1°. 350. Donderdag 10 Juni 1909. BUITENLAND. KOLONIËN. BINNENLAND. FEUILLETON. Voor 't Vaderland. 7" JHarxans. ABONNEMENTSPRIJS: Per 8 maanden voor Amersfoort f l.OO. Idem franco per post- 1.50. Afzonder, yte nummers - 0.05. Deze Courrnt verschijnt degelijke, behalve op Zon- en Feest dagen. Advertentiénmededeelingec enz., gelieve men vóór 11 uur morgens dq de Uitgeven in te zenden. Uilgevers: VALKHOFF C°. Utrechtschestraat 1. Intercomm. Telephoonnummer 66. PRIJS DER ADVERTENTIÉN: Van 15 regels f 0.50. Elke regel meer - 0.10. Dienstaanbiedingen en aanvragen 35 cents by vooruitbetaling Qroote letters naar plaatsruimte. Voor handel en bedrijf bestaan zeer voordeeliee bepalingen trt het herhaald adverteoren in dit Blad, by abonnement. E<w:« circulairebevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag toegezonden. Politiek Overzicht. I>e liluiienlandsclie crisis in Oostenrijk. Het gevaar voor do ontstemming, die het plan van de Italiaansche regeering om in 1911 het 50-jarig bestaan van de italiaan- scht» eenheid door oene tentoonstelling te vieren, dreigde te verwekken fcusschan Ita lië en Oostenr/ij.k-Hongarije, is afgewend. De fogeering van de monarchie Oostenrijk- Hcngarije was aanvankelijk ongezind om officieel deel te nemen aan die tentoonstel ling. Dat was reeds in het vorige jaar aan de regoering in Rome medegedeeld. Maar toen dit ruchtbaar werd, is de zaak ander maal in overweging genomen de minister van buitenlandsche zaken baron Aehren- thal heeft nader overleg gepleegd met de hoofden van de rogeeringen in Weenen en Budapest, en de uitkomst daaiwan is het besluit, dat nu naar Rome bericht zal wor den gezonden, dat de uitnoodiging om deel te nemen aan de tentoonstelling, met ge noegen zal worden aangenomen. Het zou te wenschen zijn, dat alle han gende moeielijkheden op even bevredigen de wijze kon worden opgelost. Maar daar aan ontbreekt veel. Een sprekend bewijs diaarvan leveren de laatst gehouden verga deringen van het huis van afgevaardigden van den Oostenrijkschen rijksraad, waarin da kwestie van de Bosnische landbouw bank aanhangig was. In die zaak heeft de houding van den gemeenschappelijken mi nister van financiën, baron Burian, die bij 't verleenen van de concessie voor die bank eigenmachtig is te werk gegaan om Hongarije te bevoondeelen, veel af keuring .gevonden. De Oostenrijksche re geering is er tegen opgekomen, en ook de Oostenrijksche rijksraad heeft er een af keurend oordeel over willen uitspreken. Maar de loop van zaken in die vergadering is zoodanig geweest, dat het maar een haar heeft gescheeld of de vergadering had door haar votum hefc eigen ministerie getroffen en daarmede eene binnenlandse he crisis in Oostenrijk verwekt. De aanleiding tot het conflict waren twee voorstellen, die door leden van het huis waren ipgediend om eene uitspraak van de vergadering over de zaak uit te lokken. De Sloveensche afgevaardigde Sustersic keurde de handelwijze van den rijksminister van financiën Buriaru af en verlangde verder een besluit van het huis, dat de regeering hare toestemming, tot 'het toekomstige Bos nische landstatuut moest weigeren, als daar in niet het beginsel was opgenomen van eene aflossing met staatsgeld van de op de Kmeten (lijfeigenen) rustende verplichtin gen. Het tweede voorstel, dat van den radi calen Czech Kallina uitging, bevatte een votum van afkeuring tegen de Oostenrijk sche regeering zelve. Het reglement van orde schrijft voor, dat voorstellen, die vreemd zijn aan de orde van den dag, s^chts in behandeling kunnen komen, wan neer de vergadering met eene meerderheid van twee derden de behandeling dringend verklaart. Die verklaring werd voor het voorstel-Sustersic zonder strijd afgelegd voor het andere voorstel kon men 't ech ter niet verder brengen dan tot de eenvou dige meerderheid. De dadelijke behan deling v. i dit voorstel, welks aanneming het onmiddellijke aftreden van de regeering ten gevolge zou hebben gehad, was dus van de baan. Maar daarmee was het gevaar niet geweken. De oppositie, die uit de stem ming over de urgentie van het voorslel-Kal- lina had gezien, dat zij numeriek in het voordeel was, stond er op, dat de behan deling van het voorstel-Sustersic terstond zou beginnen en zonder onderbreking ten einde worden gebracht dan hoopte zij op de aanneming van het voorstel, dat ook voor Je regeering niet aannemelijk was om het aanhangsel van den afkoop der verplich tingen van do kmeten met staatsgeld. Die toeleg is intusschen verijdeld; de stemming over het voorstel-Sustersic heeft in de zit ting van verleden Vrijdag niet kunnen plaats hebben zij werd uitgesteld tot eer gisteren (Dinsdag). Teen werd het voorstel verworpen, maar met slechts vijf stemmeu meerderheid (242 tegen 237 stemmen). Daar na heeft de vergadering zich vereenigd met eene motie, die door de regeering was goed gekeurd. De zaak is dus op voor de regee ring bevredigende wijze ten einde gebracht, maar 't heeft slechts een haar gescheeld of de stemming had een voor haar ongunsti gen uitslag gehad. De incidenten die zich bij deze zaak heb ben voorgedaan, kunnen zich herhalen in den loop van de behandeling der staatsbe- grooting, waarmee nu zal worden begonnen. En als dat geschiedt, dan zal men weer voor de onmogelijkheid staan om de be grootingswetten tot stand te bi'engen op de wijze, zooals dat in een constitutioneelen staat gebruikelijk is, door samenwerking van het wetgevend met bet uitvoerend ge zag. Dan zal wederom door eene keizerlijke ordonnantie, krachtens art. 14 der grond wet uitgevaardigd, de begrooting moeten worden vastgesteld. Duitsctiland. Essen a/d. Ruhr, 9 J u n i. Heden voormiddag is de algemeene vergadering van de Europeesche dienstregelingsconferentie hier geopend. Officieel zijn Pruisen, Beie ren, Oostenrijk, Hongarije, Nederland, Frankrijk en Italië vertegenwoordigd. Ver der zijn 180 leden van de spoorwegdirectiën van alle staten van Europa tegenwoordig. Als plaats voor de Europeesche dienstrege lingsconferentie, die op 8 en 9 December a.s. gehouden zal worden, is Straatsburg ge kozen. Frankrijk. De Kamer van afgevaardigden heeft den 18en Juni bepaald als dag voor de behan deling der interpellatie over het algemeene politieke beleid van de regeering. Volgens het in de eindvergadering van den hoogen marineraad vastgestelde definitieve programma, zal de Fransche oorlogsvloot in het jaar 1919 45 pantserschepen, 12 krui sers, 60 torpedojagers, 84 torpedobooten en 64. onderzeesche booten sterk moeten zijn. T o u 1 o ii, 9 Juni. Tijdens de proef nemingen met draadloozc tedephonie ont ving de Condé mededeelingen over een af stand van 166 K. M. Het dagelijksch bestuur van het personeel van den Oostei spoorweg heeft besloten zich van den Algemeenen arbeidsbond af te schei den, omdat deze een tegen het vaderland en het parlement gerichte propaganda voert. Verder heeft he' besloten, den gewezen se cretaris van de C. G. T. Niel, die om zijne gematigde gezindheid een votum van wan trouwen gekregen heeft van de revolutio- nairen, het ambt van secretaris aan te bieden Engeland. Londen, 9 Juni. Arthur Balfour, die heden als voorzitter van de rijks pers conferentie fungeerde, zeide, dat het lot van het rijk afhing van de overmacht van de j vloot, die moet worden getoond in de het i land omringende zeeën. Ieder, die tracht de taal des tijds ie lezen, moet instemmen met de zwaarwichtige woorden van Rosebery en Grey en erkennen, dat niemand thans kan spreken over de verdediging van het rijk zonder een toon van ongerustheidEr is geen sprake van paniek, maar men moet om zich heen zien naar het verzamelen van de strijdkrachten, naar de schikkingen van mogelijke vijanden en naar het strategisch belang van mogelijke combinatiën. Op de rijks pers-conferentie, die nu te Londen gehouden wordt, zal binnen kort eene Engelsche koloniale conferentie volgen, waarin vertegenwoordigers van de Britsche koloniën, in overleg met de regeering, een besluit zullen hebben te nemen over een organiek plan voor de verdediging van de j koloniën te water en te land. Een van de hoofdpunten van de agenda zal zijn de door lord Charles Beresford te berde gebrachte stelling, dat tot verdediging van de koloniën en van hun handelsverkeer niet Dread noughts maar voor dit doel speciaal iuge rich te kruisers moeten worden gebouwd. De conferentie zal hierov' een definitief besluit hebben te nemen. Oostenrijk. W eenen, 9 Juni. De begrootings- commissie van het huis van afgevaardigden heeft het ontwerp van do hegrooting aange nomen, zonder eenige wijziging aan te brengen.. Rusland. Petersburg, 9 Juni. Het Peters- burgsche Telegraafagentschap verneemt, dat er in het begin van dezen zomer een aantal ontmoetingen zullen plaats hebben tusschen den Czaar en vreemde vorsten. Eerstdaags zal de reeds vroeger beraamde ontmoeting plaats hebben met den Duitschen Keizer, die zich gaarne bereid heeft verklaard aan de uitnoodiging van den Czaar gevolg te geven, om hem in de Finsche Scheren te bezoeken. Tegen het einde van Juni zal waarschijnlijk het bezoek van den Koning van Zweden worden beantwoord en op het einde van Juli of in het begin van Augus tus zal de Czaar den president van de Fran sche republiek en Koning Eduard bezoeken. Een weinig later vertrekt de Czaar naar Italië, tot beantwoording van het bezoek van Koni. g Victor Emmanuel. Het juiste tijdstip van deze laatste ont moeting is nog niet definitief vastgesteld. Petersburg, 9 Juni. De rijl's- doema heeft, na een levendig debat, dat 14 uren duurde, met 131 tegen 87 stemmen een voorstel aangenomen, door 39 leden van de oppositie ingediend om den minister van justitie te interpelleeren over de werkzaam heid van den bond van het Russische volk. Turkije. De Ittdhad, het orgaan van het kabinet, verneemt uit authentieke bron, dat de Porte voornemens is het am'bt van de vreemde adviseurs der Macedonische financieele commissie op te heffen. Engeland heeft reeds toegestemd. De chef van de buksenspanners in Yildiz, maarschalk Tahir en de brigade-generaal Tabir, beiden Albaneezen, werden door den krijgsraad tot degradatie en tot zes jaren vestingstraf veioordedd. Het vonnis werd door een irade bekrachtigd. Kcnstantinopel, 9 Juni. De Kamer heeft verschillende artikelen van het ontwerp tot wijziging van de grond wet aangenomen o.a. het artikel, dat den duur van een parlementszitting op zes maanden bepaalt. Konstan t. inopel, 9 Juni. Met eenigen spoed wordt de weg naar de Turksch-Grieksche grens in beteren staat gebracht. De militaire autoriteiten bereiden zich voor op alle gebeurlijkheden met het oog op verwikkelingen, die kunnen voortko men uit de Kreta-quaestie. S a 1 o n i k i, 9 Juni. Er is een klein incident voorgekomen aan de Turksch-Bul- gaarsclie grens. Talrijke geweerschoten wer den aan beide kanten gelost. Er is een on derzoek ingesteld. Volgens de Osmanisahe Lloyd is in Jemen weder eene beweging uitgebroken. De vali verlangt op nieuw de uitzending van troe pen. Imam Jahia neemt aan de beweging deel, en het is niet uitgesloten, dat hij de beweging op touw zet om do behandelt.ig van het bij de Kamer ingediende wetsont werp betreffende de automonie voor een deel van Jemen te bespoedigen. De separatistische bewegingen in Zuid- Arabië, die steeds nieuwe offers vorderen van de Turksche strijdkrachten, herhalen zich telkens sedert een jaar of tien. De in hooge mate populaire imam Jahia staat se dert jaren aan het hoofd van de beweging, die streeft naar de autonomie van Jemen. Tot dusver is het centrale gezag er niet in geslaagd, de oproerige Zuid-Arabische stam men tot onderwerping te brengen. Nu hoopt men langs constitutioneelen weg, door 't ver leenen van autonomie voor een deel van het gewest, de Jemen-kwestie op te lossen. Het plan daartoe is bij de Kamer ingediend. Ook overigens is de separatistische beweging in Arabië weer aan het werk. Izzet Paoha, de gewezen gunsteling en eerste secretaris van Abdul Hamid, steunt, naar gezegd wordt, de pogingen, die de autonomie voor geheel Arabië ten doel hebben, en met de vraag der scheiding van kalifaat en sultanaat in nauw verband staan. Kreta. Aan de Agence Havas wordt uit Kon- stantinopel bevestigd, dat de Porte de mo gendheden heeft verzocht voorloopig nog de internationale troepen in Kreta te laten blij ven. Bij ontruiming van Kreta door de troepen zou Turkije zich het recht voorbe houden geen schendingen van den status quo, zooals het sedert de verklaring van de inlijving bij Griekenland heeft geduld, meer toe te laten en dus op den vroegeren stand van zaken terugkomen. Volgens een bericht, dat Havas uit Lon den ontving, hebben de vier beschermende mogendheden nog geen beslissing genomen om in het geval van de ontruiming van Kre ta door de internationale troepen, de be scherming van de Turksche vlag te verze keren. Daarentegen heeft de Vossische Ztg. uit Parijs vernomen, dat het verlegenheids- besluit, waarover de beschermers van Kreta het eens zijn geworden, is de ontruiming van het eiland op het daarvoor bepaalde tijd- stip en het aanhoudende verblijf van een oorlogschip in de Sudabaai tot bewatking van de daar wapperende Turksche vlag. Ieder van de vier protectoren zal dezen dienst af wisselend verrichten. Vereen igde Staten. Marion (Ohio), 9 Juni. De politie heeft een Italiaauschon fruitverkoo- per, Lima geheeten, in hechtenis genomen. In zijn huis werden hondenden stukken go- vónden, die bewijzen, dat hij deel uitmaakt van de „Zwarte Hand". Men gelooft, dat dit huis het hoofdkwar tier was van de „Zwarte Hand" in Ame»- rika. Ook zijn nog zeven andere personen in, hechtenis genomen. Dit kan misschien leiden tot arrestatie van de moordenaars van den politie-luitenant Petrosino, die op 13 Maart te Palermo werd vermoord. Uit de in beslag genomen boeken blijkt, dat op groote schaal afdreiging werd toe gepast de namen van honderden slachtof fers staan vermeid op de lijsten. Zuid-Afrika. Uit Londen wordt aan de Vossische Ztg. bericht, dat in Natal de stemming omkeert ten gunste van de aanneming der unie. Men begint in te zieu, dat men later toch zich bij de unio zou moeten aansluiten, maar dan onder ongunstiger voorwaarden. De hande laars en industrieelen komen bijna eenstem mig op voor de aanneming van de unie, ondanks de ontstemming over heb verdrag, dat Transvaal met Mozambique heeft geslo ten. De goedkeuring van de unie-akte door de volksstemming wordt nu als verzekerd! beschouwd. OOST INDIE Aardschok en Vloedgolf op Sumatra Bij het departement van Koloniën is heden het volgende telegram van den gou verneur-generaal van Ned.-Indië ontvan gen In den nacht van 3 op 4 dezer vond een hevige aardschok in Corintji (Padangsche bovenlanden) plaats, gepaard met een vloed- golf. Er zijn 2 3 0 d o o d en en veel gewon den. Belangrijke schade is aangericht. De noodige maatregelen tot verleenen van hulp en bijstand zijn getroffen. Kameroverzicht Eerste Kamer. In de vergadering van Woensdag zijn allereerst aangenomen verschillende wets ontwerpen, waaronder tot wijziging der wet op het notarisambt, tot onteigening ten behoeve der vergrooting van de algemeene begraafplaats te Meppel en tot wijziging van art. 31 der Ongevallenwet nadat Mi nister Talm a aan den heer Stork had ver zekerd, dat hij de directie der Rijksverzei- keringbank in kennis zal stellen met dien wenscli, dat de directie aan de werkgevers zal opgeven voor welke premie hij zijn be drijf bij de bank kan verzekeren. Na eenig debat waarbij de lieeren Dojes en Laan dit ontwerp hadden bestreden, omdat zij meen den, dat dóór het verleenen van accijna- vrijdom voor wijnen, welke gébruikt worden Naar het Fratuch ran Edmond Ltpelltiier. 1I DOOR J. L. VAN DER MOER. Eu Karloo, wiens stem beefde, keek met fieren blik het volk aan, dat zich wel tot medelijden, geneigd betoonde. „Moet jij 't zijn, Karloo, die mij thans deze genade verzoekt," sprak Jan Haring somber. „De hemel geve dat je over deze zwakheid nooit berouw zult- gevoelen. Denlk aan onze broeders, die niet gewroken zijin „Jan, we zullen ze samen wreken,... maar dan, wanneer we met bijl of degen staan tegenover de hellebaardiers, die 'n kuras dra gen, of tegenover de musketiers, die klaar staan om vuur te geven... Maar nooit zullen we onze wraak koelen aan 'n arm, bevend, schreiend kind, zooalls dit jonge meisje! Kom kameraden, maakt plaats voor de draagkoets van de juffrouw I" Mopperend voldeed men aan héb verzoek. Karloo wilde zich verwijderen, toen hij •zich door een zwakke stem hoorde toeroe pen „Heer Karloo!" En hij voelde het teedere handje van Rafaële de zijne druk ken. „Ik deed niets dan m'n plicht," sprak hij, haar groetend. „Ge hebt me 't leven gered... o, ik zal '<t nooit vergeten," <zei ze bewogen, met trauenl •in de oogen. „Kom nu, dona Rafaële?" verzocht dok ter Alberti. Rafkële dacht een oogenblik na. Toen nam zij plotseling een kostbaar kleinood van haar borst, een medaillon, waarin het wa pen van het geslacht Alva was gegraveerd, en zij reikte het hem over. „Neem dit als 'n herinnering van mij aan," sprak zij blozend. „Misschien," voegde zij er «zachter aan toe, „kan dit kleinood' u op uw beuri, in eenige moeilijke omstandig- heid nog eens van dienst zijn..." Daarna stapte zij in haar draagkoets en vertrok. Toen Karloo eenigszins bekomen was van de verrassing, keek hij- naar bet huis van I Rijsoor en onwillekeurig beefde hij even. Achter een dei" vensters had Dolorès het tlooneel gadegeslagenEn het scheen Karloo toe dat liet .gelaat van zijn maitresse ver- j bleékte en de uitdrukking droeg van een vreeselijke jaloezie. HOOFDSTUK VIII. Op don weg naar Leuven. In dien zelfden Zondagnacht van het jaar 1568, waarin de verschillende gebeurtenis- sen plaats hadden, wélke in eenige der vorige hoofdstukken zijn omschreven, was de herberg, genaamd „Broc d'Argent", aan den weg naar Leuven, hélder verlicht. Toch schenen de te verwachten gasten niét veel in aantal te zijn. De sneeuw bédtekte die wegen en een koude wind blies den men- séhen in 't gelaat. Een donkere streep op den weg, veroor zaakt door talrijke voetstappen, wees er op dat er een druk verkeer had plaats gelhad. Die voetsporen eindigden bij den hoofd ingang van de herberg. In de verlichte stal len hoorde men de paarden snuiven en stam pen, en in den hof liepen eenige mannen met stoklantaarns heen en weer. Op den eenzamen weg naderde, tegen, tion uur, een ruiter langzaam de herberg, waar hij afsteeg. Zijn paard bij den teugel nemend stapte hij in de richting van de koetspoort, toen plotseling een man, met een musket gewapend, van achter een boom te voor schijn trad en hem toeriep „Wie daar?" „Oranje en vrijheid'," antwoordde de on bekende. Alles voor den Bedelzak 1" zei de schild wacht, zijn musket afzettend. „Passeer, heer ridder, men wacht u." Hij ging vervolgens naar de koetspoort en klopte vier malen achtereen. De poort werd geopend. Een gewapend man, die met eenige kameraden bij een wachtvuur waakte, nam het paard van den ruiter over en leidde heit naar de stallen. De vreemdeling begaf zich naar dé groote gelagkamer, waarvan de vensters rossig ver licht waren. Hij trad binnen, met den man tel over den arm en den vilthoed in de hand- Een twintig mannen, in verschillend costuum en van verschillenden leeftijd, wa ren daar roods vereenigd'." Er waren edellie den bij in zwart fluweelen mantels, soldaten mei- kuras en helm, burgiers in eenvoudige lakenselve kleeding en drie of vier mannen' uit het volk, een slager, een leerlooier, een 1 wever en een brouwer, iu hun werkpak. Drie personen, die merkbaar de aandacht trokken, schenen de vergadering te leiden. j De een, kort, gedrongen, met breede j schouders, met rossigen, woesten baard en knevel, uit wiens grijze oogen standvastig- J iheid en onverzoenlijkheid spraken, ter wijl zijn sterk vooruitstekende onderkaak J itwee tan don, ware slachttanden, vertoonden. Dit was de gevreesde Willem van der Mank, bijgenaamd het Zwijn der Ardennen, de stoutmoedige admiraal van de Watergeuzen. De tweede, lang en mager, met glad ge schoren gelaat en een streng godsdienstig uiterlijk, droeg een langen, donkeren pols- mantel en een bonten muts. Zijn kalm, I ernstig gelaat vormde een groot contrast met dat van de hem omringende, ruwe krijgslie- den. Het was Jan Hooper, de protestant- j sche bisschop van Brabant. Hij was dé j eenige van al deze mannen, die niet gewa pend was. Hij sprak langzaam en met na druk, toon de edelman, die vóór de herberg i van zijn paard was gestegen, de zaal bin- nentrad. Bisschop Hooper staakte zijn rede en heet- I te den binnentredende aldus welkom: „Heil den edelen graaf Van Rijsoor 1 Ik 1 ben er zeker van, waarde vrienden, d'at, I wanneer hij zal bekend -zijn met het onder- j werp van onze besprekingen, hij met mijn woorden zal instemmen en mijn meening zal deelen." Het „Zwijn der Ardennen" liet een dof gébrom hooren. „Bisschop," zei hij, „wannéér ge voor de vrouwen en jonge meisjes gaat preeken, dan zal 'k nederig naar uw woordeiii luisteren maar zoödra er op aan komt de sabel mét de bijl, of 't musket met H kanon te beant woorden, dan ,ga 'k alleen <te rade met m'n degen en m'n matrozen. En de Prins deelt dit gevoelen, niet waar Uwe Hoogheid?" vroeg hij, terwijl hij zich wendde tot den derden persoon, die, met eenigszins voor overgebogen hoofd en tegen den schoorsteen mantel geleund, stil toeluisterde. De graaf Van Rijsoor trad eerbiedig op dien, man toe, dien men als „Prins" had aangesproken, en zei'de „Ik breng Uwe Hoogheid den onderda nige n groet en de beste wenschen van al de patriotten uit onze goede stad Brussel!" „Wij danken u, graaf," antwoordde de Prins „Wij wéten dat wij op den moed en den trouw van onze Brussehche vrienden kunnen rekenen. Zoo 't God behaagt, zullen wij weldra onzen intocht in uw goede stad houden. Hierover spraken de hoeren juist, toen u 'binnenkwaamt." Hierna verviel hij weer in gepeins en her nam hij zijn gewone stilte, welke hem den onsterfelijken bijnaam van „Den Zwijger" heeft gegeven. Wordt vervolgd

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad | 1909 | | pagina 1