W0. 806. fierste Blad.
7" Juargaag.
Woensdag 28 April 1909.
BUITENLAND.
OORTSCH DAGBLAD.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden voor Amersfoort f l.OO.
Idem franco per post- 1.50.
Afzonderlijke nummers0.05.
Deze Courant versohijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feest
dagen.
Advertentiënmededeelingen enz., gelieve men vóór 11 uur
's morgens bjj de Uitgevers in te zenden.
Uitgevers: VALKHOFF C°.
Utrechtschestraat 1. Intercomm. Telephoonnummer 66.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 15 regels f 0.50.
Elke regel meer 0.10,
Dienstaanbiedingen en aanvragen 35 cents by vooruitbetaling.
Qroote letters naar plaatsruimte.
Voor handel en bedrgf bestaan zeer voordoelige bepalingen trt
het herhaald adverteeren m dit Blad, by abonnement. Eeae
circulairebevattende de voorwaarden, wordt op aanvrasg
toegezonden.
Politiek Overzicht.
De revolutie in Turkije.
Het lot van sultan Abdul Hamid is be
slist hij is geen sultan meer. Gisteren na
middag hebben de traditioneel© 101 saluut
schoten aan de bevolking van Konstantiiio-
spel verkondigde, dat een nieuwe sultan op
den troon verheven was.
Roemloos is het einde geweest van de re
geering van dezen sultan. Verleden jaar
had hij door zijne bekeering van absoluut
heerscher tot constitutioneel vorst den storm
bezworen, die dreigend tegen hem opstak.
Maar het gebeurde van 13 April heeft de
oogen doen opengaan over het karakter van
die bekeering, en de tegenbeweging, die daar
door ontstond, heeft Abdul Hamid wegge
vaagd. Door allen verlaten, is zijn ster
ro emloo s on d er geg aan
Roemloos zoo aLs het einde was, is
de geheele regeering van Abdul Ha
mid geweest. Van eene groote mogend
heid is Turkije onder dezen sultan af
gedaald tot een staat van den tweeden rang
De volledige bevrijding van Rumenië, de
onafhankelijkheid van Servië, de zelfstan
digheid van Bulgarije, de plaatsing van
Bosnië en Herzegowina onder Oostenrijksch
bestuur, de vereeniging van Thessalie met
Griekenland, de inlijving van een breede
strook van oostelijk Aranenie bij Rusland,
al deze verliesposten bracht het rampspoe
dige jaar 1878. En de jaren, die volgden,
brachten nieuwe verliezen en vernederingen
in schier eindelooze reeks. Steeds brutaler
werd het optreden van de kleine Balkansta-
ten tegen den voormaligen suzerein, steeds
ondragelijker de voogdij, die de groote mo
gendheden van Europa zich aanmatigden
over de biqnenilandische aangelegenheden van
Turkije. Totdat eindelijk uit die Turksche
natie zelve de beweging voortkwam, die aan
Europa een krachtig halt toeriep. Wij zijn
er getuigen van geweest hoe de ontwaakte
geestkracht van de Turksche natie aan de
bemoeiing van de mogendheden met de za
ken in Macedonië een einde maakte en de
likwidatie van den ouden toestand tot stand
bracht op eene wijze, die den mannen, die
sedert 26 Juli van het vorige jaar de leiding
in Turkije in handen hebben, waarlijk niet
tot oneer strekt. Nu is de likwidatie nog
naar eene andere zijde geschiedde sultan,
wiens naam verbonden is aan lvet treurige
tijdperk in het bestaan van het Turksche
rijk, dat nu is afgesloten, is van den troon
gestooten, en een nieuwe sultan is uitgeroe
pen.
Dat het daartoe zou komen, liet zich in
de laatste dagen verwachten. En voor Tur
kije beteekent dit zeker geen ongeluk. In
de Neue Freie Presse liet een kenner van
den toestand in Turkije, Karl Morawetz,
eenige dagen geleden zich over de troons-
verandering, die toen reeds was te voorzien,
aldus uit:
,,Eene troonsverandering in Turkije moet
onvoorwaardelijk als eene gunstige gebeurte
nis gekenschetst worden. Met Abdul Hamid
wordt het grootste beletsel van eene vreed
zame, vrijzinnige ontwikkeling van Turkije
uit den weg geruimd, want bij was de groot
ste vijand van den vooruitgang en in zijne
borst teerde de wrok over het succes van
de Jong-Turken, waarover hij zich nooit
heeft kunnen heenzetten. De jongste bloe
dige gebeurtenissen in Konstantinopel dra
gen geheel den stempel van de persoonlijke
«bemoeiing van den sultan. Het is hetzelfde
arglistige, bloedige optreden als indertijd bij
't vermoorden van duizenden Armeniërsal
leen is toen de aanslag gelukt, terwijl hij
nu den aanstokers verderf beeft berokkend.
Wanneer men vraagt hoe het komt, dat
de tegenwoordige staatsgreep zoo jammerlijk
mislukt is en dat Abdul Hamid, die steeds
voor een van de sluwste en schei'pzinnigste
menschen heeft gegolden, zich zoo kon ver
rekenen, dan zal men eene toereikende ver
klaring wel eerst later kunnen vinden. Ik
zou het Fransche spreekwoord willen toe
passen ,,11 a perdu la boussole". Abdul
Hamid heeft gemeend Turkije iu de haxxd
te hebben als hij zic'h van de hoofdstad Kon
stantinopel meester maakte. In Konstanti
nopel is de aanslag gelukt. De sultan had
echter met de provincie elke voeling -verlo
ren, en de provincie was machtiger dan de
hoofdstad.
Zijn opvolger Reschad Effendi is tot dus
ver volstrekt niet op den voorgi'ond getre
den, en men heeft zich daarom over zijne
geesteseigenschappen nog geen oordeel kun
nen vormen. In ieder geval zal hij een ge
willig werktuig in de hand van de staats
lieden zijn. De taak zal hierin bestaan, een
uitstekenden grootvizier te vinden, een
nieuw man, die het roer van de Turksche
politiek hanteert. De nieuwe man, die moet
komen, zal met groote omzichtigheid geko
zen moeten woi'den, indien althans in de
buitenlandsc'he politiek van Turkije eene
zekere rustigheid moet heerschen.
De gevolgen van de troonsverwisseLixig
kunnen slechts gunstig zijn. De Jong-Tur-
ken hebben het heft in handen, en zij zijn
de partij, die nog het meest de rust en orde
waarborgt. De Jong-Turken zullen nu moe
ten trachten, meer autonomistisch dan tot
dusver te regeeren, hetgeen hun niet moeie-
lijk zal vallen, omdat zij hebben ondervon
den, dat het zwaartepunt van hun invloed
in de provincie berust. Nadat Konstantino
pel aan de reactie ten prooi was gevallen,
de redding van de vrijheid echter van de
provincie uit geschied is, zal waarschijnlijk
het wachtwoord worden uitgegeven, dat de
provincie zich niet door Konstantinopel wil
laten leiden.
In Konstantinopel zal, naar 't zich laat
aanzien, alles kalm en rustig verloopen. Hoe
de zaken zich in de provincie zullen ont
wikkelen, laat zich niet vooi'spellen, maar
voor 't oogeublik is er alle uitzicht, dat de
gemoederen tot rust zullen komen. De Jong-
Turken hebben met één slag hunne vroegere
populariteit teruggekregen, en een tijdlang
zal het herstelde régime in stand blijven.
Ik heb de toestanden in Turkije steeds skep-
tisch beoordeeld, maar geloof dat nu mis
schien voor eenigen tijd op rustiger toe
standen kan worden gerekend."
Engeland.
Koning Eduard van Engeland heeft uit
Malta het volgende telegram aan Koning
Ferdinand van Bulgarije gezonden
,,Aan Z. M. Koning Ferdinand, Sofia.
Ik wensch, waarde neef en vriend, niet
de laatste te zijn, die u geluk wenscht met
ae erkenning der onafhankelijkheid van uw
land en ik wensch u een gelukkige en vx-eed-
zame regeering toe.
De conservatief lord Ridley heeft in eene
vergadering te Newcastle verklaard, dat het
hoogerhuis, als dat noodig was, de begroo
ting zou vei-werpen. Dé tijd was gekomen,
waax'op het hoogerhuis aan de financieele
wetgeving moest deelnemen.
Sedert de pogingen, die door de suffra-
grettes worden aangewend om te demon-
streeren voor het vrouwenkiesrecht, is de
\ergaderzaal van het lagerhuis voor het pu
bliek gesloten geweest; de dagbladschrij
vers, die de verslagen voor de pers moesten
gereed maken, waren de eenigen, die wer
den toegelaten. De Speaker heeft nu eene
beschikking genomen, krachtens welke het
publiek van den lOen Mei af weer tot de
galerij van de zaal zal worden toegelaten.
Londen, 27 April. De afgevaar
digde Charles Craig stelde de vraag, of de
regeering bij de berekening van het aantal
schepen, noodig* tot handhaving van den
twee staten-standaard, ook de sterkte der
marine van de Vereenigde Staten in het oog
had gehouden.
De minister van marine Mckenna ant
woordde, dat dit een academische vraag was,
omdat onder de bestaande omstandigheden
do marine van de Vereenigde Staten voor
het practische doel van den tweestaten-
slandaard, zooals dit is uiteengezet in de
rede van den eersten minister Asquith, niet
ir aanmerking kwam.
De commissie tot onderzoek vaix den toe
stand van de vloot zal uit vijf ministers met
kabinetsrang bestaan, namelijk den eersten
minister en de ministers Sir Edward Grey,
Haldane en lord Crewe, en als eenige die
niet tot den imperialistisohen vleugel be
hoort, lord Morley. De radicale elementen
zijn in de commissie niet vertegenwoordigd.
Spanje.
Madrid, 27 April. De Raad van
Eer, die was bijeengekomen om een oordeel
uit te spreken, over het optx'eden van luite
nant-kolonel Macias, die de bekende be
schuldiging heeft uitgebracht tegen de re-
geering, besloot met algemeene stemmen tot
uitstooting van Macias uit het kader der
marine.
Tweede telegram. De Kamer be
sloot met 149 tegen 8 stemmen, dat de aen-
klacht van Macias niet bij het parlement
thuis behoorde, maar bij den gewonen rech
ter.
P a 1 m a (Majorca), 2 7 April. De
gouverneur heeft bij gerucht vernomen, dat
Castro binnenkort naar de Balearexx zou
komenhij heeft de regeering gevraagd,
hoe hij in dat geval zou moeten handelen.
Portugal.
Lissabon, 27 April. De Kamer
van afgevaardigden weigerde de urgenit-ver-
klaring van een voorstel, strekkende om de
overeenkomst tusschen Transvaal eu Mozam
bique als onwettig te beschouwen.
Oostenrijk.
Weenen, 27 April. De Kamer van
afgevaardigden heeft heden haar werkzaam
heden hervat. Miuister-px-esident Bienerth
gaf een uiteenzetting van den algemeenen
politdeken toestand. Hij verklaarde, dat het
vraagstuk van Bosnië en Herzegowina op
gelost is. De betrekkingen met de zuidooste
lijke bux'en zijn verbeterd. Oostenrijk heeft
deze gelukkige oplossing inzonderheid te
danken aan de wijsheid en de liefde voor
den vrede van zijn monarch. De Keizer
heeft een buitengewone lankmoedigheid ge
toond tot handhaving van den Europeeschen
vrede. Aan de vredesliefde van den Keizer
paarde zich de krachtige en consequente
politiek van den minister van buitenland-
sche zaken.
Bienerth vervolgde,,In het bewustzijn
van de rechtvaardigheid onzer zaak en de
gematigdheid van onze eischen konden wij
den weg der rechtschapenheid volgen. Maar
een dergelijke staatkunde kon alleen worden
gevolgd door een land, dat sterk genoeg is
om de goede zaak te doen zegevieren. Het
vertrouwen op -onze kracht steunde op onze
militaire macht en op het vertrouwen in de
bondgenootschappen. Duitschland stelde
ziel) aan onze zijde met onwankelbare trouw.
Het Oostenrijksch-Duitsche verbond deed
zicli hooren als een bijzonder welluidend
instrument in het Europeesche concert. Dit
vreedzame verbond, dat gedurende dertig ja
ren een vasten waarborg vormde voor den
vrede, zal ook in de toekomst deze taak
vervullen. Wij kunnen derhalve vol goeden
moed en zonder zorgen de verdere ontwik
keling van deir stand van zaken aan de
zuid-oostelijke grens afwachten."
De spreker verklaarde, dat er ten aanzien
•van Turkije, voor Oostenrijk-Hongarije
geen enkele reden bestaat om zijne gei'eser-
veerde en afwachtende houding te laten
varen. De monarchie wil in vriendschap en
in vrede met alle Balkan-Staten leven.
Rusland.
R o s t o w (aan den Don), 2 7 April.
De exporteurs alhier besloten op de te Ber
lijn op handen zijnde conferentie over graan-
kwesties aan te dringen op het behoud der
in de conferentie van December vastgestel
de normen voor bijmenging van gerst.
In beginsel sloten de exporteurs zic'h
aan bij het voorstel van het beurscomité
te Charkow om voor de beraadslaging over
de betreffende vragen een conferentie van
Zuid-Russische expoi'teurs te Odessa bijeen
te roepen. Zij gaven tevens uiting aan hun
meendng, dat het bijeen roepen van een Con
gres te St. Petersburg wenschelijker wai-e
om tot een overeenkomst tusschen de Bal-
tische en Zuid-Russische exporteurs te ko
men.
Servië.
Ook de laatste sporen van het oorlogsge
vaar, dat zoo lang Servië en de naiburige
monarchie in spanning hield, verdwijnen
thans. De stadshypotheekbank Uprawe Fon-
dowa en de hoofddirectie van de posterijen
hebben hunne naar het binnenland overge
brachte papieren van waarde weder naar
Belgrado laten terugbrengen. Eergisteren
kwam ook, onder een sterk militair geleide,
do metaalreserve van de nationale bank te
rug uit Nisch, waar zij in eene moskee in
bewaring waren gebracht.
De regeering heeft tot dusver nog geen
definitief besluit genomen over de nieuwe
gx-oote leening tot bet aanleggen van lokaal
spoorwegen en tot voortzetting van de uit
rusting van het leger, ofschoon bijna alle
leden van de skoepschtina, zonder onder
scheid van partijrichting beweren, dat de
stemming onder het volk algemeen voor de
voortzetting van deze uitgaven gestemd is.
Uit Belgrado wordt aan de Köln. Ztg.
bericht, dat de regeering in hare bijna da
gelijks plaats hebbende vergaderingen zich
bezig houdt met de positie, die Servië zal
lebben te kiezen tegenover Turkije, als de
gebeurtenissen zich verder ontwikkelen. Men
zou gaarne in Oud-Servië en in Macedonië
iets voor zich willen verkrijgen, evenzeer
als Bulgarije.
Bulgarijë.
Weenen, 27 April. Het Frem-
denblatt meldt dat de gezant van Oostenx*ijk
te Sofia belast is aan te kondigen dat Oos
tenrijk de onafhankelijkheid van Bulgarije
heeft erkend.
Sofia, 27 April. Italië erkende de
onafhankelijkheid.
Turkije.
De uitwisseling van de ratification van
het Oostenrijksch-Turksche entente-proto
col heeft in den voormiddag van den 26en
April te Konstantinopel plaats gehad.
Konstantinopel, 27 April.
Om een uur in d,en namiddag werd uit
goede bron gemeld dat besloten is tot ont
troning van den sultan krachtens een fetwa
uitgevaardigd door den shedk-ul-islam en
dat Resjad Effendi op den troon zal opvol
gen. Het kabinet wacht de geheime zitting
van de nationale vergadering af, welke
thans gehouden wordlt. Groote opwinding
heerscht onder de massa die is saamge-
scboold in afwachting van de proclamate
van een nieuwen sultan.
Konstantinop >1, 27 April.
Een dépêche uit Erzeroem meldt dat vijftig
officieren gearresteerd zijn door hunne man
schappen en onder escorte zijn weggezon
den, vermoedelijk naar Trebizonde. Pi'ins
Sabah-Eddin is hedennacht met zijn geheele
familie gearresteerd. Men verzekert dat alle
dames van den keizerlijken harem zijn over-
gebx-aebt naar andere stadswijken, eenigen
naar het oude Seraglio, anderen naar het
paleis op het land. Verschillende rijtuigen
met enneucben gevuld werden onder escorte
naar Stamboel geleid. Een telegram uit
Adana maakt melding van nieuwe wanor
delijkheden geduronde den nacht, van plun
dering en brandstichting De toestand is
critiek.
Konstantinopel, 27 April-
Heden had die' begrafenis plaats van 80 sol
daten en drie officieren. De aanwezige offi
cieren riepen: ,,Weg met den sultan" ,,Dat
de sultan, zal worden vernietigd, dat is eene
zaak die tot hedenavond is uitgesteld, maar
God gave dat ze x-eeds verricht ware."
Chefket verklaart dat de verliezen aan beide
zijden 3 a 400 man bedragen.
Konstantinopel, 26 April.
De krijgsraad is in functie. Eenige rebel
len of spionnen werden gefusilleerd.
Saloniki. Een trein uit Konstanti
nopel vervoerde 800 gevangenen. Drie an
dere treinen zijn op weg.
Ween e n. Chefket, ondervraagd door
de Neue Freie Presse, verklaarde dat de
Sultan niet zal worden afgezet door het le
ger. Binnen drie dagen zal Chefket naar
Macedonië terugkeeren met het leger, zijn
zending is dan geëindigd. Het lot van den
sultan hangt van het parlement af.
Resjad Effendi is tot sultan geprocla
meerd. Het gerucht loopt dat sultan Abdul
Hamid in den loop van den middag van zijn
macht is ontzet en naar de kust van Azië
is overgebracht.
Laatste telegram, 101 ka
non sch oten kondigden om
2£ uur hedenmiddag de
troonswisseling aan.
Konstantinopel, 27 April.
In den namiddag begaf de nieuwe sultan
zich over zee naar Stamboel onder het ge
donder der kanonnen. Hij onving overal de
militaire eerbewijzen, werd begroet door de
troepen en warm toegejuicht door de bevol
king.
Men zal Abdul Hamid interneeren in het
paleis Beylerbey.
Saloniki, 27 April. De geestdrift
is algemeen. De stad prijkt in vlaggeixdos.
Konstantinopel, 27 April.
De Nationale Vergadering, die thans het
hoogste gezag is in het Rijk, heeft aan haren
voorzitter Achmed Riza de vorming van een
nieuw kabinet opgedragen.
Dit kabinet is als volgt samengesteld
bin nen lands ©he zaken Hilmi pachaonder
wijs Hussein Tsjahid effendi, thans afge
vaardigde financiën Tohnid effendibui-
tenlandsche zaken Rifaat pachamarine Vi-
talis (christen)openbare werken Noura
Dounghian effendi.
Konstantinopel, 27 April.
In eene geheime zitting van de nationale
vergadering werd een fetwa van den sjeik-
ul-islam voorgelezen, die vroeg of iemand,
die licht heenstapt over de heilige boeken
en zich schuldig maakt aan het vergieten
van het bloed van onschuldigen, het kalifaat
kan behouden. De vergadering antwoordde
met den kreet: ,,Hij moet worden afge
zet". Eene deputatie begaf zich naar Yildiz
kiosk om het besluit van de afzetting mede
te deelen aan Abdul Hamid, die zeide, dat
hij boog voor het noodlot en hoopte, dat
zijn leven en dat van zijne familieleden zou
worden gespaard en dat hem zou worden toe
gestaan te wonen in het Tsjiragan-paleis, om
dat hij wenschte te sterven op de plek, waar
hij geboren was.
Eene tweede deputatie maakte hare op
wachting bij Rechad Effendi, die zeide, dat
hij zich neerlegde bij den wensch van het
volk dat hij de opvolging in het kalifaat
zou aannemen. Zelf slachtoffer van onder
drukking, deelde hij in de gevoelens van
zijne mede-verdrukten. De plechtigheid der I
aflegging van den eed van trouw op de grond 1
wet door den sultan werd in het departement
van oorlog gehouden en was zeer indruk
wekkend. Bij zijne terugkomst werd hij
door het volk toegejuicht. De plechtigheid
van het aangorden van het nieuwe sultans-
zwaard zal over eene maand of zes weken
gehouden worden in de Ejoeb-moskee.
Tweede telegram. Rechad was
het voorwerp van luidruchtige betoogingen.
De stad prijkt in vlaggentooi, de moskeeën
zijn geïllumineerd.
De nieuwe sultan verklaarde aan eene
deputatie van de nationale vergadering, dat
hij steeds had verlangd naar het geluk van
de natie en met Gods hulp zal werkzaam
zijn voor het geluk van het vaderland,
i Sultan Mehmed confereerde na zijne
komst in het seraskieraat geruimen tijd met
Said Pacha, Achmed Riza, Mahmoed Chef
ket en verdere autoriteiten. Als gevolg van
de conferentie met de beide eerstgenoemden,
I voorzitters van Senaat en Kamer, zal het
kabinet-Tewfik gehandhaafd worden. Sul
tan Mehmed gaf als zijn voornemen te ken
nen, den eersten kamerheer en den eersten
secretaris te kiezen overeenkomstig de wen-
sohen van het parlement. Vervolgens defi
leerden voor den sultan Mahmoed Chefket,
Mahmoed Moekhtar, de majoors Enver en
Niazi, leden van het parlement en verschil
lende dignitarissen en personen van aan
zien, waarna de sultan zich naar zijn paleis
terug begaf. De troepen uit Saloniki hand
haafden do orde op bewonderenswaardige
wijze. Er viel geen enkel incident voor.
Overal werden de Macedonische troepen met
geestdrift ontvangen.
Konstantinopel, 27 April,
8.10 des avonds. Volgens eene andere lezing
begon sultan Abdul Hamid, toen de dele
gatie van het parlement hem den volkswil
van zijne vervallenverklaring medededeelde,
te beven en zeide hij herhaalde malen En
mijn leven? Wat zal daarvan worden? Waar
om behandelt men mij zoo, mij die mijn volk
zoo lief heb en zooveel voor het volk heb
gedaan?
De delegatie antwoordde, dat het parle
ment geen besluit genomen heeft, maar het
volk, dat de baas is.
Pera, 27 April, 7.30 <Les avonds.
Het kabinet-Tewfik Pacha is gehandhaafd.
Sultan Mehmed zwoer trouw aan de grond
wet.
Londen, 28 April. De correspon
dent van de Daily Chronicle heeft oen ge
sprek gehad met den nieuwen sultan, die
hem verzocht de volgende boodschap bekend
te maken, die hij aan Europa wenschte te
brengenIk ben ad tijd een vurige en over
tuigde voorstander van de zaak van ver
lichting, vrijheid en vooruitgang geweest.
Met de hulp van Allah zal ik onwrikbaar
'het pad van den plicht vodgen. Ik zal trach
ten rechtvaardig en eerlijk te zijn tegenover
alle menschen, hetzij ongeloovigen of belij
ders van het echte geloof. Ik ben trouw aan
de voorschriften van den koranx maar ben
van mijn vroegste jeugd een voorstander ge
weest van een constitutioneel charter en van
parlementaire instellingen. Ik ben een
krachtig voorstander van de politiek van het
jonge Turkije.
Konstantinopel, 27 April.
Aan een der gezantschappen is een veront
rustend telegram ontvangen, meldende dat
de uit Dedeagatsch naar Adana gezonden
troepen daar deelnemen aan de moorden op
Chi-istenen.
Het bericht eischt bevestiging.
Konstantinopel, 27 April.
Er is besloten tot eene militair bestuur voor
de vilajets Aleppo en Adana en tot buiten
gewone militaire maatregelen.
Abdul Hamid, de uu afgetreden sultan,
is den 31en Augustus 1876 aan de regeering
gekomen. Hij was de opvolger van zijn broe
der Moerad, die door een fetwa van den
sjeik-ul-islanx krankzinnig was verklaard.
Moerad werd opgesloten in Tsjiragan, waar
zijn treurig leven eerst in 1904 eindigde.
De man, die nu den troon heeft beklom
men, is Reschad Effendi, ook een broeder
van Abdul Hamid, die gebox-en is in 1844;
hij is dus 65 jaar, twee jaren jonger dan
Abdul Hamid. Hij is generaal in het Turk
sche leger en wordit geschetst als een man
van zeer eenvoudige manieren, zacht van
inborst, zeer vroom maar zonder fanatisme,
maar van een weinig krachtig karakter.
Sedert verscheidene jax*en reeds heeft het
gerucht geloopen, dat sultan Abdul Hamid
van de oelema's een fetwa trachtte te krij
gen tot verandering van die normale orde
der troonsopvolging ten gunste vaix zijn
lieveling&zoon Burhan Eddin, den vierden
zoon van Abdul Hamid, die iu zijne ideeën
is opgevoed. Reschad Effendi stond onder
verdenking tegen zijn breeder samen te zwe-
ren en werd zorgvuldig bewaakt; eerst na
de revolutie van Juli 1908 kreeg hij zijne
vrijheid terug. Maar de Turksche wet
schrijft uitdrukkelijk vx»r, dat het recht
om den sultan op te volgen toekomt aan
den oudste van de prinsen van het keizer
lijke huis. Die wet is xxiet alleen niet afge
schaft, maar zij is door de verleden jaar
herstelde grondwet opnieuw bekrachtigd. De
rechtatreeksche afstammelingen van Abdul
Hamid komen onder deze wet met een zeer
laag nummer op de lijst van de gerechtig
den tot den troon voor. Zijn oudste zoon,
prins Seilim, was eerst die zevende, zijn lie-
velingszoon Burhan Eddan pas de 14o
onder de erfgenamen van den troon der
Osmanlis.
Abdul Hamid zal, volgens een bericht uit
Konstantinopel aan de Frankf. Ztg., in een
der Aziatische sloten aan den Bosporus ge
ïnterneerd wordenhet meest komt Bei-
Ierbei in aanmerking, het in wijden omtrek
zichtbare marmeren paleis, dat in 1869 aan
Keizerin Eugenie van Frankrijk en den
toenmaligen kroonprins van Pruisen Frie-
drich Wilhelm als verblijfplaats heeft ge
diend. Uit volkomen betrouwbare bron heeft
deze correspondent vernomen, dat hij dé
telegrafische correspondentie met Jildiz
kiosk, die in beslag genomen xs, de mede
plichtigheid; van den sultan aan de laatste
gebeurtenissen met volledige duidelijkheid'
bewezen is.
Abdul Hamid heeft laatste uren van
zijn verblijf in Jildiz In algeheele verlaten
heid doorgebracht. Toen de omgeving van dén
sultan merkte, dat de toestand ernstig werd
en toen de bezetting van het paleis ontbon
den werd, nam de geheele hofstoet overhaast
de vlucht; de adjudanten en secretarissen
en de geheele bediendenstoet lieten den sul
tan in den steek. Abdul Hamid bleef geheel
alleen achter met eenige weinige getrouwen.
Zijne volslagen machteloosheid werd het best
door deze algemeene desertie uitgedrukt.
Het Jildizpaleis, d!at tot dusver als eene
vesting bewaakt en geheel ontoegankelijk