i°. 139. Tweede Blad. 4 e Jaargang. Zaterdag 18 November 1905. KOLONIËN. BINNENLAND. AMERSFOORTSCH ABONNEMENTSPRIJS Per 8 maanden voor Amersfoort 1.25. Idem franoo per post1./5. Afzonderlijke nummers- 0.05. Deze Courant verschijnt Dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Advertentiën, mededeelingen enz., gelieve men vóór 10 nor 's morgens bij de Uitgevers in te zenden. Uitgevers: VALKHOFF Co. Utrechtschestraat 1. Intercomm. Telephoonnummer 66. PRIJS DER ADVERTENTIËN Van 1—5 regelsf 0.75. Elke regel meer0.15. Groote letters naar plaatsruimte. Voor handel en bedrijf bestaan voordeelige bepalingen tot het herhaald adverteeren in dit Blad bg abonnement. Eeno circulaire, bevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag toegezonden. V OOST-INDIÉ. De Beni-expedltie. De correspondent van Het N. v. d. Dag te Batavia seinde gisteren „De expeditie naar Celebes wordt met 4 December ontbonden". Het blad toekent hierbij aan: Dit bericht mag als een gelukkige gebeur tenis worden aangemerkt en tevens als een. bewijs, dat de Regeering den toestand in ge heel Zuid-Westelijk Celebes zóó gunstig acht, dat het militair optreden binnenkort reeds kon worden gestaakt. Het laatste verzet van beteekenis in het staatje Soppeng is, volgens de jongste berichten, gebroken, en daarmede schijnt nu reeds het geheele schiereiland tot rust gebracht. Zooals men weet, is de Boni-expeditie uit gegaan omstreeks 15 Juli. Niet alleen dat het Rijk Boni, na eenige moeilijkheden in den aanvang, spoedig geheel was vermeesterd en de voornaamste hoofden zich kwamen, onderwerpen, nadat de Vorst was gevlucht» maar daarop hebben de troepen achter eenvolgens al de verschillende omliggende Staten, waarbij zelfs de Noordelijk gelegen landschappen Wadjo en Loewoe, geheel tot rust gebracht. Zelfs werd de actie voortgezet door tochten in de minder bekende streken van Centraal-Celebes. Zoo is dus niet alleen in. Boni, maar Ln geheel Zuid-Celebes een toestand ge boren waarbij ons geschokt prestige is her steld en de inlamdsclie bevolking wordt ont heven van den druk en de willekeur der verschillende vorsten en hun vazallen. Met bét optreden van het Noderlandscbe gezag, niet langer in naam maar i.n werkelijkheid, wordt ook buiten de Gouveniementslandeu veiligheid van pesonen en goed gewaaborgd, de rechtszekerheid hersteld en daarmede zal tegelijk een einde komen aan slavernij en pandelingscbap, waaronder in Boni en an dere zelfbesturende landschappen duizenden gingen gebukt. Na het vertrek van de expeditie zullen er zeker nog eenige troepen achterblijven in Boni, te Parê-Paré, in Gowa, en wel licht nog elders, ter versterking van de be staande posten om in den toestand van overgang kracht bij te zetten aan de maat regelen van het civiel gezag, maar 'tig niet waarschijnlijk, dat daarbij nog gewapend optreden noodig zal wezen. Detn 16en October werd uit Makasser aan de Java-Bode gemeld: Heden is de bevelhebber der expeditie met zijn staf hier aangekomen. Morgen wordt het gouvemements-stoom- schip „Argus" hier verwacht met een com pagnie van het 9e bataljon; het pantser schip „Hertog Hendrik" met een tweede compagnie en het gouvernements-stoomschip „Kwartel" met de overige twee compagnieën en een peleton cavalerie, 2 sectiën artilerie, de sectie genietroepen en die van den ge neeskundigen dienst van Maros. Het vorstendom Gowa is ingesloten. Morgen staan 45 man onder den le luit. J. J. Vinik te Boeloerokkingten oosten daarvan staat de oompagnie uit Tjamba on der den kapt. W. H. Scheij, te Patrnoewang de oompagnie van den kapt. E. P. M. B. Berkeljon staat te Takalar, en die onder den kapt. P. A. van Waasdijik te Manipi. Op last der rcgoering is den radja van Gowa door den gouverneur van Celebes en Onderhoorigheden aangezegd heden voor hem te verschijnen, om zich te verantwoor den wegens verschillende tekortkomingen. Van die verantwoording zal afhangen welke maatregelen te zijnen opzichte en ten aanzien van het landschap Gowa genomen zullen worden. Dat. Nbl. Den 19en October werd uit Makassar aan de Suniatra-Bode gemeld Hedenmorgen zijn 3 compagnieën van het 2e bataljon en 1 compagnie van het le met 2 pelotons cavalerie, twee secties artillerie met snelvuurgeschut, een sectie genie en de trein Gowa binnengerukt. Het resultaat der met Gowa gevoerde on derhandelingen wordt geheim gehouden. Volgens geruoht zijn ook uit Takalar troe pen Gowa binnengerukt. Die oorrespondent van het Bat. Nbld. bij de expeditionaire troepen in Zuid-Celebes schrijft „Ik moet melding maken van een voorval, Jat op sommige zaken een aardigen kijk geeft. Toen bij het artilleriepark weiden ingele verd de scherpe patronen, afkomstig van in het JO^pitaal opgenomen marechaussee, bleek dat «r zioh één houder varai vijf stuks' onder bö^nd, waarvan de patronen, door kruise rs imvijilen op den kop, in dum-dms wa ren veranderd. geef de zaak zooals zij is, zonder ccitiek. 011 dat zal elk weldenkend lezer met mij een» ziim, er zijn maar Vwee mogelijkheden denkbaar. •Óf de patroon M. '95 heeft, zooals zij t-haïs bestaat, geen voldoende „stopping-power" en dan wijpige men haar, hoe eer hoe liever. Of wel, zij heeft voldoende vermogen can een vijand onschadelijk te maken, en dan straffe men gestreng hen die hun wapens barbaar- scher maken, dan het reeds is." Het Bat. Nbld. teekent hierbij aan: „Wat ontze correspondent hier mededeelt, geschiedt bij de marechaussee in Atjeih bijna zonder uitzondering, zoo als „Een officier van Atjeh" reeds onthulde, dezelfde deskundige schreef ook (Bat. Nbl. van 29 Augustus) dat iedereen dit „natuurlijk" weet. De gevolgtrekking l'gt nu voor de hand dat. alle bevelen en circulaires ever humaan oorlogvoeren ten spijt, aan het vervormen, der kogels tot dum-dums nog geen einde is ge maakt. Men moet het blijven aaimzien dat de soldaat hulpmiddelen gebruikt die den.' kogel een alles vernielende uitwerking geven, welke bijna altijd een vreeselijjke verminking ten gevolge heeft. Da.t de soldaat hiertoe gedwongen wordt uit lijfsbehoud, omdat de humane kogel van het geweer M '95 niet voldoende „stop ping-power" zou hebben, is een praatje voor de vaak. Want indien dit zoo ware, zou het eeni grove fout zijn van het gouvernement, zijn leger te bewapenen met een geweer dat onvoldoende uitwerking heeft. Die uitwerking is inderdaad meer dan voldoende; zij is vree- selij|k, maar zelfs al bestond die onvoldoen de uitwerking, dan is het in geen geval de taak van den soldaat oon daarin naar eigen believen verandering te brengen.' Yan den resident van Ternate en onder hoorigheden is, onder dagbes koning van 30 September jl. het volgend telegram ontvan gen Met civiel gezaghebber en 15 militairen van Galela arriveerde ik 18 September *c Fak-faktroebelen persoonlijk in Mac Clu- ergolf onderzocht. Overval Kokas bleelc te zijn wraakneming bevolking Kajoni en Pa- timoenigeb'ed wegens verkeerd optreden ge wapende politie in April 1902 en December 1903. Van het geroofde weder ingeleverd de Beaumontgeweren met complete uitrusting der gesneuvelde polit edicuaren, f 435 gereed geld en f 400 aan particuliere goederenhun opgselgde schadevergoeding f 4200 en een boete waarvan het bedrag, afhankelijk van inlevering nog ontbrekende goederen, ij mijne terugkomst 25 October bepaald wordt politieopziener en gewapende politie weder om te Kokas geïnstalleerd. Civiele gezagheb- hebber en militairen 29 September te Gale la teruggebracht, oorlogschip of militairen voorlcopig onnoodig. (Java Ct. Bevordering bij keuze ook in lagere rangen. Het Bat-. Nbld. schrijftDe kaderschool tot opleiding van onderofficieren wordt met 1 Januari a. s. opgedoekt. De kaderschool voor de opleiding van sol daten tot korporaal blijft bestaan, ook die van inlandsch korporaal tot sergeant- De reden der opdoeking van de opleiding van Europeesche korporaals tot sergeant is, dat alleen korporaals tot bevordering voor onderofficier in aanmerking mogen komen, die blijken geven ingeval van nood zelfstan dig te kunnen optreden. Dus bevordering bij keuze. Kameroverzicht Tweede Kamer. Vergadering van Vrijdag 17 November. Geopend 114- ure. Indische begrooting 190 6. Algemeen© beschouwingen. D© heer Van Kol zal zich niet bezig houden met complimenten over en weer, en slechts drie punten besprekennl. wat noo dig is om verder verval van Java tegen te gaan; het plichtverzuim van de Regeering en de roden van het verval, en de ellende van Java, waarvoor slechts luttel is gedaan om daaraan een einde te maken. Reeds in 1898 heoft 9pr. daaraan een Nota gewijd, waarvan hij den inhoud nogmaals resumeert. Men is thans wakker geworden en heeft een peulschilletje gegeven om den nood te leni gen. Wat hoofdzakelijk uoor opvolgende re geeringen is gedaan, kwam niet den armen Javaan ton goede, maar aan. de Paoketvaart, aan de tramwegen, om kort te gaan, aan de nijverheid, den handel, de winst van de kapi talisten'. Alle door den heer Van De venter genoemde middelen- educatie, rri- gatie en emigratie, zij zullen onvoldoende blijken om 30 millioen Javanen een eenigs- ei"s menschwaardig bestaan te versohaffen. De eenige uitkomst voor den Javaan is ge legen in intensieve productie. Spr. consta teert dat er geen ernstig stroven is om af doende to helpen, hegeen hij met détail9 aan toont en daaruit do conclusie trekt dat de Ee-eering haai- plicht verzuimt. Wanneer déze minister zich niet verzet tegen het drij ven van Nederl anidsche kapitalisten kan de Javaan niet geholpen worden. Aan den Minister vraagt spreker zij tl ge al of niet genegen, gegevens bei verschaffen, medo te deelen hoeveel mjl- lioenen de laatste expedities hebben: ge kost. Nogmaals komt spreker terug op do gruwelen, door zijn vriend Troelstra reeds vroeger geschetst, bij de jongste expedities bedreven en hij vraagt hoe het staat met de verpleging van gewonde vijanden. Wederom vestigt Spr. de aandacht op het groote aan tal dooden bij den vijand tegenover het klein getal gewonden, o.a. bij den tocht in de Gajo- en Alaslanden. Dat kan niet alleen bet gevolg zijn van onze repeteerwapenen. Spr. vestigt de aandacht op het bericht dat bij marechaussees gevonden kogels veranderd waren in dum-dums. Daardoor wordt het raadsel opgelost. Spr. is teleurgesteld door den gouv.-generaal Van Heutsz. Lafheid is het met onze repeteer kanonnen en geweren zoo goed als weerlooze menschen neer ta schieten. Verschillende feiten deelt Spr. mede om te bewijzen, dat de tegenwoordigs expedities geenszins onvermijdelijk waren. Voor het meerendeel zijn zij op touw gezet om concessies t»e verkrijgen, voor delfstoffen, om tolgelden te heffen, en contracten af te dwingen van vorsten die betrekkelijk zeer weinig gezag hebben omdat hun vazallen meer macht hebben dan zij zelf. Om een be trekkelijk gering bedrag aan iuvoerreehten heeft men rampen en ellende gebracht over Boni. Heeft wellicht de handel op Makassar belang gehad bij die expeditie? Vast over tuigd is Spr. dat de oorlog met Goa verme den had kunnen worden. Na de pauze vervolgt de heer Van Kol zijn rede. Hij houdt vol, dat_ de Djambi- expeditie is begonnen in het belang der petroleum-magnaten, al zegt de Minister ook in zijn Mem. van Antw., dat deze bewering door niets wordt geadstrueerd. Thans zijn er evenwel feiten gebleken, dat Spr. goed gezien had. Er is n.l. een Nederlandsch oor logschip voor Djambi gekomen, dat petro- leum-boorgereedschappen aan boord had voor de Kon. Nederl. Petroleum-Maatschappij. Spr. heeft destijds aangedrongen op een streng onderzoek in het proces tegen mr. Schimmel, wegens laster, omdat deze ge schreven had, dat de expeditie door parti culiere belangen was uitgelokt. Die zaak is toen echter in den doofpot gestopt. Intus- schen is gebleken, dat dr. T. E. Ehrmann op eigen gezag een exploratie had' onder nomen in het gebied van Djambi, om petro leum op te sporen. Wel beeft de controleur er zich tegen verzet, maar dr. Ehrmann heeft het toch door gedreven. Een concessie- jacht zonder weerga om petroleum op te sporen, is aangevangen. Een zekere heer Deen heeft zelfs 600 aan vragen gedaan. Reeds jaren lang wist men, dat in het Djambigebied ontzaglijke hoe veelheden petroleum waren en vast staat, dat do Kon. Nederl. Petroleum-Maatschappij met uitbreiding van het petroleumgebied in •Djambi stond: of viel. Thans stapt hij van de expedities af, hoe wel er nog velen ter besproking over blijven, na nog betwist te hebben dat het niet door voeren van zelfbestuur moet leiden tot anar chie. Het stelsel van protectoraat geeft goede resultaten, getuige Tunis. Nu nog een enkel woord over den tegen- woordigen Gouv.-generaal, den man van wien men zooveel verwacht had, maar die deze verwachtingen zoo bitter heeft teleurgesteld. Wanneer aan de militaire richting geen paal en perk wordt gesteld, zal er van een ethi sche richting nooit sprake kunnen zijn. Mooie praatjes worden er gehouden over die ethi sche richting, maar tot daden komt men niet. Reorganisatie van ons binnenlandsch be stuur is dringend noodig, om aan onhoud bare toestanden een einde te maken. Op nieuw haalt Spr. tal van feiten aan, te ver meerderen met dozijnen, waaruit z. i. blijikt, 'dat er ergerlijke bevooarechting van het ka pitaal bestaat. Altijd door hebben in de laatste jaren de families Van Rees, Loudon en Van der Wijck de beste baantjes gekre gen, heeft het kapitaal op hen geregend en is er geen druppeltje op de arme Javanen gevallen. De toekomst van Indië ziet Spr. donke- in. Overal smeult het op Java, dan eens hier, dan eens daar, en op den duiur zullen zelfs onze repeteergeweren den toe stand niet meer kunnen beheerschen, want ieder za' bereid zijn leven en vrijheid te wa gen om de gehate Hollanders te verjagen. Wij spelen met buskruit, wanneer wij geen einde kunnen maken aan de ellende van den Javaan Kunnen wij dat niet, dan is de val van Nederland a<ls koloniale mogendheid nabij. De heer De Waal M a 1 e f ij t sluit zich aan bij hen, die hulde hebben gebracht aan den afgetreden min. van kol. Idenburg, die zeer veel heeft tot stand gebracht in de korte spanne tijds. dat hij aan het bestuur was. Tal van verbeteringen zijn tijdens zijn bestuur aangebracht, die voor Indië van blijvend belang zijn. Spr. erkent dat wij al onze krachten zullen moeten inspannen om in Indië de taak te volbrengen, welke ons daar wacht. Groot is gelukkig de eenstem migheid. t-usschen de verschillende politieke partijen except de socialistische om de middelen te zoeken en te gebruiken, om Indië op te heffen. Met blijdschap heeft Spr. gezien, dat deze minister de voetsporen van zijr voorganger voor een groot deel wil volgen en gaarne zal Spr. hem daarbij steu nen. Van deze begroeting heeft hij een gun- etigen indruk gekregen. Een bedenkelijke post vindt Hoen meerde™ «pwengst van de opium. Den gunstiger stand van deze begrooting schrijft Spr. voor een groot deel toe aan het grooter aandeel dat door Indië zelf genomen is in het opmaken1 dier begrooting. Dat in het algemeen afkeuren van expedi ties vindt Spr. niet goed. Kan men der regee ring een verwijt maken over een bepaalde gedragslijn, laat men het dan doen, maar een algemeen© afkeuring houdt geen steek. Spr. neemt nu maar een expeditie, die naar Boni. Men kan een vazal toch maar niet laten doen wat hij verkiest. Natuurlijk mag in geen geval lichtvaardig tot een expeditie worden overgegaan. Wat het brengen van be zittingen onder ons rechtstreeks bestuur aangaat, wijst Spr. op de gunstige resultaten, in Djambi verkregen. Gaat het nu aan om bij elke vestiging van ons rechtstreeks be stuur maar dadelijk te spreken van imperia lisme, kapitalisme en andere ismes en van knevelen en uitzuigen, vau den inlander. Hij dankt den minister, dat hij de zending aan het particulier initiatief wil overlaten. De heer Van Limburg Stirum sluit zich aan bij de hulde dezen minister ge bracht, dat hij het voetspoor van den minis ter Idenburg wil volgen. Al erkent spreker dat de financieel© toe stand van Indië veel zorg ei acht, toch waar schuwt hij tegen overdreven bezuiniging Men kan hier nu wel protesteeren tegen militaire uitgaven, maar aie zijn nu eenmaal niet (e vermijden. Onze zeemacht acht hij, zelfs veel te klein voor Indië, en afgescheiden van bet al- of niet noodzakelijke der expedition, "vindt spreker het onvaderlandslievend daar over te spreken, gelijk hier heden, door den heer Van Kol gedaan werd. "Titvoerig be toogt spreker de w&nscbelijkheid can de In dische begrooting los te maken van het Ne- r-r.riement. Veel onderschrijft hij vau hetgeen door den heer Van Deventer gisteren is gezegd. Die heer IJzerman vraagt of de minis ter eeu ambtenaar beschikbaar wil stellen tot het schiften en uitgeven van stukken uit Indië, voor wetenskappelijjke vereenigingen geschikt, die dan, wel zorgen zullen voor ver dere verspreiding. Dinsdag 11 uur voortzetting. Boekbeoordeeling Tainte Stanny, door Thérèro Hoven, met 20 illustraties, naar foto's, door Henri A. Fuik,, uitgave van R. J. Fuik, Den Haag. Een boek, dat er in zijn keurig bandje waarop de vier Indische weesjes aantrek kelijk uitziet. En aan de verwachting, die dit uiterlijk doet koesteren, beantwoordt het innerlijke. Staiiny Burgersma, die er warmpjes in zit en kind noch kraai heeftj, ziet zich „opge scheept" met een viertal weesjes. Zij., die het zoo goed met zichzelf meende en, haar ikje zoo gaarne een gemakkelijk leventje gunde, die, zooals Scfie openhartig genoeg zei, niks 1 om de kinderen gaf maar alleen om eigen pleizier en lekker etentje dachti, moest nu op eens' aan vier personen er bij denken „een verschrikkelijke complicatie, die haar alles behalve welkom was". Reeds dacht zaj in haar zelfzucht genoeg te doen met aan 't viertal kosli eb inwoning te geven. Eb zoowaar nu bleek het, dat die vier er ook nog een hart op nahielden, dat om liefde vroeg. Het rustverstorend vieraal zou hun in vloed op tante, Stanny doen geldén een kleine strijd' werd! roedis binnen in haar ge streden, hoe gaarne had ziji die ontweken: „Waren Charles en Heleen niet gestorven, dan. had ik nu dien last niet gehad!". Die strijd was misschien de zwaarste' last „De vloek van de zelfzucht" had dit boek kunnen' heeten, dJat blijkens de slotwoorden gevolgd zal worden door een tweede deel of vervolg, waarnaar wij met belangstelling uit zien I Blijde Herinnerinlgen uit de Pastorie. vertaald! uit het Duitsch van Louise Koppen, door Ru Erdbrink, uitgave van de Hollandia Drukkerij te Baarn. Een boek, aantrekkelijk door zijn grooten eenvoud, dat kleine stukjes leven weergeeft, aardige taf reel tjes. Het begint met den kleinen Fips ons voor te stellen, die de ves ting Bbdenstedti wist te veroveren, zooals Eduard's zoon dat eenmaal Wales deed. Het verhaalt van den smid-tandarts, van den dorpsluiter, die zich verspikkeleer d had door zijn oude courant, van vrouw Lehnerti, die niet beter wist of een doopacte was een doopacte, van Gernsttung en zijn groot mal- j heur, van Baas Petterpohl den schoenmaker- filosoof, voor wién, dfei schoen de spiegel was van 's menschen geest en die volgens zijn rekening den dominee verzoolde; van dezen en nog anderen vertelt het aardig boek, on gekunsteld, hier en daar met. wat fijne hu mor, soms ook treffend) ernstiig, altijd zóó, dat men het gaarne leest. Terug naar het Vaderhuis, uit de papieren van, eem geneesheer, door dé schrijfster van .„Schild en Pijl", „Uit het Leven", enz., vertaald door I. Z., uitgave van „Egelings Boekhandel" te Amsterdam. Daar wij hier te doen hebben met een derden druk, zal ik bij "dien, inhoud) niet stil staan. Dat heb boek zeer gunstdv' „"tl' I werd, bleek destijd- boTmlbracn male ter perse gelegd moest wor- den. Zij altoen, nog gezegd, dat dit boekdeel van 300 bladz. slechts f 1.25, gebonden f 1.60 kost, dus wel „een goedkoope uitgaaf" l Heilig Indië, door J. B. Ruzius, uit gave van C. A. J. v. Dishoeck, te Bussum (2 dln„ prijs f 4.25, gab f 5.25). Waar het den schrijver van dit werk om te doen is? Op bldz. 27 lezen wij' aldus: „Ik heb willen schrijven over Indië, mede uit drang om de smet af te wisechen, waarmee anderen, die schreven, uit rancune, het heb ben beklad. Mijn belangstelling werd ©r tot liefde met de jaren. In contrast daarmee laait te feller de wrok in mij op als ik te rugdenk aan de herhaalde overplaatsingen met al de gevolgen er van, ruw ingrijpend in een gelukkig bestaan, ruïneus ook ten. op zichte van de ambitie in een opgelegde taak. O, dat ze beperkt bleven voortaan tob do noocLzakelijjk© alleen!" Indië is een. heerlijk land; ieder die er ge-' woest is verlangt er naar terug, maar 't kon cr beter zijn voor allen, die er wonen. Daar moesten er niet komen alleen om hun buidel tie vullen zonder het volk te willen kennen en waardeereoi. Wat gaf Bets een mooi voor beeld tegenover de arme Javaansche, die dan ook voor haar door 't vuur zou zijn ge gaan. En dan die Indische verveling, die zelfs behagen doet scheppen; in erger dan middeleeuwsche rampo'kparbij, die ons be schreven wordt op een toon of Multatuli aan 't woord is. En daar al die andere dwaas- heden, waarvan den schrijver het ergerlijkst f voorkomt, die gedurige verplaatsing, zooals hij en zijn Bets meermalen meemaakten, ter nauwernood ben je geïnstalleerd of alles, wat je lief is geworden, gaat door de hand van den vendumeester. Ook in 't belang van don dienst zou het zijn dat de hooge oomes eif voor zorgden dat er tusschen ambtenaren van een zelfde plaats een vriendschapsband koni bestaan. Deze en dergelijke dingen worden hier be sproken. Als heb boek nu maar niet alleen voor uitspanningslectuur gaat dienen, maar ook komt daar, waar het komen moet, zal er aan menigen misstand in liet leven van inlanders en Europeanen in Indië een veran dering komen ten goede. Die Indië niet kent, kan er zich met dit boek in de hand! aardig oriëntieeren ID e Kinder wietten en de daarmee verband houdende maatregelen, door J. R. Snoeck Heukemans, uitgave van „Egelings Boekhandel" te Amsterdam (prijs 30 ets,). Ieder die belang heeft bij of belang stelt! in alles wat verband houdt met de kinder wetten en haar toepassing, vindt bier een goeden gids, een korten en zakelijken leid draad. Handleiding tot die kennis van het Spiritisme, door H. N. de Fre- mery, uitgave van C. A. J. v. Dishoek, te Bussum. Dit werkje, waarvan de 1ste afl. voor mij ligt, zal verschijnen in 7 afl. a 40 ets. Het is de tweede druk, die thans ter perse ging. Ook daarom aal ik bij den inhoud niet stil staan. Die in deze dingen belang stelt, neme het werk tor hand, waarop ik, als heb com pleet is, nog wel terug wil komen. Zielkunde en Algemeen© On- derwijsleer, een studieboek voor candi- daat-boofdond'erwijzers, door B. Laarman, uitgave van P. Noordhoff, te Groningen. Behalve door een breeder© behandeling der algemeene methodiek onderscheidt zich dit weak van de bestaande, doordat het een over zicht bevat van de verschillende paedagogi- sche stroomingen, die in de laatste 20 jaren in ons land zijn waar te nemen geweest. Met de kennis van hetgeen in dit boek voor komt toegerust zal de candidaat voldoen aan de ei&chen, gesteld in punt a en c van het examen-program ma voor de hoofdact©. H o a f d 1 iji n e n der >81 a a t b u i s- houdku n die, door mr. I. B. Cbhen, uit gave van P. Noordhoff, te Groningen. D© schrijver vermeldt hoe gedurende de 10 jaren, die bij| onderwijs gaf, geen der be staande leerboeken daargelaten het vele goede, dat zij bevatten hem bevredigden. De gedachte, die bij de vervaardiging van dit werk voorzat, was geen andere als deze waar in onzen tijd socialistisch© en anti-sociar listische opvattingen tegenover elkaar staan, daar moeten die beiden zoo onpartijdig mo gelijk worden weergegeven, opdat de leerling later geheel onbevangen zijn keuze doe. N i c o 1 a a s Bi e e t s. scheurkalend er, uit gave van R. J. Fuik. 'sGravenhage. Een door eenvoud sierlijk schild in groene tinten, .met een dorpsgezichtje, zooals dat altijd voor den dichber-domines zooveel aantrekkelijks had. Het blok prijkt met Beet's portret. En wat de spreuken betreft, wij kennen ze van Beets, vaak met een woordspeling, altijd met een goede bedoeling er in. Eén voor beeld uit velen: „'sMenschen uiterste ver legenheid is Gods schoonste gelegenheid. Vrede z ij dezen Huize, scheurkah lender, uitgegeven door de Ned. Zondags- schoolveieeniging bij Egeling's Boekhandel te Amsterdam. Als medewerkers worden den Ulfers, dr. Gunijigr d© schapen hoedt en 't te draagt, het sohild! vertoont een opgesla gen bijbel met de woorden-, „Uw woord is een lamp voor mijn voet cn een licht_op miju pad!" F. W. D.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad | 1905 | | pagina 1