"BINNENLAND.
fleech Aqua vitae in den sak. niet ato iets
\crsohrikkelijks, maar veeleer als een wel ge
slaagde grap beschouwde. Aan de deputatie
werd verklaard, dat tij spoedig een definitief
bescheid ton krijgen.
To Odessa hebben de vertegenwoordigers
van de verschillende vreemde koloniën, onder
voorzitterschap van hunne consuls, besloten,
als de onlusten rich moeiten herhalen, te
vluchten in do consulaten. Deze zullen dan
bescherming verlangen en, ai9 die mocht
worden geweigerd, eene eigen wacht organi-
seeren tot hunne bescherming.
Do in de tien gouvernementen van het
Weichsolgebted fungeerende gouverneurs heb
ben besluiten uitgevaardigd waarbij drie
maanden gevangenisstraf of 3000 roebels
boete bedreigd worden togen, ieder, die ver
langt, dat Rif»ische ambtenaren Poolse b- zul
len spreken, die vergaderingen bo'-gt, zelfs
in paiticuliere woningen, om maatreg-len der
regeerrng te aritueoren, of i-n - geheim wa
penen draagt. Huiseigenaars werden verant-
w ooi. lol ijk gesteld voor wat er in of voer
hunne huizen gebeurt, landhcercn voor de
mount ra t-iër. van de op hunne goederen ge
huisds te boeren, gemeenten ver schade aan
gouvornenicntsreigcniriom toegebracht binnen
humio grenzen.
Dr:e Pooischo leiders, graaf Tyszkiewicz,
do fabrikant Jamt zon en do dagbladschrijver
Libicki, die onlangs gevangen genomen wa
ren etü onder politie-geleioc naar Archa gel
onderweg waren, rijn te Moskou op telegra-
f'<?ch bevel van graaf Witte vrijgelaten. Zij'
werdem daar bezocht door zomstwo-vertegen
woordigers un leden van de constitutioaieele
democratische partij en hebben rich naar Pe
tersburg begeven.
Turkije.
Constantinopel, 22 Nov. Heden werd iu
een buitengewone vergadering van den mitiv-
terraal net antwoord besproken, dat de Por
to aa.1 de mogendheden geven za: ten aan
zien van de financieel© controle v.o Mace
donië.
Men gelooft, dat het antwoord morgen
overhandigd zal worden. De vertraging is te
wijten aan eer levendige wisse'ing van mede
deel ingen met den Duitachen gezant, die den
tegenstand vaa Turkije tracht te overwinnen.
Koiistantinopr.l, 22 Nov. Het antwoord
van de Porte, dat heden avond b j het
Oostenrijkse he gezantschap is ingekomen, be
vat eeno weigering op allo punten in de col-
lect'eve nota g-xhxmd, met een beroep op do
openbare meening in Turkije. Alleen wordt
toegestemd in eene verleng.ng van het man
daat der civiele agenten in Macedrr^ voor
een termijn van niet langer dan 2 ja r.
Blijkens een bericht van het Ween er cor
respondent ieburcau uit Konstantinopel, heeft
de Duitsche gezant den 19en den minister
van buitenlandscho zaken in zijne particu
liere woning bezocht en hem, naar men zegt
ia naam van den Duitschon Keizer, nog
maals dringend verzocht toe te geven aan
do wenschen van de mogendheden, betref
fende de Macedonische hervormingen.
Uit dezelfde bron wordt bericht, dat de
stemming van verzet schijnt to verminderen
en dat ook do eenstemmige houding van de
Euro pee sch© pers indruk maakt. Ander© be
richten melden daarentegen, dat er in het
geheel geen sprake is van toegevendheid. De
ministerraad, die verleden Maandag gehou
den is, heeft volstrekt geen besluit genomen
ever een aan den sultan in de zaak der finan-
cieele controle in Macedonië uit te brengen
advies Uit geestelijke kringen in Yildiz
maakt men melding van gezegden van den
sultan, waaruit is af te leiden, dat hij vooral
daarom verontwaardigd is over de mogend
heden, omdat zij van de vastenmaand R§ma-
zan in 't geheel geen notitie hebben genomen
en in dio maand zulke eischen stelden, die
toch grondig beraad en rijp overleg verder
de De sultan zou zich daardoor persoonlijk
gekrenkt rekenen.
Volgens een bericht uit Parijs van de Pol.
Korr. is de opdracht van het opperbevel bij
de vlootdenionstratie aan Oostenrijk-Hon-
garije op gemeenschappelijk voorstel van
Frankrijk en Engeland geschied. Aan de
Frankf Ztg wordt uit Konstantinopel be
richt, dat men daar verzekert, dat als de
sultan volhardt in rijn verzeken de vereenig-
de vloot moet uitgaan, verscheidene mogend
heden zich niet meer zullen bepalen bij bet
programma van de collectieve nota.
Venezuela.
President Castro schijnt nog niet voorne
mens toe te geven. Hij verlangt, dat de be
leed igoude uitdrukkingen in zijn antwoord
op het proleet van den Franschen gezant
hem worden aangcwcacmeerst, daarna wil
hij een antwoord geven aan do Fransoh© re-
geering.
De vrede.
Volgens oen telegram uit Washington aan
do Evening Post zou de uitwisseling der
ratification van het vredesverdrag van Ports
mouth heden te Washington plaats hebben.
Allerlei
v— Juilc© Hu ret geeft in „1© Figaro" ver
slag van een bezoek door hom gebracht aam
Madame Humbert, in hare gevangenis te
Hennes.
Hij vond haar zicor veranderd van uiter
lijk en zij verklaarde hem, dat zij ziek was,
dat zij niets meer wist, en dat het uit was
met Madame Humbert
Maar over dc millioenen der Crawfords
sprak zij nog geheel op de vroegere manier
en zij verklaarde met stelligheid, dat zij, zoo
dra zij weer vrij is, i i het bezit van die
mi i oen en zal komen, welke de Crawfords zoo
gcea rijn geweest voor haar te bewaren.
vTe Chicago heeft een© dame. die
frt de overtuiging was gekomen dat haar man
haar alleen om ha-u- geld had getrouwd, haar
vermogen ongeveer f 39.000 omgewis
seld in papieren geld, en die bankbiljetten
verbrand.
vDe zes overlevenden van de Hilda
d>e bij S&int-Malo vergaan is, gaan vooruit
en zijn nu buiten levensgevaar. Allen liggen
in het ziekenhuis te Saint-Malo. Het zijn
Jamer Grinter, een stoker, en vijf uienver-
keopers uit de buurt van Finisterre. De
meesten "kunnen geen inlichtingen geven
ore- de ramp: rij waren, toen het gevaar
dreigde, in den mast geklommen, voelden
dat bet schip zonk, hebben uren lang kou
geleden en zijn gered. Het is hun als een
boozc droom, met geen andere werkelijkheid
dan den gordel met goudstukken, die mee
behouden is gebleven en die zij met welge
vallen betasten.
De stoker Grinter weet wat nuxr te ver
tellen. Hij had toen het ongeluk gebeurde,
geen dienst. De schok wierp hem uit zijn
kooi, hij vloog naar dek, klom dadelijk in
een mast en zotte zich daar schrap, geheel
bovenaan Hij zag dat het middelste gedeel
te van het schip, door de ontploffing van
den ketel opgelicht werd eu daarna in de
diepte zonk. Op de voorplecht hadden zich
eenige menschen vastgeklampt, maar een voor
eer. werden zij weggeslagen door de golven.
Oir» zich heen viel nu en dan een ongeluk
kige uit den mast, verstijfd van koude en
niet in staat zich langer vast te houden. De
noordewind was verstijvend, eu de zee ging
hoog. Grinter moest met zijn beenen tegen
hel want blijven wrijven, om te beletten dat
zj gevoelloos werden hij hooft zich op die
wijze het vel van do beenen geschuurd. Over
het juiste aantal reizigers uit Engeland kan
hi) geen inlichtingen geven, een dertigtal,
meent hij. Er waren 67 uienverkoopers uit
Rrotagne aan boord. De bemanning telde 31
koppen.
De lijkon die gevonden zijn ook dat van
den kapitein is aangespoeld zijn alle door
den wind en don stroom naar de baai van
Saint-Cast gedreven ze hadden kurken gor
dels aan, maar die kunnen in dit geval
slechts gediend hebben om het lijden der on-
gelukkigcn te verlengen allen zijn omge
komen van de keu. Sommig© hadden niets
dai« een hemd aan 't lijf.
Achteraf blijkt, dat de reddingsboot uit
Saint-Malo hulp had kunnen verleenen als
de telefoonlijn, die de stad verbindt met
het strategische belangrijk© punt Cezembre,
dicht bij de plaats van hot onheil, doorge
trokken was geweest naar den vuurtoren.
Want daar hoeft, men de ramp waargenomen
en vuurpijlen opgelaten, deze waren echter
in den mist niet te zien.
Kameroverzicht
Tweede Kamer.
Vergadering van Woensdag 22 November.
Geopend 11^ ure.
De Voorzitter deelt in«Mo dat de af-
iJeelingen tot voorzitters hebben bi noem© de
loeren Lobman», Van Vlijmen, Looff, Dolk
••n Pierson, en tot onder-voorzitteir- do hee-
en Nolens, Van Bylaudt, Van der Velde, van
Karnebeek en Ferf.
Indische begrooting 1906.
Algemeen© beschouwingen.
D© Minister van Kcloniën (de
heer Fock) dankt voor de welwillende ont
vangst en welwillende critiek. Hij moet ech
ter opkomen tegen het verwijt en de beschul
digingen van de heeren Vam Kol en De
Stuers. Alle détails kan noch een minister,
noch een gouverneur-generaal beantwoorden.
De beschuldiging van den heer Van Kol,dat
mijn- en petroleiun-magnaten v.orden begun
stigd, beantwoordt de minister met een kort©
ontkentenis. Overlegging van de correspon
dentie gevoerd tuseoheu minister Cremer en
den gouverneur-generaal kan niet geschieden-
Dio correspondentie i9 daarvoor niet geschikt
en dit, is ook nimmer gebeurd. De minister
wen sch t zich aam die gewoonte te houden. Hij
sluit zich aan bij de hulde aan zijn voorgan
ger gebracht. Omtrent zijn eigen plannen
gedeeltelijk reeds, medegedeeld kam. de mi
nister zich zoo kort na rijju optreden, niet
verder uitlaten
Thans enkele détails. De irrigatie zal de
min. zooveel mogelijk bevorderen. Emigra
tie van Javanen naar de buitenbezittingen
bWitft in de bedoeling liggen. De minister
wil geen emigratie ten bate van de kapita
listen gelijk de heer Troelstra insinueerde
maar louter en alleen >n het belang van
den Javaan. Alleen hot proletariaat op Java
te behouden ligt juist niet in 's ministers
bedoeling. Do minister gaat wat de emigratie
betreft, mede met de denkbeelden van den
heer Van Deventer. De veestapel en het land
bouwkrediet hebben 's ministers volle aan
dacht. Hij zal werken in de richting door
ben: als Kamerlid verdedigd Langzaam en
geleidelijk wil hij Indië ontwikkelen. Het
groot© belang van de industrie riet de minis
ter in, eu bij zal haar zooveel mogelijk be
vorderen.
Met den heer Van. Kol is de miniver
het eens, dat de industrie door verbetering
van het onderwijs moet opgeheven worden.
Daarom is geld uitgetrokken voor een on
derzoek tot reorganisatie van het onderwijs
een ondorzoek, dat niet gemist kan worden
Van den heer Van Kol had de Minister op
dit punt eerder waardeering dan een ver
wijt verwacht. Waar de heer Van Kol zoo
gauw van ideeën verandort, z,al men den
Minister veroorloven met diens adviezen
eenigszins voorzichtig to zijn.
De toestand dor financiën is, in vergelij
king met vroegere jaren, betrekkelijk gun
stig te noemen Die gunstige toestan l is fe
danken aan de bezuinigingen van den tegen-
woerdigen gouverneur-generaal, wien de
minister daarvoor hulde brengt. Er is vol
strekt maar niet in het wilde geschrapt on
gesnoeid. Ook op dat punt had de minister
meer waardeoring verwacht.
1> Mui. meent te mogen ontkennen, dat
do financieelo toestand zorgwekkend is. Hij
vertrouwt, dat in de toekomst de financieele
toestand zelfs gunstig zal worden, wanneer
zijn belastingvoorstellen zullen worden aan
genomen. De middelen voor verbetering van
hot inlandsch onderwijs zullen gevonden wor
den on de buitenbezittingen zullen in de be
lasting daan-oor moeten bijdragen. Die be
lasting zal volstrekt niet met dc bajonet
worden afgedwongen, maar langs vredelie-
venden weg worden geind. De directe belas
tingen van den Javaan zullen niet worden
verhoogd. Het meer gegoede doel der be
volking zal worden getroffen. Ambtenaren,
die zwaarder lasten van de inlandsche be
volking zouden eischen, hebben meer kans
op straf dan op promotie. Exploratie van
Staatswege, gelijk door den heer Van Vlij
men werd gewenscht, zou tot te groot© risico
leiden. Waar het met succes kan geschieden,
is de minister een voorstander van Staats-
eocplorat.o en Staats»exploitatie.
Wat do exped tien aangaat, men moet
elke expeditie op zich zelf beschouwen. Er
is 'nier nog volstrekt niet aangetoond dat er
expedit es zijn uitgezond: .1 welke niet noo-
dig waren. liet verwijt van den heer v. Kol
omtrent de Djanibi-expeditie was onver
diend, gelijk de heer Van Kol vroeger zelf
heeft erkend toen hij keunis had genomen
van het verslag van 1902. Jl© Min. begrijpb
niet waartoe d:o j.iarüjksch? verdachtmakin
gen van den heer Van Kol ten aanzien van
den afgetreden gouv.-gen. v. d. Wijck voer
dienen waar deze kan wijzen op een zoo eer-
vollen staat van dienst.
Ten aanzien van Boni dezelfde verdaeht-
makdigOu waarop de Min. nu maar niet
verder zal ingaan, 'tl* gebleken dat de advi
seurs der Rog. ten aanzien van Boni beter
op de hoogte waren dan de heer Van Kol.
die voorspelde dat wij bij de Banieren vree
sdij kon tegenstand zouden ondervinden. De
Bonieren waren juist woedend op de radja's
dio hen knevel-Ion ©u uitzogen. Toen de
Min. deu heer V in Kol hoorde pl.uton voor
de radja's in Bui' en Goa kon hij zijn ooren
net geloovoii. Waar dit mogelijk is wordt
het inlandsch bestuur gehandhaafd Op
D jam hl was het niet mogelijk inlandsch be
stuur te handheven omdat tnen daar appa-
nagöho'.'.dors had. die haalden wat er le har
len viel van do bevolking. Met Goa beton
den allerlei mooie 1 ijkheden, welk optreden
onzerz jds nood g maakte. Alle klachten van.
den vorst van Goa zijn ongegrond bovenden.
Da Minister dat het niet tot een
expedite naar Ball behoeft te kamen
maar als het niet anders kan dan moet
het Goesti Djilantik heeft zelf erkend, dat
de Vorst van Bali onvelii'c heeft. Voor da
commercieel© 1- Vmucbng heeft de Min.
reeds een uitstekend deskundige gevonden
om deze zaak voor te bereid-en. Bestaat do
commercieele boekhouding, dan uilen wi;
een beter overzicht krijgen van de verschil
lende uitgaven.
Op de v.-rwijten van den heer De Stuers
zal de Minister niet weder ingaan. De
Kamer kan haar tiid beter gebruiken
De heer De Stuext heeft ook d't maal
weer geen kennis genomen van de rap
porten en er daardoor maar op los g .,.xnu-
eerd. Zijn voorst:lling alsof de menschen als
konijnen werden doodgeschoten is overdre
ven en onjuist. Onze geneeskundige dienst
heeft crxl'an rok voor de vijandelike gewon
den wat het kon. IX: Min. Toost een rapport
voor om te do?n uitkomen dat volstrekt niet
noodeloos hard werd art?etreden maar dat
zelfs vrouwen met de blanke wapens in de
hand werden gevonden en dat engdeord g>
blevonen het. gevecht op niaiw begonnen als
het vuren onzerzijds reeds gs taakt was. U
dat rapport blijkt verder dat onze mare
chaussees zeer hartelijk voor de g</spaard©
kinderen waren. Wreedheid wordt vermeden
maar men moet weten he: eon oorlog daar
'n Indië gevoerd wordt, waar vrouwen en,
kinderen dikwijls mee vechten tot den laat
ste». snik. Uitdrukkelijk wordt gelast «»eer-
loozen en e: gendom,m n to spar on waar het
mogelijk is Het medo?Jooldc omtrent Pati-
ho i.n het N'euws v/d. Dag is onjuist geble
ken. Inlandsche trooocn zullen niet meer ge
bruikt worden. De wenken van don heer
Thomson zal de Min. aan den Gouvn.-Gen.
doen overbrengen.
De Min. lnoudt zich aan 't advies va.nl den,
heer Van Deventer: irrigatie, ©migratie en
educatie, maar gaat niet, me® mot de eischen
van der heer Van Kol. die strijd tegen het
kapitalisme en militarisme. Aan de zending
zal de minister rijm aandacht schenken
even zoo aan den toestand op Atjeh. De mi
nister eindigt met de overtuiging uit te
spreken, dat hij den steun der Kamer zal
vinden waar het geldt maatregelen uit te
voeren in het belang van Indië.
Replieken.
De heer Van VI ij men verdedigt de
tactiek van den generaal Van Heutsz tegen
over de vroeger gevolgde tactiek.
De heer Pierson bespreekt nader de
financieele gevolgen der expeditiën, waarbij
de meeste matigheid moet betracht worden.
Men kan een intensieve en een extensieve
koloniale politiek volgen. Beiden te vereeni
gen, gaat onze huidige financieele krachten
te boven.
De heer Van Deventer heeft zich het
meest verbaasd over de verbazing van den
heer Var. Kol, over do denkbeelden welke
hi^ bier heeft ontwikkeld, daar hij diezelfde
denkbeelden reeds heeft ontvouwd in eene
vergadering van het Ind. Genootschap, waar
de heer Van Kol aanwezig was. Daar de heer
Van Kol Spr. heeft genoemd een militarist
van der zuiversten stempel, een titel dien
Spr. niet verlangt, 2et hij nogmaals zijn
denkbeelden uiteen.
De redevoering an den minister heeft
duidelijk aangetoond, dat de expeditie naar
Bon: zegen he. ft gebracht aan de bevolking.
Nogmaals bepleit Spr. de verbetering van het
inlandsch onderwijs, tof verhoogdng van het
intellect van den inlander, de verbetering
der irrigatie en de emigratie naar de bui
tenbezittingen.
Nogmaals dringt Spr. aan op gematigd
optreden bij expeditiën, opdat wij de bevol
king voor ons winne en haar niet met haat
en wrok vervullen.
Dc heer De Stuers erkent, dat hij zich
het vorige jaar meer parlementair heeft uit-
gedruk'toen hij niet sprak van een stupide
opmerking, maar van eene opmerking,
die getuigde van weinig dialect. Spr.
voelde zijn bloed koken toen hij daaraan
terug dacht. Geen oogenblik heeft Spr. er
aan gedacht overste Van Daal en te verwij
ten, dat hij met opzet hulp aan gewonden
heeft geweigerd. Er is geen tijd en er zijn
misschien geen middelen geweest om hulp
te verleenen. Het eenigste wat Spr. heeft,
willen constateeren is, dat bij de gesneuvel
den een groot, aantal gewonden moeten ge
rekend worden, dio niet geholpen konden
worden Spr. verdient ook het verwijt niet,
dat hij de eolonne-Van Da&len noodelooze
bardheid heeft verweten. Hij heeft alleen een
beschrijving gegeven van het aanvallen van
een kampong en van het groot aantal ge-
dooden.
Nogmaals betoogt snr. da» goudzoo1- a een
drijfveer is gowc ;t voor de expeditie naa*"
de Moegcatreek.
De heer Van Kol zegt de Indische
ambtenaren niet afgebroken of verdacht ge
maakt to hebben het leger niet beleedigd of
van lafheid beschuldigd te hebban; het in
landsche onderwijs niet geringschat t© bob
ben. Hij he:ft alle:» geconstateerd dat eeni
ge hooggeplaatste ambtenaren vette baantjes
hebben gakregen, dat ons leger overmoedig
is geworden door de overmacht onzer wape-
neu eu dat het inlandsche onderwijs totaal
onvoldoende is. Doo- christi&niseeriing zal op
Java geen meerdere welvaart worden ge
bracht Spr. heeft eerbied voor de ztnding.
die :n vele woeste streken beschaving heeft
gebracht. Zelotisme is het om te verwach
ten, dat de zonding op Java verbetering
zal brengen. Toen Spreker den Minister
hoorde spreken over de expeditiën dacht hij
een advocaat van slec.h»« zaken aan hot'
woord to hoeren die rich boos maakt bij ge
brek aan argumenten. Spr. protesteert tegen
's Ministers verdachtmakingen. Do ver
dachtmakingen spatten op Sor af, als mod
der op een ijzeren harnas Hii herhaalt zijno
gr ev n tegen verschillende expedities.
Hulde brengt spreker aan den lieer De
Stuers. die den moreelen moed' had dia
giuwelen der expedities te brandmerken. Nog
maals wijst hij op het internationale gevaar,
waarin die expedities ons brengen kunnen,
afgescheiden van de haat en wrok, die zij
tegen ons wekken. Met klem vraagt spreker
mededeeling van do kosten dier expedities,
waar sedert 1897 de rekening niet is opge
maakt. Men durft het niet te zeggen en men
wil het niet zeggen, en daarom stelt spreker
een motie voor, waarbij de Kamer den
minister van Koloniën verzoekt zoo nauw
keurig mogelijk een opgave to doen van de
kosten der expeditiën over de laatste vijf
jaren en voortaan jaarlijks zulk een opgave
te doen.
Deze motie zal op eon later te bepalen
dag worden behandeld.
Heden 11 uur voortzetting.
Berichten.
De Staatscourant van Donderdag 23
November 1903. bevat de volgende Konink
lijke besluiten
eervol ontslagen de ontvanger der directe
belastingen C. Stakman te Haarlem (buiten
gemeenten) op grond van het koninklijk be
sluit van 30 Maart-1904
benoemd bij de belasting en don waarborg
van gouden en zilveren werken tot essaieur
to Alkmaar K. Zur Mühlen Jr., adjunct
controleur te Amsterdamtot adjunct-con
troleur te Amsterdam, R. Hora Adema,
commies-stempelaar aldaartot commies
stempelaar te Amsterdam F. do Sain, oom
mies-stempelaar te Schoonhoven;
benoemd tot kantonrechter-plaatsve»van
ger te Amsterdam (vierde kantongerecht)
mr. H. Modderman, advocaat aldaar;
benoemd tot majoor commandant »n het
27e landweerdistrict de gepensioneerde ma
joor van het Indische leger H. H. Knibbeler
met eervolle ontheffing van den majoo.
Verkouteren van de waarneming van du
betrekking
benoemd tot adjunct-commies bij het
hoofdbestuur der posterijen en telegrafie C
de Lorm, lo klerk;
op verzoek eervol ontslagen de reserve le
luitenant J. Rutten van het 9e regiment in
fanterie
en idem H. Stempel te Utrecht, als dis
tricts-veearts met dankbetuiging voor
bewezen diensten.
H. M. de Koningin-Moeder, wie het
verblijf in het buitenland zeer goed heeft ge
daan, kient in de eerste dagen van December
van Het Loo in de residentie terug.
Ten pale'ze Het Loo vertoefd© D'ns-
diag jhr. D'e Ranitz, grootmeester vam hef
Huis vanj H. M. dè Koningin-Moedor.
De nieuw benoemde commandant der
zeemacht in Ned.-Indië, de heer Snethlage,
dineerde Dinsdag ten. paleize.
Onder Noordl Apeldoorn en Kersdho-
ten, had gister door hofdignitarissen een©
jachtpartij plaats.
Ter gelegenheid der plechtige begrafe
nis van den graaf van Vlaanderen, was gister
de woning van den Belgischen gezant, aan
de Heeren gracht te 's Gravenhage, weder ge
heel gesloten.
Commercieel© boekhouding.
De minister van koloniën dieelde gisteren in.
de Tweede Kamer medo een uitnemend des
kundige bereid te hebben bevonden de com
mercieel© boekhouding bij de door het gou
vernement in Indië gedreven bedrijven voor
te bereiden.
Dove deskundig© is, vernemen wij, het Ka
merlid voor Winschoten, dr. D. Bos. (Vad.)
De uitslag der verkiezing van een lid
der Provincial© Staten te Oude Pekela isher
stemming tuseehen de heeren H. ,T. Kn-igge
(sociaal-dem.). die 1377, ©n H. Luring- (anti-
rev.) die 1008 stem mem verkreeg. De heer E.
Evert< (liberaal) verkreeg er 899. De uitslag
van een klein oistrict ontbreekt nog.
Een nieuw Krankzinnigen
gesticht to Rotterdam. L; deu
Rotterdamse hen gemeenteraad zijn inge
diend de plannen voor den bouw van
krankzinnigengesticht onder - oortugaal.
Hi de in druk voraohonci stukken betref
fende dczo zaak, herinneren R. on W.,
nadat in do vergider.ng van 18 Dec.
in beginsel tot stichting van een eigent
krankzinnigeninrichting, uitsluitend bestemd
voor verpleging in één klasse en van een
eenvoudig mogelijk karakter, was besl ten,
allereerst de benoeming van dan t>:ko' i ra
gen geneesheer-directeur is voor bore-- >-
dat van diens voorlichting reels dadel.-
bij het opmaken der plannen partij zo
kunnen getrokken. In de vergadering van 2
Juli 1903 is daarop als zoodanig benoemd
de heer W. Vos, alsnog geneesheer-directe ar
van het Rij ^krankzinnigengesticht te Jrav
Onder diens voorlichting is daarop door
de directeur der gemeentewerken het thans
ingediende plan ontworpen. Het zal een go
sticht worden voor 600 patiënten en de kos
ten zullen, zoo a gemeld, bedragen
f 1.270,000, waaronder chm begrepen is
f 200,000 voor de neodige torreinophooging
en f 20,000 voor de nader door h*t E'jkstoe-
zicht verlangde aanvullingen.
Voor de aanschaffing van meubilair
naar raming ncodig zijn f 100,000, terwijl
wanneer het niet komt tot het makcn van
een tweede gemeentelijke drinkwaterleiding
waarop nog geen uitzicht beet-aat. nog op
een uitgaaf van f 100,000 gerekend zal moe
ten worden voor een klein waterwerk, *en
dienste der inrichting mot daaraan ver boa
deu installatie, ten einde iu do verschaffing
van kunstlicht te voorzien.
Telt men hier voorts nog bij do f 40,009,
destijds besteed voor de 30 II-A., welke he"
gezichtsterrein met bijb hoorend achterland
al bslaau. dan komen do totaal kosten voor
de op 600 patiënten, on f 1.510,000.
Terwijl u t de berekening der bside direc
teuren zou blijken, dat het systeem van pen
eigen gesticht een klein avaus zou laten bo
ven het thans gevolgde stelsol van uitbe
steding met het hebben van een eig©n in-
rinchtmg, alleen als doorgangshuis, ie com
missie ran financiën toont echter in haar
rapport aan. dat dit niet juist is, terwijl B.
en W. er mede nog op wijzen, dat ook nog
op rekening der st'chtmg moet komen 'n be
drag van c.a f 7000 van do koopsom varj
f 17,050 voor aankoop va.n den gedeeltelijk)
langs het terrein loopenden Albrandswaar.l-
sehen dijk, welke aankoop wordt wenschelijk;
geacht, opdat het gemeentebestuur medezeg-
gingsrecht krijge ton opichte van dezen dijk.
Voor het oogenblik stellen B. en W. voor,
goed te keuren het plan tot bouwen van]
het gest'cht en daartoe aan te wijzen]
f 1,270.000 en f 17,050 voor den aankoop
van den genoemden dijk.
Met 8 van de 15 stemmen is tot secre
taris der gemeente Opsterland benoemd do
heer T. H v. d. Meulen, secretarie der ge
meente te Hengeloo. Op den lieer K. de Vries,
hoofdcommies ter secretarie te Den Helder
no. 2 der aanbeveling van B. en W.
waren 6 stemmen uitgebracht.
Natuurboter of margarine
b ij het leger. Dezer dagen werd gemeld,
dat ingevolge aanschrijving van het depar
tement van oorlog in het lsto kwartaal 1906
n het leger ecu proef zal worden genomen;
met de verstrekking van margaruieboter.
Dcor deu hoofdintendant, aldus lezen wij,
in de N. R. Ct. is medegedeeld, dat wan
neer er bezwaren bestaan van d© zijde der
gebruikers, dit onverwijld behoort te wor
den gerapporteerd. Van die zijdo had men
echter uit Assen waar de margarine reeds
gedurende één jaar gebruikt wordt kun
nen vernemen, hoe de verbruikers denkeu
over het hun verstrekte. Daarbij komt nog
dat de boter in de verschillende garnizoenen
moet worden betaald uit een fonds, gevormds
uit esn toelage van 21 cent per man en P01"
da~ van hen, die aan de menagfe deelnemen,
en men dus mocht onderstellen, dat het den
m"mieter per sé ongevoelig liet, hoe de be
heerders van het zoogenaamde oentsfonds
dit beheerden. Als iu een garnizoen margar
r:n© of natuurbot r wordt gebruikt, is dit
een zaak van den korpscommandant. De
oorlogsbegrooting wordt daardoor volstrekt
niet verhoogd, 'tis hier maar het feit, voor.
welke ingrediënten ook de gelden, van het
fonds gebru'kt worden. D© uitgaven voor
margarine zullen uit den aard der zaak m'im-
der zijn dan voor natuurboter, waarom het
'.ret onmogelijk is, dat bij het logarb:.' uuri
plannen bertn.au het b.scheiden surplus van,
21 cent per dag en per man te veria-gen wat
evenwel niet te honen is m-et het oog op.
vele dat u t bedoald fond- moet worden be
taald cf aa-urschaft.
Volgens een bericht uit Kota-Radija zou
bij onderzoeking van den kampong Keubawg
(Pi-die) door patrouilles de Europ-. sergeant
Heybrock gesneuveld rijn. Op een schrijiven
aan het ministerie van koloniën is door de
oudere ^an den sergeant bericht ontvangen,
dat van dat sneuvelen niets bekend is.
CHbl.)
Bestemd tot onderwijzer 3© klasse in
Ned.-Indië de onderwijzers M. herland eu
G. Kuijk.
De heer C. Ph. J. Clou?, lid der Kon.
Ver. Het Ned-erl. Tooneel, heeft jl. Dinsdag
avond, onder groot© belangstelling, rijn' 25-
jarige tooneel loopbaan herdacht. Hij trad op
zijn cere-avond op al 9 Olivier de Janin in de
.Demi-monde" eni mocht een aantal blijken
van hartelijke waardeering' in ontvangst
nemen.
Een honderdjarige. Heden
herdenkt de heer G. F. Bartelsman, wonen
de Weteringdwarsrtraat 75, te Amsterdam,
zijn lOOen verjaardag. De jubilaris is een
zeer opgewekte vriendelijk© oude heer; jam
mer is het dat hij zijn gehoor mist.
Door het hoofdbestuur vam d© vereen.
„Volksonderwijs" is eene circulaire verzon
den aan de afdeelingen, waarin het de aan
dacht vestigt op den inhoud van het voorstel
der afdecling Zaanstreek, op de laatste alge
meen© vergadering met 109 stemmen voor
en 41 tegen aangenomen. Dit voorstel luid
de
„De algemeen© vergadering machtige het
hoofdbestuur, de uitgave van het orgaan t©
regelen zóó, dat dit zoo mogelijk om do 14
dagen verschijn©
Het hoofd bestuur, er van overtuigd dat
elk lid priis zal stellen op do ontvangst van
een 14-daagsoh blad, -niet alleen om den op
voedkundigen inhoud, maar ook om voort
durend op de hoogte te blijven van het wer
ken der vereeniging. De meerdere onkosten
vam het orgaan zullen ongeveer bedragen 25
ct per lid, welk bedrag, naar het H.B.
meent niet gevonden moet worden door ver
hooging van contributie, dooli als afzonder
lijke bijdra,ge voor het goede werk, dat 1
Januari 1906 kan beginnen. De uitslag der
stemming over het voorstel in elke afdeellng
wordt vóór 1 December a.s. ingewacht l ij
den heei C. do Vries, te Amsterdam, secre
taris van het hoofdbestuur.
Het Nut. Het hoofdbestuur der
Maatschappij tot Nut van 't Algemeen heeft
ter kennis van de departementen gebiecht
dat, ter vervanging van de hoeren mr. J.
Kruseman to Amsterdam en It. van Zinde
ren Bakker te Kortezwaag, di© op 1 Juli a.s.
als hoofdbestuurders moeten aftreden, door
de commissie, samengesteld volgens artikel
45 der wet, zijn opgemaakt de volgende dub
beltallen
Vacature KrusemanI. mr. J. H. Worst,
advocaat, medebestuurder van de vereeni-
gingenTot steun van verwaarloosden. Pro
Juventute, Werkende Stand, afd. Ambachts
scholen, enz., te AmsterdamII. mr. G.
Vissering, directeur van do Amsterdamsche
Bank, modebestuurder van het Amsterdam-
