BINNENLAND.
In die nota zegt de Porte dat zij de Turk-
sche autoritoiteu heeft gelast de Turksche
soldaten, dio zich schuldig hebben gemaakt
aan ongeregeldheden in Servië, te straffen en
dat zij maatregelen genomen heeft, dat voor
het vervolg dergelijke incidenten zullen wor
den voorkomen.
Marokko.
Er wordt "u weer een conflict gemeld tus-
sche het maghzeu en den gezant der Veree-
nigde Staten van Noord-Amerika, dio ver
ontschuldigingen geëischt heeft voor do ge
vangenneming, zonder opgaaf van redenen,
van iemand, onder bescherming van Amerika
staande.
Allerlei
vDe Russische regoering, die een paar
jarei» geleden do verkiezing van Maxim Gor
ki tot lid der Academie van Wetenschappen
to St.-Petorsburg nietig verklaarde, hoeft nu
aan het bestuur <Lier Academie to kennen
gegeven, dat zij zich niet moer tegen Gork'a
benoeming toe eorehd zal verzetten
vRemain Daurignac is uit New-York,
(waar hij tegengehouden, werd) naar Havre
teruggekeerd.
vDo Parijsclie rechter Roty heeft Ri-
noldo, don jongen landloopor. die hem zoo-
zoor beetnam mot zijn „agrach "-spreken, niet
over de grens laten zetten; maar zelfs een
betrekking voor hem gevonden bij eenen
meubelmaker, aoodat hij te Parijs kan blijh
voa
llehuujbory, I Oct. Het Götheborger stoom
schip „Niord" is bij het eiland Hoen in aan
varing gekomen met de Stockholnische stoom
boot „Robert". De laatste zonk. 'De geheele
bemanning uit 19 mannen en 2 vrouwen be
staande, is gered op één persoon na, die ver
dronk.
Londen2? Oct. De Standard kroeg giste
ron oen telegram uit Shanghai, dat de
stoomboot Hsiehho in de Gele zoe door het
stooten op ecu mijn gezonken is. Vijftien
personen verdron ken
vUit Manila komt beriaht van heb ver
gaan van cone kanonneerboot, waarbij 35
personen, 10 Amerikanen en 25 inboorlingen,
zijn omgekomen
Bij den joaigsrten wervelstorm zijn 15 in
landers omgekomen. De schade bedraagt een
half millioen dollars.
Tokio, 1 Oct Heden morgen vroeg is brand
ontstaan in de militaire magazijnen te Hiro
shima. De brand woedde nog in den namid
dag. Zeven en twintig gebouwen, die grooto
voorraden bevatten zijn vernield. De brand
is waarschijnlijk door kwaadwilligen aange
stoken.
De Staatscourant van Zondag 1 en
Maandag 2 October 1905, bevat o. m. de
volgende Kon. besluiten
op verzoek eervol ontslagen als lid van
den Raad van Toezicht op de spoorwegdien
stens mr J. D. Veegens;
benoemd tot hoofdingenieur-directeur van
den Rijks-waterstaai 2de klasse C. J. de
Jong van Boek en Donk, thans ingenieur
vau don Rijkswaterstaat 1ste klasse, met
don titel van hoofdingenieur;
bevorderd tot hoofdingenieur-directeur van
deu Rijkswaterstaat 1ste klasse A. Keure-
naer. thans hoofdingenieur directeur 2de kl
tot ingenieur van den Rijks-water staat
late klasse W. Ducroix, thans 2de klasse
tot idem 2de klasse A. de Groot, than9 3do
klassetot idem 3de klaa9o F Sohlingmann,
thans adjunct-ingenieur van den Rij(ks-wa
terstaat
verleend de zilveren eere medaille in de
Oranje-Nassau-ordo aan den opperscbrij ver
bii de marine H. Ophof;
benoemd tot dirc-teur van liet telegraaf
kantoor te Roosendaal J Buisman, thans
commies der telegraph ie 1ste klasse;
tot adjunct iijspecteur der posterijen en te-
legraphie, ter standplaats Arnhem, J. van
der Poel. thans directeur van het post- en
telegraafkantoor te Sappe meer
tot directeur van het spoorwegpostkantoor
No. 3 te Zwolle H. Helling Wzn., ihans post
directeur te Venlo.
Kwart over zes uur Zaterdagodhtend
zijn H. M. do Koningin en Z. K .H de Prins
per Staatssnoor uit Den Haag naar het Lust
slot te Dobbin vertrokken.
H. M. de Koningin-Moeder heeft. Vrij
dag ten paleizo Soostdijk in audiëntie ont
vangen mr. Veegens, minister van Land
bouw Nijverheid en Handel.
Bij H. M. do Koningin-Moeder heb
ben Vrijdag ten paloiao Soestdijk o. a. ge
dineerd baron Mackay, afgetreden voorzitter
van de Tweede Kamer, en de lieer Idenburg,
benoemd gouverneur van Suriname en me
vrouw.
HL M. de Koningin-Moeder beeft zich
Zaterdag met gevolg naar Amsterdam bege
ven. tot het afleggen van een bezoek Bij H.
M. do Koningin-Moeder van Italië.
H. M. de Koningin deed ridh heden
bij de plechtige opening van de Neder-
landsche Zendingsschool te Rotterdam ver
tegenwoordigen door den hofkapelaan dr.
van der Flier.
De minister van landbouw nijverheid
en handel, mr. Veegens, bracht Zaterdag een
bezoek aan de tentoonstelling van electro-
tedhnisclie industrie te Delft.
Baron Michiels van Verduynen heeft
Zaterdag zijn ontslag als lid der Tweede Ka
mer voor Breda bij den voorzitter dor Kamer
ingediend. Heden aanvaardde hij zijue
nieuwe functie als secretaris-generaal van
het Hof van Arbitrage.
De nieuw benoemde graant, van Oosten
rijk-Hongarije bij ons Hof, graaf De Bran
ds. is Zaterdagavond in de residentie aan
gekomen eu heeft zijn intrek genomen in
het hotel „Den Ouden Doelen".
In eon der Slaatsbegrootingwt ukken
wordt medegedeeld, dat door den minister
van Waterstaat, Handel en Nijverheid tot
dusver nog geen wijzigingsovereenkomst met
bet waterschap ter bevordering der verbe
tering van den waterstaatstoestand in het
N.-O deel van Noord-Brabant is gesloten
ten aanzien der bijdrage in de kosten der
verlegging van den Maasmond.
Ton behoeve van de voorgenomen ver
bouwing van het gebouw der Algemeene
Landsdrukkerij zal op de begrooting voor
1906 een eerste termijn ad f 60.000 worden
aangevraagd.
in verband met vrijstelling van de
Militie.
Eenige wijzigingen, met 1 October a. s.
gemaakt in de regeling van het personeel
der Koninklijke Marino-reserve geven ons
aanleiding om de aandacht vam do leerlin
gen en vooral van oud-loerlingen der Am-
b?.chtwchool te vestigen op deze in t. bijzon
der voor lien zoo belangrijke instelling.
Zijn oud-leerlingen den looi Januari van
eenig jaar het 19de jaar ingetreden, dan wor
den zij voor de militie ingeschreven en loten
zij in hot najaar om, zoo zij een dienstplich
tig nummer trekken, het volgend jaar te
worden ingelijfd.
Worden zij ingedeeld bij eon der niet be
reden wapens, en daarop is uit den aard der
zaak do grootste kanis, dan zal de meerder
heid hunner eerst ongeveer acht en een hal
ve maand dienen tor oefening en daarna nog
een zekeren tijd, vier maanden niet te bo
ven gaande, bij hot blijvend gedeelte. Bui
tendien worden zij dan later in ten hoogste
drie tijdperken gedurende twaalf weken voor
herhalingsoefeningen opgeroepen
Hoe nuttig die diensttijd nu ook moge
zijn om nog moer orde en tucht en stiptheid
op tijd te leeren. voor hun verdere vorming
als werkman, voor vermeerdering van ken
nis, die zij voor het volgend leven benutten
kunnen, is in bet algemeen genomen al die
tJijd verloren.
Artikel 45 der Mil'tdewet echter zegt
„Vrijstelling van den dienst baj de militie
wordt verleend o.a. aan den lotelng, die voor
den len Januari van hot jaar, waarin hij
voor de militie werd ingeschreven, in dienst
is getreden bij do Marine-reserve."
Bij deze Marine-reserve kunnen na hun
17den verjaardag als Leerling-machinist wor
den aangenomen
„Jongelieden, die in het bezit zijn van een
getuigschrift als machine-bankwerker van
een Ambachtsschool met trwee- of driejarigen
cusus, ter goedkeuring van don minister van
Marine, en die na den datum van dit ge-
tuigsohnffc minstens één jaar als machine
berk werker gewerkt hebben in een machine
fabriek of door stoom of electricdteit gedre
ven industrieede inrichting.
Verbinden zij rich bij deze reserve, dan is
dit een verbintenis voor zes jaar, waarin zij
drie oefeningen moeten doorloopen.
De eerste van drie achtereenvolgende
maanden zal aanvangen binnen zes maanden
11a hun aannemig op het door den comman
dant. van een der instructieschepen te bepa
len tijdstip en wel zoo mogelijk op den eer
sten dag van een kwartaal. De tweede en
derde oefening zullen aanvangen na een
tijdsverloop sedert het eind der vorige oefe
ningen van ten minste twee jaar en ten
hoogste twee jaaa* en negen maanden. Zij
hebben steeds plaats tesschen 1 Maart- en 1
November, dus altijd in den zomertijd-
De tweede oefening duurt ook drie maan
den, tenzij de leerling-machinist na de eer
ste oefening gedurende ten minste één jaar
het beroep van scheepsmachinist of dat van
machdnist-stoker aan boord van binnenland
se he stoom vaartuigen heeft uitgeoefend, in
welk geval deze oefening 28 achtereenvol
gindo dagen duurt.
Do dorde oefening duurt, steeds 28 achter
eenvolgende dagen.
Het onderricht omvat al hetgeen tot ien
werkkring van den leerling-machinist aan
boord van een oorlogssahip behoort, al zoo
onderricht in het stoken en den dienst op
do vuurplaateen, den dienst van olieman, in
do behandeling dier hulp werktuigen em in 't
algemeen in deu dienst, van adjunct-machi
nist en machinist.
Do 9oldij van een leerling-machinist be
staat uit: a. een vaste soldij van f 30 'sjaara
voor het feit alleen, dat hij zich verbonden
heeft om bi; oproeping ingeval van oorlog
of andere buitengewone omstandigheden
zich onmiddellijk beschikbaar te stellen voor
's Rijks stoomvaartdienstb. een soldij van
f 20 'smaands (natuurlijk boven voeding en
verpleging) over den tijd, dat hij werkelijk
in daonst is.
Vervolgens een tegemoetkoming van f 75
in de kosten der eerste uitrusting, welk be
drag voldoende of nagenoeg voldoende is om
dio eerste uitrusting geheel te kunnen bekos
tigen en bovendien eon toelage voor kleeding
van f 25 'ajaars.
Do rang van een leerling-machinist is die
van korporaal. Zij, die ten minste drie maan
den als leerling-machinist in werkelijken
dienst ajn geweest., getoond hebben de prak
tische bekwaamheden voor adjunct-machi
nist veredacht, ten volle te bezitten en ge
schikt zijn om gezag uit te oefenen, kunnen
bevorderd worden tót adjunct-machinist met
den rang van hoofdopzichter van fortifica
tiën bij de landmacht.
De vaste soldij 's jaars is in dat geval f 50
en zoolang zij werkelijk dienst doen, boven
dien f 30 per maand.
Dienstneming bij de Marine-reserve geeft,
wat broederdienst aangaat., dezelfde vrijstel
ling als dienstneming bij het leger of bij den
werkelijken zeedienst..
Waar dus deze dienst bij de Marine-reser-
vo zekerheid geeft van een doelmatige oplei
ding aan boord van een daartoe bestemd in-
stuclicvaartuig in een vak. aansluitend aan
dat, waarin men rijn brood wwschb te ver
dienen en welko opleiding zelfs aanleiding
kan geven om machinist, to worden, Weegt
dezo vaste zesjarige verbintenis met haar
goede geldelijke vooruitzichten rijkelijk op
teger de steeds onzekere kans van vrijioten.
Is dienstneming bij de Marine-reserve in
do eerste plaats van groot belang voor oud
leerlingen eener ambachtsschool, ook machi
nist-stokers en stokers der op onze rivier en
elders zoo talrijke binnenlandache stoom
vaar tuigen en der vele ook in onze streken
voorkomende fabrieken en door stoom ge
dreven industrieele inrichtingen, kunnen, b*i
ean leeftijd van 20 tot 35 jaar bij deze reser
ve als stoker dienst nomen.
Kan men als stoker 2e klasBo worden aan
genomen, indien men leest-, schrijft en re
kent. met geheele getallen en voldoende
stookt, hoogere edschen, zoowel wat stoken
als wat werkmansbekwaamheden aangaat,
woiden gesteld aan hen. die in de hoogere
klassen of rangen van stoker dienst willen
nemen of daartoe worden bevorderd
Het vaste jaarlijksche traktement be
draagt voor stokers 2e klasse, stokers le
klasse, stokers-olieman en korporaal-stokers
2e en le klasse achtereenvolgens 30, 35, 40,
50 en 55 gulden, terwijl in diezelfde volgorde
de maandodijksche traktementen voor werke
lijken dienst, natuurlijk wederom boven vol
ledige voeding en verpleging, 25, 38, 42, 45
en 55 gulden bedragen.
Buitendien wordt voor kleeding uitge
keerd een tegemoetkoming ia eerste uitrus
ting van f 55, nagenoeg voldoende, om deze
geheel te bekostigen, en een jaarlijksche toe
lage van f 10.
In de zes jaar, dat de verbintenis duurt,
moeten drie oefeningen worden doorloopen,
de eerste van 28, de beide andere van 21
achtereenvolgende dagen. De eerste begint
binnen zes maanden na de aanneming, de
tweede en derde na een tijdsverloop sedert
het einde der vorige oefening van ten minste
twee jaar en ten hoogste twee jaar en negen
maanden en deze bedde Laatste hebben steeds
plaats tusschen 1 Maart, en 1 November, dus
altijd in den zomertijd.
De officier van gezondheid 2de klasse
bij de zeemacht A. Kamerling, wordt ge
plaatst bij het marine-hospitaal te Willems
oord.
De „Evertsen." Men meldt van
uit Den Helder aan de Tel., dat de herstel
lingskosten van de „Evertsen" geraamd wor
den op f 250.CO0.
Blijkens de sterkte-opgave betreffende
opper-, hoofd- en verdere officieren bij de
wapens, staven en dienstvakken op 1 Juli
1904/05 bediroeg heb incompleet aan luite
nants bij de genie in 1905 15. Ter gedeelte
lijke aanvulling van dit incompleet worden
9 cadets der Koninklijke Militaire Academie
tot officier voorgedragen.
In de Volksstrijd deelt- de heer J. H.
Schaper mede, dat hij om gezondheidsrede
nen en door overstelpende drukke bezighe
den, ook in verband met zijn lidmaatschap
van de Tweede Kamer, Groningen metter
woon gaat verlaten en te Voorburg gaat wo
nen.
Naar men aan den Haagschcn Kro
niekschrijver van de N. Gron. Ct. erzekert,
bestaat er alle uitzicht op, dat de tegen
woordige hoofdredacteur van Het Vaderland
eerlang de journalistiek vaarwel zeggen zal,
om in plaats van prof. Treub als hoogleeraar
te Amsterdam op te treden. Met hem dingen
mr. Steinmetz en mr. dr. Van Embden naai
den vrijkomenden professoralen zetel, maar
de lieer Van Blom schijnt de meeste kansen
te hebben, ook door den invloed van hen, die
dezen jeugdigen geleerde r.ieer op n profes
soralen katheder dan in de journalistiek op
zij 1 plaats oordeelen.
In plaats vau den heer W. N. F. Sib-
maclier Zijnen, die 1 Januari als muziek-re-
dacteur van het Handelsblad optreedt, is tot
lid van de redactie der N. R. Ct. benoemd
de heer Willem Landrc, thans verbonden
aan de Nieuwe Courant te 's G rave nh a-ge.
Do heer J. Th. E. Kanneel, hoofdcom
mies bij het bureau voor den Industrieelen
Eigendom, oud-vice-conaul der Zuid-Afri-
kaansche republiek, herdacht gisteren den
dag. wrarop hij vóór 40 jaar als ambtenaar
in Rijks dienst trad.
Gister herdacht de heer J. V. Wierd-
sma, president-directeur der Holland-Ameri-
ka-lijn, zijn 25-jarige werkzaamheid aan deze
maatschappij.
De ontvangsten van de Nederlamdsohe
Zendingsvereaniging hebben van 16 Augus
tus tot 15 September 1905 bedragen de som
van f 2267.97^, waaronder begrepen is
f 542.32^ van de opbrengst der stuiverscol
lecte en van N. N. te Rotterdam f 100.
Tot dekking van het nadeelig saldo over
1904, groot f 2719.14 is slechts f 11 ontvan
gen. met devorige opgaven f 1929.08.
Et blijft dus nog aan te zuiveren f 790.06.
aUit het Maandbericht van het Nederl.
Zendeling-Genootschap blijkt, dat van 1 Juli
tot 31 Augustus de ontvangsten hebben be
dragen f 29.563.09. Voor 1905 zijn de uit
gaven geraamd op f 105.000, waarbij nog
f 553 komt als tekort van 1904. Voor het loo-
pende jaar zal nog een som van f 47.358
noodig zijn. om niet met een tekort te slui
ten.
Éénheid van tijd. Aan H. M.
de Koningin en aan den minister van bin-
nen'landsdhe zaken is een adres gezonden door
het bestuur van den Nederlandschen Bond
van Vereenigingen van den Handeldrijven -
den Middenstand, waarin, naar aanleiding
van de conclusion, genomen in de a'gemeene
vergadering van afgevaardigden van de bij
den Bond aangesloten Vereenigingen van
den Handeldrijvenden Middenstand, verzocht
wordt bij de Staten-Generaal in te dienen
een wetsontwerp, waarbij wordt voorgesteld
over te gaan om hier te lande als den al
gemeen geldenden tijd den Midden-Europee -
schen tijd in te voeren en maatregelen wor
den genomen, waardoor het mogelijk wordt,
dat van uit s Rijks sterrenwacht te Leiden
naar de verschillende plaatsen des lands
tijdseinen worden gezonden 001 de tijdsaan
duiding in de verschillende plaatsen te kun
nen controleeren.
Het Volk meldt, dat een der nieuwe
Kamerleden oens het papier heeft gewogen,
dat hij tot dusver reeds in huis gekregen
heeft. Het was 33 kilo.
Een vrodestentoon9tolling.
Het bericht aangaande een voorloopig comi
té voor een te houden Vredostentoonstelling,
moet zoo verbeterd worden, dat het is ontij
dig gepubliceerd en niet geheel juist.. Er
heeft rich namelijk een voorloopig comité ge
vormd, ten einde de stichting voor te berei
den van een Internationale Vereoniging. die
rich o. m. het tot stand brengen corner we-
reldvr edesten toonstelling ten doel zal stellen.
Zoodra het comité zich volledig geconsti
tueerd zal hebben, zal daarvan mededeoling
gedaan worden.
Eene vrouw el ij ke student in
die godgeleerdheid. Aan de gemeen
te-lijkt universiteit te Amsterdam is naar
het. N. v. d. D. meldt de eerste vrouwe
lijke student in de godgeleerdheid inge
schreven.
Een optocht van politieman
nen. Men meldt uit Leiden
Een optocht zcoals wellicht in ons land
nooit eender heeft plaats gehad, zullen op
Maandag 23 October de straten van onze
Sleutelstad te zien geven. Het bestuur der
vereeuiging van bezoldigde agenten van po
litie alhier heeft u.l. aan alle politie-maunen
in Nederland een uitnoodigmg gericht tot
deelnem'ng aan oen optocht met vaandels
en baniren voorafgegaan doof een Haagsch
polit ie-muziekkorps.
Do deelnemers moeten allen tn uniform
zijn. Nadat de voornaamste straten zijn door
gewandeld zal o.m. in de -Stadsgehoorzaal
prof. dr. L. Knappert, hoogleeraar aan de
universiteit alhier, een voordracht houden
over „De Leidsche politie in oude dagen."
Den volgenden dag zal in genoemde zaal
weder een bijeenkomst worden ge-houden,
waartoe ook verschillende autoriteiten en le
den van den Gemeenteraad uitgenoodigd zul
len worden en waar de hoer C. A. Slierings,
secretaris van den Bond vau Gemeente-po-
litie-beambten in Nederland, zal spreken
over; „De ontwikkeling van den eenvoudi
ger politieman, zijn hinderpalen en gebre
ken" en de heer G. van Putten, voorzitter
van genoemden Bond en voorzitter van de
Leidsche vereeniging, een en ander zal me-
dedeelen „over onze vakbeweging."
Een en ander geschiedt ter gelegenheid van
het vijfjarig bestaan der Leidsche politiever-
eeniging.
De vereeniging Trein 8.28
H. IJ. S. M., te Amsterdam, heeft dit jaar
65 kinderen voor haar rekening uitgezon
den naar Zeist en Wageningennaar laatst
genoemde plaats gingen Israëlitische kinde
ren, die ritueel eten moesten hebben. De
vereeniging telt ruim 500 leden. Volgens de
statuten hebben 5 leden collectief het recht,
één kind ter uitzending voor te dragen.
De cholerabarakken. Van Rijks
wege is dezer dagen te Oldenzaal een barak
geplaatst bestemd voor choleralijders, komen
de uit Duitschland. Het kleine gebouwtje is
geheel van hout opgetrokken. Het is zeer ge
riefelijk ingericht bevat twee kamers, elk
met zes bedden, een bestemd voor mannon
en een voor vrouwen, een kamer voor de
verpleegster, een badkamer en keukentje.
De burgemeester heeft in opdracht een
houten gebouw te doen maken, waarin een
ontsmettingsoven zal worden geplaatst en
een droogkai..or voor het ontsmette goed zal
worden aangebracht. Zw. Ct.
Een jong ijsbeertje in Artis.
Van den heer C. Hoogendijk Jr. te Archan
gel ontving „Arits" ten geschenke een jong
ijsbeertje, afkomstig van Nova Zambia, on
geveer even oud en even groot als het jonge
dier, dat het genootschap dit voorjaar heeft
moeten verliezen.
Een stier van f 1 5J0. Naar de
Tel, verneemt is een der stieren die bij de
te Leeuwarden gehouden ringrijderij langs
de koninklijke tribune werden geleid voor
de aanzienlijke som van f 1500 naar Rus
land verkocht. Een week te voren was den
eigenaar vam andere zijde f 1000 voor het
pracht-exemplaar geboden.
De zachte herfst. In een tuin
te Stavenisse staat een aardbeienbed in
bloe-, terwijl enkele rijpend» vruchten tus
schen blad en bloesem prijken.
Teleg raaf-fantas'e. Do Frie-
ache kapster van de Koningin, mejuffrouw
de weduwe Rreitsma-Coenradi, te Leeuwar
den, zendt aan de Leeuw. Ct. het volgende
schrijven
„Dat verslaggevers van bladen kunnen
fantaseeren, is van genoegzame bekendheid,
maar dab ze dan door dat fantaseeren iemand
in een bespottelijk daglicht stellen, kan ik
niet. billijken.
Zoo iets is mij wedervaren door den ver
slaggever van de Telegraaf.
Ieder die mij kent, zal ricih verwonderen,
als hij in dat verslag leest de woorden, mij
daarin in den mond gelegd.
Waarheid en verdichting (om liet niet
met een erger woord te noemen) zijn daarin
op een behendigen manier dooréén geflanst;
dacht misschien de bewuste reporter mij
hiermee in de hoogte te zotten, dan heeft
hij zich verbazend in mij vergist."
Gewetensgel d. De burgemeester
der gemeente Wijmbritseradeel heeft een
brief ontvangen, postmerk Ijlst, met f 65 aan
bankpapier. en van den volgenden inhoud
„Ik acht mij verplicht deze som aan u als
hoofd der gemeente te zenden, als denkende
dit schuldig te zijn."
Geen groot vertrouwen. Ben
particulier bode van een plattelandsgemeeaite
in den omtrek van Rotterdam wedgesrd» Za
terdagochtend het vervoer van twee pompen,
bestemd voor de gemeente, omdat hij geen
zin had een jaar en zes weken naar het be
talen van de vracht te wachten, en het
dan zoo hij zeide misschien nog niet
te krijgeu. Deze vracht isf 1. De bode
heeft- dus geen groot vertrouwen in zijn ge
meentebestuur. Msb.
Domain Nieuwenhuis.
Vrijdagavond laat is de heer Doniela Nieu
wenhuis uit Keulen te Hilversum terugge
keerd. Zaterdagochtend had een der ver
slaggevers van hot Hbld. een gesprek met
hem.
De heer Domela Nieuwenhuis laat zich
over zijn wedervaren uit met kalme ver
wondering. Daar spreekt uit zijn toon wel
een weinig bitterheid en ook verontwaardi
ging over het onrecht hem aangedaan, maar
de verbazing overheerscht.
Het verwondert den heer Nieuwenhuis
nog altijd, dat men hem juist nu in hechte
nis lieeft genomen
„Ik had niet de minste reden -rn zulk een
optreden te verwachten, nadat ik herhaalde
malen in Pruisen ben geweest 11a mijn uit
zetting, zonder Listig te word'.11 gevallen
Bovendien was mijn uitwijzing vijftien jaar
geleden geschied en had een Berlijnsch ad- j
vocaat mij verzekerd, dat het verbannings- J
bevel verjaard was. De juistheid van deze op- j
vatting werd door den rechter van instruc
tie ontkend."
Maar sterker verwonderd nog was de heer
Nieuwenhuis over wat hem is wedervaren, 1
nadat hij voor de" Schepenrechtbank is ver
schenen.
Deze rechtbank veroordeelde hem tot vijf
dagen hochtenis. niet aftrek van de voor-
loopige hechtenis en gelastte zijn onmiddel
lijke invrijheidstelling.
Dit geschiedde Woensdag, terecht kon dus I
de Köln. Ztg. aauvaukelijk melden, dat de j
oer Nieuwenhuis werd vrijgelaten.
„In de gevangenis teruggekeerd," verhaal- f
die de heer Nieuwenhuis, „wachtte ik de ver
vulling van de gewone formaliteiten af. In 1
plaats evenwel de deur voor mij te zien j
openen kwam men mij tot mijn groote ver- J
baring mededeelen, dat ik op bevel van het
„Polizei-Prasidium" gevangen gehouden
moest worden, totdat de ouderhandelingen
met de Nederlandsche regeering over mijn 1
uitlevering afgeloopen waren. Waarom moest I
j1- uitgeleverd worden? De rechtbank had mij
tooh tot vrii man verklaard. Mijn uitlevering 1
was toch niet gevraagd?"
Er klonk nu meer verontwaardiging in de j
stem van den spreker, toen hij het verslag' j
van zijn wedervaren voortzette
„Ik schreef dadelijk een protest aan den
Nederlandschen consul en een brief aan den
advocaat, die zich als mijn verdediger had
aangeboden, mr. Schrammen. Beide brieven
zijn eenvoudig achtergehouden. Men heeft
ze niet afgezonden, hoewel ook de Duitsclie
wet het reoht van den gevangone erkent, om
met zijn advocaat te verkeeren. Toen mr.
Schrammen het gebeurde hoorde, verklaarde
hij, dat zulk een behandeling in de ervaring
vin zijn twaalfjarige praktijk nooit was
voorgekomen. Maar men heeft mij beide
brieven bij mijn vertrek ter hand gesteld."
Ik heb ze medegebracht als bewijsstukken."
Hoe bent u ten slotte vrijgekomen?
„Op een telegrafisch bevel van den minis
ter van binnenlaudsChe zaken. Toen mr.
Schrammen in de bladen las, dat ik ondanks
het bevel van de rechtbank vastgehouden
werd, seinde hij dadelijk aan den minister en
dezen gelastte, dat men mij moest vrijlaten,
indien ik de verzekering gaf dadelijk naar
mijn land te zullen teruggaan. Nu, die be
lofte legde ik graag afik had vau de Duit-
sohe gastvrijheid wel genoeg."
Heeft de politie u over de grens ge
bracht 1
„Neen, men heeft mij vrij laten gaan. Ik
heb nog oen paar uren vrij rondgeiloopen in
Keulen en ben toen hierheen gespoord.
„Maar nu laat ik 't er niet bij en mr.
Schrammen ook niet. Wij zullen bij de Duit-
sche regeering een klacht indienen tegen
het „Polizei Presidium" van Keulen. Mr.
Schrammen was overtuigd, dat het gebeurde
mij niet zou zijn wedervaren, als ik Engclsch-
man, Franschman of Amerikaausdh burger
was geweest."
Zult u ook niet de hulp van de Neder
landsche regeering inroepen?
„Dat weet ik nog niet, misschien wei. Op
liet bericht van mijn vrouw is de plaatsver
vanger van den Nederlandschen consul te
Keulen bij mij geweest. Den consul zelf heb
ik nooit gezien. Er wordt beweerd dat de
consul door den minister van buitenlandsche
zaken naar Den Haag is ontboden, maar 'k
weet daarvan niets."
Zeer verontwaardigd is de heer Domela
Nieuwenhuis over de onrechtmatige vrij-
heddsberooving gedurende zoo langen tijd.
„Den dag na mijn gevangenneming had
anen mij voor den rechter van instructie
moeten brengen. Maar men heeft mij elf
dagen vastgehouden, mij niet in kennis ge
steld van de reden vau mijn gevangenne
ming. Eerst den 21en September 11 Sep
tember was ik gevangen genomen bracht
men mij weer in den celwagen naar den
rechter van instructie en toen eerst hoorde ik
dat ik iu hechtenis was wegens banbreuk.
„Men liet mij ook zonder tijding van hier.
De eerste brief van mijn vrouw (mevr. Nieu
wenhuis schreef, toen zij uit de bladen ver
nomen had, dat haar man te Keulen gevan
gen zat, eiken dag) werd mij Woensdag ge
geven. De andere brieven heb ik nog niet;
ze zullen mi> worden nagezonden met mijn
notitieboekje en de persoonlijke brieven, dae
ik bij mij had en die mij zijn afgenomen, oan
opgezonden te worden naar Berlijn, zeker
om er materiaal uit te halen!"
Hebt- ge u over de behandeling in de
gevangenis te beklagen?
,Neen daar ben ik goed behandeld. Het
personeel was welwillend voor mij. Niemani
scheen te begrijpen waarom ik daar was.
Herhaaldelijk werd mij gevraagd: Sind Sie
noch hier? en toen iic voor de tweede maal
gevangen werd gehouden, was de bewaker,
die mij het feit moest mededeelen, beschaamd
over zijn boodschap."
Lastige Au al an der. Hoe weinig
consideratie d» Duiteohe politie met iu haar
oogcai lastige Auslander heeft, zoo meldt -de
N. Arnh. Ct., bleek heden weer opnieuw.
Een Hollander, die reed» 25 jaar in Duiteoh-
1 and.woont en al dien tijd voor zich den koet
had verdiend, word ten vorigen jarc riek,
waardoor hij genoodzaakt waa een kleine on-
ondersteumng to vragen.
Dio kleine som, die de man cmtving,
scheen- de Duitsclie politie voldoende te rijn,
hem als armlastig over de grenzen te zetten.
De z a a k-P a y e 11 s-He r tz. Na hef
tige discussies heeft d* gemeenteraad van
Groningen met 26 tegen 6 stemmen verwor
pen een motie van den heer J. Schaper om
Groen en Hertz in gemeentedienst terug te
nemen en te overwegen of niet de directeur
der gasfabriek tot ontslag moet worden voor
gedragen of althans tot straf eenigen tijd moet
worden geschorst.
De uitsluiting indebouw
vakken te Amsterdam. Vrijdogavond
vergaderden een 30-tal niet bij den Algem.
Best uurdersbond of het Nationaal Arbeids
secretariaat aangesloten vereenigingen en be
sloten de irtgesloenen eu werkstakers op
krachtige wijze te steunen.
Mishandeling van bestede
lingen. Men schrijft uit Groningen aan
het Volk:
