ISO. Tweede Blad.
3d* Jaargang;.
Zaterdag 29 October 1904.
KOLONIËN.
BINNENLAND.
FEUILLETON.
Kermispret en Schooitucht.
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS
Per 8 maanden voor Amersfoortf 1.25.
Idem franco per post- 1.75.
Afzonderlijke nummers- 0.05.
Deze Courant verschijnt Dagelijks, met uitzondering van
Zen- en Feestdagen.
Adffirtentiën, mededelingen enz., gelieve men vóór 10 uur
's morgens bij de Uitgevers in te zenden.
Uitgevers: VALKH OFF Co.
Utrechtschestraat 1. Intercomm. Telephoonnummer 66.
PRIJS DER ADYERTENTEÜR:
Van 1—5 regelsf 0.75.
Elke regel meer - 0.15.
Groote letters naar plaatsruimte.
Voor handel en bedrijf bestaan voordeelige bepalingen tot
het herhaald adverteeren in dit Blad bij abonnement. Eene
circulaire, bevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag
toegezonden.
WEST-INDIË
Het ware Noorden. Men zal zioh
wel berinneren schrijft het blad „Suri
name" hoe naar aanleiding van een pro-
c -a voor het hof van justitie, in een goud-
zaak, de bier gebruikelijke wijee van meting
i de goudvelden, waarbij geen eenheid werd
var! regen tussohen verschillende met'ngen in
ééi streek, ernstig ter sprake kwam, en door
Ldimeters aan den gouverneur verzocht is
een einde aan dien toestand te maken.
Als gevolg daarvan is een post uitgetrok
ken geworden om in de verschillende distric
ten vaste punten en de richting van den
meridiaan (het. ware Noorden) te bepalen.
Aan kapitein Hinrichs van het fort Zee-
landia is nu de uitvoering van dat werk toe
vertrouwd.
De Nieuwe Surinaemsche Ct. meent,
dat de aanplant van rijst, en vooral bevor
dering van de veeteelt, veel goeds kunnen
tot stand brengen bij de tegenwoordige
cacaocrisis. De veeteelt beloont de moeite
ruimschoots. In het afgeloopen jaar bedroeg
de ir.voer van. oleomargarine 206,009 K.G.,
ter vaarde van f 213,985.
„Gebrek aan kennis van zaken is de oor
zaak, dat de veeteelt in onze kolonie met
.'.oo'n gunstig klimaat en daaraan verbon
den gunstige omstandigheden, nog op zoo'n
legen trap staat.
„De goeden niet te na gesproken, wordt
Ui or de veehouders te weinig zorg besteed
.i-n de voeding, drinkwater, stalling der
1- csten. Verreweg de meeste zien er mager
ta vuil uit, vol met insecten. Onder zulke
omstandigheden kan men toch van de mel-
kerii niet veel verwachten. Daarom heeft het
best- ur een goed werk verricht met het be
noemen een er oommissie over het onderhar
vigo onderwerp."
Immigratie. Per as. Prins der No
de wilden zijn den 24sten September van
Ijay \ia Nederland alhier aangekomen een
r aantal gecontracteerde Javanen voor de
werk7namheden bij de Kol. spoorwegen. On
der de Javanen zijn 60 mannen, 10 vrouwen,
4 kinderen van 210 jaar en 1 kind bene
den de 2 jaren.
De immigranten hebben een contract voor
vijf jaren met het gouvernement aangegaan.
(De Sur.)
Aacijns op het gedistilleerd.
Aam de Tweede Kamer der Staten-
1 Gene'aal is door het hoofdbestuur van de
I „Nulcrlandsche Vereeniging tot afschaffing
van Alcoholhoudende Dranken" een adres
gezonden, waarin genoemd hoofdbestuur
zegt
„dat het met leedwezen heeft kennis gc-
nomen vam de indiening van het ontwerp van
i wet tot verhooging van den accijns op het ge-
1 distilleerd,
I „dat het zich had gevleid met de verwach
ting, dat de ernstige bezwaren van verschiil-
lande zijden uitgesproken tegen een wetsont
werp van gelijke strekking in December 1902
I hij de Staten-Generaal aanhamgig gemaakt,
I doch door de Regeering teruggenomen, deze
zouden hebben doen afzien van het indienen
van een ontwerp als boven bedoeld.
„dat het met nadruk blijft ontkennen, dat
de sterke dtrank geschikt zou zijin als belas
ting-object, dat het immers duidelijk is, dat
naar mate de baten uit het alcoholgebruik
voor de schatkist stijgen, de kans des te ge
ringer is, dat van Regee rings wege krachtig
zal worden opgetreden tot beteugeling van
het ajooholkwaad,
„dat de opmerking van den Minister in
de Memorie van Toelichting als zou de nu
aangenomen Drankwet het bewijs zijn, dat
ook waar de schatkist belang heeft bij het
alcoholgebruik, de Regeering ernstige maat
regelen tegen het misbruik van sterken drank
kan treffen, voor tegenspraak vatbaar is. daar
het oordeel van vele drankbestrijders over
den inhoud van de Drankwet een afkeurend
is, en velen hunner niet ongeneigd zijn aan
te nemen, dat juist het feit, dat jaarlijks bij
na zeven-en-twintig millioem uit den urauk
in de schatkist vloedt, één van de redenen is
van de gebrekkigheid en onvoldoendheid der
Drankwet,
„dat het een feit blijft, dat de kleine
luyden, die de geringste draagkracht heb
ben, deze indirecte belasting voor het groot
ste deel moeten opbrengen,
„dat het zioh grootelijlks verwondert, dat
d° Minister meent, dat dit bezwaar nu niet
kan worden geopperd, „omdat de meerge-
goeden volgens de voorstellen der Regeermg,
bovendien zullen worden getroffen door op
centen op de beide doelen der Rijksinkam-
stenbelasting,"
„dat hiertegen kan worden aangevoerd
lo. dat het toch waar is, dat de groote heffe
des volks een aanzien li j|ker deel van de in
directe belastingen betaalt, dan de meerge-
goeden; 2o. dat de Rogeeriug zich voorstelt
dat de verhooging van den accijns millioen
zal opbrengen, en de opcenten op de beide
deelen der Rijksinkomsten belasting f 750.000
dat dus de financieel sterkeren van de noo-
dig geachte 3 millioen zullen betalen, de
geldelijk zwakkeren in hoofdzaak
„dat, afgezien van bovenstaande overwe
gingen, de accijns op sterken drank is een
geldslaan uit een volkszonde, waarvan dr.
Kuyper eens terecht zeide „geld te slaan .rit
een volkszonde is een diep-onzedelijke ge
dachte, en die, eens postvattende, geheel oen
blik van onze financiën benevelen moet dat
het toch niet op den weg van een Christe
lijke regeering mag liggen „diep-onzedelijke"
gedachten in wetsontwerpen te belichamen,
terwijl het allerminst gewenscht is, dat daar
door de blik onzer financiën wordt beneveld,
„dat ten slotte de ervaring bewijst, dat
nimmer verhooging van den accijns een mid
del was tot beteugeling van het alcohol
kwaad, zoodat niet. alleen de drinkers, maar
veelal ook hunne onschuldige vrouw-en on kin
deren financieel het slachtoffer der verhoo
ging worden,
„dat ontduiking van de wet, vervalsching
van den alcohol, het in kleiner hoeveelheden
tegelijk toedienen eerder de gevolgen van een
maatregel als de voorgestelde zijn geweest,
dan afname van de verbruikte hoeveelheid
„dat het tot staving van bovenstaande mee
ningen verwijst naar de nota, reeds vroeger
toegezonden (29 Oct. 1902, waarvan een
exemplaar bij het adres is gevoegd),
„redenen waarom het in het belang der
drankbestrijding dringend verzoekt., het wets
ontwerp te verwerpen."
Verstrekking van entstof
tegen de borstziekte der var
kens. De directeur-generaal van den Land
bouw brengt ter algemeen© kennis, dat in
gaande 15 November a.s., van rijkswege ent
stof togen de borstziekte der varkens, kos
teloos en portvrij, op aanvrage, wordt ver
strekt aan in Nederland gevestigde veeartsen.
De aanvragen behooTen als regel schrifte
lijk te geschieden en zijn te richten tot do
Rijlksseruminrichting, Vinkendwarsstraat no.
15, te Rotterdam.
In spoedeischende gevallen kunnen de aan
vragen telegraphisch gericht worden tot
Seruminrichting Rotterdam.
Ieder veearts ontvangt met de entstof een
gebruiksaanwijzing en een gedrukt formu
lier, hetwelk hij, nadat de werking der in
enting is afgeloopen, behoorlijk ingevuld en
onderteekend, portvrij moet terugzenden aan
de Rijksseruminchting voornoemd.
Wanneer de inenting eene ongunstige uit
werking mocht hebben geeft de veearts, die
de operatie verrichtte, daarvan zoo spoedig
mogelijk aan de inrichting kennis.
Amsterdamsohe raad. In de
gisterenmiddag voortgezette vergadering van
den gemeenteraad van Amsterdam heeft de
wethouder van financiën mr. Heemskerk de
verschillende sprekers geantwoord, die aan
merkingen hadden gemaakt, ap het finan
cieel beheer der gemeente.
Naar aanleiding van een uitdrukking iin
het afdoe Lings verslag, dat zijn aftreden in
het belang van de gemeente zou zijin, aange
zien het wethouderschap onvereenigbaar is
met het Kamerlidmaatschap, -«verklaarde mr.
Heemskerok dait hij het wethouderschap
steeds nauwgezet heeft vervuld, dat hij de
bedoelde redactie onjuist acht en dat zijn
medeleden in 't- dagelijiksch bestuur zijn heen
gaan niet in hot belang der gemeente acht-
ten. Hij verlangde af te treden, doch op een
wijze, die zijin eer onaangetast laat, eu ver
klaarde dat spoedig de tijd zal aanbreken,
waarop hij een van beide ambten prijs geeft.
Namens de commissie van rapporteur o
voor het afdeelingsverslag zed het raadslid
Post, dat in aille afdeeHngen de wensche-
lijkhedd was uitgesproken van scheiding van
wethouder- en Tweede Kamer-lidmaatschap,
maar naar aanleiding van de door den wet
houder gesproken woorden zou de commis
sie een nieuwe redactie geven aan de be
doelde zinsnede.
Na repliek van vele raadsleden werden de
algemeene beschouwingen gesloten.
In de avondzitting werd de begrooting
lioofdstuksgewijp behandeld-
Neritrl. Protestantenbond.
De vergadering van den Nederl. Protes
tantenbond werd Woensdag te Dordrecht voort
gezet met liet voorstel tot het voegen van een
legaat van f 1000 ij het kapitaal van den Bond.
Eveneens geschiedde dat met de voorgestelde
statutenwijziging, strekkende om te bepalen dat
het hoofdbestuur uit 7 personen kan bestaan.
Daarop kwam aan de orde het onderwerp
..De beteckenis van het stakingsrecht in het licht
der vrijzinnige beginselen." De lieer S. K. Bak
ker te Wijnaldum 1 eft dit punt reeds in de
Hervorming toegelicht en iebtte nu zijn betoog
nog korteldjks toe.
Ds. Bax dankte den schrijver voor zijn helder,
klaar betoog en hoopte dat hij het zóó zou doen
uitgeven, dat het in de handen van duizenden
komt.
De heer Oort uit Utrecht verzocht den heer
Bakker zjjn onderwerp ten opzichte van contract
breuk nog eens nader toe te lichten.
Ds. Van Loenen Martinet vond1 het practischer,
voor het volgend jaar l^et Arbeidscontract op de
agenda te brengen.
Toen kwam ae heer dr. N. Rutgers van der
Loeff uit Den Bosch aan het woord met zijn on
derwerp„Onze inwendige zending."
Op diens toelichting volgde een uitvoerig de
bat, waarbij verschillende sprekers uit de prac-
tijk aantoonden, dat hert. protestantisme wol
degelijk tot het volk gebracht kon worden.
Na de pauze werd door don heer A. W. van
Wijk uit Zwolle ingeleid het onderwerp: „Vrij
zinnigheid en verdraagzaamheid."
Ook hierop volgde eenig debat.
In den loop der vergadering werd medege
deeld, dat was gekozen tot penningmeester de
heer W. J. Pekelharing te Amsterdam, en tot
bestuursleden de hoeren B. P. Plantenga te
Haarlem en .V*. H. Stenfert Kroese te Rotter
dam. Voor zoover aanwezig, namen de gekoze
nen de benoeming aan. Do aftredenden kregen
vooral de penningmeesteres, mej. Berdenis
van Berlekom een welverdiend woord van
hulde.
Bussum werd aangewezen als plaats voor de
volgende jaarvergadering.
Nadat de heer Lulofa den voorzitter had be
dankt voor de leiding der vergadering, werd deze
door prof. Knappert gesloten.
Er zal tot en met 1 November a.s. nog
gelegenheid zijn om zich op te geven tot het
verkrijgen van een diploma voor gezel of
meester in het timmeren, smeden, meubel
maken, huisschilderen, metselen en steenhou-
wen.
Proeven van bekwaamheid moeten worden
afgelegd in de maand December in Gronin
gen, den Haag of Arnhem, waartoe candida-
ten. die zich opgeven, nader zullen worden
opgeroepen.
Gegadigden moeten zioh aanmelden aan het
Algemeen Secretariaat der Vereeniging tot
Veredeling van het Ambacht, Visschersdijk
41 te 's Gravenhaga
Boekbeoordeeling
„En toch gelukkig!" zoo luidde
de titel van een in het jaar 1897 verschenen
boeksken, waarin Jennie Chappell verhaalt,
hoe Helen Keiler, het ongelukkige kind.
dat op anderhalfjarigen leeftijd van gezicht,
gehoor en dus ook spraak beroofd werd, be
vrijd werd uit haar drievoudige gevangenis.
Op dit boekje van een honderd bladzijden
is nu gevolgd een boek van bijna vierhon
derd pagina's, geïllustreerd met tal van por
tretten, een boek, waarin déze merkwaar
dige vrouwe verhaalt van haar lot, leven en
geluk
Louise Stuart maakte dit merkwaardig
levensbericht verstaanbaar voor het Hol-
landsch publiek, terwijl de uitgave van het
werk bezorgd werd door J. G. Broese. te
Utrecht. Het gaat niet aan ook maar het
voornaamste aan te stippen van al het merk
waardige, dat in dit boek is te vindon, dat
als titel den naam der Tuscumbische voert,
Helen Keiler. Alleen wil ik er op wij
zen, hoe ook dit boek zijp tendenz heeft, nl.
te laten zien hoe ijzeren wil alles vermag, te
leeren, hoe do mensch in zekeren zin de
smid is van zijp eigen geluk; het kan velen
moed geven en verheffen. Terecht kon Mar
garet Canby deze dichtregelen aan de „toch
gelukkige" Helen wijden
,,Zo i troost gijl, schoon ge 't zelf niet weet,
„Al wie gebukt gaan onder 't leed!"
De Bijbel, voor kinderen naverteld
door Nellie (mevr. Van Kol), uitgave van
Masereeuwi en Bouten te Rotterdam. De
tiende afl. bevat een gedeelte van 't Psalm
boek. het boek der Spreuken en begin van
Prediker.
En ik heb er ook nu alleen meer van te
zeggen, dat ik het jammer vind, dat telkens
weer op 't omslag dat „voor kinderen" staat.
Wellicht schrikt het velen, die de kinder
schoen ontwassen zijp af dezen Bijbel ter
hand te nemen, en dat zou te betreuren zijn,
want Nellie kwijt zich zoo goed van haar
taak, en veel ouderen kunnen heel wat uit
haar- boekjes leeren.
Het Christendom na Jezus, door
P. Bruining, uitgave van W. Hilarius, te
Almelo, prijs 25 cta Een boekje ten gebruik©
bij| het godsdienstonderwijs, handelend over
de Griek&ch en Romoinsch Catholieke ker
ken en do Protestantsoho Kerkgenootschap
pen. Als leiddraad zal dit boekje don cate
cheet bij zijn onderwijs zeer zeker goede
diensten kunnen bewijzen. Beknoptheid en
duidelijkheid gaan hier «gepaard
De Profetiën van Amos, voor
school- en catechisatiegebruik uitgegeven
door R. J. van der Meulen, pred. te Welsum.
Dezo zoogenaamde Wekker-uitgave bevat een
korte inleiding op Amos en eenige noodige
aanteekeningen geeft dit geschriftje een ver
taling van het bekende bijbelboekje. En al
wat in deze richting gedaan wordt om te be
vorderen bijbelkennis en te wekken den lust
tot bijbellezen verdient toejuiching, te meer,
waai- de prijp or naar is slechts 5 ets., bij
getallen nog minder om het gemakkelijk
te kunnen verspreiden onder de jongeren,
catechisanten, en de ouderen» gemeente
leden
Op de Hoogte, Maandschrift voor de
Huiskamer, ouder hoofdredactie van H. Ver
schuur, afl. 10, uitgave van M. J. Portielje,
te Amsterdam. Ook nu weer rijik aan ver
scheidenheid, zoowel wat tekst als illustratie
betreft. Portretten van bekende grootheden,
Finsen, Herbert Bismarck, Harcourt, Gri-
penberg, Bisschop, Oyama en anderen, kijk
jes in de Liinburgsche mijnen, reproducties
van kunstwerken der hoogleeraren aan de
rijks academie van beeldende kunsten sieren
deze aflevering. En wat den tekst betreft,
stukkeu over Japan, over de steenkooldel-
ving, van een nieuwe reddingsboot, schetsen
betreffende het leven in Kledn-Azië, het ver
voer te water en te land voorheen en than9,
enz. enz. Dan nog de gewone rubrieken:
muziek, paodagogiek, hygiëne, modes, en de
gewone bijlage „voor de jeugd". Nu, meer is
niet te verlangen, vooral niet, waar de be
werking van het een zoowel als het ander
onberispelijk is!
Warendorfs Familiekalender,
met drie premies, t. w. een portefeuille-alma
nak een handboek der etiquette en bon
voor oorlogskaart met vlaggetjes, te verkrij
gen tegen inzending van 25 oents aan post
zegels De uitgevers Van Holkema en Wa
rend of geven hier zeker veel voor weinig
geld als men bedenkt, dat het zoogenaamd
„Mengelwerk" aardige lectuur bevat cn het
boekje versierd is met 10 groote platen naar
Israels, Neuhuis e. a., ongerekend de 34 Kar
merieden, die men thuis krijgt, n.l. op por
tret
Naast dezen kalender vermeld ik nog dien
van de Vennootschap „Nederland", een om
slagkalender die het aan den wand heel goed
doet. Het bosch bij winter en vooral het
vrouwtje aan de put doen aangenaam aan,
de omlijsting van beiden is eenvoudig en
toch sderlijk, terwijl de dag- en daturaaan-
wijzing wel diuidelijk is, maar tegelijk niet
op den voorgrond dringt. Een aardige re
clame
Van de firma Bredée, te Rotterdam, nog
een catalogus van Zondagschooluit
ga v o n en wandteksten enz., waaruit men
gemakkelijk een keus zal kunnen doen.
F. W. D.
xv.
Voor alle kinderen was en ia kermis een
week van gjenot. Met de wijze troostrede dat
visie varkens nooit vet worden, eten zij met
e\ eu grooten san aak, alsof zij thuis een of
ander fijn gerecht verorberen, wafels, pof
fer:: en oliebollen, toebereid met boter en
olio en andere ingrediënten van twijfelach
tig kwaliteit, koopen zonder blikken of
bloz°n cbocoladereepennougat-mou en
koek, aangepakt reeds door eenige dozijnen
vieze vingers, en hebben dan de schuldelooze
brutaliteit om thuis te beweren, dat die
kermiskoek met groote stukken kandij bo
venop en dikke stukken sucade binneniu veel
heerlijker is dan een Verkade's ontbijtkoek,
bij Eigen Hulp besteld, ondanks de hygiëni
sche verpakking en het aanlokkend plaatje.
Maar t culminatiepunt der kermisweelde
is Wolfs! Daar voel je je eerst recht in de
kermispret. Daar kun je gillen, schreeuwen,
dansen, zingen, schrijlings op een paard,
leeuw of varken zitten, achterover leunen in
een schuitje, met propjes, serpentines en
bloemen gooien. Je bent er losgelaten, als
een -png paard den teugel ontsprongen, daar
dcc j maar wat je wilt, als je je paar oeur
te:j oor den ommegang maar betaalt.
.x hooi kinderen vooral hebben er pleizier.
Zij vooral voelen do weelde van hunne vrij
heid. Ze kunnen hier ongestraft hunne jolig
heid botvieren. Ze behoeven hier niet bang
le zijn om de klassikale orde te verstoren,
wanneer zij in kinderlijken overmoed een
balletje papier naar elkaar toewerpen.
Maar op schoolZelfs op de H. B. 8. of
GymnasiumDaar zwaait tucht haar gevoe
lige scepter. En als ik de hedendaagsche dis
cipline eens vergelijk met vroeger! Ik heb
nog gekend de tijden van den schoolmees
ter met den onveranderlijken zwart gekleedeu
jas, die alleen nog zwarter kon worden door
eeaigle inktvlekken, welke des te donkerder
afstaken, naarmate de jas valer werd. Ik
heb nog gekend de tijden dat de meester
zich niet ontzag om tikken uit te deelen,
Waar dat noodig bleek. Honderde regels
schrijven, talloozo werkwoorden vervoegen,
psalmen van buiten leeren» was aan de orde
van den dag, en dat ik als ik naar de
kerk ga zelden mijn gezangboek behoef
te openen, wanneer de dominee ons het vers
eerst even vcorloest, heb ik aanrmijne school
jaren te danken. We beefden allemaal voor
onzen schoolmeester in de klas, maar
daarbuitenheb ik hem menigmaal om
raad gevraagd, en hij was inj ons kleine
stadje minstens even gezien als onze zielen
herder.
De algemeene kermispret wordt geringer;
er komt de klad in, de mooie kramen blij
ven weg en die van mindere soort maken
niet zulke goede zaken: er worden te veel
kermissen afgeschaft.
Zoo gaat 't ook met de discipline op
school. Niet dat de scholen worden afge
schaft, i aar in de schooitucht komt d© klad.
Hoe d t kom kan ik niet zeggen; ik consta
teer alleen maar het feit.
Zou 't in mijn jeugd gebeurd zijn, wat ik
onlangs hoorde verhalen?
Op zekere school in zeker stadje ik ben
veigeten of het oen H. B. S. of een Gym-
nasdu* was doch de leerlingen waren tu»-
schen 15 en 18 jaar, had een van de belha-
i mels een der leeraren op het bord als carica-
tuur gieteekend. De man ik bedoel 't ori
gineel had een groot gebrek: hij kon
geen orde houden in zijn klas. De teekening
verried talent, was leuk bedacht, deed den
ken aan de snelteekonaars, die we af en toe
in café-chantants te zien krijgen. Met groote
passen en eon woedend gezicht scheen hij
voorwaarts te stappen, hield een liniaal
dio hij als toeken zijner waardigheid altijd
bijl zich droeg in de opgeheven eene hand,
en sloeg met zijn vuist op een lessenaar
Blijkbaar was hij in hevige gemoedsbewe
't Was even vóór schooltijd. Bij groepjes
van twee en drie kwamen de leerlingen bin
nen, zagen naar het bord, barstten in lachen
uit, vroegen wie de teekenaar was, eerbie
digden het kunstprodukt en gingen naar hun
plaats. Met spanning zag men 't klokje van
negen tegemoet.
Daar ging de deur open; het origineel
kwam binnen, groette de jongens, die, wat
verlegen om 't zonderlinge van de teeke
ning. even „morgen mijnheer" mompelden.
Tableau opeens. De leeraar ziet naar 't
bord, staat een oogenblik stom, als verplet,
zelf als geslagen dcor de frappante gelijke
nis, ondanks t' absurde dat uit de teekening
spreekt, en, plots gegrepen door een toome-
looee drift, heft hij zij|ii liniaal omhoog en
slaat met de andere vuist op de lessenaar.
Hij wil spreken, doch een uitbraking van
blijkbaar lang ingehouden lachen schettert
hem tegemoet, 't Scheen wel of hij voor deze
teekening nog eens wilde poseeren. Nooit
had de sterke gelijkenis sprekender kunnen
zijn dan nu. Hij voelde, dat hij zich belache
lijk had gemaakt, hij voelde zich nu een
lovende caricatuur, en half huilend van
kwaadheid liep hij 't lokaal uit naar den
directeur. Onncuodig te zeggen, dat do klasse I
in het algemeen en de dader in 't bijfsonder
streng werd gestraft door den direkteur. De
leeraar was zijn prestige kwij^. voorgoed.
Een half jaar later werd hij vervangen.
Het is een eigenaardig verschijnsel in do
schoolwereld, dat do ééne onderwijzer bijna
nooit behoeft te verbieden onder zijne les
sen, terwijl de ander zelfs onder 't uitdeelen
van straf geen orde onder zijne leerlingen
kan houden. Is 't omdat de eerste strenger
is dan. de laatste? Dikwijls is 't omgekeerde
het geval. Mij dunkt het ligt in de wijze
van tucht eisohen.
De schoolmeester uit mijn jeugd eischte
onvoorwaardelijke gehoorzaamheid aan den
meerdere, en doordat niets door de vingers
werd gezien en zelfs oen klein vergrijp werd
gestraft-, was men gehoorzaam uit angst.
In onze dagen van vrijmaking echter is
onze angst voor den eveumensch, zelfs al is
hij onze meerderen, heel wat gedaald (be
halve misschien in het militaire) en hangt 't
van de superioriteit van dien mensch af of
hij zich weet te doen eerbiedigen. Tevens
blijkt 't wel spoedig of hij goed paedagoog
is. indien hij zijne leerlingen aan zich weet
te boeien.
De lust tot tegenwerking bij de leerlin
gen, tot recalcitrant zijn, zit hem voorname
lijk nog hierin, dat zij de school beschouwen
als. een noodzakelijk kwaad, anders zouden
benamingen als „pesthok" speciaal voor
komend in de vocabulaire van jongens
wel uit do mode zijn garaakt.
De lessen moeten, zoo aantrekkelijk moge
lijk gemaakt worden, en het huiswerk vooral
niet overvoerd. Is 't wonder, dat oen kind
het land krijgt aan de school, welke hem
vijf a zes uur per dag gevangen houdt, tot
stilzitten dwingt en bovendien hem nog door
een berg huiswerk voor oen groot deel zijn
vrijen tijd berooft? Ais oen man zijn dag
taak heeft verricht gaat hij meestal ik
spreek „im groszen Ganzen" naar huis
om te rusten; maar het kind, als het thuis
komt, heeft nqg veel arbeid voor zich. Dat
is ontmoedigend, terneerdrukkend, ambitie-
doodend.
In mijn tijd kwam huiswerk slechts zéér
matig voor; toen mijne kinderen schoolgin-
gen begon, het zich steeds uit te breiden.
Meer dan nu kan 't wel niet worden. Mijn
kleiuzoontjes zitten van zeven tot half tien
nog over boeken gebogen. Maar ik hob in
de oouirant een groot ingeaonden stuk ge
lezen over: „Overlading door huiswerk", on
daar ingezonden stukken in dou regel nog
al veelhelpen, twijfel ik niet of wij slaan
van nu af aan eene richting ten goede in.
Of 't komt door dat ingezonden stuk weet
ik niet, maar hier in Den Haag is op een
paar particuliere meisjesscholen het huis
werk zoo goed als afgeschaft. „Honneur aux
dames" dus.
Mogen do jongensscholen spoedig volgen.
Welk belet&el is or om den schooltijd des
noods met oen half uur te verlengen en het
huiswerk te bekorten of, nog beter, in don
ban te doen? Dan. behoeven do onderwijzers
ook niet meer over zooveel corrigeerwerk te
zuchten.
Een volgend maal vertel ik eens wat ik
toevallig te weten kwam over schooitucht en
schoolwerk in Amerika, het land dat ons
in zooveel dingen vooruit is.
En al behoeven we nu niet alles van^
de Amerikaaitische markt te gelooven en aan
te nemen, van dat onderwijssysteem valt wel
wat te leeren.
OUDE VROUW.