M°. 35«. Woensdag 16 Juni 1909. BUITENLAND. FEUILLETON. Voor 't Vaderland. 7"" Juargang. AMERSFOORTSCH DAGBLAD. ABONNEMENTSPRIJS: Per 3 maanden voor Amersfoortf l.OO. Idem f.-auco per post- l.SO. Afzonder.'y te nummers- 0.05. Deze Courrnt verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feest dagen. Advertentiênmededeelingen enz.gelieve men vóór 11 uur 's morgens bg de Uitgever* in te zenden. Uitgevers: VALKHOFF C®. Utrechtschestraat 1. Intercomm. Telephoonnummer 66. PRLJS DER ADVERTENTIÊN: Van 15 regels f 0.50. Elke regel meer - O.IO. Dienstaanbiedingen en aanvragen 25 cents bij vooruitbetaling Groote letters naar plaatsruimte. Voor handel en bedrijf bestaan zeer voordeelige bepalingen Ut het herhaald adverteeren in dit Blad, bg abonnement. Eoate circulairebevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag toegezonden. Aan hen, die met 1 Juli a. s. op dit blad inteekenen, ■worden de nummers die ge durende de maand Juni nog zullen verschijnenkoste loos toegezonden Politiek Overzicht. De hervorming van «Ie Daitsclie Rij ksf Inanciën. Do Duitsche rijksregeering 'heeft haar voornemen kunnen volbrengen en de toege zegde nieuwe belastingoniwerpen ingediend. Wanneer men het nieuwe werk, dat de re geering heeft geleverd, in zijn geheel over ziet, dan blijkt-, dat zij halverwege aan de oppositie, die zich in de financieele com missie van den rijksdag deed gelden, is te- gemoet gekomen. Zij blijft vasthouden aan het beginsel, <ta1 van de behoefte aan nieuw op te brengen belastingen voor 500 mi Ui oen mark minstens 100 millioen op de schouders van de bezittende klassen moeten worden gelegd. Maar nu voor de belastingvoorstel len, die zij met, dat doel oorspronkelijk had gedaan, geen meerderheid in den rijksdag te vinden is, is zij bereid aan de voorgenomen belasting op -de erfenissen, die zij blijft be schouwen als de- eenige voor bet rijk moge lijke algemeene bezitibelasting, een vorm te geven, die rekening houdt met de te berde gebrachte bezwaren. Zij heeft dus eene nieuwe voordracht ingediend, waardoor de bestaande erfenisbelasting wordt uitgebren tot hetgeen door kinderen en eohtgenooten wordt geërfd. Dit^brengt irntusschen het bezwaar mee, dat men op deze wijze niet 'komt tot het gewenschte bedrag van 100 millioen, want de hoogere opbrengist van de gewijzigde er fenisbelasting wordit op 68 millioen mark geraamd, waarvan na aftrek van wat als aan deel van de bondsstaten aan dezen moet worden uitgekeerd, voor het rijk een bedrag van 55 millioen mark wordt verwacht. Over de voorstellen, die zijn gedaan om te ver krijgen wat nog aan de 100 millioen ont breekt, schrijft de ol'ficieuse Nordd. Al'lg. Zeitung „Wanneer door eene algemeene bezitbe- lasting het bedrag van 100 millioen niet is te bereiken, dan blijft er slechts over het vermogensbezit in zijne verschillende vor men indirect dooi belastingen te treffen, en wel het bezit van onroerende en roerende goederen door een zegelrecht cp de brand- verzekeringskwitantiën, het zuivere kapi taalbezit door eene verhooging van het ef- foctenzegel. Intusschen is het hierbij niet in dezelfde mate als bij eene algemeene be- zitbelasiing uitvoerbaar den economischen toestand van het individu, inzonderheid een tegenover het bezit staande schuld, in aan merking te neanen. Des te meer moeten al thans alle voorstellen prijs gegeven worden niet alleen hei, -bezit van vermogen, maar van belastingen, die in hunne uitwerking ook de vorming van vermogen treffen en daarom belemmerend en storend ingrijpen in de ontwikkeling van het economische leven ,,In het kadei van de verdere door de verbonden regeeringen voorgestelde belas tingen hebben verder voor 't oogenblik geen kans op aanneming de belasting van de ad vertentiên en van de electrische kracht. De door de financieole commissie van den rijks dag hier voorgestelde maatregelen, de be lasting op den omzet van molens en het uit voerrecht op steenkolen, moeten worden af gewezen om de vroeger reeds vermelde re denen. Voor 'i geen daardoor zal worden gemist, moet dekking gezocht worden door verkeersbelastingen, en wel door eene hef fing van zegelrecht bij eigendomsverwisse ling van grond, door eene verhooging van het wisselzegel en door de invoering» van eene chèque-zegel." De eerste lezing van de nieuwe belasting- ontwerpen, die lieden zal plaats hebben, zal gelegenheid geven tot een algemeen debat en eene grondige gedachtenwisseling over do financieele hervorming en over den politie- ken to&tand, die daardoor is ontstaan. De zakelijke toelichting van d.e nieuwe ontwer pen komt wel is waar toe aan den staats secretaris, maar den toon van het debat zal de rede van den rijkskanselier aangeven, oio zal hebben te spreken ovèr liet doel van de financieele hervorming in het algemeen, over de vragen van partij-politiek, die zich daaraan vastknoopen, en ook over de ge- volgen, die zullen voortvloeien uit even- tueele besluiten van den rijksdag, die niet beantwoorden aan de thans door de regee ring gedane voorstellen. Aan de Frankf. Ztg. wordt uit Berlijn geschreven, dat het, voor zoover do plannen van de regeering en van de partijen 'bekend zijn, niet waarschijn lijk is, dat de beslissing zal worden ver daagd. Men za' de zaak ten einde brengen op de eene of de andere manier. In hoofd zaak hangt alles, inzonderheid wat de poli tieke zijde van de zaak betreft, af van de vraag of eene eenigszins bevredigende en 'billijke belasting van het bezit tot stan 1 komt. De conservatieven en nog meer het centrum hl ij ven tot dusver er bij, dat voor hen elke uitbreiding van de erfenisbelast'ng onaannemelijk is. Duitschland. W i 1 (1 p a r k, -1 5 Juni. De Keizer is heden morgen naar Dantzig vertrokken. Tegen de nieuwe belastingvoorstellen van de Duitscho regeer ing neemt het hoofdor gaan van do agrariërs, de Deutsche Tages- zeitung, beslist stelling. Zij beweert van -de houding der regeering, dat die zich zakelijk niet meer laat verklarenmen zoekt vruch teloos naar redenen. De commissie heeft im mers alles toegestaan en het is onbegrijpe lijk, dat de regeering dit schoone werk nu gaat dwarsboomen. De conservatieve Reichsbote vindt, dat de regeering met hare voorstellen do commis sie zeer is tegemoet gekomen. Of echter de belasting van de brandverzekeringspolissen bijval zal vinden, is twijfelachtig. Tegen die belasting worden van verschillende zijden bezwaren ingebracht, omdat men verwacht, dat zij afbreuk zal doen aan het verzeke ringswezen. Uit de critiek van de liberale bladen kan men zien, dat zij de nieuwe voorstellen niet met geestdrift begroeten, al wordt niet ver heeld, dat zij onbetwistbaar beter zijn dan de voorstellen van de commissie. De Vossi- sche Ztg. drukt den wensch uit, dat in de eerste plaats de beslissing over de erfenis belasting zal vallen. Want als reeds dit romp-voorstel schipbreuk lijdt, ondanks alle toegevendheid aan de agrariërs, die er iu doorstraalt, dan kan de burgerlijke linker zijde geen belang hebben bij de verdere be handeling van de financieele hervorming. En ook do regeering zal dan moeten toonen welken koers de Duitsche politiek uitgaat. Berlijn, 15 Juni. De strafkamer der rechtbank in Berlijn I besloot een ver volging wegens meineed in te stellen tegen den geheimraad Hammann. Hammann deelt dit zelf aan de Norddeutsche Allge- meine Zeitung mede en merkt op dat bij eene spoedige vaststelling van het openbare ge ding tracht te bevorderen, hetwelk hem zal bevrijden uit den, zijne ambtelijke- en bur gerlijke eer bedreigden, toestand. Frankrijk. P a r ij s, 15 Juni. De Senaat behan delde heden het amnestie-ontwerp. In ant woord op het verwijt, dat de regeering te dikwijls amnestie verleent, zeide minister- pres'dent Clcmenceau, dat het program der regeering in drie woorden is samen te vatten: hervormen, beteugelen, verzoenen. Wanneer inbreuk wordt gemaakt op de wet, dan moet de wet worden toegepast, maar er komen ook tijden, waarop het noo- dig is de gemoederen tot rust te brengen. Minister Barthou bestreed een amende ment van Gaudin de Villaine om amnestie te verleenen aan de postbeambten. De mi nister weigert aan dezen liet recht toe te kennen op te staan- tegen de wet, tuchte loosheid en zelfs verachting van het vader land te prediken en de werkstaking te ver heerlijken. De Senaat verwierp met 239 tegen 33 stemmen het amendement en nam de arti kelen aan van het ontwerp om amnestie te verleenen voor feiten, bedreven bij de sta king te Draveil en Villeneuve en bij vroe gere stakingen. P a r ij s, 1 5 J u n i. De Kamw nam de urgentie aan der discussie over het alge meen douane-tarief. Engeland* Londen, 15 J uni. De eerste minis ter Asquith deelde mede, dat de regeering wegens de overlading van de agenda het wetsontwerp op de kerk in Wales heeft in getrokken. Dat wetsontwerp zal echter als eerste regeeringsmaatregel op de agenda van de nieuwe zitting geplaatst worden. 0p% eene vergadering, waar 92 vereeni- gingen van de onafhankelijke arbeidspartij vertegenwoordigd waren, werd een besluit genomen, waarbij het voorgenomen bezoek van den Czaar van Rusland aan Koning Eduard scherp wordt veroordeeld en het partijbestuur uitgenoodigd, eene groote openbare botooging tegen het bezoek te or gan iseeren. Spanje. Madrid, 15 Juni. De Gacete pu bliceert een decreet, waarbij aan het mi nisterie van oorlog een crediet van 3,281,408 peseta's wordt verleend, teneinde het garnizoen in Melila te versterken en de vorming van drie gemengde brigades voor te bereiden. Rusland. De Rossija schrijft naar aanleiding van de ontmoeting der beide Keizers Deze samen komst werd met de gebeurtenissen van het laatste jaar in verband gebracht en er wor den verschillende gevolgtrekkingen aan vast geknoopt over haren invloed op de toekom stige internationale betrekkingen en groepee-< ringen van de mogendheden. Men zal zich herinneren, dat wij twee maanden geleden volledig de verklaringen van de Nord'd. Allg. Ztg. hebben bevestigd, dat in de kwestie be treffende Bosnië en Herzegowina Duitsch land eeene bedreigingen tegen Rusland heeft uitgesproken en zich met zijn bemiddelings voorstel in den vriendschappelijksten vorm tot ons heeft gewend. Eveneens kunnen wij volledige instemming uitdrukken met de nieuwe buitenlandsche politiek voor zoover zij de aan Duitschland toegeschreven intri ges tegen de tusschen Rusland, Frankrijk en Duitschland tot stand gebrachte betrek kingen weerlegde en uitsprak, dat de ont moeting tusschen de beide Keizers met de bedoeling zeer vriendschappelijk van mee ning te wisselen, geene veranderingen in de hoofdlijnen van de Europeesche politiek be- teekent en slechts er op wijst, dat de beide monarchen, evenals vroeger, ook thans hun ne persoonlijke betrekkingen en de goede verstandhouding tusschen hunne rijken in stand willen houden. Wij voegen onzerzijds hieraan toe, dat Rusland zijne traditioneele betrekkingen tot Duitschland steeds op prijs stelde en op prijs zal stellen. Deze zijn ge heel vereen igbaar met de bonds verplichtin gen van Rusland en vormen het gewichtigste onderpand voor de handhaving van den al- gemeenen vrede. Zij zijn ook in 'fc minst niet in tegenspraak met de betrekkingen, die in den laatsten tijd tusschen Rusland en Enge land verkregen zijn. Daarom bestaat er geen reden, om nieuwe politieke combinatiën of veranderingen in de statengroepeering te voorzien. Rusland heeft in Duitschland een uiterst beschaafden buurman, met wien het de veelzijdigste beirekkingen heeft en met wien het in vriendschap en vrede op den grondslag van wederzij dsche goede ver standhouding en eerbiediging van de weder- zijdsche rechten en de nationale idealen wenscht te leven. Wij zijn volkomen over tuigd, dat de ontmoeting van onzen mo narch met Keizer Wilhelm deze relatiën zal bevestigen, en begroeten in overeenstem ming met het verheven hoofd van ons rijk zijn hoogen gast met onze „Russische" wel- komstkreet. De rijksdooma heeft in tweede en derde lezing het wetsontwerp over de geloofsvrij heid aangenomen met oene wijziging over eenkomstig liet voorstel van de oktobristen. volgens welke de overgang van een christelij- ken tot een niet-christelijken godsdienst eu de verklaring, dat men niet tot een kerkge nootschap behoort, geoorloofd zijn. Minister president Stolypin had zich tegen deze amen dementen uitgesproken. De afgevaardigden van de rechterzijde, de gematigde rechter zijde en de nationalisten onthielden zich van de stemmingde rechterzijde verliet demon stratief de zaal. Petersburg, 15J uni. Bij keizer lijke ukase zijn de zittingen van de rijks- doem a verdaagd tot 23 October 1909. Turkije. Het Turksche parlement heeft een voor stel om de regeering te interpelleeren over het Kreta-vraagstuk, met algemeene in stemming aangenomen en besloten den mi nister van buitenlandsche zaken uit te noo- digen, Woensdag of Donderdag in de Ka mer te verschijnen tot beantwoording van deze interpellatie. De voorsteller betoogt, dat Turkije nooit de afscheiding van het eiland zou toelaten; de ganse he wereld moest weten, dat Turkije zich daarbij niet als bij een voldongen feit zou neerleggen. Een voorstel tot invoering van de Europeesche tij drekeaving, verwekte eene groote opgewondenheid. De oelerma's trachtten aan de 2aak eene godsdienstige be- teekanis te geven, Toen het voorstel niet temin door de meerderheid werd aangeno men, steeg het verzet van de tegenstanders tot een oorverdoovend rumoerde afgevaar digden dreigden handgemeen te worden. De voorzitter deed vruchteloos zijn best, de gemoederen tot rust te brengen of zich ge hoor te verschaffen. Hij verklaarde ten slotte de zitting voor gesloten en verliet de zaal. Terzelfder tijd werd dit voorstel tloor den Senaat zonder incident aangenomen. Het Joug-Turksche blad Courrier d'Orient maakt de volgende wenschen be treffende Kreta bekend van de pas opge richte vereeniging ter verdediging van de rechten des vaderlands lo. Kreta wordt een autonome provincie onder de opperhoogheid van den Sultan; de liooge commissaris Zaimis wordt terug geroepen en de Ottomaansche en Kretensi- sche vlaggen worden hersteld. 2o. Er wordt een gouverneur benoemd, die Christen, Kretenser, zelfs onderdarfti van een neutrale mogendheid mag zijn, maar in geen geval een Griek. 3o. De Soedabaai wordt door Turksche troepen, bezet en ingericht tot Turkscho vlootbasis. 4o. Ingevoerd wordt volslagen gelijkstel ling van Mohamedaneti en Christenen. 5o. Het leven en de eer der Mohameda- nen en de veiligheid hunner veldarbeidera worden gewaarborgd. 6o. Er wordt eott som beschikbaar ge steld om de terugkeer der gevluchte Kre- tensers mogelijk te maken. 7o. De verwoeste moskeeën, scholen, en geestelijke inrichtingen worden hersteld ten laste van de Kretensische begrooting. 8o. Het Turksche garnizoen in de Soeda baai krijgt het recht tot ingrijpen, wan neer de Kretensische militie daartoe niet in staat mocht zijn. 9o. Het thans geldende voorloopige douane-stelsel wordt afgeschaft. lOo. Personen, die de bevolking tot op roer aanzetten, worden uit het land «ver wijderd. llo. Aan opstandelingen kan verminde ring van straf worden toegestaan, wanneer zij zich vóór een bepaalden termijn onder werpen. S a 1 o n i k i, 15 Juni. Er hebben drie hevige gevechten plaats gehad tusschen op gestane Albaneezen en Turken. Aan weers zijden vielen gewonden. Dj avid Pacha heeft om versterkingen ge vraagd en dreigt den staat van beleg te zul len afkondigen. Konstantinopel. 15 Juni. Een bloedig gevecht heeft gisteren plaats gehad tusschen Grieken en Turksche solda ten te Aivali (vilajet Broessa). Er moeten zeven Grieken gedood zijnversterkingen zijn gezonden naar de plaats van het inci dent. Britsch-Indië. De emir van Afghanistan heeft zijne ambtenaren aan de Britsch Indische grens ingescherpt, dat zij elke wrijving met de Britsche autoriteiten moeten vermijden. Ieder grensincident moet rechtstreeks aan Naar het Frantch van Edmond Lepelletier. 16 DO»R J. L. VAN DRR MOER. De leden van den Raad, vroeger dan op het gewone zittingsuur opgeroepen, hadden hun vaste plaatsen nog niet ingenomen, toen de predikant Jan Hooper, de oorzaak van hun zoo onverwachte bezigheden, vóór hen werd geleid. Noircarmes zat in het midden, rechts De Vargas, secretaris van den Raad', en .links van hem Delrio. De andere leden zaten in hun leuningstoelon in de onverschillige, treurige houding van rechters, die door hun vele werkzaamheden ten slotte als verlamd zijn. Rondom in de zaal stonden soldaten. De opper-provoost las dn de vóór hem liggende papieren en daarna het hoofd op heffend, zag hij den geestelijke met koelen blik aan. „Uw naam?" „Jan Hooper." „Beroep?" „Hervormd predikant," antwoordde Hoo per op zwaren, ernstigen loon, het oog ge vestigd op het Christusbeeld boVen de zit plaats van den president. Da's vol<k>ende. We behoeven geen ver oordeeling uit te spreken, want deze bestaat en we behoeven zc maar ten uitvoer te doen brengen. Uw misdrijven zijn ons allen be- keud." „Aan al de Spanjaarden, ja," zei, de pre dikant, zich fier oprichtend. „Maar die misdrijven zijn d e u g d e n in de oogen van alle .goede Nederlanders." „Da's 'n Godslastering!" riep de Vargas. Een dof gemompel werd onder de soldaten gehoord. Sommigen balden de vuist tegen 'Hooper, die als gelaten slachtoffer even glimlachte. Noircarmes gebood stilte met een enkelen blik. „De Raad heeft u alléén hier vóór zich deen brengen," hernam hij op ijskouden toon, om voor de zooveelste maal zijn onpar tijdigheid en rechtvaardigheid te toonen. 'Ge hebt in 't openbaar uw misdaden bekend, aan niemand zal 't dus verborgen blijven, dat 't vonnis volkomen terecht is uitgespro ken." De 'beschuldigde antwoordde niet. Een verachtelijk schouderophalen bewees dat al les hem koud liet. De opper-provoost nam zijn barret af, maakte het teeken des krui- ses en sprak te midden van een diepe stilte „Krachtens den inhoud van de bul van onzen Heiligen Souveredn, welke voorschrijft alle gevangenen te verbranden, zelfs hen, die niet onder beschuldiging staan tot de weder-afvalligen te behooren... Krachtens 't laatste bevelschrift van 't Heilig College en van den Koning, bepalend 'dat de inwoners der Nederlanden, onver schillig hun rang, leeftijd of sekse, als ket ters zijn ter dood veroordeeld... Krachtens 't besluit waarin bevolen wordt, dat de predikant Jan Hooper, bisschop van Brabant, hier tegenwoordig, oogenblikkelijk na zijn gevangenneming op den brandstapel moet worden gebracht, beveistigt de Raad Van Beroerte het reeds uitgesproken vonnis tegen den genoemden Jan Hooper." Dit beteekende dus een onmiddellijke te rechtstelling. Hooper begreep het, en kalm, met opgeheven hoofd, trad hij op de bewa kers toe, welke hem, dadelijk aan den beul overleverden, die reeds aan de deur op het uitspreken van het zoogenaamde vonnis stond te wachten. Maar het was geen gewoon veroordeelde, dien men ter dood ging brengen Deze strafoefening zou een bijzondere ge beurtenis zijn, een wijding van de Katholie ke Almacht. Hier zou een voorbeeld gesteld worden, met de bedoeling het volk tot on derwerping te brengen, door het 't schrik bewind duidelijk te doen gevoelen. Om dus aan deze openbare bestraffing de noodige plechtigheid bij te zetten, rezen de leden van den Raad allen van hun zetel en begaven zich, omringd door een dubbele rij lans knechten en musketiers, naar het plein, waai de ongewoon hooge brandstapel zich verhief. De trommen werden geroerd, kort en scherp klonken de hevelen van de officieren, en het plein vulde zich met troepen. Noircarmes en zijn medeleden stelden zich rechts van den brandstapel op. Aan de an dere zijde stonden de beul en zijn knechten met de brandende fakkels in de hand. Op het zelfde oogenblik 'begon, tot niet geringe verwondering van de aanwezigen, de storm klok te luiden Er was 'bevel gegeven voor het luiden van de doodsklok, terwijl het geluid van de thans getrokken klokken, daarbij vergeleken, iets had van een triomfgeschal. „Hebt go bij dien klokkenluider Jonas nooit verschijnselen van krankzinnigheid1 waargenomen?" vroeg Vargas aan Delrio. „Ja, zeker... daar moeten we hem miaar eens van genezen," sprak Delrio tusschen de tanden. Noircarmes zond een soldaat naar Jonas, met het bevel oogenblikkelijk de doodsklok te luiden. Daar evenwel het sein voor de terechtstel ling reeds gegeven was, zou die boodschap wel niet op tijd komen. En het was dus on der het triomfantelijk geluid van de klokken van Brussel, dat de gevangenisdeuren voor den predikant Jan Hooper werden geopend. Men had hem met een boetelingenkleed toegetakeld, dat men hem over zijn gewone kleeding aangetrokken had. Twee lange rijen monniken, met flambouwen in de hand vergezelden hem onder het zingen van het D i e s i r a e. Misdienaars met het zilveren kruis en dq' bannier .van de orde der Augustijnen, meti, de purperen vlammen, waarop de goudeni draden der symbolieke versierselen rustten,; gingeu aan het hoofd. I Jan Hooper liep tusschen vier kerke- kr.echten, die een wit overkleed droegen en, oen met zilveren franje versierden troon hemel boven zijn hoofd hielden. Zoodra de processie bij den brandstapel verscheen, deed zich een somber tromgerof-. fel hoorende soldaten sloten de gelederen, en hielden de opdringende menigte terug. Het was, met het oog op het voorbeeld, wel de bedoeling van de inquisitie dat de Brusselaars de terechtstelling zouden zien, maar ze moesten toch niet te dichtbij komen. Er kon immers hier of daar wel eens onver wacht een verborgen dolk te voorschijn ko men, welke een eind zou maken aan het I lijden van den martelaar of die misschien een van de beulen zou kunnen treffen. l>e dragers van den troonhemel verwijder den zich en lieten Hooper nu ongedekt stiaan. Zijn armen waren vóór de borst saam gebonden en men had hem een stok in de han'd gewrongen, waaraan een plankje waa bevestigd waarop de woordën waren aange bracht Afvallige. Geloofsverzaker. Verrader. De misdienaar, die het kruis droeg, plaat ste zich drie Dassen vóór den protestaut- schen bisschop. Toen trad een monnik naar voren, tikte Jan Hooper op den schouder en zeide „Decze is een priester van Christus." „Leugen," riep een ander, „hij heeft zijn- gelofte verzaakt, zijn geloof afgezworen, zijn God verraden 1" „Leugen," herhaalden al de monniken op somberen toon. „Hij is dus 't leerzame, dat uitgaat van onze Kerk, niet waardig, hij is onwaardig 't volk te onderwijzen, onwaardig 't kleed to dragen dfct hij heeft aangetrokken." „Hij is onwaardig," bevestigde de gan- sche processie op nóg meer somberen toon. En in de verte klonk nog steeds het klok gelui. Word* vervolgd.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad | 1909 | | pagina 1