KOLONIËN.
BINNENLAND.
Vereenlgde Staten.
De waarnemende minister van oorlog
Oliver heeft- in eene rede, die 'liij hield in
een manoeuvre-ik amp, medegedeeld, dat
president Roosevelt omgaat met het plan
der oprichting van een staand leger, sterk
250,000 man, in acllit legerkorpsen, wan
neer het congres daarvoor het geld wil toe
staan en het land de recruten leveren. Dit
ieger zon zijn samengesteld uit een kern,
die de sterkte van het tegenwoordige leger
iets zon te 'boven gaan, en uit vrijwilligers,
die in acht groote kampen geoefend zouden
moeten worden.
Te Washington is men volgens de New
Nork Herald van meening, dat het ver
trek van het Amerikaanse lie gezantschap
uit Venezuela uitsluitend verklaard mo^t
worden uit de pest, die in Caracas en La
Guaira heer sekt. Het gerucht, dat het tot
een diplomatieke breuk is gekomen wordt
noch aan het Amcribaansche ministerie van
buitenlandse lie zaken, noch aan het Vene-
zolaaiische gezantschap te Washington be
vestigd.
Zuidwest-Afrika
Berlijn, 25 Juni. Een kabeltelegram
uit Windhoek deelt mede, dat bij de Luede-
ritzbaai een diamantveld met eene uitge
strektheid van 15 K. M. is ontdekt. Het
veld ligt voor de helft op regeer ingsgebied,
voor -de andere helft op het gebied der
Deutsche Kolonialgesellschaft'
Australia an de Kaapkolonis.
Tussclien Australië en de Kaapkolonie
dreigt een tariefoorlog' uit te breken, alls
uitvloeisel van 'het door Australië uitge
vaardigde verbod van invoer van veevoeder
uit de Kaapkolonie. De regeering van de
Kaapkolonie dreigt met tegenmaatregelen,
die Austrlië gevoelig kunnen treffen, om
dat de Australische uitvoer naar Kaapland
veel grooter is dan die uit Kaapland naar
Australië.
Allerlei.
Clermont Forrand, 25 Juni. Er
heeft een brand gewoed in de fabriek van
Torrilhon. De brand kon tot de fabrieksge
bouwen beperkt wordenhij is van minder
belang dan men eerst vreesde. Een brand
weerman is vrij ernstig gewond.
Cor uil na, 2 5 Juni. Het stoomschip
Larrachi was gisteren om 2 uur uit Vigo
vertrokkenHet schip stootte op een rota
en jonk snel. 151 passagiers kwamen om,
61 werden gered. Ouder de omgekomenen
zijn de kapitein, de dolkter en de eerste
officier.
Madrid, 2 5 Juni. In den Senaat
antwoordde de minister van openbare wer
ken op eene vraag, dat de regeering sints
gisteren geen nader bericht heeft ontvan
gen over de stoomboot La-radhe. De minis
ter hoopt dlat het aantal slachtoffers veel ge
ringer zal zijn dan eerst werd beweerd'.
Corunna, 2 5J u n i. Voor zoover tot
dusver bekend is, zouden er 23 personen
verdronken zijn bij de ramp van de Laia-
che, waaronder de kapitein, de tweede dok
ter, de eerste timmerman en verscheidene
kinderen. De ramp wordt toegeschreven aan
mist. De toestand van de zee verhindert
het onderzoek. De overlevenden verhalen
hartverscheurende tooneelen.
Tweede telegram. Volgens de laat
ste berichten wren op de Larache 59 pas
sagiers en was de bemanning 52 man sterk
Er worden 38 personen vermist.
T u r ij n, 2 5 J u n i. Een bark, die in den
afgeloopen nacht de rivier de Po overstak,
slceg om. Negen passagiers kwamen om,
waaronder vier vrouwen.
O OST-INDI E.
E«h Controleur op Woet-Sumotra
vermoord.
Van Sumatra's Westkust is bericht
ontvangen, dat de controleur bij het bin-
nenlandsch bestuur J. Bastiaans (volgens de
regeeringsalmanak van 1908 belast met het
bestuur over de onderafdeel in gen Lintau en
Boea, afdeeling Tajiaih Dtatar, Padangsche
bovenlanden) is vermoord.
Een telegram hierover aan het HJbld.
luidt:
,,De controleur van Boeaih, J. Bastiaans,
is door lieden, dlie hun belastingpenningen
kwamen terugeisohen, vermoord. Het gezin
van den vermoorden ambtenaar bevindt zich
in veiligheid.
De controleur van Palembajan, J. E.
Edüe Lzn., is van zijne standplaats naar
Fort de Koek gevducht. De kapitein K. P.
A. M von Raeefeld Meijer is met 75 bajo
netten naar Palembajan gedirigeerd.
Mid don Colebes.
Volgens een uit Nederlandsch-Indië
ontvangen telegram is op verzoek van het
zelfbestuur van Belo Lawoe in Midden Cele
bes militaire hulp verleend tegen 50 vijan
dige Toradja's in het naburige landschap
Lairanggonau. Vier van deze waaronder de
aanvoerder, werden neergelegd. De overigen
vluchtten, doch zoohten daarna weder aan
raking.
Onzerzijds is door een pijlschot onbedui
dend gawond een Europecsch militair bene
den den rang van officier.
Kameroverzicht
Twaad. Kumar.
Voortgezet is Donderdag het debat over
het. wetsontwerp tot toekenning van een ren
teloos voorschot voor den spoorweg van Hon-
tenisse naar de Belgische grens in de rich
ting van .Selzaete.
Minister Bevers ontkende tegenover den
heer Patijn, dat het ontwerp bevoorreobting
der buitenlandsche industrie inhoudt, van
benadeeling der binnenlandsche suikerindus
trie is geen sprake van achteruitzetting van
Sas van Gent evenmin. De heer Patijn
staart zioh blind op .Sas van Gent en ziet
daardoor over het hoofd', dat een geheele
u- de geprojecteerde lijn wordt ge-
- de raad van toezicht op de
k.
spoorwegen heeft zioh uitgesproken voor de
ontworpen lijn. Bbvendieu zijn aan het co
mité voor den spoorweg eischen gesteld', die
waarborgen binnen een bepaalden tijd de
tot standkoming der aansluiting .met Sas van
Gent. Trouwens geen enkele uitkeering, ook
niet van subsidie aan het comité zal plaats
hebben, voordat de overeenkomst zal zijn
geteekend. De .minister verklaarde zioh be
reid ernstig te overwegen de geschiktmaking
der bruggen over het kanaal Ter neuzen
Sas van Gent voor een trambrug geheel of
gedeeltelijk Voor rijksrekening te nemen. Ter
goede verzekering, dat het spoorwegcomité
binnen een bepaaldlen tij(di ook een zijlijn
naar Sas van Gent tot stand zal brengen, zal
de regering van dat comité een waarborg
som van f 50.000 vorderen.
De heer Patijn (1.) stelde eene motie tot
uitstel van 't ontwerp ter bevordering eener
nadere overweging van aanfluiting Van
Westdorpe en Sas van Gent in de ontwor
pen lijn. Spreker trok echter de motie we
der in nadat de heeren Lely ,Smeenge en
v an Gijn een amendement hadden ingediend
strekkende aan de subsidiieverleening, de
•voorwaarde te verbinden, dlat het subsidie
niet verleend wOrdt dan nadat de gelijktij
dige aanleg en exploitatie van een zijlijn
naar Sas van Gent is verzekerd1 ten genoege
van den Minister.
De heer Treub (w.-d.) nam Patijn's mo
tie over. Ze wend verworpen met 51 tegen
23 stemmen.
Helt algemeen debat is gesloten.
De heer Lely (1.) verdedigde zijn amende
ment. Het werd bestréden door den heer
Fruytier en den minister, waarna de heer
•De Geer als sub-amendement voorstelde in
des heeron Leiy's amendement het woord
„gelijktijdig" te veranderen in „tijdig".
Dit sub-annendement weid aangenomen met
41 tegen 33 stemmen.
Het aldus gewijzigd, ontwerp is goedge
keurd.
Nadat vervolgens oenige wetsontwerpen on
der an e'er dat betreffende den bouw van, een
nieuw mun'tgeibouw te Utrecht, waren aan
genomen, kwamen aan de orde de Justiti-
eele wetsontwerpen tot onverwijld© bestrij
ding van den achterstand bij de rechterlijke
colleges, door versterking van personeel en
invoering van een instituut van een alleen-
sprekenden rechter.
De heer van Styrum (lib.) opperde eeni
ge bedenkingen.
De heer van Limburg (v.-d.) oordeelde
dat door fouten, welke het systeem van de
ontworpen regeling aankleven,, dé voorge
stelde proefneming .met den alleenspreken-
den rechter zal mislukken. Ten eerste zal het
van de Rechtbank zelf afhangen, of daarbij,
een enkelvoudige kamer zal ontstaan, en ten
tweede zal van een drieledige Kaïmer besliét
worden, welke zaken door de enkelvoudige
Kamer zullen worden behandeld. Vooral dit
laatst© is een fout en daarom bepleitte spre
ker alsnog herstelling van de bepaling, dat
de zaa&j aan den alleensprekenden rechter
worldt overgelaten, wanneer beide partijen
dit eenparig verzoeken.
De heer Dè Savornin L oh man
(chr.-h.) belstreed in het algemeen liet insti
tuut van den alleensprekenden rechter, als
verminderende den waarborg voor goed
recht. Toch zal spreker met het ontwerp
jnédegaan, omdat aan de reoMbank en niet
aan partijen wordt overgelaten af een zaak
dkx>r den alleensprekenden rechter zal wor
den berecht.
De heer Loeff (r.-k.) oordeelde, dat
men hier te doen heeft met een proefne
ming zonder eenige principieel© beteekenis.
Bij de verdediging van de ontwerpen ver
zekerde die minister, later principieel te
zullen terugkomen op die quaestie van het
facultatief stellen van de conclusies van het
Openbaar Ministerie.
Aangenomen werden hierna eenige kQei-
nere wetsontwerpen en conclusies op adres
sen.
Vrijdag voortzetting der agenda-.
Dinsdag heeft de eindstemming plaats
over de motor wetten, de justitieele wetten
en de rivierwetten.
Berichten.
De Staatscourant van Va-ijldag 26 Juni
bevat o. m. de volgende Kon. besluiten:
herbenoemd tot bestuunderen van de öar-
negaeetichiting jhr. mr. A. P. Van Kame-
beek, jhr. mr. A. F. de Savornin Lohman,
jhr. S van Citters, beide eerstgenoemden
tevens respectievelijk voorzitter en secreta
ris-penningmeester
benoemd tot ambtenaar aan de Konink
lijke Biibüolhedk te Den Haag J. H. D.
Kautzanann, thans tijdelijk;
eervol ontslagen met pensioen wegens
lichaamsgebreken de luitenant-kolonel H.
J Erzey, van het 4e regiment huzaren
benoemd bij de cavalerie tot ritmeester de
le luitenant J. Neuman, gedetacheerd bij
het Inldische leger; bij het 2e reg. huzaren
tot ritmeester de le luit. P. H. A. Loopuit
van het corps; bij het 4e regiment huzaren
tot majoor de ritmeester R. W. Wijnmalen
van het 2e regiment;
op verzoek eervol ontslagen met pensioen
wegens physieke ongeschiktheid mej. J. H.
L. Opdelaey, gewezen hu"lponderwijE5eres in
Indië, met verlof; idem A. van der Meij-
den, gewezen baas-ketelmaker bij. het ma
rine-etablissement te Soerabaiia
eervol ontslagen met pensioen de gewe
zen hulpprediker C. C. J. Schroder; idem
dr. S. Figee, gewezen directeur van het. ob
servatorium te Batavia; idem J. A. J. Ro
kos, gewezen onderpakhuismeester te Bata
via; idem C. J. W. Oollard, gewezen com
mies bij den stationsdienst der Staatsspoor
wegen op Java; idem C. J. Vermeijs, chef
van de 4e afdeeling der Staatsspoorwegen op
Java
benoemd tot vice-president der rechtbank
te Zwolle mr. P C. A. Sichterman, thans
rechter in dit college;
'benoemd tot rechter in de rechtbank te
Rotterdam mr. C. Star Busman, thans sub
stituut-officier van justitie aldaar;
op non-aotiviteit geeteld de kapitein-lui
tenant ter zee C. L. Temminck Oroll, uit
Indië in Nederland terug; idem de luite
nant ter zee 2e kl. jhr. H. K. B. Rendorp,
rit Indië terug;
eervol ontheven als off icier-instructeur bij
het marine-instituut te Willemsoord de lui
tenant ter zee le klasse W. van Braam en
belast met die betrekking de luitenant ter
zee le kl. J. Tissot van Patot.
*-H. M. de Koningin-Moeder kwaan
Donderdagavond met den trein van 5 uur 25
van Soest dijk te Amsterdam aan om de
Parsifal-uitvoering der Wagner-veroeniging
bij te wonen. Van het station reed II. |M. in
gesloten rijtuig rechtstreeks naar den Stads
schouwburg, waar «H. M. door het bestuur
der Wagner-vereeuiging werd ontvangen en
naar de voor H. M. bestemde frontloge ge
leid. Fraaie bloemen werden der Vorstin
aangeboden
Prins Hendrik op reis.
Router seint uit Bodö, d.d.
25 Juni: Heden morgen kwam prins
Hendrik hier aan met den groother
tog van Oldenburg, aan boord van diens
jacht Lensahn. De reizigers begeven zich'
heden namiddag naar SailutjeLma. Prins
Hendrik zal bij zijne terugkomst aan boord
van het Noderlandsche oorlogsschip gaan.
dat sedert Zaterdag hier ligt, en daarmee
naar Nederland terugkeeren.
Mede met het doel om te 's Graven- I
hage eenige akten dor jongste Vredesconfe
rentie te onderteekenen, werd gisterenavond
in het Palace-hotel verwacht de eerste ge
delegeerde van Duitsohland baron Marscha! 1
von Bieberstein
In het hotel des Indes te''sGraven-
hage zijn aangekomen de heeren Pompilj en
Fusinato, gedelegeerden van Italië ter jong- j
ste Vredesconferentie, die aldaar eenige ak-
ten der conferentie komen onderteekenen. j
Met gelijk doel zijn in het hotel de Twee
Steden aangekomen de toenmalige gedele-
geerden van Oostenrijk-Hongarije, de hee
ren Merey de Kapos Mère en baron de
Macchio.
De wethoudersbenoeming
te Amsterdam. In een gisterenavond
gehouden vergadering van den bestuursraad
der negen vrijzinnige kiesvereenigingen
Vooruitgang te Amsterdam is de volgende
motie aangenomen
,,De bestuursraad, overwegende, dat mr.
S. de Vrie9 Dfen. door den gemeenteraad is
verkozen tot wethouder en door het college
van B. en W. is belast in het bijzonder
met de zorg voor het onderwijs in deze .ge
meente, betreurt, dat door de medewerking
van vrijzinnige raadsleden aan een princi
pieel tegenstander van het openbaar onder
wijs de zorg voor dat onderwijs in Amster
dam werd toevertrouwd, en verzoekt het cen
trale comité de negen vereenigingen met
deze uitspraak ,in kennis te stellen, teneinde
daarmede rekening te houden 'bij de voor
bereiding van volgende verkiezingen voor
leden van den gemeenteraad".
Eervol ontheven als adjudant bij het
le regiment infanterie de le luitenant F.
de Gooi jen, in verband met zijne detachee
ring bij het departement Van oorlog.
Naar het Hbld. verneemt, zal de ka
pitein der marechaussee, jhr. F. M. van
Spenglcr, te Arnhem, benoemd wei-den tot
hoofddirecteur der Rijkswerkinrichtingen
te Veen huizen.
Jubileum pref. Pel.
Gister 'was het 125 (jaar geleden, dat prof.
dr. P. K. Pel aan de gemeen te-universiteit
te Amsterdam het amlbt van hoogleeraar in
de geneeskunde aanvaardde met een oratie
Over ,,,d© beteekenis van het onderwijs aan
het ziekbed".
Peter Klasius Pel, den 22en Februari
1852 te Drachten geboren, .bezocht het gym
nasium .te Sneek en studeerde te Leiden van
18691876. Van '75'76 was hij assistent
van prof. Rosenstein en promoveerde 29
September 1876 op een dissertatie over de
„koortsverwefckende weikalng van Digita
lis" Daarna voltooide hij zijne studies te
Beriijn, Weenen en Parijs en kwam in Oc
tober 1877 als uitwonend assistent van pro
fessor Stokvis te Amsterdam. Het volgende
jaar reeds werd hij assistent bij 'bet onder
wijs en in 1878 lector aan de universiteit,
belast met het onderwijs in de acute infec
tieziekten en de pöiysdsche diagnostiek.
Den 21en Maart '83 werd hij benoemd
tot gewoon hoogleeraar in de geneeskunde,
welk amlbt hij 25 Juni d. a. v. aanvaardde.
In 189i werd hem de leerstoel aangeboden
van zijn vroegeren leermeester, prof. HjuOt,
'doch de geleerde bleef Amsterdam getrouw.
Onder zijn talrijke geschriften muntten
vooral uit zijn „pneunomie" (longontste
king), waarover hij in Wiesbaden refereer-
*e, een leerboek over nierziekten, een over
maagziekten en nu onlangs een over „de
leverziekten en de ziekten der galwegen".
Populair en wetenschappelijk is zijn bekend
boekje de Eubiotiek" (de kunst om gezond
en gelukkig te leven en ziekten te voorko
men), dat in het Duitsöh vertaald is, zijn
derde editie reeds beleefd heeft en zelfs door
de hoogste vorstelijke personen is aange
vraagd.
Professor Pel is zeer gezien, lid van tal
rijke wetenschappelijke vereenigingen in
binnen- en buitenland. Hij nam een goed)
aiandeel in de bestrijding der tuberculose als
volksziekte, terwijl hij zich ook interesseer
de voor de bestrijding der epilepsie (val
lende ziekte).
Hij' is ,©en populaire figuur, die overal
bemind is, niet het minst in onder de
volksklasse.
Van zijn vroegere assistenten zijn thans
o.a. professoren de heeren Spronok, Wert-
heim, Salomonson, Mendes da Oosta en Ruir
tinga (zijn schoonzoon). Zij en zijne studen
ten en patiënten erkennen in hem den uit-
nemenden 1 eeraar en kundigen geneesheer
't Was daarom van zelf sprekend, dat de
dag van gister aangegrepen werd door allen
als wle'llkome gelegenheid den professor
(hunne (hulde te betuigen. Verschillende
commissies hadden zich gevormd, die heden
middag te half drie hare opwachting bij'
den professor gingen maken in zijne woning
aan de Heeren gracht, w,aar het een ge
drag was, van de velen, die den hoog-
lee ra ar k wam en gel uk wenscben
Professor C. H. H. Spronok bood onder
het uitspreken van een zeer waandoerende
toespraak namens oud-assistenten van pro
fessor Pel dezen diiens buste aan. Dr. T. H.
Schreve, uiit Rotterdam, was de tolk der
oud-leerlingen en schonk bet door Thérèse
.Schwartze geschilderde portret van mevrouw
Pel aan. Uit naam der talrijke vrienden
voerde dr. N. van Rijnbeek het woord en
overhandigde een fraai aquarel van Weisen-
bruoh, terwijl eindelijk de voorzitter van
het studentencomité tot het aanbieden van
een huldeblijk, de heer J. A. J. Barge,
de gereproduceerde portretten aanbood der
leermeesters van prof. Pel, de professoren
Rosenstein en Stokvis, bij wie hij als assis
tent werkzaam geweest is (de portretten zijn
van Tli. Molken-boer).
Behalve de boven vermeld© personen
werd nog ter receptie het woord gevoerd
door prof. dr. C. H- Kuhn, uit naam der
medische faculteit. Deze spr., een der oud
ste en intiemste vrienden van prof. Pel,
verklaarde dat deze behoort „tot de aller-
besten van nu en vam alle tijden."
Toen sprak prof. Hector Treub, namens
den Geneeskundigen Kring, in welke veree
uiging Pel steeds hoog gewaardeerd wordt,
on eindelijk werd nog het woord! gevoerd door
prof. Zeeman, als vertegenwoordiger van het
„Genootschap voor Natuur-, Genees- en
Heelkunde."
Ten slotte sprak nog mr. J. G. Gunning
als afgezant van het Gasthuis der Ned.
Vereenig,ing tegen vallende ziekte, welker
voorzitter prof. Pel is.
Tot zoover de officieele huldiging.
Maar talrijk waren ook zij, die den jubi
laris zondCr opdracht kwamengelukwensehen.
Onder de geschenken, welke aan prof.
Pel werden aangeboden, moge worden ge
noemd een met bloemen versierden visch-
hengel. (Prof. Pel is een groot liefhebber
van de hengelsport). Dit huldeblijk werd
overhandigd door de heeren Anderheggen
en <C. A. A. Dudok de Wit.
Professor Pel dankte allen voor de hulde,
hom gebracht en mocht behalive deze offi
cieele huldebetuigingen nog talrijke monde
linge, schriftelijke en telegrafische felicita
ties ontvangen.
Aan de kliniek in het Bdnnen-Gastlhuds
had gistermorgen een intieme huldiging van
prof. Pel plaats. In zijn kamer was een
toepasselijke versiering aangebracht. Aller
eerst werd hij toegesproken door den direc
teur van heb Binnen -Gasthuis dir. Stuimpf,
'welkie de verdiensten van den jubilaris
Schetste. Daarna sprak namens assistenten
dr Weinhauser. In de met bloemen ver
sierde vrouwenzaal werd hij vervolgens
met pianomuziek ingehaald, waarna door
de patiënten een welkomstlied werd gezon
gen. Als nu werd de jubilaris gecompdmen-
teerd door de hoofdverpleegster zuster M.
Debrus, welke hem een bloemstuk overhan
digde, .benevens een miniatuur stetoscoop
dn goud en miniatuur peroussiöhamer. Uit
naam der patiënten sprak mej. De Boer.
Prof. Pel, diep ontroerd, dankte allen voor
de hulde hem gebracht: Op zaal H. werd
hij vervolgens eveneens met zang ingehaald.
Een typische hulde wachtte hem ook hier.
Een patiënte uit de geboorteplaats van den
jubileerenden hoogleeraar, Drachten, zong
hem het Friesche volkslied toe. Tevens werd
hem door een andere patiënte een door de
zen vervaardigd gedidht gereciteerd. Ook
op deze zaal werd door hem in enkele woor
den dank, betuigd. Op de versierde zalen
der ma nnen a fdeel ing. waarheen men zich
thans begaf, werd prof. Pel eveneen sg©-
huliddgd. Het .geheel getuigde van de giroote
liefde, door alle rangen en standen Voor
den humanen geleerde gekoesterd.
Meer dan honderd collega's en oud-leer
lingen boden gisterenavond den jubilaris een
diner aan in Couturier, waar de joviale toon
heerschte van een reünie van oude studie
makkers. De hoogleeraar en ook -zijn eeht-
genoote werden hartelijk toegesproken door
de heeren Del prat, Th. Schreve, Blooker,
Treub en Wertheim Salomonson.
Na het diner bnachten de studenten bun
vereerden leermeester een serenade. De kleu
rige lichtstoet, die zicb in de Oudemanhuis-
poort had opgesteld, had op idezen mooien
zomeravond tienduizenden op de been ge
bracht.
Om tien uur kwam de stoet hij Couturier
aan, waar de heeren Fuldauer, rector van
den -Senaat, en Duffels, praeses der medische
faculteit van het corps, prof. Pel huldigden.
De hoogleeraar sprak uit het raam de stu
denten toe, die hem warme ovaties brach
ten. Ook de hoogleeraren Ruitinga, Kuhn,
Treub en Lanz werden luide toegejuicht en
dankten met een enkel woord.
Onder de studenten waren vele dames.
M a r t h a-s tiohting. Men meldt
aan d'e „Nederlander", dat tot president
van het bestuur der Martha-stiohting te
Al fen aan den Rijn in plaats van wijlen
ds. J. G. Smit is gekceen dr. J. Th. de Vis
ser, te Amsterdam, en tot vice-president,
ds. J. L. de Heer, te Rotterdam.
Uitvaart professor Polak.
Op de Noorderbegraafplaats te Groningen
is gister ter aarde besteld het ovenschot van
professor dr. H. J. Polak. Een schat van
bloemen en kransen gaf blijk van de liefde
en waardeering, die velen voor den over
ledene gekoesterd hebben.
Aan het graf werd gesproken door prof.
dr. B. Symons, die den overledene schetste
als groot philoloog, man van fijnen geest,
groote wetenschappelijke kennis, die ondanks
dat uitmuntte door groote bescheidenheid
de rector van den senaat van het Studenten
corps schetste het verlies voor leerlingen en
studenten; dr. A. G. Roos, namens vele
oud-leerlingen, vertolkte de achting door al
len voor den overledene gekoesterddr.
Goudsmit van Zutphen soehtste den levens
strijd van Polak en diens energie bij zijn
studiën onder mindeT goede levensomstan
digheden.
Mej. Anna Polak, dochter van den over
ledene, dankte voor de bewezen eer.
Aanwezig waren o. a. de hoogleeraren, het
college van curatoreD, de Burgemeester, de
Commissaris der Koningin, leerlingen en
oud-leerlingen.
Mr P. H. Smits, f Ih zÜn woon
plaats Bloemenidlaal is jWoensdag k>p 51-ja
rigen leeftijd gestorven de heer mr. P. 'H.
Smits, kantonrechter te Zaandam, in welke
functie hij in 1896 benoemd werd. Van 1891
tot 1893 bekleedde hij de betrekking van
griffier bij het kantongerecht te Goor en
daarna tot 1896 van substituut griffier bij
do rechtbank te 's Hertogenbosch.
Maatschappij van Nijvarhaid.
Dordrecht, 26 Juni.
Heden en morgein wordt te dezer
stede de 131ste jaariijiksche algemeen© ver
gadering der Maatschappij van Nijverheid
Gisterenavond zijai de directeuren, af
gevaardigden, donateurs en leden dor
Maatschappij door het Gemeentebestuur van
Dordrecht ten raadhuize ontvangen, terwijl
vervolgens in de Vereeniging „Kunstmin"
de ontvangst door het bestuur van bet de
partement. Dordrecht plaats had.
Directeuren en afgevaardigden werden
te 8 uur ontvangen in de raadzaal van het
stadhui, iwaar de burgemeester, de heer
H. J. Wichers, de heeren welkom heette, en
dit met te meer opgewektheid, omdat deze
jaarvergadering de eerste is, die te Dor
drecht gehouden wordt. De burgemeester
schetste de eischen aan de nijverheid van
lieden geeteld, vergeleken bij die van vroe
ger en sprak ten slotte de verwachting uit
dat hij hel bezoek aan de Dorditsche fabrie
ken zou blijken dat de Dord'tsche nijverheid
zoo al geëvenaard, zeker niet overtroffen
wordlt. Spr. besloot met gezondheid, werk
kracht en werklust toe te wenschen aan al
len.
Daarna werd de eerewijn aangeboden.
De voorzitter der Mij;. dankte voor de»
vriendelijke en feestelijke ontvangst.
Vandaar ging hiet naar „Kunstmin",
waar de ontvangst vanwege het departement
plaats had.
De Leer A. van Drooge, voorzitter \au
het Dordtsche departement, hield hier een
hartelijke welkomatrede, waarin hij zijne
hoorders onthaalde op een geschiedenis /au
het oude en van het nieuwe Dordrecht en
o.m. veel interessante vertelde van de Dordt
sche gilden.
Deze ojiHden, dikwijls en niet ten on
rechte, miskend, zijn voor de vroegere nij
verheid van liet hoogste gewicht geweest.
Voor onze tegenwoordige nijverheid eu
spr. durft zeggien zélfs voor onze arbeids
wetgeving1 in de grondige bestudleoringi
der geschiedenis dier oud© vakvereonigingen
van groote waarde. Ontneemt men aan de
regels voorschriften en wetten der gilde
broeders hun over tol Lighéden, hun -k'ein
zieHiig© coneurrontievrees, breng ze in over
eenstemming met de tegenwoordige 'evens
beschouwing en men zal moeten erkennen,
dat zij vee! belangrijks bevatten niet .dleen,
doch in vele gevallen nog steedis als richt
snoer kunnen worden gebruikt. Behalve
deze onverwelkbaro verdienste hadden de
gilden neg verscheidene goede instellingen
zoo was het leerlingwezen een voortdurende
zorg en de onderlinge hulp bij sterfgevallen
rampen enz. ten zeerste te roemen, doch
ook voor het genoegen en de ontspanning
der gildebroeders werd gewaakt en gezorgd.
De veranderde volksgeest deed dit insti
tuut verdwijnen, bij decreet van 25 Mei
1798 werden de gilden opgeheven.
Na herinnerd te hebben aan het kwijnen
de industrieele leven in de 19e eeuw, kwam»
spr. aan het heden. Hij mocht zeggenwij
zijn op den goeden weg, er leeft een nieuw
geslacht, hier en daar met nieuw bloed ver
sterkt dat heeft begrepen dat men met het
verloopen van heb tij ook de bakens moet
verzetten, het heeft dit niet alleen begrepen
doch o©k gedaan en met succeswij kun
nen t.hans wijzen op verschillende groote
inrichtingen waarvan er zijn, die een Euro-
peesche vermaardheid hdbben.
Spr. noemde eenige cijfers, getuigende
van den vooruitgang der Dordtsche nijver
heid. Op 31 December jj.l. was het aantal
stoomwerktuigen in de industrie 79 met een
vermogen van 1930 P.K., en het aantal
motoren 71 met 531 P.K., d. i. sinds 1903
een toename van resp. 27 en 50 Met
een hartelijk welkomstwoord eindigde Spr.
zijn toegejuichte rede.
De heer A. van Rossum, voorzitter
der maatschappij, antwoordde op dit wel
komstwoord .met een toespraak, waarin
herinnerd werd aan het vele, dat in Dor
drecht ter bevordering der nijverheidr vooral
op het gebied der vakopleiding is gedaan.
Na afloop bood de Vereen. „Kunstmin"
een concert in den tuin aan, gegeven door
het stafmuziek-corps van het 3e regiment in
fanterie te 'Bergen-op-Zoom, kapelmeester
de heer A. Bar be.
Donderdagavond werd aan de afgevaar
digden en verdere aanwezigen aangeboden
liet door het departement Dordrecht van de
Maatschappij uitgegeven gedenkboek, ge
titeld: :„Nijverheid en Handel" in Dor
drecht en omstreken". Het geschrift, 140
bladzijden groot, met artistieken omslag in
vier kleurendruk, geeft, na een inleiding en
een beschrijving van de verrichtingen van
het departement gedurende zijn 53-jarig be
staan, in woord en beeld een overzicht van
de voornaamste handels- en industrieele on
dernemingen in Dordrecht en omstreken.
Behalve zeer vele foto's, bevat het boekje
reproducties naar werk van enkele Dordt
sche kunstenaars.
De uitgave is bezorgd door de Dor-
drechtsche Drukkerij- en Uitgevers-Maat
schappij, die ook het Tijdsdhrift der Maat
schappij uitgeeft.
De lustrumfeesten te Delft.
De commissie van uitvoering, welke namens
de burgerij van Delft het Studentencorps bij
zijn Xlle lustrum eene hulde zal aanbie
den, heeft zich als volgt geconstitueerd: F.
M. de Vries van Heyst, burgemeester van
Delft, voorzitter; prof. E. G. EvertSj rector-
magnificus; F. G. J. Bosschaart, luit.-kol.
garnizoens-commandantM. M. Schilt©
W. WaltmanR. H. L. J. Roes, en mr. A.
A. Kiiller, secretaris.
Bij genoegzame deelneming zal het ge
schenk bestaan uit eenige senaatszetels en
een concert op den avond van 4 Juli a.s.
De aanbieding van het geschenk zal plaats
hebben op Zondag 28 Juni a.s.
proefneming met redidings-
materiaal. Bijgewoond! o.a, door den
minister van marine, vice-admiraal Went-
bolt, en door enkele leden van die Tweede
Kamer, hadden gisteren voormiddag aan t
Noorderhoofd van de Schevendngsche Vis-
schershaven de proefnemingen met red-
diiiigsmateriaal plaats.
Eerst werd geschoten met het Bahrs-lijm-
geweer, dat ook aan boord van kleine boo
ten ban worden giebruikt, om van daaruit
