Uit den omtrek.
STADSNIEUWS.
kers, die den wonderdokter te Ginneken (den
heer F. Colscrn) wilden consulteeren.
Van station Breda vervoerde twee* expres-
traras de patiënten naar Gumeken.
Te Suameer overleed, naar de Prov. Grón.
Ct. meldt, in den ouderdom van 68 jaar K.
W v. d. Wal, in wijden kring bekend on
der den naam van het Suameer der boertje
(wonderdokter)
Poster ij en en telegrafie. Het
Rij kstelephoon kantoor te Standaardbuiten
zal op 6, 7, 14 en 25 Maart a.s gesloten blij
ven.
Op 6 Maart a.s. zal te Hurwenen een Rijks
telegraafkantoor, in verbinding met 's Herto
genbosch, voor het algemeen verkeer worden
opengesteld.
Op 7 Maart a.s. zal te Papendrecht een
rijkstelephoonkantoor, in verbinding met
Dordrecht, voor het algemeen verkeer wor
den opengesteld.
Zomerdienstrogoling H. S.
M. De minister van waterstaat, handel en nij
verheid brengt ter kennis van belanghebben
den, ten gevolge op de mededeeling, voorko
mende in de Staatscourant van 24 dezer,
betreffende de dienstregeling van de maat
schappij tot exploitatie van Staatsspoorwe
gen, dat bij de boekhandelaren, firma Gebrs.
van Cleef te 's Gravenhage, tegen betaling
van f 0.22A per exemplaar verkrijgbaar is ge
steld liet ontwerp van de zomerdienst-rege
ling 1905 van de Hollandscho IJzeren Spoor
weg-maatschappij
Eventueele opmerkingen betreffende dit
dienstregehngs-ontwerp moeten, ten einde
voor de vaststelling van de dienstregeling in
overweging te kunnen worden genomen, in
gezonden worden vóór of op 5 Maart 1905 aan
het departement van waterstaat, handel en
nijverheid.
D ieristvoor waarden Spoor
wegpersoneel. Naar wij van bevoegde
zijde vernemen, zullen de dienstvoorwaaxden
van het spoorwegpersoneel binnenkort in de
Staatscourant versohijnen. Centrum.
Concessie gevraagd. Door de
heeren J. Rooker en J. J. Tjaden, te IJmui
den, is concessie gevraagd tot het leveren
van steenkolengas te IJmuiden en Velsen.
Om vele redenen valt dit plan te IJmuiden
zeer in den smaak. Ook schijnt deze onder
neming in een plaats van steeds toenemende
bevolking als IJmuiden groote levensvat-
baarheid te bezitten. Tel.
Het vlot nog niet. Men meldt uit
Velsen aan de N. R. Ct.
De stoom pont, die nu reeds aokt dagen in
reparatie is, zal nog wel veertien dagen daar
bij vorderen, voordat weer kan gevaren wor
den.
Eerstdaags zal het drie jaar geleden zijn
dat de proeven aanvingen.
Het trekt zeer de aandaclkt dat juist de
laatste weken de voetbrug zooveel aanvarin
gen heeft te doorstaan. Hoewel de nieuwe
spoorbrug in IJ minuut kan geopend wor
den, is zij voor de scheepvaart nog ad een be
letsel, daar bij feilen wind niet anders wordt
gedraaid dan alleen als absoluut geen spoor
is te verwachten'. Donderdag lagen vijf groote
booten tusscihen de bedde bruggen te wach
ten op naar zee kunnen. De voetbrug, die
de schuld krijgt, had ze doorgelaten, doch
de spoorbrug, die de schuld heeft, hield ze
op
Te Amsterdam is gisteren middag een
automobiel- en rijwielen-tentoonstelling ge
opend, georganiseerd door de Nederlandsche
Vereeniging „de Rijwiel- en Automobielin
dustrie".
De staalwaterbron' Elisabeth
te Zaandam is gisteren, met inbegrip van ge
bouwde en ongebouwde aanhoorigheden, ter
gezamenlijke grootte van bijna 2 hectaren,
in publieke veiling verkocht voor slechts
f 10,340.
Uitgegeven door den Anti-Suikerac-
cijnsbond, zal binnenkort verschijnen in bro
churevorm „De Tuinbouw en de Suikerao-
cijns" op het 56e Nederlandsche landhuis-
houdkundig congres. De brochure stelt zich
ten doel, aan te tooueu de nadeelen, welke
de tuinbouw door den suikeraocijns lijdt.
Dinleiding van mr. H. F. Hesselink van
Suchtelen te Wageningen en de daarop ge
volgde debatten zijn er volledig in opgeno
nomen.
Uit de diamantindustrie.
Door het bestuur van den Algemeenen Ne
derlandsche Diamautbewerkersbond worden
bij de Amsterdamsöhe Juweliers-vereenigin-
gen pogingen gedaan om aan de grieven der
snijders en snijd3ters, speciaal ten opzichte
der loonen, tegemoet te komen.
Ter waarschuring. Een arbeider
uit het land van Cadzand, die Vrijdag te
Rotterdam met vrouw en kinderen aankv-am,
om van daan- naar Noord-Amerika te ver
trekken, werd afgekeurd.
Het spreekt van zelf schrijft de Bree-
kensche Ct. dat allen de reis naar hun
woonplaats terug moesten doen en dat ze nu
in moeielijke omstandigheden verkéeren, daan-
al hun have verkocht is.
K w a k z a 1 v e r ij. R. H., koopman in
homoeopatische geneesmiddelen te Utreoht,
zich noem oude homoeopaatli, voor welk
laatste hij ook heeft terecht gestaan en is
veroordeeld, had zich de vorige week te ver
antwoorden voor het kantongerecht te Rot
terdam.
De 20-jarige Dirk Verheul, wonende te
Charlóis, werd op een brancard de zaal bin
nengedragen. Hij verklaarde het volgende
Ik ben 25 weken in het Stadsziekenhuis
verpleegd, na eerst behamdeld te zijn door
dr. De Groot, op wiens advies ik naar het
ziekenhuis werd gebracht. Daar werd gecon
stateerd dat ilk leed aan tuberculose in de
gewrichten. Ik ging achteruit en mijn vader
heeft mij er toen weer uit gehaald toen werd
ik behandeld door dr. Postiraa. Mij werd een
gipebed meegegeven en dr. Postma zei, dat
ik vooral daarin moeet blijven liggen. Vader
had echter gesproken met iemand uit Hille-
sluis, die hem had gezegd, ook ,,zoo iets" te
hebben gehad en genezen te zijn door een
J)uitsdhen> dokter, zekeren. Rud. Haverhoek
(koopman in homeeopaitisalie geneesmidde
len) te Utrecht. Vader en moeder gingen er
heen ennado.t zij met H. hadden gesproken,
kwam deze mij bezoeken. Hij heeft me tóen
dadelijk gelaat dat gipabod te verlaten, 'er
bijvoegendedaar moeten die smeerlappen
uit het ziekenhuis maar in gaan liggen, daar
is het goed voor! De geneesmiddelen, een
doosje korrels en een pot zalf, had hij al
meegebrachtmet de zalf moest gewreven
worden en de korrels ingenomen.
De zieke jongen, die onder de behandeling
van dr. Positma vooruit ging, vloog nu acht-
teruit, en leed ondragelijke pijnen. H. had
voor zijn onderzoek en geneesmiddelen en
voor de verklaring, dat de lijder genezen zou,
f 25 doen betalen. Vóór zij,n behandeling was
Dirk opgewekt, en had goeden eetlustonder
de behandeling verloor hiij dat alles en üad
zelfs geen lust meer in een. beetje melk. Toen
de korrels op waren, schreef vader om andere,
die H. zond met 2 potjes zalf voor f 6. Her
haaldelijk werd hem per brief gevraagd nog
eens over te komen, maar telkens was heit
antwoord, dat de patient moest doorgaan en
wel genezen zou.
Ten einde raad ging de vader weer naar
dr. Postma, die dadelijk kwaan en zei„dat
is verloren."
Na het aanhooren van deze verklaring zei
de kantonrechterJe zult zeker wel vermoeid
zijp. Ja, mijrïheerIk zou wel weer graag
naar bed willen, antwoordde het ongelukkige
slachtoffer van den „wonderdokter."
Dr. Postma toonde daarna het gevaar aan,
waarin de zieke door den kwakzalver is ge
bracht. Hij las eenige citaten voor van be
roemde geleerden, waaruit blijkt, dat de be
handeling, die de patient in het rieken- uus
heeft gehad, de eenige is, waardoor zulk ©en
riekte kan genezen worden.
Het O. M. sprak er zijn spijt over uit, dat
deze zaak ter vervolging in zijn handen was
gesteld, daar 't aan R. H. had toegekomen,
door de rechtbank gevonauisd te wo.-en. Deze
bekl. zei het O. M. is een hoogst ge
vaarlijk individu, een gewefcenlooze kwakzal
ver. Hetgeen hij gedaan heeft-, grenst aan
oplichting en is een niet te kwalificeeren ge
meenheid.
Het ten-laste-gelegde onbevoegd uitoefenen
van do geneeskunde wettig en overtuigend
bewezen achtende, vroeg het O. M. wat het
in dlit geval easchen konveroordeeling tot.
f 300 boete.
Een adcokaat. uit Utrecht, gemachtigde
van bekl., die zelf niet. verschenen was, -e-
riep er rich op, dat de betrokken z.g. ge
neesmiddelen homoeopatische zijn en die
mag in Nederland ieder vrij verkoopen. In
de homoeopatisdhe apotheek is niets verderfe
lijks te vinden, zei Spr.of er iets goeds in
rit, durfde hij niet zeggen.
Maar zei hij wel bekl. heeft
nog nooit iemand dood gemaakt.
Schandelijk! Men schrijft aan de
N. R. Ct.
Hoe vreemd sommigen trachten door r e
wereld te komen, moge blijken uit het vol
gende
Op een dorp in ons Holland is eene moe
der, wier dochtertje van zeven jaar nooit
een vader gehad heeft. Zij strompelt voort
op eene kruk, het eene been opgetrokken
bij het voortslingeren van haar houten steun,
de linkerhand in doeken, den arm er boven
stijfgehouden in opwaartsche bocht, den hals
omzwachteld met gebreid-wollen doek.
Dring meewarigheid, medelijden eens te
rug. als zulk een gebrekkige bij u stil houdt
en het bedrukt gericht diep plooiend, u een
nood klaagt, zoo nijpend, zoo bangim
mers, uwe goede gaven vloeien te harer hulpe
Doch hoor den dokter:
„Zij verdient geen meelij, misschien geen
hulpwant die ellendige, voor wie elk mee
warig hart zoo innig kan trillen, heeft al
haar ongeluk zich zelf berokkend. Haar been
is zoo geworden, doordat zij het zóó strak
afbond, dat het opzwol, tot er etterende ga
ten invielenwaarbij natuurlijk ik, de dok
ter van de armen-practijk, geroepen werd.
Mijn voorschrift om de wonden voor kou te
behoeden en zorgvuldig met zalf te behande
len de oorzaak verzweeg ze werd zoo
danig opgevolgd, dat familie en buren zei
den niet te begrijpen, lioe een dokter iemand
met zulk een teen kon voorschrijven, die
wonden in 't koude slootwater bij de werk-
stoep te dompelen, tijden aaneen. Dat deed
ze tochEn het gevolg is zichtbaarHaar
arm en hand heeft ze evenzoo verminkt, ter
wijl ze toch in mijn spreekuur de wonden
volgens mijn voorschrift liet zien. Ik kon
de behandeling der wonden niet vertrouwen,
hoe heilig rij verzekerde, alles stipt volgens
mijne orders te doen. Daarom liet ik haar
toen ik haar op den weg onverwachts ont
moette, den arm ontblootenik vond natte
doeken
En waarom verminkt ze rich zoo? Krank
zinnig denkt ge: vohtrekt niet! Neen, ze
wil met sucoes kunnen bedelen, liever da»
met haar lichaam, dat zoo krachtig was, te
arbeiden; dat is het.1" Dat heet nog
mensch
Wij kunnen de verontwaardiging van den
dokter volkomen begrijpen bij eene patiënt
die, na misdadig leven, nog zulk eene elle i-
dige zelfverminking pleegde.
„O, zoo rijn er in de steden veellangs
de deuren sleepen vrouwen gehuurde kinda
ren, die jammeren onder de folteringen, be
dekt met kleeding van lompen." Zoo is de
verzekering van anderen.
Maar wij vragen„Wat moet er komt i
van het dochtertje, lichamelijk zoo wèl ont
wikkeld, als de moeder eens was, dat nu ai,
gedekt door voorgewende ellende en riekte van
„Moeder", een of twee dagen per week school
verzuim de om te bedelen ofer^er? Die
moeder kan toch niet Moeder blij /on!"
Een treurig ongeluk had Don
derdag te Papendrecht (Dr.) plaats. Terwijl
de daarvoor bestemde ambtenaar peilwerk
verrichtte op de Eems, waarbij hij zich be
diende van een boot, kantelde het ranke
vaartuig om, met. het noodlottig gevolg, dat
van de bemanning van zes man er drie ver
dronken, onder wie genoemde rijksambtenaar.
Een monster. Bij den landbouwer
v E. te Maurik is een kalf ge teren met- één
oog en één neusgat. Op de plaats van de
ontbrekende vindt men aan den scheefstaan
de» k p slech's eene indukirg. Het Vestje
schijnt niettegenstaande dit gebrek, schik
in zijn leven te hebben.
Een uitnemend penvoerder.
De secretaris eener afdeeling van den Ned.
Boerenbond verzond onlangs het volgende be
richt per briefkaart
feberewarie 1905
Ge Achte ke Misstie
Ge lief te zende voor de af De ling
velgens prijs op gaaf
300 Zak Sielie van 50 kieloo leevering,
Hailuf Maart 153 Mut Kalluk die kund u
zende Met de af DeelingGe lief Hier
van bo Rigt te zende of Wij de sielie Halluf
Maart kune ont vange dat Wort tijt om te
ge bruike voor den rog Hiervan in af Wag-
ting
N. N.
Sikkele taris van de af deling X.
Centrum.
aPhilologisch Studiefonds.
In liet verslag omtrent het „Philologisch
Studiefonds" te Utrecht over 1903/1904
begint met de verklaring, dat de financieele
toestand geen reden tot bezorgdlheid geeft en
dat het bestuur in staat is gebleven, zij het
dan ook op zeer bescheiden schaal, haar doel
te verwezenlijken Br schijnt, meent het be
stuur, iets te rijn wat den wasdom van het
fonds in den weg staat. Nog stee da bestaat
niet alleen bij het gros van het publiek, maar
zelfs bij sommige hooggeplaatste en invloed
rijke personen zoker misverstand aangaande
het eigenlijke doel van het fonds. Wel is
bijna uitgestorven het geslacht van hen, die
aan arcihaeologie, topograph ie. numismatiek
enz. hoogstens als liefhebberijvakken eenig
recht van bestaan wilden toekennen en waan
den dat een degelijk litterator en aanstaand
docent in de oude talen het verstandigste
deed met zich stilletjes te bepalen tot de
boekeu van rijn. studeerkamer en aan „al die
potjes en pannetjes en penninkjes" en wat
dies meer zij, zijn kostelijken tijd niet te
geven. Maar men komt met een ander be
zwaar. „Ge kunt", zoo zegt men, „zonder
regeeringssteun en veel overvloediger geld
middelen toch nooit, evenals b.v. Duitsch-
land, Frankrijk en België, ardhaeolcgen
vormen. Het verblijf uwer stipendïaten in
Italië en Griekenland is veel te kort van
duur. Wat valt er onder die omstandigheden
van te verwachten?" Waar dergelijke beden
kingen geopperd worden, meent het bestuur
er den nadruk op te moeten leggen, dat het
streven niet is geleerde specialiteiten te vor
men, maar om begaafde aanstaande docenten
in de klassieke letteren in de gelegenheid te
stellen, vóór zij hun maatschappelijke taak
aanvaarden, de zoo belangrijke overblijfselen
der oudheid uit eigen aanschouwing te leeren
kennen. Het is altijd de voornaamste wensoh
geweest, dat de stipendiaten in het belang
hunner aanstaande leerlingen door nauwkeu
rige waarneming van hetgeen de landen der
oude Grieken en Romeinen opleveren voor
rich zei ven veel en velerlei zouden leeren
dat rij er bouwstoffen zouden verzamelen
voor latere» wetenschappelijken arbeid heeft
het bestuur nooit als eisoh willen stellen.
Ten bewijze hoe zeer de uitgezonden jonge
mannen met hun tijd gewoekerd hebben,
geeft het verslag een overzicht van hetgeen
door hen is gepresteerd.
In den loop van dit jaar ontvielen aan
het fcndis door den doodde heeren mr. C.
Th. baron van den Roetselaer van Dubbel
dam, te De Bilt, en mr. S. J. baron van' Ha-
rinxina thoe ^looten, te 's Gravenhage.
De nieuwe rtipendaat, de heer A. Heij-
boer, doctorandus in de klassieke letteren al
hier, studeerde gedurende een semester aan
de universiteit te Bonn en is onlangs naar
Italië vertrokken.
aNaar „Onze. Paarden" verneemt, zal
op Maandag 13 Maart a.s,, uaonrdidags 2 uur,
in 't hotel Central te Utrecht een bijeenkomst
worden gehouden, ter bespreking van de op
richting van een Centraal Comité voor Oou-
ccursen-Hippr.que in Nederland De besturen
der verschillende concoursen-hippique in
Nederland worden uitgenoodigd daarheen af
gevaardigden te zenden.
aDe openbare les van den TuhiibouiW'-
wintercursus te Zeist zal plaats hebben op
Woensdag 1 Maart, des avonds te half acht
uur in het schoolgebouw. De Rijikstuinbouw-
leeraar zal bij deze les tegenwoordig rijn.
Hilversum. Burgemeester en wethou
ders hebben een crediet van f 100 vereocht
ten behoeve van het onderhoud dier vloeiwer-
den van dien waterafvoer. Dieze uitgaven rijn
nog noodig gebleken na. de vaststelling van de
begrooting.
Apeldoorn. Voor het toelatingsexamen
tot de Rijkskweekschool voor onderwijzeres
sen hebben rich 158 candidaten opgegeven.
De benoemde gemeente-secretaris de
zer gemeente, nir. dr. J. G. Steuferb Kroeze,
thans commies-redacteur ter ge me ent e-tecre-
tarie van Zwolle, heeft zijne benoeming aan
genomen.
Dte heeren J. Kerkkoff, D. die Groot en
J. A. Hoksbergcn rijn benoemd tot deskun
digen der schattingen van de dranklocalitei-
•ten in deze gemeente, voor het jaar 1905.
De Vrijz. Prop.-club alhier hiel<j gis
terenavond in de Keizerskroon een openbare
vergadering, waarin als spreker optrad de
heer Zelveider, met het onderwerp: „De Vrij
zinnigen bij de aanstaande verkiez.ngen."
De voorzitter der propaganda-club opent
de vergadering met een woord van welkom
en noodigt den heer Z. uit rijn onderwerp
uiteen te zetten. Deze zegt ongeveer het vol
gende:
Door de trouwe opkomst bij iedere verga
dering waar ik op mijn reis van 't noorden
naar het zuiden van Nederland spreek, blijkt
mij dat we leven in veel bewogen dagen. Is
deze belangstelling tot 'nog toe hoofdzake
lijk het gevolg van de redevoeringen, gehou
den over de iager-ónderwijs-kwestie, dan is
zij slechts een voorbode van die belangstel
ling, welke in de naaste toekomst zal blijken,
wanneer do kiezers worden opgeroepen om
uit te spreken in welke richting o» land zal
worden bestuurd.
Het is mij duidelijk, dat we loven, in een
tijd' van reactie, welke ten duidelijkste is ge-
teekend bij 't optreden van dit kab;net, toen
dr. Kuyper al dadelijk de Nederlandsche on
derdanen scheidde in christenen en paganis-
ten, toen hij in de staathuishoudkunde en de
economie den godsdienst binnenhaalde.
Onder heidei.en verstaat hij diegenen, die
niet precies op denzelfdc-n kerkelijkeh en re
ligieuzen voet staan, als door hem is vastge
steld.
Wanneer we ons Nederland voorstellen na
d0 hervorming, dan was dat zuiver calvinis
tisch.
De Calvinistische kerk was volgens onzen
minister-president de overheorschende. Dag
het niet in den aardi der zaak, dat na de
revolutie in 1789, de nieuwere wereldbeschou
wing veld won, en ook dat het volk rich lang
zamerhand ging ontworstelen aan de ban
den van dat calvanisme? Ik hoop dat we van
de reactie van de nieuwere .begrippen tegen
over 'toude calvinisme tegenwoordig den
hoogtijd televen. Met 't oog op de huidige
coalitie, leest spreker thans voor wat minis
ter Kuyper vroeger daaromtrent zeide en
hoe daarin staat uitgedlrukt dat een samen
werken met Rome nooit mogelijk kou rijn
en zelfs nimmer zou mogen... voor 't heil van
Nederland
De christelijk-'hist. en vrij-anti-rev. waren
niet gevaarlijk, omdat ze nooit meerderheid
in ons land konden worden. Zóó was de toe
stand in 1901. Nauw waren <je verkiezingen
geëindigd en hadden de kerkelijke partijen
de meerderheid behaald, of genoemde 3 par
tijen werden mer dr. K. vrienden bij uitne
mendheid. Maar de man die in 1894 met al
wat democratisch was optrok voor het kie3-
wet-ontwerp-Tak, en tegen dr. Sóhaepman,
die met alk kracht zich tegen deze wet ver
zette, legde al heel spoedig na den uitslag
der verkiezingen zijn -democratisch jasje af,
en toen hem deze handelwijze later werd voor
gehouden, maakte liij zich er af met té zeg
gen „Ja, daar moeten jelui nu maar niet
meer mee aankomen, dat behoort tot de oude
plunje."
Wat betreft de inmenging van God in het
staatsrecht, hieronder verstaat deze regee
ring, dat de kerkelijke dogmatische leerstel
lingen in het staatsrecht gegeven móeten
worden. Men verwart daarbij echter den war
ren Godsdienst met het volgen van een be
paalden leerstelligen godsdienst. Alleen in
de openbaring zou dan de Nederlandsche re
geering vinden die regelingen, welke noodig
zijn om liet Nederland van den tegen woor-
digen tijd tè regeeren
Intusschen verschillen de heeren Kuyper
en Lobman daarin nog al eens; herinneren
we ons slechts 't gebeurde in Gouda, en voorts
hoe die Savornin Lohman eens in de Tweede
Kamer zeide, dat uit 't calvinisme nooit een
specifieke staatsinrichting kon worden afge
leid.
Hij, vertegenwoordigt in de Tweede Kamer
ook de coalitie, maar ondianks dit is hij voort
durend de man, die roet in 'teten gooit,
een enfant terrible.
In de laatste jaren hebben we gezien, dat,
wanneer de puntjes op de i's worden gezet,
dé mannen 'der coalitie 't over „de openba
ring" nog lang niet eens zijn adres aan de
opvattingen over eeds-aflegging.
Wanneer men nu zegt- te leven door de
openbaring en men staat daarbij toe diat deze
wordt uitgelegd door een ieder 0p zijne wijze,
dan is dit geen goddelijke openbaring, maar
eene van de menschelijke rede.
In 1901 waren de verwachtingen boog ge
spannen Nederland was immers een geloo-
vig land. Nog herinnert, ge u hoe de predi
kant Rudolf in pathos uitriep, dat hij ver
heugd! zou rijn als in Leiden heb schavot
weer zou worden opgericht om 't schuldige
hoofd val1 de dito romp te scheiden.
Toen over de christelijkheid dezer uitdruk
king later nog eens "werd gesproken, zei dir.
Kuyper vergoelijkend, dat de spreker dit had
gezegd „in 't vuur zijner rede." Wat de vac
cine betreft, „als God o-s land wilde bezoe
ken met pokken, dan kon vaccine daar toch
niets tegen doen, en 't vaccinewetje ont
stond'. De katholieke vriendjes echter rie
pen als onze coalitie-vrienden zóó op pok
ken gesteld rijn, wij moeten er niet$ van heb-
ben... 't vaccinewetje af!
De loterij wet? Idém in 't vergeetboek ge
raakt. Bedoelde katholieke vriendjes nemen
nog wel gaarne eens een lootje!
Zondagsrust? Ja, daarop moest een wet
komen, hoe goed ging dit niet in Engelanól?
Weer echter weinig ingenomenheid ,van de
katholieken, die er wel van houden om op
den Zondag zich eens wat te ontspannen. Ge
volg: Zondagsrust van de baan.
Van de schoone beloften, is weinig tot
stand gekomen, en hoe kon het ook anders,
wanneer me» niét te rade gaat met de men
schelijke uitlegging die men aan de openba
ring moet geven.
Toch hoopte men nog steeds dat in die
„toekomst" de voorgestelde beloften zouden
verwezenlijkt worden.
Ook op sociaal gebied moest dit 'ministe
rie wat gaan prestee ren. Herinneren wo ons
slechts hoe eens dr. Kuyper in pathos uit
riep Heere Hcere, de arbeiders kunnen geen
dag en nacht langer wAchten. Nu reeds, ar
beiders, wacht ge al meer dan 3 x 365 da
gen en nachten, en nog hebt ge niets, dan...
'n speetwetje, hetwelk toestaat dat vrouwen,
in plaats van 'smdhta tehuis te zijn, mee-
mogen speeten. bij dfe haringvangsten.
Ook zou ilk tvhffieüi vragen of soms snelvuur-
ka/nonnen een bewijs voor die christelijkheid
der meerderheid leveren. En waar blijven de
militaire bezuinigingen, zorder daarmede de
Nederlandsche weerbaarheid schade te doen?
Doch dit alles ligt in oen hoekje van den
zolder, bij de oude plunje!
Alleen de hooger-onderwijs-wet is er een
van echt christelijk standpunt. Wanneer n.l.
met drt standpunt dat van Kuyper o. s.
wordt bedoeld
De lager-onderwijs-wet is wel ingediend,
doch nog niet .in behandeling.
Voert men tegen ons aan, maar wat zijt
ge haastig, lees dan eens wat Kuyper heeft
gezegd over 't laatste jaar, en hoe daarin
voorkomt zijn meening dat „de begrooting"
veel tijd in beslag zal nemen en dat na April
die kamerleden moeilijk langer .bij elkaar zijn
to houden.
Ik zou willen vragen, wat heeft, dit minis
terie voortgebracht op 't gebied van sociale
wetten? Ik weet, dan komt men mei het. ach
terdeurtje de stafcingswêtten, die zooveel tijd
in beslag lielben genomen. Goed. geef ik
2 stakicgswetten cadeau, dan'blijft or nog
niet eens 1 sociale wet over.
De postwet en drankwet voert men ons
toe. Bestudeert de postwet, en ge zult zien
dat ze niets anders is dan een willekeurwet
voor on9 vrij» Nederland.
Ook dé Drankwet heeft niets specifiek
christelijks. Oorspronkelijk door een liberaal
ministerie in ons land gobraoht, is door dit
kabinet daarvan gegeven een verbeterde
editie, maar eene waarvan autoriteiten zei
den, dat Kuyper soms zelf den draad er van
kwijt was.
Wèl is het te hopen, dat deze wet nog wat
doorwerkt, misschien dat ons land dan wordt
ontnuchterd, en riet walt de regeering bctee-
kent van dit „christelijk kabinet".
Doch van waar dan die schrale oogst?
Dit ligt aan do verkeerde samenstelling
der gecoalisoerde partijen. Wanneer de partij-
Kuyper in de minderheid is bij de drie vroe
ger genoemde partijen, is bet hem onmoge
lijk om in „die" richting door te gaan, welke
in zijne democratische tijden door hem rijn
besproken. Ook daarom hebben we in de vol
gende 4 jaar weinig van dit kabinet te ver
wachten. De voorgestelde arbeidswet is niet
in dien democratischen geest als wiji dit wen-
schén en ook de tariefwet zal niet in de eer
ste plaats de kleine luyden tón. goede komen.
Een coalitie als de teg nwoordige moet
verlarnmend werken op iedere regeoring
doch er is weer een achterdeurtje openge
hóuden. Immers dr. Kuyper heeft daarom
reeds gezegd, dat 't in de toekomst niet onmo
gelijk zou rij», dat alle democratische par
tijen zouden kunnen samen gaan met de
anti-revotut:onairen, die democratisch rijn
aangelegd.
Spreken we nu nog over de coalitie van
de vrijzinnige partijen, dan riet men, dat hoe
meei' een dergelijke verbinding gevreesd
wordt, hoe meer men. er op af geeft en er op
scheldt. We staan eenvoudig voor de keuze:
óf ieder op zioh zelf, óf aan weersrijdenr iets
opófferen, om samen, te kunnen optrekken
tegen het coalitie-gevaar. Hoe ook déze ver
kiezing uitvalt, we kunnen niet anders be
kennen, -dan dat- in de eerste drie jaar weinig
vruchtbaars is voort te brengen in zaké
Grondwetsherziening, zoolang deze Eerste
Kamer aanblijft.
Is het nu door eventueele tegenwerking
onmogelijk tot. algeheele grondwetsherziening
te kómen, men zou tóch die velemmeringen
kunnen trachten weg te nemen, welke kies
recht-uitbreiding tegenhouden. En om nu
daartoe te geraken, hebben wij vrijzinnigen
gezegd, laten we dan met hèn gaan, die een
blanco-artikel hebben gelaten omtrent kies
recht-uitbreiding.
Ziedaar het beginsel der coalitie van de
linkerzijde. Op het program van actie staat
dan in de eerste plaats de handhaving der
openbare lagere school. Iedere -onderwijzer
moet het peil van onderwijs omhoog brengen.
De nu voorgestelde drukt, het naar beneden.
Waar de vrijzinnige partijen in ons land voor
een groot (kiel zich hebben aangesloten, is
er toch nog een breede stroom, die zich nog
niet daarbij hebben gevoegd, nl. de oud-libe
ralen. Zij hebben zich thans uitgesproken in
't versohenen manifest, waarop zelfs de naam
van een man. als mr. Sam. van Houten voor
komt, en rij zijn besloten mede op te trek
ken tegen een regeering, zooals we nu ruim
drie jaar hebben gehad.
Wij, waren er van overtuigd, dat men. te
veel oonaervatief is te werk gegaan en dat
wij; met de oud-liberalen niet meer konden
samen gaan.
Wij, die wat meer in democratischen geest
wilden voortgaan, moeten erkennen, dat al
len veel naai* links rijn opgeschoven. Mocht
er nu eventueel eens een flinke linkerzijde
in de kamer komen, en u u zij' wat al te
snel vooruit willen, dan zal in de linkerzijde
wel weer een. rechterzijde rijn, om in zoo'n
geval wat te remmen.
't-Zou voor ons vrije Nederland een ramp
zijn, indien een coalitie aan 't hoofd bleef,
die ons land wil besturen onder dogmatische
beginselen van een kerk! Meer en meer wil
len wij waarheid en récht en rede laten spfre-
ken in de staatkundige beginselen.
Dfe uitdrukking van dr. Talma in Dten
Haag als zou een coalitie der christelijke par
tijen ontstaan rijn uit liefde en die vau
vrijzinnigen uit haat, kan alleen geboren
worden in een zwarte ziel!
Waar tusschen Kuyper en Eb Savornin
Lohman reeds verschil van opvatting bestaat,
hoe moet het gaan met onze kinderen, die
ook al door de splijtzwam (de uitdrukking
is van Kuyper) gesplitst worden in paganist-
jes en chnstontjes. Geen. onzer partijen hééft
rijin standpunt, opgeofferd. Wij gaan een zwa-
ren at rijd tegemoet, gelukkig dat de geesten
meer en meer ontwaken
Laten we wèl begrijipen waarom het gaat.
't Gaat om de eenheid van ons vólk, die be
dreigd wordt door kerkelijk gezag!
Gelukkig dat in verschillende plaatsen van
ons land de jongeren rijn opgestaan, en dat
geeft moed om. t uit te spreken, dat de toe
stand nog niet hopeloos is. De tijd is nog
tamelijk lang, woekert met dien tijd. Wekt
uwe vrienden en kennissen op om het Neder
landsche volk te onttrekken aan de macht
der geestelijkheid, om te blijven een vrij
volk, zooals 't altijd is geweest.
In de pauze nadden zich voor debat aan
gegeven de heeren Wynia, Srijnman en van
't Veer.
Den heer Wynia hééft het genoegen ge
daan den heer Zelveider te mogen hooren
over de houding der vrijzinnigen, 't. Verwon
dert hem echter dat de meeste tijd is be
steed om te zeggen wat niet, of wèl gedeelte
lijk, door 't mimsterie-Kuyper is gedaaai. Ook
verwondert hij zich over t gesprokene om
trent Kuyper's houding tegenover het kies-
rechtvraagstuk.
Waar we dezen avond weinig meer hebben
gehoord dan een opsomming van oude plun
jes, wil hij vragen waar is de oude plunjo
dor vrijzinnig'-dem.
Voorts werkt debater eenige punten uit
van 't. con oentrat ie program en de oude plunje
der liberalen Allard Pierson.
Wat de oneenigheid in 't clericale kamp
betreft, zeker, die is er, maar de coalitie
staat op den bodem van de Schrift, en. hier
op, dat. allen eritennen gevallen te rijn iu
Adam en moeten worden opgericht door
Christus.
Wil men weten wat christelijk is, dan moet
men de zaak niët verdraaien, maar dit ge-
looiven, dat Christus is God's zoon e" hem
niet beschouwen als een of ander braaf man.
Ook is de godsdienstor al «eer lang
