.D
De leiding van N.V.D. en W.H.N. deelt
echter met nadruk mede, dat beide in
stellingen met de exploitatie van ker
misvermakelijkheden niet de minste be
moeienis hebben, noch op eenigerlei
wijze daarbij financieel zijn betrokken
of wensehe» betrokken te worden."
Groot aantal doocJen in de
Parijsche banlieue
Verschillende plaatsen van de Parij-
sche banlieue zijn door Anglo-Ameri-
kaansche vliegtuigen gebombardeerd. Tij
dens den luchtaanval werd o.a. een door
nonnen beheerde cantine getroffen. On
geveer 50 kinderen werden met hun
moeders onder de puinhoopen bedol
ven. Tot dusver zijn de lijken van 40
kinderen, vijf nonnen en verscheidene
mannen en vrouwen te voorschijn ge
bracht. In de omgeving van Laval wer
den twee vrachtauto's, waarmede vluch
telingen uit het gevechtsgebied werden
vervoerd, door laagvliegende toestellen
aangevallen. Elf personen werden on
middellijk gedood, twee stierven later
aan de bekomen verwondingen Zeven
tien personen werden zwaar gewond.
Op andere plaatsen van de banlieue
telt men 54 dooden en 144 gewonden.
In een klein plaatsje in het departe
ment Seine et Manie vielen bij de
twee luchtaanvallen 46 dooden. Op een
station in het departement Yonne wer
den twee treinen op het traject Parijs
Lyon door Anglo-Amerikaansche vlieg
tuigen met bommen bestookt. Reizi
gers, die in een nabij gelegen boschje
beschutting wilden zoeken, werden ge
troffen. Het aantal dooden bedraagt 40,
het aantal gewonden 100.
Belgisch Brabant bestookt
Donderdagavond zijn verscheidene
plaatsen in België door Anglo-Ameri-
kaansche bommenwerpers aangevallen.
In de provincie Brabant werd een ge
meente in de omge.ving van de hoofd
stad hevig gebombardeerd. Talrijke wo
ningen werden vernield. In den loop van
den avond waren reeds 4 dooden en 8
zwaar gewonden te betreuren. In een
andere plaats in Brabant werden drie
huizen bij een bomaanval als het ware
weggevaagd. Vier personen werden hier
gedood. Ook Gent is weer het doel van
een luchtaanval geweest, waarbij een
arbeiderswijk zwaar getroffen werd.
Volgens de voorloopige berichten sluit
de balans van het bombardement met
30 dooden, 14 vermisten en 35 zwaar ge
wonden.
TERREURAANVAL OP BRUSSEL
BRUSSEL, 5 Aug. (Belgaprcss).
Donderdagavond verschenen verschei
dene golven Anglo-Amerikaansche bom
menwerpers boven de hoofdstad. Er
woeden bommen nitgeworpen, waar
door naar tot dusver bekend Is, 32 per
sonen werden gedood. Dertig personen
wedren gewond, twintig ernstig.
^OOALS reeds werd bericht, is in
Duïtschland een verordening uitge_
vaardigd, krachtens welke schijn.ar
beidsovereenkomsten voor 15 Aug. moe
ten zijn ontbonden. Dit heeft vooral be
trekking op die arbeidsplichtigen. die
er door middel van familiebetrekkingen
of andere relaties in geslaagd zijn posi
ties te bezetten, welke door haar gerin.
ge beteekenis in feite slechts een farce
yormen.
Een soortgelijke verordening zou ook
hier in Nederland heilzaam kunnen
werken. En daarmee zou tevens een ge
rechtvaardigde grief worden weggeno.
men bij de honderdduizenden, die hier
te lande of elders hun bijdrage leveren
vrijwillig of gedwongen in den
Europeesclicn afweerstrijd. Want men
onderschatte het aantal dergenen,die
door middel van duistere of financieele
relaties en slinksehe middeltjes aan den
algemeenen arbeidsplicht weten te ont
komen, niet. De kersversche adjunct
directeuren, bedrijfsleiders, adviseurs of
hoe zij zich verder mogen betitelen, mo
gen zoo spoedig mogelijk nuttiger ar
beid verrichten dan dien. waarvan zij
veelal niet het geringste verstand heb
ben en waarvoor zij bovendien vaak sa
larissen opstrijken, die niet voor twee
procent „verdiend" mogen heoten. De
arbeidsinzet beteekent voor honderd
duizenden een zwaar, doch noodzakelijk
offer er is echter niet de minste
reden, waarom deze honderdduizenden
juist moeten bestaan uit lieden, die het
voor den oorlog al evenmin gemakkelijk
hadden. En voor de „zoontjes van pa"
zou een tijdje stevige, lichamelijke of
geesteïijke. in elk geval nuttige arbeid
een uitstekend geneesmiddel voor, vaak
chronische, arbeidsschuwheid beteeke
nen.
Europa is in oorlog en de totale mobi
lisatie der arbeidskrachten gaat haar
verwezenlijking tegemoet. Volmaakt is
zij echter, wanneer ook de schjjn.wer-
kers, die in hun operette-baantje van
onderdirecteur of afdeelingschef het
werk in de bedrijven doorgaans rem
men, de overall hebben aangetrokken!
f 50.000 BOETE. Onlangs werd de
Haagsche restaurateur A. H. Reyndorp,
exploitant van het café-restaurant „In
't Hofbrau", Kneuterdijk. 16 door den
Inspecteur voor de Prijsbeheersching ver
oordeeld tot een boete van 50.000'. R.
had niet alleen te duur ingekocht, maar
ook werden voor vele gevechten, vaak
zelfs buitensporig, lioogc prijzen bere
kend. In tweede instantie werd het
vonnis ongewijzigd bevestigd.
Prijsvraag voor geschiedenisboek
Op de in 1943 door den Secr.-Gen.
van Opvoeding, Wetenschap en Kuituur
bescherming uitgeschreven prijsvraag
voor een geschiedenisboek voor het lager
onderwijs zijn op 1 Oct. 1943 tien ma
nuscripten ontvangen. Na beoordeeling
door een keurraad, bestaande uit den
heer G. F. Vlekke, hoofdinspecteur van
het L.O., mej. dr. P. W. Havelaar te
Valkenburg, en den heer dl*. Joh. Theu-
nisz te Zwolle, is de eerste prijs 1.000)
toegekend aan dr. M. O. Albers te
Utrecht.
Mej. v. d. Wal en v. d. Knik
uit de enkelspelen
De Vrijdag mocht er wat verrassingen
aangaat, wel zijn. In de eerste plaats
ging mej. v. d. Wal, met weinig concen
tratie spelend, kansloos tenonder tegen
mevr. v. d. Griendt. De cijfers 3-6, 2-6
laten aan duidelijkheid niets te wen-
schen over
Bij de heeren werd ook een speler, die
voor den eindstrijd geboekt stond, uit
geschakeld, nl. v. d. Kruk. Maar hier
ging 't anders en minder correct. De
Amsterdammer kwam in de single te
gen Dehnert met 14 achter, bij wel
ken stand hij andere speelballen
wenschte. Een minder gelukkig oogen-
blik, om te veranderen; terecht had
men hiertegen bezwaar. Waarop v. d.
Kruk weigerde o.i. weinig sportief
om verder te spelen. Reglementaire uit
schakeling was het gevolg.
MarinkelleVerhulst bracht twee ba
seline-spelers binnen de lijnen. Zeker
anderhalf uur vochten zij, zonder een
enkele volley of netaanval, hun har
den strijd in het achterveld uit. Ver-
hulst leek in de final set te gaan win
nen. Hij kwam voor met 40, zelfs 51.
maar Marinkelle hield vol en sleepte de
partij met 86 uit het vuur. Tlmmers
en v. Reekum eindigden in verband
met de duisternis in de derde set bij
den stand 55. Van Reekum speelde
gevarieerder en scoorde vaak met mooie
slagen; Timmers zocht zijn heil weer
aan de baseline.
Intusschen heeft Cesar het ook ver
gebracht, doordat hij met 26, 64,
64 van Zwollo won, die tevoren in
drie sets van T. Borren gewonnen had.
Cesar verloor vanmorgen met 60,
75 van v. Rhoon. dien hij teveel aan
het net liet komen. Laatstgenoemde
komt nu tegen Krijt, die ook in de dub
bels nog een hartig woordje zal mee
spreken.
De heerendubbel Labouchèrev. Mar
wijck Kooy werkte zich vlot in de hal
ve finale door een 75, 63 zege op
het duo v. d. KrukBiggelaar. Marin
kelle en Timmers verloren vanmorgen
in drie sets van de Zuidelijke vertegen
woordigers VerhulstLathouwers.
Bij de dames verloor mevr. v. d. Kruk
met 06, 86, 36 van men. Dehn?
terwijl mevr. Vleugels Schutter geen
moeite had met mej. Nijhof (6-0, 6-2).
