KOLONIËN.
BINNENLAND^
ook do aaairJaelit cp dat naar Zuid-Afrika
alleen de krijgsgevangenen adieu vrtomden te-
t ruggebracht die burgera zijn. zoodal do
vreemdelingen, als Duitëcters eu Nedeilan
den, met. naar Zuid-Afrika. terug zullen ko
men en er ook voortaan wol uit zullen wor
den goheuden. Hij ziet daarin het doom
den Boeren de beschaiving en de beschaafde
aan,veerdors te outroovert. ,,Deze beroering
ouderstclt vooral; dat de opfrissehiiu
Boeren door beschaafde Europcochc el-nou-
ten ju do toekomst onmogelijk wo dl g-
nvaakt Daarom mogen de Duitschers niet
naar Zuid-Afrika ten^keeren, daim.» ?rt.
wij zeker, dat de Britsehe regeer lug uift zal
duiden, dat Duitsehe ingenieurs. I) iiaehc
scheikundigen en Duitsohe koopliiun or
eemgc wijze opnieuw in, Trans v zal vast 1.
voet krijgen cn in zak en aseli zullen uz«*
banken cu industrieel en de overwinm ig r
Egcischen nog eeus bctieuren.
Datzelfde is natuurlijk ook met de Neder
landen het geval. Ook dr. Léyds zal men w
uit Zuid-Afrika welen te houden
De N c d er I a 11 d se 1»c- taal zog' s'i
wordt in geen geval in do scholen van Zuid-
Afrikai nog geduld. Alleen, het Afrik a a n-
d c r-h o 1 1 a. n disp li Daardoor bevincl »u do
Boeren zich in dezelfde moeielijke positie als
de Zwitserscho Buifcscbere, die mei hun dia
Uet niet tegen de Franscbc cultuur iè*1 «p
kunnen, en de Vlamingen, die ho> -c /ij 'nu
cLalect tot schrijftaal hebben ontwik--a'.
«juantitcit en omvang van cultuur nut
i oeg weerstandaan Frankrijk kuure.i t ie
nen. Ja tot op zekere hoogte uold*. ,i zelfs
voor de Nodcrlaudscbe taal, die niet tegen
staande luiar volkomen cultuui'-oritwikkc'.'.cg
met door een genoegzaam aantal zielen wordt
gesproken om als wereldtaal op te treden
Hel staat vast, dat als da Vlamingen cn
ZwitsertDuitschers auiver Hoogduitsch: schre
ven en spraken, zij weerstandskrachtiger zou
den zijn cn zoo zou oo-k stellig het Holland-
■-che Afrikaner ras weerstandskrachtiger zijn
als het nauwkeurig dezelfde taal al» de Hol
landers had. Deze ruggesteun is door En
geland verbroken Ook vestigt schr «r de
aandacht op. dat het taal-dialcct niet do
taal vau alle schoolvakken zal aijn, maar dat
alleen dat dialwl zul worden ouderwe
zen. zegge bv. in oen uur weck- eu dan
nog wel als de ouders hot. verla ngen - Ook de
gerechtshoven zijn vrij om te beoordeelen of
het gebruik van het Afnkaander dialect voor
een goede rechtspleging uoodig ia.
Na er nog op geweren te hebben, d.at En
geland ook de uitvoering der overige bepa
lingen zelf in handen houdt, geeft d« schrij
ver als zijne mee uilig t< kennen, du hier de
ondergang van een volk hard en snijdend
iti gedocumenteerd.
..Va, e v> i c t is luidt het opschrift van
Jo?-o vmk. Zoo heeft siudts eeuw. n ecu v k
I- -li ander volk niet uu- r onderdrukt Er z jn
neg twee zwakke stralen van lr<»p. die nicn
zou kunnen k'cstcr<n votnlcrsl dat do g 'id-
pnduclic aan tien Y\ it,,,!tci ran 1 suel ver
mindert cn daarmee dc Engelscln bevolking
weer wegstroomt, eu ten tweede, d t En-
g. land in latere jaren in enuligo» o vlog met
o. ii anderen riant g.iaakt, dien dc Bcmen
kuilden benutten om n wellu hl gunstig
vcrloopcndon opstand te wagen be.de stra.'l-
ties van hoop zijn echter a .wik Sinds eeuwen
he-fl mui geen vrede beleefd waarin een
volk zoozeer van zijn voordeel Ineeft g. bni.k
gemaakt, Zelfs Nap"!»n 1 out nun mui 1, t
overwonnen Du'tsdhl.v iid slechtr, brok .t uk
ken, zelfs dc Rilden biüiieldën ricohls ge
deelten van het, overwonnen Turkije, Dit ver
trappen en vernietigen van een volk if, zon
der voorbeeld >n de geschiedenis Wij heb
Ih ii g cn uitzicht dat Zuid-Alrika ooit weer
ha zwaard zal kunnen trokken, nu het thans
weerloos aan dc v.'Otcn van een sterken en
rockploozen vijand I'S1
Allerlei.
br hHiiIJ ii»ii ilwi Sintj»I«»it-luniiel.
On daa 20. Aug. 1893 werd zoowel in liet
uoorden bij Drieg als ook in het zuiden bij
lseila het c«srste begin gemaakt van de ge
weldige onder neming. Daar echter eerst alleen
maar met menschenkrachten eu dynamiet
weid gearbeid, kwain man slechts langzaam
voort. Einde October was men bijv. van liet
uoorden af 170 cn van hot. zuiden maar 40
M. opgeschoten, eu zoo konden de eigenlijke
weaken cost einde November beginnen In
dien tijd kon men mot de door do Duit .oho
firma. Lanz geleverde machines om den rols»
h'.ecn door <o buren, uiet vérder voortkomen.
In November konden de vorderingen gemid
deld per dag maar op 1.85 M. geschat wor-
den. Het werd ccl»ter anders toen do machi
nes konden helpen, waarbij do werkzaamheid
\<m écu dag natuurlijk naar dc inato van
haidheid van dc steenen, die doorgeboord
moesten, worden cn naar allerlei bijkomende
andere om;-t.a,iidighodcn te rekcuon, dikwijls
■/.JAT afwi-. leml- Zij bedroeg bijv in April
1399 in liet. noorden 86 eu in h t zuiden.
t),'9S meter, in Juni 1890 in. het noorden 2.66
cn in liet zuiden 4.38 M in Augustus 1900
»n het noorden 5.46 en in liet zuiden 3.87 M
De grootste veriohtte arbeid werd in Januari
1902 in het uoorden volbracht mei, 6.95 me
ter per dag Aan den zuidkant, bleven do
werkzaamheden tegen «le noordzijde altijd
wat- achter, tot zij in 't begin vau 1901 geheel
blevejn steken. Naar bekend i werden tegel ij
kertijd twee tunnel» naast elkander aan,go-
legd. Toen men m liet, zuiden bij heb uit
eind»- van den tunnel rechts, d. w. z. van den
eerst te bewerken ooa'cl ijken tunnel, op 4428
meter was gekomen, brak er bij het kloppen
op cb/n steen zulk een sterke waterstraal los.
dal men dankbaar mocht zijüK zonder verlies
va'. meiiscb«'iilcveiis do machines te kunnen
opberrren. A ml ere bronnen, die in de beide
tunnels voor den dag kwamen, vermeerder
den dc hoeveelheid uialer zoodanig, dat er ten
riott'o niets anders over bleef dan er in. den
Jinkachen tunnel ceu bizoiidcre bedding voor
:»an te leggen, waardoor liet kou wegstroom en.
Recht- ken» men alleen nog niet, inspanning
met dc hand arbeiden links ging men met
het bore*» oo-pngehiinliik cerwt, no" nvt
Ijolntlp der'wct'i'»" ,-*>ort tot do hoog
te van der top van tunnel no. I Met Dooeni-
l»er 1901. dm nadat do ii't«to'*ting van water
reed-s tweo matandeu geduurd had. bedroeg
do gohcele vooruit-gang maar twee meter, in
FobruJivi 1902 was in 't geheel geen vooruit
gang te ronstatcerrti. IA* ecnigo hoop schijnt
i
daarop gebouwd, «lat! aan het stroomon vau
liet water mei 89001 in de secondo hoeft
plaats gehad, ecu uiudo za-1 komeu. In het
noorden waj men dc, te ijveriger. Het door
breken van den berg bedroeg in hot geheel
op den 1. Maart- 11.150 motorcr ble ven dua
nog 8581 M. te bewerken over. Op den 13
Mei 1904 moet do tunnel voor het verkeer
gereed zijn en d-i leiders der onderneming
hebben nog aan liet eind'o van het vorigo
jaar verklaard, dat zij zich aan dezen termijn
willen houden. Of liet- mogelijk zal kunnen
zijn Van den 1Maart 1902 af zijn er tot aan
nog 804 dageu, maar nog ongeveer 680 werk
dagen. daar de mciste arbeiders Italianen en
katkoliek zijn, en dus op Zon- en feestdagen
liet werk laten rusten. Door bet laatste Kerst
feest. werd er bijv. 74 uren niet gewelkt. Wan
neer in 680 werkdagen 8581 meter steen te
bewerken zijn. dan is dit per dag 12.60 M.,
een getal dus «bal zelfs in de beste tijdeu
bijna nooit is bereikt1. Daarenboven wordt,
afgezien van nieuwe stoornissen, door ouvoor-
zie-no ingrijpingon »lcr natuur of veranderin
gen in de inrichting van den arbeid, liet werk
ten gevolge der toenemende liifcto en dloor
dat lu t. puin moot. opgeruimd worden en de»
weg tot. aan do arbcidsplck telkens langer
wordt, van. maand tot, maand mocielij'kcr. Het
ie, dus helaas te vrcewm, dat men zich aan den
voor de opening vastgestelde» termijn niet zal
kunnen houden
F.en ronmtel h«vwr«ler»nic »»n
licl Ul€»il»C-W«m|l»g0*»-'*|ClH«-t.
U,:n, doel van dezo onlangs te Dortanund
gesjt ichte provinciale verocnigiug is, volgens
de uiteenzettingen door den landraad Heyd-
wciller, werkzaam in commissie te Munster,
het volgende: Er zullen aan zooveel fanui-
lics als mogelijk is geïnde eu prijöwaadxlige
woningen worden veischalt en daardoor mxii
de kazerne-woningen zooveel het kan een einde
worden gemaakt Na nauwkeurige in. cijfers
uitgewerkte berokeumg hoopt men bij een
doeltreffende organisatie van het kleine-wo-
ningeu-stolscl huisje-a to kunnen bouwen,
v-aarvani do huud-pnjs voor eeu klein inkomen
tot aan bijv 2000 mark geschikt zou zijn.
Het eerst o nofige voor een ingrijpen' lo li er-
vorm ïug is dus gemakkelijK b/uwgelden bij
een to kunnen krijgen Tot. nu too komen
hiervoor slechts diT kapitalen der verzck»
rings-iaaatsohappijeu in aanmerking. Deze
kunnen volgens do westelijke beipaliug hun
ge'heelo veTmogeu iu z. v. a. eerste hypothe
ken op kleine woningen steken, in tweede
een vierde en met goedkeuring dor borgen
do helft. Het benooitgde kapitaal voor West-
phalen zou jaarlijks ongeveer 35 uiillioen be
dragen. Daar zulk een som uiefc door de ver
zekeringsbank van Wetdphalen kan opge
bracht wordeu, is het noodig een centraio geld-
ïuriohting in 't loven le roepen of dc laud-
ver/.t'keringsiurichtingen lot zulk oeno te her
vormen. die onder staatstoezicht staat Het
zwaartepunt der gemeenschappelijke bevor
dering van don bouw van» kleine woningen
ligt echter in do zorg voor* vermeerdering der
aai'biedingen van voor bouwterrein geschikte
gronden en hierdoor v or vermindering dor
koopprijzen. Tot. dit. doel moet gestreefd wor
den naar een voor het huisgezin gunstige re>-
oiganisatie der bouwjilannen en verordenin
gen De daarvoor in aanmerking komende
m-iddclei: zün vcvinindering dei- dit'pte var.
de grootc woningblokken, het invoeren van
ecu achter-rooilijn, vermindering der straat
breedten en invoering van wooastrateu mot
niindore eischen omtrent, tle hoedanigheid der
straten, eindelijk bepalingen van plannen
voor stadsuitbreiding in verre toekomst en
verbetering en verwijding van straten door
do gemeenten. Terwijl voor de reeds bepaaldo
straallivncn van ceu uitsluiting van huurhui
zen in groot© blokken geen kwestie kan zijn,
nioet hiermede toch bij do vaststelling van
zulko nieuwe lijnen en uitbreidingsplannen
der stad niöt. allo kracht- rekening worden
gehouden. Voorwaarde hiervoor is zeer zeker
dc stedelijke autoriteiten tot de overtuiging
te brengen, dat slechts op deze wijze een, door
tastende en spoedige verbetering der wonings-'
toestanden mogelijk is, en dat- deze verbet©
ring zeker een eerste voorwaarde i9 om het
volksleven in de fabriek en mijnstreken weer
getoL-dcr te maken. Als verdere maatregelen
zijn nog to vermelden invoering van een
groiui- en wonmgbelastiiig volgens de alge
meens waaide, onder begunstiging der kleine
woningen, odn belasting op den bouwgrond
on voor den verkoop, vrijstelling van gertch-
telijtk» kosten, van handel - cri zegel belasting,
invoering va» jiolitic-vcrordeningen voor wo
ningen ou een woning=-inspectie voor een go©
den staat, van hot huis. met name met het
oog oj. het voorkomen van besmettelijke ziek
ten verder begunstiging van den bouw van
kleine woningen d'oor vaststelling der het
eigendom betreffende rechten en uitkecrin-
gem va1» de, zijde der gemeente straat- en
kanaai-lx/uwkostcm, concesMorechten. uitke©
rin«'*n voor water- eu gasaanleg. gebruik van
bet, kanaal en pul-reiniging).
Bij de hier bespraken taak behoort, in 't
bijzonder voor We- tphalcn nog liet onderzoek
der vraag, of door een verandering in de wo-
ningswet do stichting van arbcïdskol<"'irs zon
der schad'o voor de gemeenten gemakkelijker
zou kunnen worden gemaakt. Als het bevor-
dtiren van het algemeene welzijn zich dus ook
met tct de lxniwvereenigingen mag lx>perken.
moet zij deze toch in de eerde plaats onder-
stCTuieii. Zij zijn feitelijk do pionier» voor de
woiMT.gshervorming. zii verbinden do frmcen-
to-auforiteilen. werkgevers en arbeiders tot
een zakelijk vruchtbaar, en in sociaal opzicht
vomoencud saimonwerken in liet Ixilang van
het algemeene welzijn.
Atieh.
- Aan ecne (correspondentie aan het. Bal.
NI 1.) uit Kcta. Radja i;; heb volgende ent-
leend
Di m i audori.iijg'vun jxitiitiiioken toestand in
1896 le'ddo, wn,", hol- nwlittw-iro betrof, tct het
verlate», vart pasrinvo hcauling. VV»? gin
gen over bil c«ii krachtig offensief. Welke
resultaten, «lit heeft «pgebvenl, kon ik 1/e-
kend ouders:©Hen. In den legen,we ndigen tijd
is het. regel daH do Atjdher gi en f ind hcudt
maar cr bijtijds van, door gaat. Dat de troep
hiervan overtuigd is% mag men op zich zelf
reeds een enomi. succes noemt®, 's Vija.nd's
moreel daalde naarmate het onze steeg En
al mag zoo nu en dan bij' den Atjchcr het hei
lige vuur nog een oijflilokea'eai, cn hij, in
dachtig aam den room zijner vaderen, «laar
toe aangezet door fanatisme-, zioh tot. dappeio
«laden laten verleideu het op zioh-den-Atjolier
den-baas-weten gegrond zelfvertixruwe n «ter
onzen waarborgt steeds do overwinning. Wij
zagen, liet, nu onlangs weder in Sa.maJanga.
Een hanidjevol mansehappen van de mare
chaussee, ongeveer rijf tien karabijnen, sterk,
werd op <Len torugmaaiseli Jiaar het,; bivak
plotseling op vijf- passeni door een vrij sterk o
bendo beschoten, wolk vuur oogenblikkelijU
gu\x»lgd word door ecu van beide zijde» uit
gevoerde» klewangaawval. In weerwil dat
drio mannen van do brigade door het vuur
binten geweckt ware» gesteld', sohreeuwdu
do flinke brigadooommaiudaut, sergeant do
Boef„abtlaqueiereiii", wolk commando aan
hot, krij^sgbsdlweeuw „hoera!'' vooial/ging.
Uet de klewang in do hand werd hei- nu oen
rtüjid op loven cm dood. De dappere comman
dant, werd! het eoi"st gewond, dooh zijn voor
beeld werkte zoo bezielend op do overigen,
dat zo don vijand mot bobloeido k«?ppeii de
den terugdeinzen;, do vijiaaid dio zes dooden
en vele Wapens achterliet. Intussch&n had
hot rumoer do aandaoht gaande gemaakt van
do denzelfdon weg volgenden, eveneens naflr
het bivak tcrugkeerondo sectio Javanen, wier
commandant, een inlandsoh korjxiraal, in »i
(xgweuk don toesta,nd begi'ijpend. zeer ve l
beleid aan den dag legde. Overtuigd dat de
marechaussees heli op den weg wel zou klaar
spelen, trachte hij dein vijiand den U.rug-
tooli af to snijden., wat hem in zóovejn? ge
luk to dat hij van «lis vluchtende Atjoher-, nog
drio ïiolvrochoot. Do ma.rrifliausséo toldoii ui
hot, goliccl vijf gowoudeu, waaronder do <-oiu-
nwindant. Van een «lor manschappen was d,-
rtvhier,hatul geheel afgekapt, terwijl d< an
deren vole klewang houwen eu lanssteken In
kwamen.
Ook yp dc Westkust liet de maréobausstc
zioli in do laatslo dagen niot onbotuigtl. Do
sla^iionsctoimmandiainill te» Lodiong, do omto
luiteaiant Do Briiijn, raakt© een paar dagen
goledlen slaags niet de zioh in dio streken
ophoudende vijandelijke elementen. welke
op do vlucht gingen mot con vor lieu van /ca
doodon.
Don volgeiulo» «lag werd Ixislotcn iu ur-
couiging iikD dc inlaJodhauaBéo van Da,ja,
commandant, do ccrsto luitenant Daeris, hen
vorder to vonvolgon. Van tweu kanton werd
opgorukb eai werkelijk liad men het geluk
do bende aan to treffen,, zittend orader eon
lnris op de sa,wak. Door hot vuur van do
cene patrouillo kon da diahtst bijzijude pa
trouille niet aanvallen, waardoor dezo ook
tot vuren moest ovin'gaan. Halt. over kop
gingen de djahats or van door meü aohter-
lating van drio dooden, acht baauimontgu-
woren, cou repetearkarabijfi 1een revolver ou
voel munitie Ongetwijfeld een goede lag
Zondag jl. werd ons hot ti'eurig bericht
van hot sneuvelen van den eersten luitenant
Constant, die. nog zeer kort iu Al joh, als
tweede ffioiiT te Doch Raija was geplaatst.
Naar ik Im orde. moet «^>k dfb ongeluk evcn-
als indeii,ij<l dat van den. luitenant Ennorius,
worden toegeschreven aan hot onvoorzichtig
vooruitlooptn der patrouille. Op ee'n ladang,
zoo ver.olt men, ii ga wapenden Atjoher
ziende. I«x>pt (JoiiNiidiit, vooruit om zijn pas
te vragen f hem mdcr tu schieten. Op eens
epriugt ceu andere Atjcbcy dien liij niet
gezien ha,clop hem t-oo cn geeft, hom met
«Ie klewang ceu houw over tien armt»gc-
li ijkertij tl kroeg hij «.-en schot in don buik
va,u don and or. Du ijlings toegeschoten pa
trom] Ju vond'haar commandant zwaar ge
wond op den grond liggen. Iu liet kampe
ment; téiriggebraoh:», lueft do gewonde nog
vier uren geleefd en hij vtuid nog go-kgem
inrid een brief aan zijn moeder to dicteeren.
KieDW*Gnlnea.
Het Soer. Hbld,. van 14 Mei meldt:
De le. luit. dea" infaaxteriei van, der Burg
is van Merawke herwaarts .geavaoucerd en za,l
iu het militaire hospitaal opgenomen woi--
dcn.
Het stoomschip Van Swotl kwam heden
van Merauke alhier aa,n met veertig zieken
aan boord, allen lijdende aam malaria en beri
beri. Hiervan zijn reeds vtier overleden
Met de Van Swolf zijn op haar laatste
reis naar Boerabaj.n va» Merauikc gojvauu-
eerdi
Vain bezetting: de cc rato luitenant-kwar
tiermeester R. K. G. Poturohea, de eerst©
luitenant der infanterie P. A. van der Burg,
drio onderofficieren,, elf Euiopecscflic mili
tairen. 21 inlandsche militairen, zes officiers-
bedienden, twaalf ïulandschen \TOiiweu cu
vier inlandsche kinderen.
Van, liet flottieljovaai'tuig „Niae" do lui
tenant, ter zee. de*' tweede klasso C. D. de
Ilaas.
Van «Ie gouveruemont^marinu vijf in
landsche soh«3peIingeii
Van «lc bui-gerijdc postklerk M. Nette-
koven met echtgenoot e, mevrouw Noord-
hoorn, «ohtgenoote van. den boormeester
mc-vrouw Stesndau,, eolitgenooto Man den op
zichter der Burgerlijke Openbare Werken
drie pradjoerits, één inlandsoh schrijver, één
inlandsoh werkman, zeven inlandsche vroiir
wen, vier inlandsche kinderen en verder a>
ventien dwangarbeiders.
Kort gehxien deelden wij reeds mede Ikhj
van Merauke het verzoek was gekomen oui
nog meer Ohinecfeciho timmer lieden te z n-
cTeui, aangezien oen aantal van, de medege
nomen timmerlieden wegens ziekte waa ge-
cvaoueei-d.
Vertrokken zijn van Bal ava mot, den snel
trein naaj- Socrabaja. om van daar de rei»
to vervolgen naar Mcra-uke, drieëntwintig
Chineescbe timmerli«?d'en, waaronder eenige
werkbazen, tegen een lmogo premie overge
haald om naar Nicuw-Guineai te gaan. Do
bazen krijgen een, traictemeiirb van negentig
g ui den, de overigen eon tract, om ont van vijf
enzeventig gulden per maand. ailleu ontvin
gen con maand tractement als voorschot,
Behalve dc transportkosten, eon paar dui-
zend gulden iu t[e maand v«x»r een twintig
wurklictien die natuurlijk spoedig we Ier vei
vangen moeten worden. Do jammerlijke ver
toom ng te Merauke wordt aan alle kanten
hoe langer hoe duurder.
Naar heb Bat. Nbld. verneemt, ia door
hot iegerbestulur aan. de regeer mg voorge
steld Merauke, met Hei oog op het aantal'
ziekehi em de daariuat voortvl'oeieinde evacua
ties en aanvullingcoi, voortaan éénmaal in de
maand te laten, aandoen door een boot dol'
Koninklijke Paketvaart-maatschappiji „Gaat
de regeering zegt het Bat. Nbld. in
op dit voorstel, dan wordt du® een 'hospi
taal diensti ingerichtdc een© maand ge
zond naar Merauk© en die andere maand ziek
terug, als men, t,e«i minste nog! niet in dat
gefcellge oord begraven ia.''
aNamens de werklieden der voormalige
Nedcrlandsche Rbdjmspoorweg Maatschappij
die nog geen afstand deden van <J|e rechten
bedoeld bij «te wot va® 22 Juli 1890 St-bl.
134, is, ingevolge besluit der op 26 Mei to
Uticoht gchoaiden vergadering, een adi'es ge
richt aan, «le Tweede Kamer der Stateu-Gcn.
cn wel naar aanleiding van t, gesprokene door
do heeren Melohcra, Ilelsdingen on De Klerk
in de zitting van 16 Mei l>ctreffende het
a/lrt\s van dat jjersoneel vam 2.5 December
1901, waarin verzocht, word ook de 33 dor
bijkomende berekening voor ovorgeld, bij, het
we«-kloon. in aanmerking to doen komen, op
dat bij, aanneming daarvan (le pensioenbe
rekening gunstiger werd, aangeaien van
het weekloon wol wat weinig is.
Tot, hun spijt, zoo vangt dit adres aan, ia
echter het wetsvoorstel Aangenomen zonder
<le bijvoeging van de 33 voor overwerk.
Hocavel zij in den aanhef van het adres van
December 1901 van dankbaarheid spraken
vinden zij dat el' nog genoeg ontovredenkoid
zal blijven voortbestaan, om in de toekomst
op cene verbeterde regeling te blijven aan
dringen. daar dë vergadering van oordeel was
j pensioen niet, opweegt t«^cn do in 1890
lieloofdo verzekerde toekomst.
Zij; betreuren verder ten zeerste de ziens
wijze van don minister waar liij; zegt de nood
zakelijkheid' niet to zien, om eerst hei; perso
neel te hoorenzij hadden daarvan betere
resultaten verwacht.
Tevens protestveren zij iu dit adres tegen
do bewering van den minister in zijn ant
woord aan do heeren Melolvers c.s. .aangaande
dc gelden uit het ondersteuningsfonds der
voorin. N. R. S. welke zij zouden hebben ont
vangen, n- 1- dat dit beter besteed had'
kunnen worden opdat het beter ware geweest
de Staat er in 1890 beslag op gelegd ha«t ten
einde er later uitkeeringen van te kunnen
doeu.
Allereerst merken zij dienaangaande op
dat dc in 1891 genoten uitkeering uit dit
ondersteuningsfonds beliepen van f 90 tot
f 190 naar gelang van liet aantal dienst
jaren, dus dat zij gaarne h,aidde» gezien dat
(ie Staat deze gelden had bewaard, wanneer
hun daardoor een goeden ouden «lag verze-
koid was.
Verder wcn?ohen zij aan tc Iconen da.
dooi' hen altijd den ïnecol vrcemdzanien weg
gevolgd i.s. om tot een goede oplossing te
geraken. In 1890 vroegen zij do directie 2
rout pén.' uur meer, waartegen verlies van
omoiumciLtcai do directie was col iter bereid
oen cent too te staan, hetgeen zij niet kon
den accepteeren, ten einde nadcclige gevol
gen to vooi-kooneu Daar zij nu tc doem had
den mot een minister die beweerde geheel
van do zaak ou de ho«jgte te zijn, hadden
zij; zich voorgesteld door de bij wet verzo-
korde Hockamst zou zijn tot stand gekomen-
Bij de bespreking der uitkeeringon op Do
en 65-jarigen leefltijld van 3^ reisp. 4 jaar
bewoldiigiug d'eclcu zij mede dat het hun
in een onderhoud met den minister IIave
laar gebleken is, hot do bedoeling van de
regeerng sellijut geweest to zijn, dat allen
uitkeering zouden hebben ontvangen Zij zijn
van oordeel, dat waar er sprake vau is de
icgocring van 1890 boter liad moeten to©
zien op do geringe uitkeering uit hol' onder
steuningsfonds, heit noodig ware geweest dab
zij er voor gezorgd had dat aan elk be>
arnbto naar zijp. aantal dienstjaren, eeuo uit
keering was god aan.
Ten opzichte van de opmerking van don
minister dat bij N. R. V. gcon pensioenfonds
l :stord, wordt iu dit adres de med«xleelin.»
gedaa,n da.t N. E. S. haar personeol langer
in dienst hiold, dus dait het bc-Ler was te
blijven wci-kcn en geen armoedo te verdu
ren, dan op 65-jarigen leeftijd met ecu klein
gcMihenk naar huis gezonden to worden.
Zij bieden dit adres aan, i'i do hoop er nog
eenc betere regeling to watihten mogo z jn,
aangezien zit niet kunnen gcloovt-ii. dat hot
dc bedoeling van clcn wetgever is goweest.
do tookounsb der werklieden verzekerd tc
achten m do gedaante van con geschenk,
zooals dit door dezen min,is ter Is bepaald.
Cue us- l>aüHa's
aWie liier of daar nog con zonnig plekje
in zijn tuin heeft, raden wij aan een paar
z.g. Cactus-Dahlia's te plaatsen, waarvan men
v, el geifcoegoiï kan beloven, Maar omdat go-
iiocgea te smaken, onu die bijzonder fraai ge-
vornid'- bloemkorfjes te lx:wonde,ren, ri be
halve eeai, zonnig plekje ook uoo'dig een niet
te vette, in geen geval een versdh ljemeste
grom! Terwijl andere planten voor elko
i.lciuc attentie dankbaar zijn en daarvoor
biotmeu cu nog een» blocmeai ui ruil aan-
bic iiheeft „bloemisten-bouillon" bij Dah
lias een geheel tegenovergestelde uitwer
king men krijgt bladeren in ovei*vloed,
maar geen, bloemen. Er is ulog iot« Waarop
wij onzen lezers attent willen maken, nl. «lat
waunecr (k- Dwblia mei. veel sol leute nl voor
d«n cl'3g kom' men een good werk doet- de
7.w weg ie ivcuen. «lo overb';wenden
wor jen daardoor mot alleen sterker, maar
zulle» «x>k meer bloem- geven, e» niet waar,
en; «Ic mooie bioemen is hot tooh to d«x-n.
Een Dahlia fo gaan „snoeiem" inogo zelfs
kun.live vaknii.'imon vreemd iu do ooren, klin
ken, wij doen hot geregeld elk jaar. Wat tooh
is hol geval? Zo-idVa de Dahlia de groote
h/.'cfl bereikt dat zij gaat bloeien, dan zaïl
nneu /.ie», de met de bloemhnopj/en ook di-
i 11 /-ijsoheuteu 7.icli vertoonen ou di«i welko
zich onmiddellijk naast de knoppen ontwik
kelen nemen wij weg, om de bloemen des te
mooier te zie» ontwikkelen. Dio hot eenmaal
looft gedaan «ïii dc resultaten gezien heeft,
loet het geregeld.
Dat er ini dë laatste jaren veel werk van
loze uitnemende bloeniiplanten is gemaakt,
w ijzen de lange lijsten van nieuwigheden,
dio jaarlijks uit Engeland, Duilaohlatod, Ame
rika on, Frauikrijk tot ons komem.
Wanneer men, do bloemkorfjes va/n die nu
aangeboden Dahlia's vergelijkt met dio van
vroeger, dan slaat men de handen ineen over
de veiandering en zoo men, wil „beschaving'"'.
Dc Caotus-Daih.lï.i „up to daito'J moet niet
te klein en niet te groot zijn, en waai-vooral
naar gekeken wordt isof dio bloemblaadjes
- eigenlijk zijp het bloemen - wel gedraaid
zijn cn spits toeloopoti, zoodat hef geheel
me'. op oen spin dan op «>eni bloom van cone
Cactus lijkt. Do naam Ca«-t,usJ>ahlia is dan
(xik door de Engolschen slecht gekozen.
Wij laton bier de nannon van oen dozijn
mooio variëteiten volgen
Rozenhagen, zacht rose lila; Brittannia,
abrioooskleurig; Captaun Brood, soharlaken-
roociFirebrand, vuurrood; Innovation,
rood met wit,to punten Lodc«tone, oranje-
rorxlLoyaltJj', koraalroodHigbt. zwart-
bruim; Vesta, lief rose Truo Friend, dof
bruin; Uncle Tom. bijinai zwart, en Zephyr,
donker rose.
School- en Kerknieuws.
De minister ven 'Binnen,landsche Zaken
krengt ter kennis van belanghebbenden dat, met
1 September a s., aan de rijks-hoogere burger-
sckoal met 5jarigen cursus te Alkmaar te vervul
len, zijn du 'betrekkingen van
a. 1 eeraar in de natuurlijke historie. Het aan
tal wokelyks te geven lesuren bedraagt 11 a 12
b. Jueraar in hot fooekboudon, Het aanbal we
kelijks te geven loauron bedraagt 2.
Zij, dio voor deze'betrekkingen in aanmerking
wenscheii to komen, gelieven zich vóór 2 Juli e.
k.. met vermelding van bet aantal dienstjaren,
door Hon aan eene hoogere burgerschool of gym
nasium doorgebracht, aan te melden bij den in
specteur van het middelbaar onderwijs, dr. J.
Campert, te 's-Gravenhagc.
Ter beschikking van ilen gouverneur-gene
raal van Ncdorlandsch-Indiö kunnen worden ge
steld veertien onderwijzers, om te worden be
noemd tut onderwijzer der 3o klaaoe 'bij, het open
baar lager onderwya v«xn- Europeanen diaar te
lande.
In aanmerking komen in de volgende orde
lo. zij, die in liet bezit zijn der hoofdakte en
van de akten voor de Fransche of voor du Eng<el-
scho taal en voor de gyinamstiuk of do vrije c»
orde-oefeningen der gymnastiek
2o. zij, die in hot bwzit rijn der hoofdakte e»
van de akte voor do Fransoho of voer de Engel
se ho taal
3o. zij, die in het bezit zijn van akten, voor de
Fransche taal cn voor de Engelschc taal
4o. zij, die in liet bezit zijn van de akte voor
de Fransche taal.
Voor nadere bijzonderheden zie men do Staats
courant No. 141.
Do minister van Binnenlandsche Zaken
heeft goedgevonden 1. te bepalen, dat de com
mission, dio in 1902 worden belast met het afne
men der examens in de vreemde talen, waarvan
do programma's zijn vastgesteld bij Koninklijke
bes-luiten van 14 October 1884 (Stlbl. no. 216),
voor zooveel betreft de dezen zomer te houden
exarueii.s, zitting zullen houden, voor het monde
ling gedeelte te's-Gravenhage, voor het schrifte
lijk gedeelte op nader aan te wijzen plaatsen 2.
te benoemen tot ,li«l en voorzitter van de com
missie voor de Fransche taaldr. A. G. van
Hamei, hoogleeraar aan de rijks universiteit te
Groningen tot lid en voorzitter van do com
missie voor de Hoogduitsche taal dr. B. Symons,
huogleeivmr aan de rijks-universiteit te Gronin
gen lot lid en voorzitter van «le commissie voor
de Engelsche taal: dr J. H. Kern, hoogleeraar
aan de rijks-universiteit te Groningen.
De namen van de in die commissien benoemde
leden zijn vermeld in dc Staatscourant No. 137.
De minister van Binnenlcmdsche Zakon
Heeft goedgevonden
1. te bepalen dat de commissie, 'belast met het
examineeronvan hen «Li© ©ene aktovan bekwaam
heid verlangen voor het h and teek-enen, bedoeld
in art. 65bis der wet tot regeling van het lager
onderwijs, voor het jaar 1902 zitting zal houden
te 's-Gravenhage
2. te benoemen
tot lid en voorzitter dier commissie A. F. Gips,
leeraar aan de Polytechnische .School te Delft
tot leden H. A. C'. Dekker, onderwijzer aan
de Rijkskweekschool voor onderwijzers te Haar
lem, wonende te Amsterdam A. M. J. Diemont.,
leeraar aan dc hoogere burgerschool en aan de
gemeentelijk,o avoudteekonschool to Zalt-Boin-
inei W. H. L, Janssen van ltaay, leeraar aan
de Polytechnische School te Delft; J. de Jong
Hzn.. k'Cai'ftr aan de Rijks-hoogere burgerschool
Zwollo uiej. I. H. A. Linden, leerares aan de
industrieschool voor meisjes te Rotterdam uiej.
A. A. van Prooijen, leerares aan de hoogere bur
gerschool voor meisjes en onderwijzeres aan de
gemeentelijke kwieekschool voor onderwijzeres
sen le Groningen H. Rozenheek, leeraar aan de
Rijks-hoogere burgerschool te Heerenveen en on
derwijzer aan de Rijksnormaallessen te Sneek,
wonende tu Heerenveen
tot jilaatsvervangcnde ledenM. J. Schild
leeraar aan «le Academic van beeldende kunsten
te s-Gravenhage A. 1'. H. J. van Weezei Er-
rens, leeraar aan de burgeravondschool to Til
burg en onderwijzer aan eene byzondene school te
Breda, wonende te Breda.
öp het 5e Auieterdamsche Zendingsfeest,
dat gehouden zal worden op Woensdag 9 Juli
a. s in het Tolhuis aldaar, zullen als sprekers
optreden
Ds. <3 J. Laiuuiurink, van Amsterdam, Ope
ningsrede.
Ds. J. G. Santt, van Amsterdam, onderwerp
„Het Koninkrijk is des Hoeren."
F. W. A. Korff, van Amsterdam, onderwerp:
„Beminden."
0. N. Lornan, van Amsterdam, onderworp:
„Doet handeling tot dat ik kouie."
Ds. L. 11. Wagcnaar, van Middelburg, onder
werp ..Uet profetisch amljt der geloovigun."
Ds. D. G. l'ostma, van Voorburg, onderwerp
„Het zendingsvisioen van Jesaja."
Ds. F. W. C. L. Sehulte, van Muiden, onder
werp: „Imperialisme en Christus Koningschap.
Ds. A. de Visser, van Wolfaartsdijk, onder
werp: „Goed doen en goed zijn."
J Mehz Gzn., zendeling van N.-Guinca, on
derwerp „De bergbewoners van Ned. Nienw-
Ds. G. Wiss© jr., van Overtoom, Slotrede.
Guinea."
De Rijkscommissie voor de examens ter ver-
krljgi»g van een diploma als stuurman aan boord
van koopvaardijschepen zai, overeenkomstig het
bij Koninklijk besluit van 17 Juni 1891 (Staats
blad no. 106) vastgestelde reglemient voor die
examens, aanvangende 8 Juli, te 9£ uur, zitting
houdon tu Rotterdam, in het gebouw der Lo^e
aldaar.
In dc aanvraag oiu toegelaten to worden, welke
den voorzitter vóór 30 Juni portvrij moet hebben
bereikt, zal de caudidaat, onder toezending van
eenig authentiek geboorte-bewijs, tevens te ken
nen moeten geven voor velke vaart: Groote of
Kleine, voor welk diploma Zeil of S'ouiu, en
voor wolken rang hij verlangt geëxamineerd te
worden. Mocht hij het examen volgens een der
programma's B of in dezelfdo zitting nog een aan
vullingsexamen won3chen af te leggen of bewij
zen wenschen te leveren van zijn kennis der
Duitsche, Engelsche of Fransche taal, dan zal hij
ook dit moeten vermelden.
