BINNENLAND.
maakten verscheidene Ja panache paarden
buit.
Dinsdagavond liepen twee Japansche tor
pedojagers de haven van Tsjifoe binnen. Een
er van stoomde, nadat snel eenigc signalen
met den wal gewisseld waren, weer in zui
delijke richting weg. Twee Japansche torpo-
dolxxrteu stoomen op ecnigen afstand van
de haven. Men brengt deze feiten in ver bami
met de mogelijkheid van een nieuwen zee
slag en met maat regelen om het ontsnappen
van do Russische schepen tegen te gaan
liet Japansche blad „T9chuo" schrijft
Ofschoon de tegenwoordige oorlog geen ras
sen-oorlog is. zal d© eind-overwinning van
Japan over zijn vijand toch het, onaantast
bare bewijs leveren, dat do huidkleur niets
te maken hoeft met do beslissing over de
superioriteit of de inferioriteit van een men-
schelijk ras.
Het is oen toevallige, maar desniettemin
door den hemel opgelegde plicht van ons land
dit onrechtvaardig© internationale vooroor
deel en do gewoonte om tot de blanko volken
op te zien als tot een soort hoogere wezens,
uit te roeien. Voor do beschaving zijn allo
menschen gelijk en Japan zal het zoover
brengen, dat dit beginsel door de gehoelo
wereld erkend wordt.
Allerlei
vIn Brwselsche hofkringen wordt ver
teld, dat prinses Louise van Koburg met
haar gemaal tot oen vergelijk is gekomen.
De prinses zou ontslagen wonden van haar
curat ©el o en ©en jaargeld van 100.000 francs
krijgen. Wat do prins daartegenover heeft
bedongen, vernoemt men niet..
l)e Neu© Frcio Prosso woei echter mee te
doelen, dat do onderhandelingen uog gaande
zijn Do prinses zou evenwel reeds hebben
toegestemd in con gematigde curateole en een
onderzoek naar haren geestestoestand door
psychiaters, welke do grootmeesteres van het
Woonsdhe hof zal aanwijzen.
Prins Philip beweert, dat de Keizer geen
notatie zal nemen van de mededcelingen van
prinses Stefanie.
vTe Manchester wordt eeno tentoon
stelling gehouden, betrekking hebbende op
liet begrafenis-wezen en georganiseerd door
d© vereeniging der aansprekers in Noord-En-
geland. Hior is alles bijeengebracht wat tot
liet. vak behoortverbetorde doodkisten, ont-
smeitingstoestellen, enz., tdt prentkaarten toe.
Er worden technische lezingen gehouden
en ecu feestmaal zal alles besluiten.
vNiels Ryberg Finsen, naar wien de
Finaenmetbode genoemd is. do ontdekker
van do werking, die het licht heeft bij de
genezing van verschillende ziekten, is te Ko
penhagen overleden.
Finsen was in 1860 op do Faröer geboren,
studeerde in de medicijnen, eerst te Reik-
javik, toen t© Kopenhagen, waar bij in 1890
dokter word en eene aanstelling kreeg bij de
boogeschool. Hij kon dus blijven studceren
en begon met physiologische studiën over
de werking van het licht en van het weer
o)i het menschel ijk organisme.
Daarna kwam hij er toe partij te trekken
van het door hem op uomiale menschen
waargenomen uitwerksel van licht en we.r.
Hij nam proeven met poklijders en bevond
dat pokzweeren bij ziin behandeling met
lioht lictor genazen en fiij maakte toestellen
om het licht to concontreeren, werktuigen
welke hij steeds vorbctord heeft en die,
vooral bij do behandeling van lupus, zeer
schoon© uitslagen hebben gegeven
Finsen heeft over zijn ontdokkingen en
zijn methode een aantal werken gjschreveu.
Dat zijn groote verdiensten erkend zijn.
weet menwij noemen van de hem ten deel
gevallen eerbewijzen slechts den Nobelprijs.
Finsen was sedert lang zwaar ziek door een
zenuwlijden. Toch dacht en werkte hij nog
voortdurend.
vBilse heeft een nieuwen roman van
hem. „Lieb Vaterland", t© Woeucu ter per
se doen loggen.
v— Cholera. Volgens oen offiaiecle
opgave zijn in het tijdvak van 17 tot 27
September t© Saratof negen personen door
do cholera aangetast, van wie er drie over
leden.
In hot Transkaspi-che gebied en in Bakoe
breidde de cholera zich do vorige week uit.
In Bakoo zijn sedert het uitbreken der ziekte
67 personen daardoor aangetast, van wie er
3S zijn gestorven.
Kameroverzicht
Tweede Kamer.
Vergadering van Woensdag 28 Sept.
Geopend 11J ure.
Adres van Antwoord.
Do bahandcling wordt voortgezet.
De Minister vanBinnenl. Zaken
(dr. Kuyper) zegt dat zijn ambtgenoot van
Marine straks den heer Hugenholtz zal be
antwoorden. De Min. bepaalt zioh dus tot do
Troonrede. Wat de opmerking vaai den heer
Smeeugc betreft omtrent de droogte en den
oogst, verwijst do Min. naar do landbouw*
raj>port©n dio gunstig, goed of nuttig luidon.
Erwten en boonen staan goed. Aardappelen
leveren een goed bescnot. Doperwten stonden
goed (gelach). Snijboonen en tiunboonen be-
vredig-nd (uitbundig gelach). D? Min. zou
zoo kunnen voortgaan, maar bepaalt er zicb
toe te constatccren dat wij in een exception-
neel geval vcrkcercn. daar in het buitenland
grooten tegenslag was.
Vandaar de zinsnede in de Troonrede, dio
niet op do binnenschippenj sloeg. Dit in
antwoord aan den beer Smoenge. Do achter
uitgang van de binnenschipper-ij is chronisch,
en do Regeering zal doen wat zij kan om
die kwaal to verhelpen.
In do tweede plaats kwam ter sprake do
ontbinding dor Eersto Kamer. Aan do over
zijde werd reeds gozogd wat er over te zeggen
is. Bij do behandeling der Staatsbegrooting
kan daarop nader teruggekomen worden. Wat
het in cere houden van het Koningschap be
treft, do minister is dankbaar voor een goed©
le». maar als hij Icb moest- nemen over dat
onderwerp, zou hij zeker den hoor Troolstra
niet tot leermeester nemen. Ten aanzien
van do Gajoelanden zal do Rog. zooveel
mogelijk licht t© verschaffen. Over ons kolo
niaal systeem, dat meer cn meer wordt ge
waardeerd, zal bij de koloniale begrooting ge
sproken kunnen worden. Dat Engeland zich
altijd op den voorgrond stelt, spruit hieruit
voort-, dat Engeland zich altijd beschouwt
als het eenigc land, dat koloniseeren kan.
Over de Atjehpolitiek wenschte de minister
zic-h thans niet uit te laten. Terugtreden uit
Atjeh was volstrekt onmogelijk. Onze macht
moot daar thans gehandhaafd worden.
De quacstie, waarover liet gesprokene van
den heer Van Kol liep. was of de Gajoe- en
Alias landen vrije landen waren, maar dat is
niet zoo. Uit de Gajoelanden zijn ook afge
vaardigden naar Kemala gekomen om den
Sultan van Atjeli huldigen. En ook be
taalden zij belasting, waaruit- blijkt dat er
rechten van souvereiniteit bestonden. De
Gajoes hebben zelf erkend, dat- de Sultan van
Atjeh hun souverein was en waar wij die
souvereiniteit hebben overgenomen, zijn zij
aan ons onderworpen. En zijn wij nu maar
dadelijk op die menschen losgetrokken 1 Geen
sprake van. Tot- 1898 hebben wij ons niet
met hou bemoeid, maar zij hebben ons aan
gevallen cn ons daarmede gedwongen tot
optreden. Zij hebben in hun bergland ae
uitgewekenen kwaadwilligen opgenomen, die
van daaruit onze troepen aanvielen. Bij de
verdediging van twee bentings waren de
Gajoes de verdedigers en het eerste bloed is
gevloeid door het vijandig optreden der
Gajoes. Van onze zijde is men zoo kabn en
geduldig mogelijk geweest en herhaalde ma-
leu zijiu de Gajoes gewaarschuwd. Dit htolp
niet en zelfs van uit do kust werden onze
troepen aangevallen. Eerst werd oen kleine
kolonne als excursie uitgezonden, onder be
vel van majoor Van Daaien, die den toe
stand vrij bevredigend vond, maar bij hot
verlaten der Gajoelanden werd een bivak
aangevallen door ongeveer 2000 Gajoes. De
pretendent-sultan trok zich terug in de berg
landen en er moest natuurlijk getracht wor
den hem iu handen te krijgen. Daartoe werd
in 1901 eene poging gedaan, waarbij ons le
gerbestuur niet bezield was met een bloed-
dorstigen geest, gelijk uit de inst ructie blijkt-,
waarbij bevolen werd zoo welwillend moge
lijk op te treden. De kolonne is de Gajoe
landen ingegaan, maar het is den pretendent-
sultan toch nog gelukt te vluchten Bij ge
legenheid van de expeditie is tooh nog ge
tracht in aanraking met de Gajoehoofdeu
te komen. Dit gelukte met uitzondering van
twee hunner. Gedurig werd echter het ver
zet aangespoord en die toestand kon, naar
het oordeel v-an generaal Van Heutsz. niet
blijven bestaan. Op dien manier konden wij
Atjeh niet pacificeeren. Daarom is toen tot
een tweede expeditie besloten, die in last
had geheel de Gajoo en AJaslanden te door
kruisen. Op die tocht is luitenant-kolonel
Van Da-alen vergezeld van een bevriend
hoofd en gezogd mag worden, dat alle hoof
den zich onder worpen hebben. Door elf kam
pongs werd weerstand geboden en daar zijn
die droeve tooneelen voorgevallen, waarop
dc heer Van Kol wees. Die bloederige tafe-
rcclcu maken op deu Minister geen indruk,
al heeft een droeve snaar ook in zijn hart
en dat der Regeering getrild. Bij 'eiken
slag, bij, elke operatie vloeit bloed.
Vast- staat dat die Gajoes hunne vrou
wen on kinderen gebruikten als schild.
In dion stand van zaken bleef niet- an
ders over dan doortasten of terugtrekken.
Had men dadelijk in Atjeh doorgetast, dan
zouden er in die 30 jaren niet zooveel slacht
offers gevallen zijn, als thans n.l. vijf- of zes
maal meer dan aan s vijauds zijde.
D© Regeering hoopt bij do behandeling der
Indische begrooting nadere rapporten iu
handen te hebben en meer licht te kunnen
verspreiden. De Reg. draagt intus6chen de
volle verantwoordelijkheid, al is die haar
nooit zoo zwaar gevallen als ouder deze
droeve omstandigheden.
D© Min. van Marine (de heer Ellis)
zal slechts een drietal opmerkingen van den
heer Hugenholtz behandelen. Do overige zijn
meer op hun plaats bij de niarine-begroo-
ting. Het eerste punt betreft hot schenden
van het postgeheim aan boord van de „As-
sahan". Van den commandant dier bodem
heeft de minister eene strong vertrouwelijke
missive ontvangen, welke hij ter griffie de
poneert ter inzage voor de leden. Al kan
de .minister de handelwijze van dien com
mandant niet geheel goedkeuren, er beston
den verzachtende omstandigheden voor zijn
optredcu.
Wat het deelnemen aan de betooging be
treft, de minister herhaalt, dat de schepe
lingen door hem geen ba»nd wordt aange
legd wat hunne politieke gevoelens betreft
De minister wil wel zeggen, dat hij geen
voorstander zou zijn van algemeen kiesrecht
voor schepelingen, maar er is geen enkele
schepeling gestraft, omdat hij aan kiesrecht-
meetingen heeft deelgenomen. Slechts één
schepeling is gestraft-, gehoord den fiscaal,
omdat hij met een vaandel had gcloopen.
Nu komt do minister tot den hoofdscho
tel liet optreden tegen 5 leden van hot
hoofdbestuur van den Matrozenbond. Er be
staat geen verband tusschon het ontslag van
die 5 schepelingen en de kiesrecht meeting.
PrincijMeel acht dc Min. den Marinebond
niet goed voor do zeemacht, maar hij heeft
het tegen de bestuursleden, die zich laten
leiden, bij den neus laten nemen door par-
tijgenootcn van den heer Hugenholtz. Dien
bond heeft de minister los willen maken en
dat heeft hij als eisch gesteld in het belang
der zeemacht Alle elementen die propagan
da maken voor een z. i. slecht beginsel, ver-
eenigt de minister te Willemsoord. Daar
moet do strijd uitgestreden worden.
De lieer Troelsltra repliceert en be
tuigt zijne verwondering dat de minister in
't geheel niet is ingegaan op het door hem
aangegeven middel, om den onderteekenaar
van het wetsontwerp H. O. door een ande
ren bewindsman te vervangen.
De heer Hugenholtz replioeert en
verdedigt zijn recht om thans t© sproken
over marineeaken. Met zijn verwijt tegen
Spa*, begaf hij zich op het rechtsgebied in
bevoegdheidsterrein van den voorzitter.
Overigens handhaaft Spr. zijne bezwaren
omtrent het optreden tegen den Marine
matrozen bond.
Do heer Van Kol replioeert en houdt
vol, dat hetgeen in 1904 in de Gajoelanden
is voorgevallen, had kunnen voorkomen wor
den, en dat de souvereiniteit van den Sul
tan van Atjeh over de Gajoes lang niet vast
staat. Over de Alias- en Battakslanden repte
de minister geen woord. Spr. herinnert, aan
zijne vroegere waarschuwing, om die Battak-
landcn met rust te laten. Onze poging tot
vestiging aldaar is alleen weer in het be
lang der kapitalisten. De tabaks-ondernemin
gen hebben grond noodig en met geweld
moet den inlander ook daar weer ontnomen
worden wat hij niet goedschiks wil afstaan.
De heer Staalman verklaart, dat de
toestand van de matrozen, de geest- onder
hen, van hoogst bedenkelijken aard is, welke
er niet op verbeterd is sedert de Koningin
Den Helder bezocht. Die het tegendeel be
weert.. volgt een struisvogel-politiek. Spr.
vestigt de aandacht op eeno dezer dagen ge
houden optocht van matrozen, die de ont
slagen leden van het hoofdbestuur uitgeleid©
deden. Zulk optreden noemt hij teekenend,
maar hij voegt er aan toe, dat jA van do
bewoners van Den Helder het optreden van
de socialisten streng afkeurden.
Do Minister moet consequenter zijn, vast
houden aan zijn beginsel en onmiddellijk
allo sociaal-democraten uit de Marine ver
wijderen.
•Spr. zegt dat hij' het optreden van de soc.-
democraten verfoeit en veracht. Waar het
geldt hen te bestrijden zal men hem aan
de zijde van den minister Kuyper vinden
Aan den minister van Kol. vraagt Spr. hoe
het mogelijk is dat een onderwijzer, die om
revolutionaire handelingen werd ontslagen,
is voorgedragen voor eene betrekking als on
derwijzer in Indië.
De Minister van Marine dankt
den heer Staalman voor diens steun. De heer
Hugenholtz toonde niets te begrijpen van de
verhouding van den Minister tot den garni-
zoens-commandant. Opgelegde straffen heeft
de minister niet te beoordeelen, net zoo min
als de heer Hugenholtz. Een gestraft© weet
den weg die hem openstaat, wanneer hij zich
te beklagen heeft over een opgelegde straf.
De Minister herhaalt, dat de 5 leden van
het hoofdbestuur van den Bond ontslagen
zijn omdat zij bedriegelijk een bevel hadden
ontdoken.
De Minister van Koloniën (de
heer Idenburg) zegt, dat de door den heer
Staalman bedoelde onderwijzer voor Indië
is aangewezen, nadat hij verklaard had ge
dwaald to hebben en nadat hij aanbevolen
was door den inspecteur, welke de onderwij
zers voor Indië beoordeelt.
Do Min'ister van B innen 1. Zar
ken antwoord nog aan den heer Troelstra,
dat wanneer de President van het Kabinet
zijn ontslag neemt, het geheel© Kabinet
volgt. De formateur kan dan de gerwenschte
leden weer inhuren. (Gelach). Nader betoogt
de Minister de noodzakelijkheid van ons op
treden in de Gajoe- en Allaslanden als be-
hoorende tot Atjeh. De kennis van den ge
neraal Van Heutsz over Indië stelt de Mi
nister boven die van den heer Van Kol, die,
om het zoo maar eens te noemen, een blauwe
Maandag in Indië is geweest. (Gelach).
Do algemeene strekking wordt goedgekeurd
en de paragrafen 1 en 2 goedgekeurd.
Bij de 3e paragraaf (vertrouwen op voort
varendheid der Kamer) herinnert de heer
Schaper aan de rede, waarmede de Voor
zitter zijn zetel innam en vraagt of het niet
wensckelijk was geweest de vermaning tot
voortvarendheid aan dc leden in besloten ver
gadering te doen.
De Voorzitter antwoordt dat niet aan
de ordo is het antwoord van den Voorzitter,
maar het antwoord op de Troonrede.
Do heer Schaper zegt, dat zijne bedoe
ling is te protesteeren tegen clie installatie,
rede. omdat zij den schijn had alleen gericht te
zijn tegen de oppositie. Spr. geeft toe, dat de
soc.-dom.-groep hier veel spreekt, (v e r-
schillendestemmen: Volmaakt waar)
maar wij zullen, zegt- hij, doorgaan met hier
fouten bloot te leggen en op verbeteringen
aan te dringen. Spr. wijst er op dat van anti
revolutionaire zijde nog veel meer gesproken
werd. De verhouding van rechter- tot linker
zijde was, behalve de Ministers van 10 tegen
7. De rechterzijde vulde iu eersten termijn
bij het politiek debat 77£, de linkerzijde 68£
kolom.
Spreker stelt een amendement1 voor, om in
de derde alinea op te nemen de woorden met
inachtnem'ng van de eischen, aan eene dege
lijke wetgeving te stellen.
De Commissie van redactie ".e-
strijdt dit amendement als overbodig en ont
raadt het.
Het amendement wordt verworpen
met 42 tegen 21 stemmen. Het geheele adres
wordt goedgekeurd met 51 tegen 8 stemmen
Tegen de socialisten.
Nog eenige wetsvoorstellen zullen tegelijk
met de begrooting in de afdeelingen worden
onderzocht. Ten slotte zal onderzocht wor
den do tarief wet1. Wellicht zal d© lijst later
nog worden aangevuld.
Daarna wordt de vergadering gesloten.
Berichten.
Het Koninklijke bezoek aan
de hoofdstad.
Om 10 uur gisterenmorgen begon ten
PaJeizo de audiëntie, door H. M. verleend
aan commissiën.
Als gewoonlijk maakten tal van hoofden
en bcstuurderen van groote en bekende cor
poraties hun opwachting, als b.v. de Ko
ninklijke Akademie van Wetenschappen, do
Academische Senaat, de Mpij. van Nijver
heid, de Kamer van Koophandel en Fabrie
ken, de Nederlandsche Bank, Liefdadigheid
naar Vermogen, de Ainsterdamsche Pers, de
Kon. Ver. Het Nederlandsch Tooneel, de Se
naat van het Studentencorps, do Algemeene
Wiukcliersvereeniging cn vertegenwoordigers
va ti kerkelijke lichamen.
Na do lunch reed het Koninklijke Echt
paar met groot gevolg uit tot het maken
van oen rijtoer en het bezoek aan de Por-
tugecsch-Israëlietischo Synagoge.
Door oen enorme volksmenigte opgewacht
en toegejuicht, kwam Koningin Wilhelmina
te kwart over drie voor dc poort der Syna
goge aan. Dc stoet reed de binnenplaats op,
waarna H. M. cn Z. K. II. in dc vestibule
door do commissie van ontvangst, bestaande
uit dc hceren Joseph Teixeira dc Mattos,
E. Cola90 Osorio en de overige leden van het
dagclijksch bestuur der Israëlietische ge
meente werden verwelkomd
Aanwezig waren hierbij voorts de opper-
rahijn I. v. J. Palaohc, dr. M. C. Pareira,
\oorzitter, en de heer E Vita Israël, oudst©
lid van den kerkeraad; mr. A. Teixeira de
Mattos, J. Vita Israël en A. J. Mendes da
Costa, allen loden van het kerkbestuur.
Deze autoriteiten der P.-I. gemeente wer
den aan H.H. M.M. voorgesteld overigens
waren uitsluitend bij dit Vorstelijke Bezoek
genoodigd de leden van den kerkeraad en de
ouderlingen met hun dames, alsmede eenige
gemeenteleden.
Een bouquet van orchideeën werd H.- M.
aangeboden door mej. Albertina I. E. Vita
Israël, waarna men het imposante kerkge
bouw binnentrad. Langzaam begaf men zioh
naar de Heilige Arke, terwijl weesmeisjes
bloemen strooiden op het pad van de Ko
ningin, weesjongens zijwaarts geschaard,
zongen een welkomstlied uit Psalm 118
„Gezegend zij Uw intrede'.
De plechtigheid had verder hetzelfde ver
loop als Maandag jl., toen H. M. do Ko
ningin-Moeder met den Hertog en de Her
togin van Mecklenburg de Synagoge een be
zoek brachten.
Een afschrift van het uitgesproken gebed
voor het Koninklijke Huis, in zijden band,
werd aan H. M. aangebodendit aandenken
is fraai bewerkt?
H.H. M.M. begaven zich toen met Hun
gevolg naar de verhevenheid, waar de voor
lezers het gebed (Theba) verrichtenhier
plaatsten Zij hun naam in „Het Gulden
Boek".
Bij het vertrek van H.H. M.M. hieven
weeskinderen de slotzang aan.
Met een langen omweg reden de Koningin
en de Prins naar de „Oranjebuurt" (Willem
straat o. a.), waar het Koninklijke Echtpaar
met groote geestdrift werd ontvangen.
In de Willemstraat was een tribune opge
slagen, waar een 400-tal kinderen H.H. M.M.
toezongen en waar bouquetten onder passen
de toespraken werden aangeboden.
Door het Haarlemmerpoortkwartier werd
langs den Nieuwendijik naar het Paleis te
ruggereden. Aan het diner ten Hove waren
gisteren genoodigd, behalve de dagelijkscbe
vier gasten en eetf deel der houfhouding:
de hoofdofficieren der schutterij, der marine,
van het 7e reg. infanterie, der genie, der
vesting-artillerie, der intendance, van den
geneeskundigen dien3t, de ritmeester der
huzaren, de plaatselijke commandant, allen
in garnizoen te Amsterdam, alsmede de
commandant van het 22e landweer-district,
majoor Luden Voorts de president, vice-
president en procureur-generaal bij liet ge
rechtshof de president der rechtbank en
de officier van justitie, de president der Ned.
Bank, de directeur der Grootboeken, tevens
agent van liet departement van Financiën,
de voorz. der Kamer van Koophandel, de
directeur der registratie en domeinen, die
der invoerrechten en accijnzen, de rijksadvo
caat mr. Mouthaan, do rijksbetaalmeester, de
inspecteur der posterijen in Noord-Holland,
de directeur der Rijkspostspaarbank, de pre
sident der Rijksverzekeringsbank e. a.
H. M. de Koningin en Z. K. H. de
Prins komen Vrijdag 10.39 per Holl. Spoor
uit Amsterdam terug, en zullen Zaterdag
ochtend ten 8A uur per Staatsspoor aanvan
kelijk naar Dobbin vertrekken, om na het
verblijf a'daar nog eenigen tijd te ïtaben-
steinfeld door te brengen.
Een klein gevolg zal H. M. en den
Prins in het buitenland vergezellen, t. w.
baronesse Schimmelponninck van der Oyr,
hofdamekapitein Van Hoogstraten, adju
dant; graaf Van Bylandt, kamerheer, «evens
als referendaris bij het kabinet der Koniavin,
en luit. t. z. Ie kl. jhr. Hooft Graafland, ad
judant van Z. K. H.
Verbeterd bericht.
Door den minister van waterstaat is
wegens den financieelen toestand afgezien
van het voornemen om f 20.000 meer aan te
vragen voor opsporing van delfstoffen.
Op de dezer dagen ingediende waterstaats-
begrooting is evenwel gelijk bedrag ge
raamd als voor dit loopende dienstjaar, nl
f 100.000.
De minister van Oorlog heeft op de
begrooting vam zijn departement gelden aan
gevraagd, die hoofdzakelijk zullen dienen om
de meerdere kosten, verbonden aan de aan
neming van burgerwerklieden, ter vervanging
van soldaten t© kunnen bestrijden.
Ter vervulling der vacature voor hem
lidmaatschap der Provinciale Staten van
Zuid-Holland, ten gevolge van het overlijden
van den heer T. Hoogendoorn, is door het
liberale oentraal-comité te Gorinchem het
volgende gros-tal candidateD opgemaaktde
heeren Nieuwenhuijs, fabrikant te Leerdam;
De Xruijff, notaris te Leerdam, en Van
Eeten, burgemeester te Ameide.
Door de Christelijke historische richting
is voorloopig als candidaat gesteld de heer
A. C. de Leeuw, burgemeester van Schoon-
re woerd.
In een door den gemeenteraad v<m Wa-
geningen vastgestelde verordening op de her
bergen enz., was ;n art. 7 de volgende be
paling opgenomen
„Het is den herbergier verboden stekken
drank te verkoopen aan hen, omtrent wie
door het gemeentebestuur is medegedeeld,
dat zij door eene in de gemeente gevestigde
instelling van weldadigheid worden bedeeld."
Ged. Staten van Gelderland waren an
oordeel, dat dit artikel in strijd was met art.
150 der Gemeentewet, in verband m>t dc
artikelen 252 en 454 van het Wetboek van
Strafrecht en dToegen het der Koningin ter
vernietiging voor, van welke voordracht den
gemeenteraad werd kennis gegeven. In ecu
uitvoerige memorie persisteerde de Baad
echter, op voorstel van B. en W., bij de in
genoemd artikel vervatte bepaling.
Thans is door den minister van Biiracnl
Zaken beslist, diat de opvatting van den Wa-
geningschen gemeenteraad juist is. net ver
bod in de gemeentelijke verordening heeft
eene geheel andere strekking dan de meer-
bedoclde bepalingen van de strafwet. Dat de
ri'kswetgever door dè artikelen 252 en 454
van het W. van S. een bepaald punt tot een
onderwerp van Rijksbelang zou hebben ge
maakt, komt den minister voor eene onjuiste
opvatting te zij,n.
IJver voor de publieke zaak.
Te Deventer bij de stemming hebben een
paar oudjes weer liet voorbeeld gegeven van
ijver in de publieke zaak.
Een 94-jarige, die niet meer gaan kon,
liet zioh in een rolstoel naar het stembureau
rijden, waar ook een 93-jarige uit de buiten
wijken kwam aangeloopen. De laatste moest
echter onverrichter zake heengaan. Men had
verzuimt hem op de kiezerslijst te plaatsen.
Ve rkiezin gsm aatrege 1 e n. In
het kiesdistrict Apeldoorn (heeft zich een
commissie gevormd voor de uitgave van een
anti-revoilutionnair politiek weekblad en
zulks o. m. met het oog op de verkiezings
campagne in 1905.
De benoodigde gelden rijn reeds bijeen,
zoodat het orgaaaa nog in den loop van dit
jaar zal verschijnen.
In de ooanmissie rijn zoowel leden van do
Hervormde als Gereformeerde kerk opgeno
men, terwijl beide kerkgenootschappen dc
afficiejeie predikbeurten aan. het politieke
blad ter publioeeiing zullen afstaan.
Tot nu toe was liet recht van puiblioeering
alleen toegestaan aan de plaatselijke (niet-
Christelijke) bladen.
Men schrijft uit 's Gravenhage
De toestand van den griffier der Staten,
mr. Tavenraat, ia, na de operatie die hij jl.
Maandag in het Elisabethgesticht in de
Boschjes heeft ondergaan en welke geslaagd
is, tamelijk wel.
Dr. F. W. R e i t z. Dr. F. W. Reitz,
vroeger Staats-secretaris van de Zuid-Afrik.
Republiek, is voornemens 5 October met zijn
talrijke familie de terugreis naar Zuid-Afrika
te aanvaarden.
In don ouderdom van 65 jairen is te
Amerongen overleden de heer J. W. van
Wieringen, oud-notaris aldaar.
Een hekend Rotterdamschc ingezetene,
do heer C. A. Driessen is na een korte onge
steldheid overleden. Met hom is de laatste
der drie firmanten in de bekende cacao- en
ckocoladefabriek-Driessen heengegaan.
Burgerlijke ambtenaren.
In de Zaterdag te Amsterdam gehouden
vergadering van den „Bond ter verkrijging
van een wettelijke regeling van den rechts
toestand der Burgerlijke Ambtenaren", ver
klaarde de voorzitter, de heer J. de Vries,
in zijn openingsrede, dat het afgeloopen jaar
niet ongunstig was geweest, daar door enkele
koninklijke besluiten, eenige faciliteiten voor
enkele categorieën van ambtenaren waren
verkregen.
Hij en de secretaris waren bij den minister
van justitie op audiëntie geweest en hadden
vau den minister de besliste toezegging ge
kregen, dat binnen korten tijd begonnen zou
worden mot het opstellen van een ontwerp-
wet ter verkrijging van rechtstoestand voor
de burgerlijke ambtenaren, waarin van het
hoofdbeginsel zou warden uitgegaan, dat geen
ambtenaar mag worden afgezet, van wien
geen schuld voor straf is gebleken, en dat de
overtredingen voor straf in de wet zullen
worden vastgesteld.
Na deze zeer toegejuichte rede bracht de
secretaris, do heer C. T. Knottenbelt, het
jaarverslag uit.
Daaruit bleek, dat 89 vereenigingen bij den
Boud zijn aangesloten; tezamen tellen zij
41.000 leden, terwijl er nog 264 persoonlijke
leden zijn.
Die inkomsten van den Bond bedroegen
f790.54£, de uitgaven f299.66, 'zoodat het
kassaldo f 490.88£ is. Vóór het einde van het
jaar zal er echter van die som weinig meer
over zijn, daar de propaganda nog groote uit
gaven zal vorderen.
Aan do ordo was daarna de ver kiering van
een lid van het hoofdbestuur (vacature De
Witte). Gekozen werd de heer Lamoraal Wi-
chers, rijksontvanger te Amsterdam.
Vervolgens kwam in behandeling een door
het Bondsbestuur voorgestelde aanvulling van
de „proeve" eener ambtenaarewet, samenge
steld door den heer Knottenbelt. De aan
vulling strekt om toe te voegen eetn art.
16bis. „Don ambtenaar is onverkorte vrij
heid tot uitoefening d'er grondwettelijke en
staatsburgerlijke rechten gewaarborgd."
Nadat de heer Knottenbelt een korte toe
lichting had gegeven, stelde mr. dr. J. H.
van Zanten (afgevaardigde van de „Ver. van
hoofdambtenaren, commiezen en met hen ge-
lijkgestelden ter gemeente-secretarie van
Amsterdam") als amendement voor, art.
16bis te lezen als volgt: „De uitoefening der
grondwettelijke rechten van do" ambtenaar
kan niet meer worden beperkt dan bij deze
of een andere wet wordt geoorloofd. Óp de
uitoefening is art. 36 al. 2 van toepassing."
Daar over voorstel en amendement de mee
ningen zeer uiteenliepen, werd op voorstel
van den voorzitter besloten dit punt alsnog
aan te houden en er in het Maandblad meer
licht over te laten schijnen.
De badplaats Zandvoort is
dezen zomer bezocht door 6850 badgasten,
d. i. ruim 1000 meer dan het vorige jaar.
Tegelijk vertoefden er hoogstens 4269. In het
vorige seizoen was dit cijfer 4170.
Vonnissen. De rechtbank te Maas-
triolit heeft een moedor, die haar driejarig
kind te vondeling had gelegd, tot K maan
den. en een hulpkoster, die te Ambij de
r.-k. kerk had bestolen, tot 1 jaar gevange
nisstraf veroordeeld.
Spoorwegdieven. Gisteren rijn
vau de bende, die als verdacht van diefstal
van spoorweggoedereu, gepleegd aan het sta
tion Delftscho Poort te Rotterdam, op het
politicbureau in de Pauwensteeg zat opge
sloten, ter beschikkiug der justie naar het
huis van bewaring overgebracht de besteller
T. M., in dienrt der H. IJ. S. M. ,die bierhuis-
houdster L. H. V. D., huisvrouw van C. M.,
en C. M. J .v. d. R„ vrouw van A. v. M.,
beide vrouwen wegens heling. De spoorweg
arbeider J. H. S. en de reiziger H. C. M. v.
D. zijn, nadat er proces-verbaal was opge
maakt, voorloopig op vrije voeten gelaten.
In deze belangrijke zaak, zegt de „N. R.
Ct.", hebben ongeveer een 30 tal personen
getuigenis moeten afleggen, in verband met
het koopen en het verhandelen van het ge-
stolene, dat uit wollen, laken en gebreide
goederen, karpetten, loopers, tapijten enz. be-
