BINNENLAND.
'io-dal was afgezonden, dreef dc /oorhoode
.-an den vijand op de vlucht en beze te hot
dorp Sants'atay Ecnc andore afdoeling trok
voorwaarts in het Honho-dal tot in het zuid
westen van de Boyho. Eene derde afdoeling.
die naar het zuiden gezonden was, verdreef
de Japanners uit hot dorp Nantsjantsjentzie
en drong door tot Tasnangow.
Petersburg9 Juni. (x'etersburgsch Tele-
graafagentschap). De Ozaar seinde aan ad
miraal Rodjestwenskv
Van harte dank ik U en alle officieren van
hot eskader, dio in het gevecht hun plicht
zoo eervol hebben vervuld, voor uwe zelfop
offering in dienst van Rusland en van mij.
Volgens den wil van den Allerhoogste is nwe
heldendaad niet met een gunstige» uitslag
bekroond mogen worden, maar toch zal het
vaderland altijd trptech blijven op uw onbe
grensde n heldenmoed. Ik wensch u een spoe
dige beterschap, en dat God u allen troosten
moge!
Schout-bij-nacht Enquist verklaarde aan
don vertegenwoordiger van Reuter te Ma
nilla. die hem kwam interviewen, dat toen
do slag begon, hij de hoofdmacht ver vooruit
was. omdat hij bezig was met eene verken
ning met de Oleg, de Aurora en de Zem-
tsioeg. Er kwamen een aantal Japanscho
torpedobooten opzetten, gesteund door
eenjge kruisers, en er volgde oen hevig ge
vecht. De Russische schepen, die meest zwart
en wit geschilderd waren, stonden als groote
schijven tegen den zeegroenen achtergrond,
terwijl de Japanscho oorlogsschepen, die een
olijfgroenen tint hadden, haast niet konden
worden gezien. Van zijno brug kon schout
bij-nacht Enquist de Russische hoofdmacht
niet zien, en in de mooning, dat zij versla
gen en verstrooid was, besloot hij tot den
aftocht in het belang der meuschelijkheid-
Washington, 9 Juni. De< gouverneur van
de Philippijneu seinde aan staatssecretaris
TaftDe Russen hobbon de haven niet bin
nen de voorgeschreven 24 uren verlaten, zoo
dat zij nu in bewaking zijn. Admiraal Train
beeft maatregelen genomen om de schepen
te interneeren Deze liggen nu aohter den
harvendam, onder het bereik van de kanon
nen der Amerikaansohe oorlogsschepen Ohio
en Monadnock. De machines zullen onbruik
baar gemaakt en de sluitstukken der kanon
nen weggenomen worden.
Washington, 9 Juni. Admiraal Train be
richt. dat de Russischo schepen geïnterneerd
zijn. Officieren en manschappen zijn vrijge
laten, nadat zo op eerewoord verklaard had
den verder met aan den oorlog te zullen
deelnemen.
Volgens berichten van do Daily Telegraph
uit Tokio, zijn cr inderdaad gewonden van
do Orel in het water geworpen. Dat gebeur
de echter niet tijdens den zeeslag, doch eerst
toen het schip zich reeds in handen van de
Japanners bevond; ook zou het niet op last
van de Russische officieren geschied zijn;
matrozen deden het uit eigen beweging.
Twaalf zwaar gewonde Russen smeekten
hun no kameraden, ben van hun lijden te
verlossen, on voordat do Japanners het kon
den beletten, waren do cnngelukkigen over
boord geworpen. De commandant van de
Orel maakte zich zoo driftig over de mui
terij onder zijno manschappen, dat hij een
half uur voor de aankomst van het schip
in do Japanscho haven overleed.
Do Russischo oorlogsschepen, die in den
slag bij Tsoesjima vormeesterd zijn, hebben
bij hunne inlijving in de Japansehe vloot
natuurlijk Japanscho namen ontvangen. Het
slagschip Orel heet thans Swami, de Nikolaj
I: Iki, do Apraxin: Okino-sjima, de Sen-
jawinMino-sjima, de torpedojager Bjedo-
wi, waarop Rodjestwenskv zich bevond toen
hij gevangen genomen weid, heeft den naam
Hatsoeki gekregen.
Do Pctersburgsche correspondent van de
Times zegt van den buitengewonen raad, die
den 6en Juni op Zarskoje Selo is gehouden
("waaraan o. m deelnamen Lamsdorff, Alexe-
jew, Sacharow, Fredericks, Avellan. Gri-
Denberg, Doe basso w on Trepow), dat de
kwestie van oorlog of vrede daar vooral be
schouwd is in verband mot den binnenland-
schen toestand.
Do correspondent heeft de verzekering
ontvangen, dat men zich niet beslist ten
gunste van voortzetting van den oorlog ver
klaarde, hetgeen den indruk versterkt, dat
misschien toch nog vrede gesloten zal wor
den. Het geheimzinnige bezoek van den
Amerikaanschen gezant Meijer aan den
Czaar wijst in dezelfde richting.
De regeering schijnt thans van oordeel,
dat wegens de verslagenheid onder het volk
en den algemccnen afkeer van den oorlog,
geen ernstig verzet te verwachten is tegen
het sluiten van den vrede, indien de Czaar
bc&luiten mocht, onderhandelingen te ope
nen. en dat daarvoor niet inderhaast een
nationale vergadering bijeengeroepen be
hoeft to worden.
Het bericht van Havas, dat als gevolg
van den op 6 Juni te Zarskoje Selo gehou
den ministerraad instructie» gezonden zijn
aan do Russischo gezanten te Parijs en te
Washington betreffondo Ruslands wensch
oir. do vredesvoorwaarden van Japan to
kennen, wordt belangrijk verzwakt door de
mededoeling, dat men evenmin aan het Rus
sischo gezantschap to Parijs als aan het mi
nisterie van buitcnlandsche zaken do bevesti
ging van dat bericht heeft ontvangen.
Een nader telegram van Havas uit Pe
tersburg meldt trouwensVolgens inliah-
tingen bij een dor besturende ambtenaren
van het ministerie van buitenlandsche zaken
ingewonnen, is het bericht, dat. de Russische
gezanten to Parijs en te Washington bevel
zouden hebben ontvangen ach op de hoogte
te stellen van de vredesvoorwaarden, die Ja
pan zou willen stellen, van allen grond ont
bloot is. Er is volstrekt geen instructie in
dien zin gegeven die kon 2elfs niet voort
vloeien uit do te Zarskoje Selo gehou
den vergadering, waaraan uitsluitend deel
namen eenigo hooge militaire dignitaris
sen, generaals en admiraals, maar noch graaf
Lamsdorff, noch oenig ambtenaar van het.
ministerie van buiten landsche zaken, wiens
tegenwoordigheid volstrekt noodig zou zijn
-om te beslissen over eene zaak die vooral op
diplomatiek gebied ligt en waarvan het zen-
do.ï van in>tructiën aan de genoemde gezan-
tan zou hebben afgehangen.
Over den aard van de instruction, die do
Amcrikaansche gezant te Petersburg heeft
gekregen, heeft president Roosevelt tot een
bezoeker gezegd: „Do heer Mever heeft niet
tot instructie zijno goede diensten uitdrukke
lijk aan te bi<xleu. Hi; moet trachten van
den Ozaar te weten te komen hoe wij hem
kunnen helpen den vrede spoedig te verkrij
gen.
Do Temps bericht uit Petersburg, dat de
voorstanders van den vrede niet wanhopen
aan hot succes van hunne pogingen. Men
verzekert uit de -beste bron, dat ondanks do
krijgshaftige besluiten, die genomen zijn in
den loop van verschillende te Zarskoje Selo
gehouden vergaderingen, de Keizer nog niet
geheel gewonnen is voor het denkbeeld van
oorlog tot liet uiterste. De Keizer moet bij
de audiëntie, die hij aan den gezant van de
Voreenigde Staten verleende, niet de vriend
schappelijke raadgevingen hebben afgewezen
van president Roosevelt, om een einde te
maken aan den moorddadigen strijd. Men
zegt dat de Fransche gezant Bompard deze
raadgevingen zal ondersteunen.
In Petersburg heerscht de indruk, dat de
regeering zal nalaten de natie te raadplegen,
alvorens eene eindbeslissing te nemen. De
Nowojo Wremja waarschuwt de regeering
tegen het gevaar van eene dergeliike na
latigheid. „want niet. alleen het volk, maar
ook het leger zijn van oordeel, dat eene
raadpleging van het volk dringend noodig is."
Ook in een telegram van den correspon
dent van de Times wordt gezegd, dat do re
geering overhelt tot de opvatting, dat er
geen noodzakelijkheid bestaat om de bijeen
roeping van eene nationale vergadering te
overhaasten. Ten gevolge van algemeene
neerslachtigheid en tegenzin in den oorlog,
zou er goon erustig verzet tegen het sluiten
van den vrede te verwachten rijn, wanneer
do Czaar het gepast mocht oordeelen de on
derhandelingen te openen.
Het. Journal des Débat-s verneemt uit Ber-
lil'n, dat verscheidene mogendheden thans
diplomatieke stappen doen om de gezindheid
van don Czaar ten aanzien van den vrede
te leoren kennen. Daar die gezindheid nog
onbekend is, kan er voor 't oogenblik geen
sprake zijn van vredesonderhandelingen.
Washington, 9 Juni. (Standard.) Er kan
thans worden bericht, dat. e.r Maandag eene
bijeenkomst zal plaats hebben van gemach
tigden om te overleggen over eene poging om
de Japansehe vredesvoorwaarden te leeren
kennen. Men denkt niet, dat er voor een
derde iets te doen zal vallen. President Roo
sevelt hoeft alleen den Czaar kennis gege
ven, niet van Japans voorwaarden, maar
van het feit, dat Japan is in eene behoorlijke
stemming, om den Czaar tegemoet te komen.
Washington. 10 Juni 'Resident Roosevelt
heeft door diplomatieke kanalen aan de Ja
pansehe en Russische regeeringen laten weten,
dat hij voelt, dat de tijd gekomen is, waar
op hij in het belang van de geheele mensah-
heid moet trachten of het niet moge'ijk is een
einde te maken aan den vreeselijken en be-
treilenswaardigen strijd.
De Vereenigde Staten zijn zoowel bij Japan
als bij Rusland betrokken met banden van
vriendschap en goede verstandhouding.
Hij voelt, dat de vooruitgang van de we
reld achteruitgezet wordt door den oorlog tus-
schen do twee groote volken.
De president bezweert de Russisch© en Ja
pansdie regeeringe» niet alleen in hun eigen
belang, maar in het belang van de geheele
bescliaafd© wereld rechtstreeks vredesonder-
handelingm m t elkaar te openen.
D> presil.nt geeft in overweging vredes
onderhandelingen rechtstreeks en u'tsluitend
tu^cLen de oorlogvoerende staten, met an-
dero woorden, eene ontmoeting van de Ja
pansehe en Russische gemachtigden zonder
tusschenpersoon, om te zien of het niet moge
lijk ia, dat de beide staten tot overeenstem
ming komen omtrent de vredesvoorwaarden
De president vraagt de Russische cn Ja
pansehe regeeringen thans toe te stemmen
in zulk een samenkomst.
De president is bereid te doen wat hij
kan, als de beide betrokken mogendheden
meenen, dat zijne diensten hen kunnen hel
pen om de preliminaire® te regelen wat be
treft de plaats der samenkomst, maar als
zelfs deze preliminaires direct tusschen de
beide partijen of op andere wijze geregeld
kunnen worden, dan zal de president zich
daarin verheugen.
Zijn eenig doel is de samenkomst tot stand
te brengen, waarvan de geheele beschaafde
wereld zal bidden dat zij moge uitloopen op
vrede.
Do Staatscourant van Zaterdag 10
Juni 1905, bevat o. m. de volgende Kon.
Besluiten
benoemd tot landmeter van het kadaster
M. de Vroomo, te Kootwijk; L. Bakker, to
KootwijkH. H. Kreeftenberg, te 'sHer-
togenbosch; W. Feenstra, te Kootwijk; H.
J. Klompe, te Kootwijk; H. Iwema, te
BrielleS. de Grebber, te 's Hertogenbosch
H. J. H. Hornix, te Kootwijk; H. J. Boddé,
te KootwijkE. T. Roelofs, te Kootwijk,
thans alle aspirant-landmeter.
oo verzoek eervol ontslagen als schoolop
ziener binnen het arrondissement Ommen
P. Wildorvanck de Blécourt te Ommen
eervol ontslagen uit zijn betrekking tot
de landmacht do reserve-officier van gezond
heid 2e kla«9e H. E. G. Ter Braak
od verzoek eervol ontslagen als gouvern©-
ments-kourmeester van vee te Hoek van
Holland en als plaatsvervanger van den
districts-veearts, w~en 's Gravenhage als
standplaats is aangewezen, dr. H. Rommelt®,
rijks-keurmeester voor het onderzoek van
voor uitvoer bestemd vlcesch in alge meenen
dienst, ter standplaats '«Gravenhage;
benoemd tot ridder 4e klasse Mil. Wil
lcmsorde. ter zake van rijn gedrag bij de
krijgsverrichtingen in Atjeh in 1878, de met
don rang van kolonel gepensioneerde diri-
geerende officier van gezondheid 2e kl. van
het leger hier te lande C. do Mooij, met
intrekking van do hein bij Kon. besluit in
1879 toegekondo éBVvolle vermelding;
H M. de Koningin heeft het Groot
kruis der Huisorde van Oranje verleend aan
Z. M. den Duitschen Keizer cn aan Z. K. H.
Pr bis Albrecht van Pruisen.
De audiëntie van den minister van
Justitie zal Woensdag 14 Juni niet plaats
lebben.
Nod. vice-consulaat te Syra
cuse. De beer F. Mortellaro, benoemd tot
vice-consul der Nederlanden te Syracuse, is
in die hoedanigheid door de Italiaansohe re
geering erkend. (St.-Ct.)
Overeenkomstig het reeds door den voor
zitter te kennen gegeven voornemen, is de
Eerste Kamer tegen Dinsdag 13 Juni, dos
avonds ten 8h uur bijeengeroepen.
Het aantal kiezers. Het Volk
heeft berekend, dat het aantal kiezers op dit
oogenblik 757,000 bedraagt, en dat. het dus
sedert 1004 met 87,000 vermeerderde.
Hierbij kan vermeld worden, dat blijkens
de ..Jaarcijfers voor het Koninkrijk dor Ne
derlanden" in 1901 het kiezersaantal 609,511
bedroeg, zoodat het sedert dat jaar met niet
minder clan bijna 150,000 is voorirtgegaan.
De kansen bij de stom bus. D©
candidaat der oud-liberalen in het district
's Gravenhage H, jlhr. J. D. Six, heeft zich
tegenover een medewerker der Nieuwe Ct.,
die hem is gaan interviewen, als volgt uit
gelaten oveT de kansen bij de stembus:
.Een candidaat kan zich daarover moei
lijk uitlaten, voor mij zelf heb ik die quaestie
ook geheel ter zijde gesteld. Mooht de over
winning aan de linkerzijde zijn, dan acht
ik haar echter volkomen in staat om de re
geering te aanvaarden. De liberale regeer
kracht getuige onze fundamenteele wet
geving is een halve eeuw lang door ons
volk aanschouwd. Ik ben het dus geheel met
mr. W. H. de Beaufort eens, dat de liberale
nart ij aanspraak heeft op het vertrouwen
der natie.
Mocht echter de uitslag thans nog niet
geheel bevredigend zijn, dan hoop ik toch,
dat de regeering een sterk centrum tegen
over zich zal vinden om verder toegeven aan
de uiterste vleugels te voorkomen en dan
geloof ik toch, dat een volgende 4-jarige pe
riode de coalitie wel zal doen uiteenspatten,
want de hechtheid van het cementdaar
aan kan iemand van mijn beginselen geen
oogenblik gelooven."
Rede van Mr. Van Houten.
De Haagsche kiesvereeniging „De
Grondwet" hield donderdagavond een zeer
druk bezochte vergadering in „Diligentia"
met mr. S. van Houten als spreker, over het
onderwerp„Waarom geen aanhanger van
dr. Kuyper en bij voorkeur een vrij-liberaal
te kiezen."
Mr. Van Houten deelde mede, dat waren
uitgenoodigd om te komen debatteeren de
heeren Kolkman, Goeman Borgesius, Lim
burg en Troelstra.
De heer Kolkman had bericht, dat hij
niet aan het debat wenschte deel te nemen
vac het bestuur van ,/s Gravenhage" was
een schrijven ontvangen, dat de voorzitter en
de secretaris op propagandatochten waren
en geen ander bestuurslid hun taak kon over
nemen mr. Limburg was op het laatste
oogenblik verhinderd en mr. Troelstra ver
zocht het bestuur zijner partijl een ander aan
te wijzen, hetgeen was geschied in den per
soon van den heer P. L. Tak, die op het po
dium plaats nam.
Mr. Van Houten ving daarna zijn redo
aan. Waarom geen aanhanger van dr. Kuy
per te kiezen? Kort beantwoordt Spr. deze
vraag zóóhet hart van dr. Kuyper is niet
ruim genoeg. Niet ruim genoeg voor een Ne-
derlandsoh staatsman; niet ruim genoeg
voor oen raadgever van onze Koningin, die
niet is en niet mag zijn eene partij-Ko
ningin. Dr. Kuyper introduceerde in ons
land een nieuw soort staatsman naar Araeri-
kaansch model, die tot richting kiest: de
buit aan den overwinnaar. Ter toelichting
van deze meening besprak mr. Van Houten
eenige adviezen van dr. Kuyper aan de Ko
ningin. In de eerste plaats in zake de ont
binding van de Eerste Kamer, waardoor het
karakter dier Kamer is veranderd en rij
geworden is in plaats van wachtster van de
wc-tgeving, eene regeeringsmaohine. Of zij
haar vroegér karakter zal herkrijgen, is niet
te zeggen, maar wel zal de geschiedenis later
gewagen van eene roekelooze partijdaad.
Een ander advies gold de Overijsselscho
quaestie, die Spr. kortelijk uiteenzette, be>
toogende dat ook hier dr. Kuyper meer
partijman dan staatsman was. Lij vond
geen reden om de Prov. Staten opnieuw bij
een te roepenh ij achtte geen anderen uit
weg mogelijk dan door een wetje. En wat
gebeurde? Den len November kwam en de
Staten kozen Eerste Kamerleden, die zonder
debat werden toegelaten. Het wetje werd in
getrokken Dat was geen waardig einde noch
voor de Kroon, noch voor dr. Kuyper. Spr.'s
grief is dat dr. Kuyper zich niet gevoelt als
raadsman van de Kroon, die vóór allen en
boven allen staat. Maar Spr. heeft nog an
dere grieven. D&ar is dr. Kuyper's gemis aan
wetgevend talent.
Hij is een buitengewoon talent als journa
list, als partijleider en theoloog, maar hij is
geen wetgever. De Drankwet is d.iar om het
te bewijzen en wij hebben nu gek-cgen do
Ziekte- en Ouderdomspensioen wetten, waar
van geen partij nog iets goeds heeft gezegd
en die Spr. nog abominabeler gewrochten
acht dan do Drankwet. Nu kan men zeggen
er i> nog een Staten-Generaal. Maar Spr.
kan er weinig goeds van zeggen. (Gelach).
Hem is het inderdaad onbegrijpelijk, dat
mannen, die hij rijn gansehe leven als zelf
standige karakters heeft gekend, in tie Ka
mer door dr. Kuyper\s talent zóó gebiolo
geerd worden, dat zij buigzaam en serviet.
zijn geworden. En worden zulke mannen
weer gekozen, welnu dan worden de genoem
de gewrochten wet, dan krijgen we ook do
door Spr. sterk afgekeurde tariefwet. Dan
krijgen we als sociale wetgeving dwangwet-
ten. Daaraan draagt ook de vorig regeering
schuld, die door het tot stand brengen van
dö Leerplichtwet, Kuyper in 1901 zijn meer-
derhen" bezorgde. Dat dr. Kuyper die wet
niet verzachtte, is bewijs te meer dat hij in
zijn beloften niet al te betrouwbaar is. Om
al deze redenen is 't gewenscht dr. Kuyper
zijn meerderheid te ontnemen. (Applaus).
Beantwoordende de tweede vraag: waar
om bij voorkeur een vrij liberaal te kiezen?
besprak de heer Van Houten het standpunt
der verschillende partijen; in de eerste
plaats dat van de sociaal-democratie, die een
klasse-regeering willen. Spr.'s partij kan met
die partij niet samenwerken, omdat de jib®"
ialen juist altijd gepoogd hebben die klasse-
regeering te doen verdwijnen onder meer
door de zelfstandige elementen onder de ar
beiders den invloed op de regeering met
andere klassen te doen dealen. En wil men
een klasse-regeering terug, dan zouden de
armsten en minst-ontwikkelden wel toch het
minst geschikt daarvoor zijn. (Applaus).
Spr.'s partij wil opheffing van het. proleta
riaat door bestrijding van het pauperisme.
Dat. is de weg. Maakt men een einde aan
het lijden van het proletariaat, dan blijven
er geen heerschers. over. (Gelach). Hoe wen-
scheu rij nu te komen tot verovering van de
politieke macht door liet proletariaat? Door
het allemaiis-k;esreoht. zonder eenige uitslui
ting. Spr. bestrijdt dien eisch. Armoede en
politieke rechten zijn voor hem onvereenig-
baar. En in den wensch om van het prole
tariaat- de opperheerschappij te veroveren èn
van "het middel om daai-toe te geraken, is
transactie met die partij ten cenenmale on
mogelijk.
Maar ook met de vrijzinnig-democraten
kan spr.'s partij niet meegaan.
Ook hun einddoel is het algemeen kies
recht, en sprekers partij wil den weg daar
toe zelfs niet bereiden. Andere verschillen
zijn vergeleken bij dit punt bagatellen en
door hun eisch voor algemeen kiesrecht zijn
de vrijzinnig-democraten voor spr. met de
sociaal-democraten gelijk. En ook daarom
was een candid'atuur van een vrij liberaal
in district I van den Haag gewenscht. De
vrijz.-dem. kregen steun van de unie-libera
len, door het samengaan van beide groepen
op het blanco-artikel. Die houding van de
Unie-liberalen laakt spr. ten sterkste. Dat
blanco-artikel moet den weg openen voor
algemeen kiesrecht, te gelijk gezegd sprekers
partij wil dat niet. En d'aarom kon Grond
wet in den Haag met de kiesvereeniging
's Gravenhage niet samenwerken en moest
rij eigen candidaten stellen.
Spreker wekt de Haagsche kiezers op de
candidaten van de Grondwet te stemmen.
Het is waar. zij staan voor een moeiclijke
vraag. De vraag hoe de thans verdeelde op
positiegroepen zouden kunne» regeeren. Die
vraag kunnen de Haagsche kiezers oplossen
als zij vrij-liberalen afvaardigden, die dan
met de andere gekozenen van hun richting
een krachtige groep genoeg zouden vormen
in de nieuwe Kamer om het tempo van de
beweging te kunnen aangeven. Vroeger ga
ven zij steeds dat tempo aan. Maar het is een
deelvan dr. Kuyper's taktiek geweest om
hun invloed te verminderen.
Vroeger toch steunde hij in do districten
waar hij niet genoeg kracht had om den ze
tel te winnen, de minst regeeringsfahigen,
sprekers partijgenooten. Nu niet meer, en
daarom is spreker's partij niet in verhou
ding van haar invloed in het land, in de
Kamer vertegenwoordigd. Dien invloed moet
zij weer in de Kamer krijgen en daartoe
kunnen de Haagsche kiezers meewerken.
Dan kunnen de sociaal-democraten hun
opperheerschappij voor het proletariaat wel
opheffen, de vrijzinnig-democraten en unie
liberalen hun grondwetsherziening-plannen.
Dan kunnen we een flink program samen
uitvoeren, liggende in de neutrale zóne. Want
spr. heeft het vaak opgemerkt als Troelstra
zijn saluut maakt aan de Marxistische begin
selen dan kan hij meewerken tot handhaving
aan alle liberale beginselen. En als de vrij.-
dem. eens flink klop kregen met hun blanco
artikel, dat ook over 4 jaar weer de twist
appel zal rijn, omdat men het nooit verder
zal kunnen brengen da-n tot de indiening van
een wet, ja dan was samenwerking mogelijk.
Wij zouden de openbare school samen kun
nen verdedigen, de plagerijen van Drankwet
en Leerplichtwet kunnen opheffende Ont
eigeningswet kunnen verbeteren; een ingrij
pende verbetering kunnen brengen in de
rechtspositie van de vrouw, een niet zoo dé-
oentraliseerende ziekteverzekeringswet kun
nen tot stand brengen, zonder oen bedrieger
van ambtenarenen verder kunnen invoeren
een staatslijfrentebank, een regeling van de
administratieve lichtspraak, van de eeds-
quaestie. Maar da-n moet er niets komen van
de „grootst© uitvinding dezer eeuw". De
heer Roodhuijzen had geen groote verwach
ting van deze jonge eeuw. (Gelach.) dan
moet er niets komen van het algemeen kies
recht. Dat algemeen kiesrecht betoogde de
heer van Houten verder, is bij de bestaan
de kieswet niet noodig. Die kieswet is niet
gercht- tegen het algemeen kiesrecht.
Er kwamen nu reeds 100.000 kiezers bij
en er kunnen cr nog wel 100.000 bijkomen.
Deze kieswet is alleen gericht tegen armen
kiesrecht.
Spreker eindigde mot do opwekking om
den invloed van zijn partij te helpen verster
ken.
De heer Tak, debatteerende, wees er op dat
do heer v. Houten het wezen der soc.-dem.
niet begrijpt. De sociaal -democratie wil geen
nieuwe klasse-heerschappijzij wil alleen
de bestaande klasse-heerschappij opheffen.
Want een vrucht dier klasseheerschappij is
dat zij een onderscheiding in het kiesrecht
handhaaft, die irrationeel is en onrechtvaar
dig velen uitsluit.
Het blancw-artikel o a. een verkiezings-
<x>medie noemende, verdedigde d© heer Tak
op de bekende gronden hot- algemeen kies
recht om daarna te betoogen dat de illusie
van den heer Yan Houten onbereikbaar is,
al ware 't alleen maar omdat er nooit meer
12 oud-liberalen waarop d© heer Van
Houten rekende in de Tweede Kamer ko
men. (Luid gelach.) De illusie is onbereik
baar omdat de sooi aal -democratie bij her
vormingen door den heer Van Houten opge
noemd. andere beginselen wenschen te doen
zegevieren. Samenwerking ware misschien op
één punt mogelijk. D© heer Van Houten
had gezegd dat wij zouden kunnen oamen-
gaan om te bewerken dat wij niet alleen in
het buitenland, maar ook in het eigen lan<t
onze lijken kunnen laten verbranden. Inder
daad bij de lijkverbranding komen wij allen
samen. (Luid gelach.) De lieer Tak criti-
seorde vervolgens het manifest van do 75
hoeren om daarna te zeggen dat zijn partij
er voor past d© oud-liberalen het tempo te
doen aangeven. De 75 wenschen de taktiek
van Bismarck te volgen. Zij willen geven met
mondjesmaat, spijtig omdat zij moeten ge
ven. Zij vleien zich met de zoete hoop dat
daardoor de Volksbeweging zal worden neer
gedrukt. Duitschland heeft bewezen dat het
niet zal lukken. Als product van het pToot-
kapitaal blijft de sociaal-democratie V-vtaan.
De voorwaarde van haar bestaan blijft, en
spr. wekt daarom op om op de sociaal-derao-
oraten te stemmen.
De heer Van Houten, den heer Tak be
antwoordende verdedigde de manifest-libera
len, wier doel is de bevordering v«oini het al
gemeen belang, niet dat van een bepaalde
kapitalistische klasse. Als liberaal tout corat,
niet als oud-liberaal heeft Spr. zijn gansehe
leven alles gedaan om de arbeiders op te hef
fen, zonder, als de socia&l-democrateu gewoon
zijm te doen, in loondienst slavernij, en "Mn
eiken arbeider een proletariër ie 'zien. Spre
ker's kieswet heeft van den aanvang af aan
een lastercampagne bloot gestaan. Hij heeft
wel 't meest voor uitbreiding van het kies
recht gestreden en mede door hem :s het
kiezerstal van 100.000 tot 750.000 geklommen
en het kan met de bestaande wet nog uit
gebreid. Maar ten slotte moet er oen
grens zijn. De heer Tak beweerde dat Spr.
streed tegen kinderen van zijn eigen geest
Sua', ontkent het. Hadden zij dien, hij zou
niet behoeven te strijden. Heb verwijt van on
kunde van liet soc'alisme. tegen Spreker ge
maakt, is niet nieuw. Men heeft wel eeriw in
een courant geschreven, dat spreker zelfs Jen
naam van Marx niet kende. (Luid gelach). Hij
moge het wezen van de sociaal-democratie
niet kennen, dit weet hij wel, dat wat Marx
in rijn bekend werk over de waardeleer
schreef, in de eerste 40 bladzijden zoo beslist
onjuist is. dal, hii zijn theorie, in het verdere
gedeelte ontwikkeld, er geheel mede omver
wierp.
Het gaat er medé als met een 1>oek over
logarithmen, waarin bij de eerste beiekening
een fout is geweest. Het doel van de sociaal
democratie gezagsverovering, bestrijdt spr.
onder opmerking, dat deze nooit duurzaam
kan zijn en het nooit is geweest. Er ziju
voorbeelden van gezagsverovering, maar van
gezagsverovering van het oogenblik. Dat was
ook het doel van het opstootje in 1903 hier
te lande, toen het comité van verweer velen
wilde doen opgaan naar den Haag. Den heer
Tak die ontkent dat, gelijk de heer Van
Houten in eerste instantie had beweerd,
daardoor aan de sociaal-democratie een slag
was toegebracht, antwoordde spr., dat hij
voor wat den Haag aangaat, diien indruk
uit gesprekken met arbeiders heeft gekre
gen. Trouwens, de arbeiders worden door
die opstootjes het m^est getroffen en in den
Haag gevoelen zij althans dat 'tdien weg
niet opmoet.
Spr. eindigde met een hernieuwde opwek
king de vrij-liberalen te stemmen, waarna
de vergadering werd gesloten.
De minister van marine brengt ter alge
meen© kennis dat blijkens ontvangen bericht
van den commandant van Hr. Ms. kanon
neerboot „Dufa", op reis van Hoorn naar
Amsterdam, eene reddingsboei, van genoem
den bodem afkomstig, is verloren geraakt.
Het vinden van. dit voorwerp behoeft der
halve geen aanleiding tot ongerustheid te
geven. (St.-Ct.)
Rijnvaart. Ter kennis wordt ge
bracht, dat door den opper-president der
Rijnprovincie de navolgende politie-verorde-
ning is uitgevaardigd
Art. 1. Dé vaart door de schipbrug te
Miilheim is op 22 Juni 1905, tusschen 11
uren des voormiddags en 1 uur des namid
dags, verbod t i.
Art. 2. Overtredingen worden met geld
boete van ten hoogste 60 Mark, en, in geval
van onvermogen', met dienovereenkomstige
hechtenis gestraft. (St.-Ct.)
De gemeenteraad/ van 's Gravenhage
heeft heden benoemd tot leeraren aan de
hooger© burgerschool met driejarigen cursus
in natuur- en scheikunde dr. H. J. van Wijk,
tijdelijk leeraar, en in geschiedenis en aard
rijkskunde den heer P. Goedhart, arr.-school
opziener te Haarlem.
F. Lieftinck. Gisteren vierde de
geachte afgevaardigde voor Franeker in de
Tweede Kamer zijn 70en er jaardag.
Een feestdag voor zijn talrijke vrienden,
in Friesland, waar hij zooveel jaren als predi
kant- werkzaam was en dat hem in 1879, na
den dood van Dé Roo van AMerwerelt, voor
Leeuwarden, later voor Franeker afvaardig
de. in Haarlem, waar hiji sedert eenigo
jaren metterwoon is gevestigd, en eigen
lijk in heel 't land. L. en V.
Voor den Hoogen Raad werden "heden
beëedigd
1. mr. J. Ph. Castendijk, als advocaat-
generaal bij het gerechtshof te Arnhem
2. mr. A. Tak, als advocaat-generaal bij
het gerechtshof te s Hertogenbosch.
Arbeidsinspeotie. De minister
van binnenlandsche zaken heeft goedgevonden
te bepalen, dat tijdens het aan den inspec
teur van den arbeid in de 5de inspectie te
Alkmaar verleende verlof van 17 Juli tot 17
Augustus e. k. de inspecteur van den arbeid
in de 6e inspectie te Utrecht mede bevoegd
zal zijn in de 5e inspectie en dat de inspec
teur van den arbeid in de 9e inspectie te
Leeuwarden tijdelijk mede bevoegd zal zijn
in de 7e inspectie te Arnhem. (St.-Ct.)
Bij beschikking van den minister van
binnenlandsche zaken is, met ingang van 1
Juli 1905, aan mejuffrouw H. L. de Veer
Boogaard, op haar verzoek, eervol ontslag
verleend a's tweede-klerk bij de Rijksverzeke
ringsbank.
Do heer J. C. J. Drucker, te Londen,
de eigenaar der prachtige verzameling schil
derijen van J. Maris, Mauve enz., die thans
in bruikleen zijn gegeven aan heb Rijksmu
seum, is benoemd tot eerelid van de maat
schappij „Arti et Amicitiae" cn heeft deze
benoeming aanvaard. „Een verdiende buldè",
zegt het Hbld., „van onze schilders aan een
man, die hun kunst begrijpt en naar waarde
weet te schatten en bovendien ons land ge
noeg liefheeft om ons te laten genieten van
zijn kunstschatten."
StaatkundigoMid de n stands-
par tij. De Amsterdamsche correspondent
van de N. C. schrijft
„Naar wij vernemen, zijn de grondslagen
gelegd voor de oprichting hier te lande van
een Staatkundige Middenstandspartij. De
