KOLONIËN.
BINNENLAND.
dat d» regeering geen enkoio inbreuk op
hare politiek m dit opzicht kon toelaten,
ook niet bij wijze vau proef. Hier bestond
geen mogelijkheid votft een compromis. In-
tusschei' had do discussie op andere metho
den gewezen, waardoor do onderlinge han-
deLs1*-tidkkingeu tusschen de verschil lende
doelen van het rijk bevorderd zouden, kun
nen worden, inzonderheid de verbetering
van de stoomvaartdiensten, de vermeerde
ring van het aantal handelsagenten ia de
koloniëu en de afschaffing of vermindering
van do rechten in het Suez-kanaal. Omtrent
al deoc zaken is Z. Ms regeering gaarne
bereid tot onderzoek en medewerking bij
elk piactisch voorstel.
Portugal.
Lissabon. 2 Mei. Het ministerie is opnieuw
samengesteld. Luciano Monteiro is minister
va» buiten 1 andsche zaken geworden en Mar-
tino Carvalho minister van financiën.
Rtwtond.
Het Petersburgscho telegr aai agen tsc h ap
bericht» uit Potersburg, dat do voorzitter
van d» Rijksdoeina Goïowin. Maandagavond
nog een bezoek bij Stolypin heeft gebracht
en Dinsdagochtend bij don minister van
oorlog, om verontschuldigingen te maken
over de beleedigonde woorden, die in dover
gadenng over het leger waren gesproken
Nadat in de rijksdoema het debat over do
vaststelling van het contingent reeruten ge-
Sloten Was. logde Golowin de volgende ver
klaring af
Wij zijn gisteren in de vergadering ge
tuige geweest van een betreurenswaardig
voorval Men heeft hier een meening over
het dappere Russische leger geuit, die men
ongetwijfeld als een beleedïging voor het le
ger moet opvatten. Ik ben vam «x>rdeei, dat
ons leger zich altijd door zelfverloochening
bij de vervulling van zijn zwaJ© plichten,
door hooge tucht en onwrikbare aanhanke
lijkheid aan zijn vaderland en zijn hoog-
stcu bevelhebber onderscheiden heeft. Deze
eigenschappen van ons leger worden in de
heelc wereld erkend en verdienen gewis
slechts lof en waardeering. Het is duidelijk,
dat de Rijksdoema ongetwijfeld tegen de
woorden, die een lid dor Rijksdoema hier
ovei; het leger geuit» heeft, verzet aantce-
kent.' (Stormachtige toejuiching)
Petersburg, 2 Mei. De Rijksraad heeft in
zijn geheime zitting van heden het wetsont
werp betreffende het recruten-contingent
voor 1907 met algemeene stemmen aangeno
men.
Balkanlanden.
Do Grieksche consuls in Burgas, Varna,
Adriancfpel en Dedeagatsdk hebben naar
Athene beridbt, dat de landverhuizersbe
weging onder de in BuUgarije wonende Grie
ken een grooten omvang heeft aangenomen.
Do Grieksche regeering heeft bij de Kamer
een voorstel ingediend om haar een crednet
van 600 000 drachmen toe te staan, dat zal
worden besteed tot ondersteuning van de
lieden, die in Griekenland eene toevlucht
komen zoeken.
Marokko.
Het maghzeu heeft aan de mogendheden
medegedeeld, dat de draadlooze telegrafie
regeeringsmcnopolio is en dat wordt over
wogen, of het. de uitvoering zelf ter hand
zal nemen of in concessie zal uitgeven. De
vertegenwoordiger van eene internationale
maatschappij is te Tangier aangekomen en
zal zich naar Fez begeven, om met het
maghzen te onderhandelen ovor de oprich
ting van een maatschappij
In eet.o circulaire, die Mohammed el Tor
ree aan de gezanten te Tanger 'heeft doen
toekomen, wordt bericht, dat. het magihzen
vergunning verleend heeft tot den kusthan
del.
Zuid-Afrika.
Londen, H Mei. Do Times bericht uit
Kaapstad, dat daar gisteren eene openbare
•vergadering is gehouden, om eene bel a
te vragen op ruwe diamanten met. het
de nijverheid van het kloven en bewerken
van de diamanten naar de kolonie over te
brengen. Men bericht, dat de rogeering eene
sympathieke ontvangst gaf aan eene depu
tatie van de vergadering.
Allerlei.
vTe Chicago is een tentoonstelling ge
opend van verduurzaamde levensmiddelen,
lie vier groote maatschappijen doen er niet
aan mee. De tentoonstelling, waartoe men
schen uit allerlei landen zijn uitgenoodigd,
moet toonen hoeveel zorg er in Chicago be
steed wordt aan de bereiding en de inpak
king van vleesch en andere eetwaren, die in
'blik de wereld ingaan.
vIn Japan staken mijnwerkers ten ge
tal o van tweeduizend, nl. aan do kolenmijn
Hor on ai in Hokkaido. Zij staken kantoren
en gebouwen in brand. Bij een botsing met.
de politie werden verscheidene stakers ge
wond.
vIlot in de Newa gezonken schip
..Archangelsk", waarmee, zooals men weet,
60 menschen omkwamen, is dezer dagen
gelicht. Hoe gewetenloos de Petorsburgsche
rivierpolitie optreedt, bewijst het volgende
op duidelijke wijze: ,,IIot stoomschip
Archangelsk" werd 27 jaar geleden op een
werf in Finland gebouwd voor eon Finscho
passagiersboot-maatschappij en heeft 15 jaar
dienst gedaan voor .deze maatschappij.
Twaalf jaar geleden werd de „Archangelsk"
met acht of negen andere oude schepen als
iet meer geschikt zijndo voor den dienst,
verkocht aan den meestbiedende. Een Pe
torsburgsche reeder Schtchistow werd nu
eigenaar van deze drijvende doodkist. Hij
voorzag het schip van een nieuw verfje,-
kalefaterde het hier en daar een beetje en
stelde het weer in dienst. Voor ongeveer
twee weken werd dezo audc. verrotte kast
door een technische commissie, waarin zit
ting hadden ingenieurs van de marine en
cenigo rivierpolitie-beambten met hun chef
aan het hoofd aan „een nauwkourig en
zaakkundig onderzoek" onderworpen on
voor bruikbaar verklaard, hoewel haar de
toestand van het schip zeer goed bekend
wa& Schtchistow is, zoo merkte oen Peters-
burgsch blad op, een zeer slimmo man, d;e
ii et do hooge Russische bureaucraten weet
cm te gaan. Ondertusschen heeft dit onvol
ledige onderzoek weer aan 60 menschen hel
leven gekost.
vOp den weg van Charlottenburg naar
Spandau heeft Donderdagavond een zwaar
ongeluk plaats gehad, een goederentrein'
reed bij Ruhleben een wagen van de Span-
dausche tram in de flank, zoodat deze ver
brijzeld werd en twee personen gedood on
17 zwaar gewond werden.
OOST-INDIË
Aittboina.
Blijkens een uit Nederl. Indië ont
vangen telegram is de weerspannig gewor
den kampong Wakpapapi op het eiland
Babber (residentie Amboina) ge-nomen.
De vijand had 13 dooden. terwijl onzer
zijds onbeduidend werd gewond één Eüro-
peesch militair beneden don rang van offi
cier. Het verzet is gebroken.
Kameroverzicht
Tweede Kamer.
T Was Donderdag een dag van amende
menten, en vooral de heer Van Doorn
heeft zich in dat opzicht niet onbetuigd ge
laten.
De beraadslaging begon over het Woens
dag aangeboden nieuwe artikel 23bis, voor
gesteld door den heer Tydeman, waarin
nog een kleine verandering werd gebracht,
ui. dat het voorzitterschap van de vergade
ringen der voorzitters van tiendcommissies
zou worden bekleed door den minister van
landbouw of een door hem aan te wijzen
persoon. Oorspronkelijk stond er ambte
naar".
•Bij artikel 27 had de lieer Van Doorn
een amendement voorgesteld, dat de strek
king had om de rechten der tiendheffers
beter te verzekeren, en wel voor het geval
als deze mochten verzuimen aangifte te doen
binnen den bepaalden termijn. De quaestie
liep voornamelijk over de moeilijkheid' als
b.v. er tien gerechtigden zijn van een tiend
en slechts negen zich aanmelden voor de
schadoloosstell ing.
De heer Van Doorn wenschte uitge
maakt te zien, dat die t'ende dan zijn aan
spraken behield, terwijl de hoer Kolk
man er op wees, dat z. i. in zoo'n geval de
schadeloosstelling aan de 9 zich aangemeld
hebbenden zou worden uitbetaald, terwijl
dan de tiende zijn aandeel langs civiel-rech-
telijke weg maar moest zien te krijgen van
de andere negen. Intusschen werd deze
quaestie aangehouden tot later.
Ook op art. 28 had de heer Van Doorn
een amendement ingediend, strekkende om
te bepalen, dat de belanghebbenden bij het
voeren van een rechtsgeding voor den rech
ter (dus bij een beroej> van d'e uitspraak
eener tiendeommissie), de bescheiden en kaar
ten op de zaak betrekking hebbende kan
terugkrijgen
De minister bestreed dit amendement,
dat aanleiding gaf tot een vrij scherpe dis
cussie tusschen de heeren Van Doorn en
Patijn, welke laatste den voorsteller er
een verwijt van maakte, dat hij zijn amen
dement niot vooraf schriftelijk had toege
licht, waarop de heer Van Doorn ant
woordde, dat- als de Commissie van Rappor
teurs de strekking van zijtn amendement ma
36 uren nog niet gesnapt had, zij het maar
moest opgeven. Nadat de Commissie van
Rapporteurs een ander amendement had
voorgesteld waarvoor de vergadering een
half uur was geschorst geweest. en do
nrnister het amendement-Van Doorn was
blijven ontraden, werd dit laatste toch aan
genomen. cn wel met 40 tegen 20 stemmen.
Het amendement van do C. v. R. was daar
door vervallen
Nog op enkele andere artikelen waren
door den heer Van Doorn amendementen in
gediend, welke op de practische uitvoering
der wet betrekking hadden speciaal wat be
treft de procedure.
Een van de belangrijkste daarvan gold
art. 38, waarin geregeld wordt het "beroep,
als men z'ch door het besluit eener tiend-
commissie bezwaard gevoeld. Hier kwam het
oij de algemeene beraadslagingen uitvoerig
besproken grondwettige bezwaar aan de
orde. De lieer Van Doorn wenschte be-
paald.te zien, dat hij die zich door het be
sluit van de tiendcommissie bezwaard ge
voeld. „het. geschil kan onderwerpen aan
deri burgerlijken rechter." De heer Van
Sasae van Ysselt verklaarde, dat als
dat amendement werd aangenomen, zijn
grondwettig bezwaar zou zijn vervallen.
De min s t e r wees er op, dat hierdoor
dus werd uitgemaakt dat het burgerlijk ge
ding eerst begint bij de behandeling voor
den rechter, en dat de uitspraken der tiend-
commissies niet zijn rechterlijke uitspraken.
Hij meende echter, dat. op eenvoudige
wijze aan den wensch van den heer Van
Doorn te voldoen zou zijn, door in het- arti
kel te lezen, dat zij, die zich bezwaard
achten, „tegen het besluit- der tien doom -
missie kunnen opkomen". Met deze lezing
nam de heer Van Doorn genoegen en hij
trok zijn amendement derhalve in.
Ook in artt. 39 en 40, betrokking heb
bende op de dagvaarding, ingeval van be
roep op den vechter, werden naar aanleiding
van amendementen van don heer Van
Doorn kleine wijzigingen gebracht, waar
van de verdere behandeling werd verdaagd
tot Vrijdagmorgen 1uur.
Berichten.
De Staatscourant van Vrijdag 3 Mei
bevat o. m. de volgende Kon. besluiten
op verzoek eervol ontslagen P .H. Lexis,
leeraar aan do R. H. B 3. te Helmond;
benoemd bij den Rijks-waterstaat tot
bureelambtcnaar 3o klasse J J. Limpens te
Maastrichttot opzichter 4e klasse S.
Sijbeema, te Roermond
bevorderd tot opzichter 2e klasse Th G
Verhoeff, thans idem 3e klasse; het idem 3e
kiasse A. de Jong, thans idem 4e klasse;
ter belooning van krijgsverrichtingen in
Papianna Oeli benoemd tot ridder 4o klasse
der Militaire Willemsorde do Europeesche
sergeant J. C. Taris. de Amboinoesche fuse
lier S. Ririhena, de inlandsche fuselier Sipon-
Alias Sesokromo; in de Zuider- en Ooster-
afdcciing van Borneo do lo luitenant der
infanterie W. F. H. Epko;
bij afzonderlijke dagorder eervol vermeld
dc Europeesche sergeant F. J. Timmer, allen
van het Indische leger de officier van ge
zondheid lo klasse idem, dr. J. S. Frede-
rikh, ter zake van zijn gedrag bij een be
schieting der 8en September 1904 aan de
Kroeeng Meurombo ageerende colonne;
eervol ontslagen do .ichtwachtcr-machi-
nist van Rijks lichtschip „Haaks", W.
Bakker.
Uitgenoodigd waren voor het din-er
van gisteren ten paleize Het Loobaron
Mollerus van Westkerke, Commissaris der
Koningin in de provincie Gelderjand, en
ibaronesso Mollerus van Westikcrk©jbr.
A. Röell, burgemeester van Arnhem en me
vrouw Röellmevrouw de douairière van
Haersma do With, geboren Van Weede;
mevrouw Van Geen, en mevr. Van Reigers
berg Versluys, geboren barones Schim mei-
penninck.
Hare Majesteit do Koningin had-
mevrouw Julia Culp doen uitnoodigen, zien
gisterenavond ten paleize Het Loo te doen
hooren.
Vorstel ij k bezoek. Naar het
N. v. d. D. verneemt, zal de Koning van
Spanje vermoedelijk dezen zomer een bezoek
aan onze Koningin brengen. De Koning, al
of niet vergezeld van Zijn Gemalin, zal dan
op het Koninklijke paleis op den Dam te
Amsterdam, door H. M. ontvangen worden
Het bezoek kau, als het doorgaat, om
streeks Juli verwacht worden.
Voorschotten aan Indië. Ten
einde voorschotten aan de Indische kas te
kunnen blijven doen, is ^ij Kon. besluit de
minister van Financiën gemachtigd tot <'e
uitgifte van schatkistbiljetten en schatkist
pro messen tot een gezamenlijk bedrag van
f 9.000.000.
De rente der schatkistbiljetten wordt, zoo
lang daaromtrent niet nader is beschikt,
bepaald op 4 pCt. in het jaar.
Commissie van v oor be re i-
d ing. Uit goede bron wordt aan l>e Tijd
medegedeeld, dat in de Tweede Kamer de
niet-benoeming van den heer Passtoors :n
de oommissie van voorbereiding voor de ver-
zekeringsontwerpen groote verbazing heeft
gewekt, daar het velen leden bekend was,
dat genoemd lid door de katholieke Kamer-
club voor benoeming werd aanbevolen.
Amsterdamscho Raad. In de
Wicnsdag gehouden vergadering van den
gemeenteraad dreigde een adres van vereeni-
gingen van ambtenaren in gemeentedienst
naar aanleiding van het verleenen van niet
g j* rr.agd eervol ontslag aan een klerk der
gosfabnek, die (tegen hooge rente) geld
leende aan mede-ambtenaren, aanleiding te
zullen geven tot een uitvoerig debat. Nu
werd er evengoed wel het noodige over ge
zegd, doch B. en W. gaven in overweging
/maar liever niet al te diep op do zaak in te
gaan en openden het uitzicht, dat de man
weer in gemeentedienst zou kunnen wor
den geplaatst.
Op de agenda voor deze raadsvergadering
sioid de wijziging van het tramtarief. Er
waren echter door tal van combinaties vau
raadslieden zóóveel amendementen inge-
t'.cid, dat de zaak moeielijk te overzim
was. Een voorstel van den heer Boissevain om
over al die voorstellen een rapport van den
directeur der gemeentetram te vragen, werd,
ofschoon B. en W. er op wezen, dat dit aan
leiding zou geven tot groot tijdverlies, aan
genomen.
Een zeer uitgebreid debat werd gevoerd
over de voordracht tot wijziging van de vér-
ordening, regelende den werkkring van de
Commrisie van Bijstand in het- beheer der
publieke werken. Terwijl B en W. voorstel
den te lezendat de Commissie bevoegd
is om den directeur van P. W. of ambte
naren te hooren en ook aan dezen op de
in uitvoering zijnde werken inlichtingen te
vragen, wenschte de commissie zelve de
oude bepaling gehandhaafd te zien, dat ieder
lid individueel dat recht zou hebben. De
Vooratter meende, dat dit in strijd is met
de gemeentewet, maar desniettemin werd een
amendement van den heer Caroli in boven-
genoemden zin aangenomen met 30 tegen
8 stemmen.
In den aanvang ,d©r zitting had mr. Van
Gigcli gelegenheid gekregen de door hem
aangekondigde interpellatie te houden over
het gebruik van motoromnibussen in nauwe
straten en over hooge bruggen en dit
naar aanleiding van een ongeluk, veroor
zaakt door een motorwagen bij de brandweer
en oen daaruit voortvloeiend strafproces,
waarbij door het O. M. vrijspraak voor den
wagenbestuurder is gevraagd. Wetenschap
pelijk moet namelijk zijn bewezen, dat er
vooral op hellingen en bij glibberige kei be
strating omstandigheden aanwezig kunnen
zijn, waaronder de wagen niet voor „slip
pen" met, de gevolgen van dien, is te be
hoeden. Een motie van den interpellant om
B en W. uit te noodigen een nader onder
zoek in te stellen omtrent do zaak en in
tusschen op te schorten het raadsbesluit tot
instelling van een gemeentelijken motor
wagendien st ter verbinding van de Jordaan
met den Dam, werd ten slotte zonder hoof
delijke stemming aangenomen
De officier van administratie der 2de
klasso J. Mager en de officier van gezond
heid der 2de klasse W. de Vries worden
met 23 dezer geplaatst in de rol van Hr. Ms.
wachtschip te Willemsoord en gedetacheerd
aan boord van Hr. Ms. instructieschip
„Urania" De luitenant ter zee der 2de
klasse H. J. Hartkamp, dienende aan boord
van Hr. Ms. wachtschip voornoemd, wordt
met d> en zelfden datum gedetacheerd aan
boord van Hr. Ms. instructeschip „Ever".
De volgende alphabetise he aanbove
lingslijst is opgemaakt voor kantonrechter
te Den Helder: mrs. J. C. baron Creutz, J.
J. Neuman de Loos en J. Sluis, griffiers
resp. bij do kantongerechten te GoldermaJ-
sen. Alfen en Middelburg.
Willem R o y a a r d s. Tegelijk met-
de Duitse lie bladen, waarin gerept wordt
van liet „Grosses ucd Schoncs", op
Royaards' Dramen - V ortrags- A ben dte
Berlijn geboden, ontvangen we ©en tele
gram van onzen correspondent daar, berich
tend dat Royaards ziek is geworden.
Reeds toen hij te Berlijn is aangekomen,
was hij zoo onwel, dat hij een dokter raad
plegen moest en slechts met de grootste in
spanning is kunnen optreden.
Dinsdag den 30en wilde hij onmiddellijk
naar Nederland terugkeeren om er verpleegd
te kunnen worden. Maar een lichtte long
ontsteking heeft zijn vertrok onmogelijk ge
maakt en hij was gedwongen te Berlijn naar
een ziekenhuis te gaan. N. R. C.
De redders van den Hoek
Ten kantore van do firma John Hudig,
agenten van Lloyds te Rotterdam, werd gis
teren door don vertegenwoordiger, den heer
J. FranklinAdams de zilveren medaille
van Lloyds uitgereikt aan Gerrit Jansen,
Jan van Rees, Martin Sperling en Klaas
Ree.
Wegens het stormweer was Jansen te Hoek
van Holland gebleven, terwijl aan Klaas
Ree wegens een operatie in het zie8buhui9
aldaar niet aanwezig kon zijn.
De medaille bestaat 9edert 1837 en werd
sinds dien aan 114 personen toegekend.
Conor*» voor Zondoflornot.
Dv afdeeling 's Gravenhage der Ver-
eeniging ter bevordering van Zondagsrust
betoonde zich Dinsdagavond na 9£ uur een
vriendelijke gastvrouw tegemover het hoofd
bestuur der instelling, de afgevaardigden en
leden die voor 't congres op Woensdag, naar
de stad waren gekomen en door de afdeeling
tot een samenzijn in de kleine foyer van het
Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen
waren genoodigd.
Na de gebruikelijke kennismaking of her
nieuwing daarvan was de afdeelings-voorzit-
ter jhr mr. Von Wei Ier, do tolk van het be
stuur met een hartelijk welkom tot de aan
wezigen In zijn toespraak een terugblik
werpende op het streven der Veroeniging se
dert haar 25-jarig bestaan, erkemde hij het
groote nut van haar werken voor een we-
kelijkschen rustdag in het belang van de
geestelijke en lichamelijke ontwikkeling van
den mensch, maar kon hij niet verzwijgen
de moeilijkheden, waarop de toepassing van
de Zondagsrust op het maatschappelijk leven
stuit, een verzet, dat hij toeschreef aan ma
terialistische overwegingen. Daardoor kwam
het, dat men er nog niet in geslaagd is de
platonische- liefde voor het beginsel te ver
vangen door geestkracht. Alleen ingrijpen
van den wetgever, waarvan, naar hij vrees
de. wij thans meer dan ooit verwijderd zijn
zoa in staat zijn, sleur en egoïsme te bre
ken Het feit, dat het einddoel nog in lange
na niet bereikt is, moest ochter niet ont
moedigen in de voortzetting van den strijd
tegen onverschilligheid en eigen belang.
Met- het glas van den rondgegane» eere
wijn in de hand stelde hij een dronk in ap
het welslagem van het 2e Nationale Congres,
met den wensch, dat het blijvend nut moge
afwerpen ter bereiking van het doel, den
Zondag als rustdag.
Op de toejuichingen, waarmede deze wel
komstgroet ontvangen werd, volgde een
woord van dank van den voorzitter van het
hoofdbestuur, prof. Van Veen, voor de
riendelijke ontvangst, den gasten door de
afdeeling bereid en voor de opwekkende
woorden door* jhr. Von Weiier gesproken,
waarin Spr. echter meende te ontdekken een
wanhopen aan de bereiking van het doel.
Daarom nam hij tot thema van zijn woor
den Elide desapereert niet. Hij todh twij
felde met aan goede vruchten van den ar
beid der Vereen iging, als het vuur van den
ijver iu de harten der voorstanders van Zon-
dagsrusI zal blijven branden.
Tegenover de min of meer pessimistische
stemming van den afdeelings-voorzitter stel
de prof. Van Veen zijn vaste overtuiging in
den vooruitgang op bet gebied van de Zon
dagsrust waarvan de behoefte al sterker be
gint op te leven onder de menschen als on
misbaar voor huisgezin en maatschappij.
Dat was de vrucht va.n liet werken dezer
vereeniging. En al was het vurig verlangen
naar ecu Zondagswet nog niet vervuld, dat
wij e' verder dan ooit van af zouden zijn,
kon hij den vorigen spreker niet toegeven,
daar spréékt het gerucht waarheid, dé te
gen woordige minister van Justitie bezag is
een ontwerp-wet op de Zondagsrust voor te
bereiden. Indien dit waar is, is er reden tot
vreugde en dan moet het iedereen onver
schillig zijn, welk ministerie den wensch in
vervulling brengt, als er maar een Zon
dagswet komt. Vooruitgang op het gebied
va.u dc Zondagsrust viel er ook waar te ne
men op dezen avond, in zoover deze bij
gewoond werd door eene vrouw en hij hoop
te, da; nog menige vrouw met de vereeni-
ging z,i.' meewerken wegens den grooten in
vloed, d.e van haar kan uitgaan in het huis
gezin er. door haar woord. En dit feit stem
de hem reeds tot dankbaarheid.
Spr eindigde met Gods zegen op den aan
staanden arbeid van het congres in te roe
pen
He* gezelschap bleef daarna nog eenigen
tijd order aangenaamen kout bijeen, een
goede herinnering bewarende aan deze gast
vrije ontvangst vanwege de afdeeling.
De Nederlandsche Vereeniging tot bevor
dering van Zondagsrust hield Woensdag 't
2e nationaal congres voor Zondagsrust in
het Gebouw voor K. en W. te 's Graven
hage.
Dé opening van het congres geschiedde
door den voorzitter, prof. d/r. S. D. van
Veen. uit Utrecht, met eene redevoering,
waarin hij met dankbaarheid gewaagde van
de svmpatlhie en den steun, reeds bij de
voorbereiding tot dit congres bij velen ge
vonden, van de hoogst geplaatsten in den
lande af, tot in alle kringen van ons volk.
Spr. bracht ook dank aan H. M. de
Koningin, H M. do Koningin-Moeder en
aan Z K. H. den Prins dier Nederlanden,
voor hun hooggewaardeerde belangstelling.
Koningin Emma gaf daarvan ook nu weer
blijk, niet alleen door krachtigen finan-
cieelen steun, maar vooral ook door zich op
dit congres te laten vertegenwoordigen.
Verder wees Spr. op de zeer gewaardeer
de belangstelling van de regeering, hopende
dat he1, de regeering gegeven zijn, eindolijk
de hoop ui vervulling te bremgen, gewekt
door de aankondiging in de Troonrede van
1901, dat de bestaande Zondagswet herzie
ning eischt.
Verder werd dank gebracht aan den bur
gemeester der residentie, beuevens de drie
nog in leven zijnde oprichters der vereeni
ging en do vier vorige voorzitters van het
hoofdbestuur voor hun plaats nemen in
hot eere-comité en Spr. huldigde hier de
nagedachtenis van don heer H. P. Schim I
van der Loeff, die kort na de aanvaarding
van het ec-re-lidmaatschap overleed.
De ministers van Landbouw, Binnenland-
sche Zaken, Justitie, Marine, Waterstaat, 1
zoomede de burgemeester der residentie,
woorden de opening van het congres bij,
aan welke autoriteiten door den voorzitter
dank gebracht werd voor hun tegenwoor
digheid
Onde. daverend applaus deelde de voor
zitter mede, dat het H. M. dé Koningin
behaagd had, den heer H. Meyboom, pen
ningmeester der vereeniging, te benoemen
tot officier in de orde van Ovanje-Nassau
en wenschte hij den heer Meyboom geluk
met deze ouderscheiding, als een welver
diende belooning voor zijin ijveren voor
Zondagsrust.
Do eerste spreker was dr. E. Laurillard,
emeritus predikant, te Amsterdam, over:
„Zondagsrust en volksleven".
Spr. betoogde de wenschelijklieid van rust
na een normalen arbeidsdag, voor welke
rust, om religieuze en andere redenen, de
Zondag de aangewezen dag is. Voorts wees
Spr. op de gevaren, die voortspruiten uit
de gejaagdheid, welke onzen tijd kenmerkt,
en pleitte voor rust in het belang van het
volksloven.
Als tweede spreker voerde mr. J. A. N.
Patijn liet woord oveir Zondagsrust en wet
geving in den zin van een sociale Zondags
wet to, steun van de economisch zwakke
ren. Niet een privaatrechtelijke regeling,
doch een strafwet met algemeen verbod van
Zondagsarbeid in bedrijven en huisnijver
heid, met medewerking der arbeiders en be
houdens technisch noodzakelijke uitzonde
ringen. Een algemeen wettelijke regeling
sluit© daarom bewegingsvrijheid voor ge
meenten niet uit ten behoeve van den win
kelstand.
Er volgde debat, waarin de inleider als
gemeentetaak beschouwde, te zorgen, dat do
Zondag geen dag van vermaak wordt.
Op het congres was voorts ingekomen een
Hol lm a sche sympathie-betuiging van da
Vereeniging voor Christelijke Zondagsvie
ring in Baden, zoomede een danktelegrani
van den Prins-eere-voorzitter, met zijn
wensch van welslagen van het oongree.
Daarna betoogde het Kamerlid Talma het
nauwe verband tusschen Zondagswet en ar
beid, ni. van de ontwikkeling van handel
en industrie.
Volgens dr. Talma staan de sociaal-eco-
nomischen sterk ten aanzien van den vrijen
Zondag, maar staan het sterkst zij, die als
hij in den vrijen Zondag een religieusen
oorsprong zien, een gave Gods, die, zonder
natuurlijke, maatschappelijke en zedelijke
noodzakelijkheid niet mag losgelaten wor
den. Spr. eindigde met aan te dringen op
een enquête naar Zondagsrust, ter verge
makkelijking der tot stand koming eener
Zondagswet.
Bij het debat stelde dr. Ruysch nog de
sociaal hygiënische beteekenis van Zondags
rust in het licht, waarbij inleider zich aan
sloot, die de heer De Klerk beantwoorden
de, Zondagsrust opvatte als herstel van
harmonie tusschen lichaam en ziel.
'H)et congres werd verdaagd tot Donder
dagochtend.
De congressisten bezochten het Huis ten
Bosoh en de Indische Kamer in het Kon.
Paleis
Woensdagavond had een gemeenscliappe-
lijke maaltijd plaats in Hotel Promenade.
H. M. de Koningin-Moeder was op het
congres vertegenwoordigd door kamerheer
graaf Van Limburg Stixum.
Tweede dag.
Prof. Van Veen heropende Donderdag
ochtend het congres.
Van H. M. de Koningin was een telegram
van dankbetuiging ingekomen voor de aan
geboden hulde.
Do eerste spreker, mr. Anne Anema, hoog
leeraar aan de Vrije Universiteit te Am
sterdam, leidde het onderwerp: „Zondags
rust en winkelstand" in en lichtte daarbij
de volgende stellingen toe: Zondagsrust is
wenschelijkZondagsrust wordt door do
overgroote meerderheid der belanghebbende
partijen gewenscht; Zondagsrust moet door
dwingende bepalingen verkregen worden.
Voor de toekomst verdedigde Spr. een wet
telijke regeling van publiokrechtelijken
aard, met een publiekrechtelijke vertegen
woordiging van den winkelstand. Wat Spr,
thans zou wenschen is een Rijkswet, die eon
nationalen rustdag zou decreteeren en die
natuurlijk uitzonderingsbepalingen zou moe
ten bevatten.
Na c enige gedachten wissel ing tusschen.een
6-tal congressisten eenerzijd3 en prof. Ane
ma anderzijds, trad als spreker op dr. J.
D. J. Aengenent, R.-K, priester, hoogleeraar
aan het Groot-seminarie te Warmond, die
een warm pleidooi hield voor het geven van
vacantiedagcn met het doel, het uitgaan op
Zondag, waardoor de rust op dien dag voor
zoo velen verloren gaat, tegen te gaan, op
dat de Zondag gewijd kan worden aan het
aankwecken van betere denkbeelden onder
het volk.
Ook deze redo weid toegejuicht en door
gedachtenwisseling gevolgd.
Daarna werd de ochtendzitting, die voor
een gedeelte werd bijgewoond door jhr. mr.
Röell, voorzitter van de Tweede Kamer, ge
sloten.
In de middagzitting, bijgewoond door den
minister van Marine, hield dr. P .H. Rit-
ber, hoogleeraar te Utrecht, een inleiding,
waarin hij de Zondagsrust beschouwde in
verband met de opvoeding van het kind, die
de den Zondag beter dan op de andere
dagen der week tot haar recht kan komen.
Nadat nog eenigen tijd van gedachten
was gewisseld over het referaat-Ritter, werd
het congres in welke middag-zitting
Donderdag nog was ingekomen een dankbe
tuiging van H. M. de Koningin-Moeder
voor do aangeboden hulde met de ge
bruikelijke plichtplegingen gesloten.
O r a n j e-N a ssa u-0 ord. Naar ge
meld wordt vertrokkeu gedurende de maand
April 45 patiënten uit 'het sanatorium, terwijl
er slechts 7 bijkwamen. Op 1 Mei was het
