jsr\ 4a. Woensdag 11 Augustus 1909. BUITENLAND. FEUILLETON, Voor 't Vaderland. 8"" J»argang< AMERSFOORTSCH DAGBLAD. ABONNEMENTSPRIJS: Per 8 maanden voor Amersfoortf 1.00. Idem frauco per post 1.50. Afzonder; ijle nummers0.05. Dsze Coirrnt verschijnt dagelfjka, behalve op Zon- en Feest dagen. Advertent iönmededeelingeo enz., gelieve men vóór 11 urn 's morgens bfj de Uitgeven in te zenden. Uitgevers: VALKHOFF C°. Utrechtschestraat 1. Intercomm. Telephoonnummer 66. PRIJS DER ADVERTENTIEN: Van 1regels f 0.50. Elke regel meer - O.IO. Dienstaanbiedingen en aanvragen 25 cents b$ vooruitbetaling Qroote letters naar plaatsruimte. Voor handel en bedrijf bestaan zeer voordeelige bepalingen Ut het herhaald adverteeren in dit Blad, btf abonnement. Eeme oiroulairebevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag toegezonden. Kennisgeving. De Burgemeester der gemeente Amersfoort brengt, ter voldoening aan de aanschrijving van den (xvmimissaris dier Koningin ia die provincie Utrecht, dato 6 Augs. 1909, 4e af deeling, ro. 3952/2686 ter kennis van bdanghebljendoa, dat in de gemeente Utrecht eea geval vair vlek ziekte bij varkens is voorgekomen. Amersfoort, den 10 Augustas 1900. De Burgemeester voornoemd!, WULJTIMIS. Politiek Overzicht. De algemeene staking in Zweden. Sedert eene week staat Zwoden onder het teelten van de algemeene staking, die den 4en ugustus is begonnen. Tot dusver ia alles nog betrekkelijk rustig; of dat zoo blijven zal is echter de vraag, diie men zich met bezorgdheid stelt. Daarom heeft de rust, die nu nog heersent, iets benauwende; liet is de stilte voor den storm. Stockholm, de anders zoo levendige hoofdstad van Zwe den, vertoont een eigenaardig beeldhet geheele verkeer van de electrische trams, de huurijtuigen en automobielen is gestremd de nkele rijtuigen, die men nog op straat ziet, .n postwagens, voertuigen van de zie- kenhiizen of.... lijkwagens. Het centrale bestuur van de arbeiders vereenigingeu heeft er in toegestemd, dat er nog werkkrachten beschikbaar worden gesteld om de lijken naar hei kerkhof te vervoeren; voor de f&mili'betrekkingen, die den doode de laat ste eer willen bewijzen, zijn echter geen wajons en paarden te krijgen en zij moeten zelf voor de teraardebestelling zorgen, want ook de doodgravers hebben liet werk ge staakt. Dit ééne voorbeeld is teekenend voor den toestand. Om de tegenwoordige staking te verstaan, moet en tot vroegere jaren teruggaan. Uit Stockholm wordt daarover aan de N. Pr. Pr. geschreven In een tijd van bloei voor de Zweedsche industrie hebben de werkgevers groote oon- cessiën gedaan aan hunne werklieden op het gebied van de Loonregeling. De laatste jaren echter brachten in Zweden eene depressie. Toen niettemin de werklieden hunne eischen steedis hooger stelden, kwamen de werkgevers er ten slotte toe, dat zij verklaarden aan de eischen niet te kunnen voldoen. Nu werd een deel van de Zweedsche indu-strieelen met staking bedreigd. De minderheid van de in- dustrieelen had zich tegen de aanspraken van de werklieden niet kunnen verzetten, als de andere industneelen zich niet met hen solidair hadden verklaard. De indius trieelen hebben zich daarom aaneengesloten zij sloten hunne fabrieken en werkplaatsen voor de werklieden, en dezen antwoordden niet het afkondigen van de algemeene sta- king. De werklieden in Zweden zijn reeds sedert lang op eene groote staking voorbereidde werkgevers hebben zich echter eerst in den laats te ii tijd aaneengesloten. Deze hebben ook steun gevonden onder de burgerlijke elementen van de samenleving. Om de ge volgen van eene algemeene staking minder voelbaar te maken, heeft zich een genoot schap gevormd onder leiding van den ka merheer von Hol Ier ma., n, een gewezen rit meester bij de garde-diragonders, dat reeds \erscheiden duizenden leden telt. De eer ste afdeeling beeft te zorgen voor de water voorziening, de tweede afdeeling moet wa ken voor de verlichting, de derde voor de openbare veiligheidde vierde afdeeling heeft de banken te verdedigen. Zelfs aan zienlijke elementen van de Zweedsche sa menleving hebben zich laten inlijven bij de derde afdeeling, die voor de onaangenaam ste dienstverrichtingen heeft te zorgen, o.a. het schoonmaken van de riolen. Onder de industricelen hebben zich het eerst bij elkaar aangesloten de leden van de ijzerindustrde; daarop is de textiel-nijverheid gevolgd. De 'stakende werklieden zijn ruim van geldmid delen voorzien. Men schat liet jaarLijksch© inkomen, waarover de Zweedsche sociaal- democratie beschikt uit de bijdragen van hare leden, op ruim 2| millioen kromten. Zij wordt door de Deensche en Noorweegscho werklieden materieel gesteund en het is niet aan twijfel onderhevig, dat ook uit Duitsch- land de Zweedsche sociaal-democratie steun ouitvangt in den strijd, dien zij nu heeft te vceren. De tegenwoordige algemeene staking in Zweden is de eerste van dien omvang op het vasteland van Europa. Italië had in 1904 eene algemeene staking, die zich ech ter alleen uitstrekte over Noord-Italië Midden-Italië en Zuid-Italië hebben er geen deel aan genomen. In Italië beeft men ook het eerste voorbeeld gehad, dat de burger lijke elementen zich vereenigiden cm bert» hoofd te bieden aan de staking. In BoLogna organiseerde zich in 1906 eene burgorgarde togen do stakers; hetzelfde geschiedde in 1903 in Parma bij eene staking van veld- arboiders. Nog in het vorige jaar beeft de regeo- ring pogingen aangewild tot bemid 1 cling tusscben de werkgevers en de arbeiders. Dit maal heeft zij zich daarvan onthouden op grond van de verklaring der werknemers, da', het onmogelijk was op de eischen van de werklieden in te gaan, als niet de ge heele industrie zou te gronde gaan. De strijd moet nu dus worden uitgevochten. De regee ring bepaalt zich tot dusver er toe te zor gen voor de handhaving van de orde. Het personeel van de posterij, die onder beheer van den staat is, doet niet meê aan de sta king en ook niet liet personeel van de staats spoorwegen, waartoe de hoofdverkeorsaderen bebooren, lioowel de particuliere spoorwe gen, wat het aantal kilomotors betreft, het van de staatsspoorwegen winnen. Duitschland. Hononsyburg, 10 Aug. Na de begroeting door de vertegenwoordigers van de graafschappen Mark en Raveneberg hield de Keizer eene rede, waarin hij zijn harte- lijiken dank uitsprak voor de ontvangst, die hem en de Keizerin bij het feest van heden is ten deel gevallen, waaruit hem bleek, dat de gehechtheid van zijne onderdanen uit deze landstreek in den loop van drie eeuwen zoo sterk is geworden, dat een scheiding on mogelijk is. Het feit, dat zijn voorvader Keur-orst Johan Sigismund de hand moest leggen op dft land, heeft het Huis Bran denburg er op gewezen dat zijne taak niet was beperkt tot het gebied beoosten de Elbe, maar zich ook uitstrekte over dat aan deze zijde tot aan don Rijn, en heeft i~-t Gods hulp geleid tot de oprichting van den Prui sische koningstroon en ten slotte van den keizerstroon. Hij herdenkt daarom met dank baarheid allen die aan dezen arbeid mede werkten, in de eerste plaats Keizer Wilhelm don Groote en diens zegevierend leger, waar in zorvele zonen van de Mark meestreden. De Keizer besloot met den wenseh, dat hem moge vergund worden ook verder in vrede te regeeren en het land daardoor in. staat i stollen in vrede te leven en te werken. Onder algemeen hoera-geroep dronk Z. M. op het welzijn van de Mark. B e r 1 ij n, 10 Aug. De Keizer en de Keizerin zijn heden avond op Wilhelmshöhe aa. gekomen. Het huis van afgevaardigden van den Wur- tembergschen landdag heeft met 56 tegen 13 stemmen zijne instemming betuigd met het plan tot verhooging van het spoorwegtarief der 4e klasse van 2 tot 2.3 pf. per kilome ter. Konstan z, 10 Aug. De toestand van graaf Zeppelin is zoo goed, dat hij, volgens eene mededeeling van bevoegde zijde, waarschijnlijk over twee dagen' het ziekenhuis zal verlaten. (Graaf Zeppelin had zich in het zieken huis laten opnemen voor eeue kleine ope ratie aan den hals, die hem gisterenmorgen reeds toeliet eene pandeling te doen.) Bad Oeynhausen, 10 Aug. Do gewezen president van den Oranje-Vrij staat Steyn is liier aangekomen om de baden te gebruiken. Frankrijk. De raad van state heeft het beroep van de ontslagen postambtenaren tegen het be sluit, waarbij huil ontslag uit den dienst is verleend, verworpenmet andere woorden dat ontslag is gehandhaafd. Dit is geschied met de motiveering, dai; de ambtenaren door hunne deelneming aan de staking zich bui ten de wet hebben gesteld en daardoor als van zelf de waarborgen verliezen, die in de wet zijn bepaald tot bescherming van het publiekrechtelijk contract, dat den staatssecretaris aan den staat bindt. Van de geschorste ambtenaren en werklie den zijn 45 in dienst hersteld. Engeland. Londen, 10 A u g. De Koning verliet Londen om 3.10 hedenmiddag om te ver trekken naar Mariënbad. De Prins van Wa les cp minister Asquith deden Z. M. uitge leide. Denemarken. Kopenhagen, lOAug. De Koning heeft aan graaf Prijs, Lid van het Laudsthing en ieider der vrij-conservatieve partij, die samenstelling van een nieuw kabinet opge dragen. Prijs verklaarde, diat hij morgen zou mededeelen of hij de opdracht aannam. Zweden. Stockholm, 10 Aug. Het tram personeel besloot lieden avond de staking voort te zetten. Norrköping, 10 Aug. Het tram personeel besloot niet in staking te gaan. In twee groote fabrieken van geweven goe deren is de arbeid hervat. 400 werklieden van het ijzerwerk Boxholm besloten den ar beid te hervatten. Maandag zijn de Zweedsche bladen voor 't Laatst uitgekomenook de socialistische, want het slakingscomitó vond beter voor dezo geen uitzondering te maken. Het zal ecfctei gedurende de staking een afzonder lijk dagblad uitgeven, onder den naam Sva- ret (Het antwoordDe algemeene staking ri 't antwoord op de uitsluiting.) Maandagavond was half Stockholm in donker. De arbeid aan gas- en electriciteits- fab rieken kon dus zonder de stakers maar ter deele volgehouden worden. Spanje. De Köln. Ztg. verneemt dat de Spaan- sche ministerraad voor den nieuwen gou verneur van Barcelona, den afgevaardigde Azorin, een zeer scherpe lastgeving heeft vastgesteld, die vermoedelijk zal moeten lei den tot verbanning van verschillende vreem delingen. Spanje in Marokko. Madrid, 10 Aug. Een officieel be richt uit Melilla van den 9en, 10.20 des avonds, meldtDe ballon captif is opnieuw opgegaan, waarbij nieuwe doewars en twee kampementen ontdekt werden, die terstond met kanonnen beschoten werden. Men zag uit de nballon hoe de Mooren hunne doodeu en gewonden opraapten en naar alle rich tingen vluchtten. Een telegram uit Penon Gomera meldt, dat de inlanders gisteren en heden de plaats beschoten. De Spanjaarden antwoordden met succes en brachten den vijand talrijke verliezen toe; zijn doewar werd vernield. De Spanjaarden leden geen enkel verlies. Portugal. Koning Manuel van Portugal zal zich 20 November aan boord van het jacht ,,Dona Amelia" inschepen en, begeleid door een Portugeesshe en twee Britsche kruisers, naar Engeland stoomen, waar hij zestien dagen zal verblijven. Na het bezoek aan Engeland brengt de Portugeesche vorst een officieel bezoek van een week aan president Fallières en zal hij, op de terugreis naar zijn rijk, drie dagen de gast zijn van Koning Alfonso van Spanje. Rusland. Petersburg, 10 Aug. Do keizer lijke familie is heden namiddag van hare buitenlandsche reis te Peterhof terugge keerd. Bulgarijë. Het bericht, dat de heilige synode met betrekking tot de zalving van Koning Fer dinand bij zijn kroning uit een dogmatisch oogpunt bezwaar zou willen doen gelden, wordt uit Sofia van bevoegde kerkelijke zijde ten stelligste tegengesproken. Men verzekert, dat de heilige synode zich tot dusver met deze vraag in 't geheel niet heeft bezig gehouden. Turkije. Konstantinopel, 10 Aug. De Kamer weigerde het crediet van 507000 Turksche ponden, dioor het ministerie van oorlog aangevraagd. Griekenland en Turkije. Konstantinopel, 10 Aug. De Porto ontving het antwoord van Grieken land, waarin wordt beloofd pogingen in het werk te stellen om de Ottomaanse he regee ring voldoening te verschaffen. De minis terraad zal morgen over het antwoord be raadslagen Konstantinopel, 10 Aug. Op de vraag, die gisteren door de gezanten van de beschermende mogendheden werd gedaan, antwoordden de grootvizier en de minister van buitenlandsche zaken, dat de Porte vol strekt geen oorlogszuchtigo bedoeling had. Zij wilde alleen, voor het geval dat het j Grieksche antwoord onbevredigend was, blijk geven van hare ontevredenheid, door den gezant van Turkije te Athene terug te roepen. Dat was het minste wat de Porte j kon doen onder de pressie van de openbare meening. De gezant van Oostenrijk-Hongarije te Konstantinopel, markies Pallavicini, heeft aan de Porte kennis gegeven, dat zijne re geering 't zou afkeuren, als eene oplossing van de Kreta-kwestie door geweld van wape nen beproefd werd. O o stenr i j k - Hongari j e blijft met nadruk bedacht op de handharing van den vrede aan den Balkan, maar laat, wat Kreta betreft, de ontwarring over aan de beschermende mogendheden. Berichten, die aan Oostenrijk-Hongarije het plan tot het zenden van oorlogsschepen toeschrijven, zijn onjuist. In Russische diplomatieke kringen vindt, vtlgens een bericht uit Petersburg aan de Vossisohe Ztg., de houding van Turkije in do Kreta-kwestie geen goedkeuring. Men be schouwt het ultimatum van de Porte aan Griekenland als ongereolvtvaardigd en voor barig en verklaart, dat de mogendheden al les hebben gedaan om den oorlog te ver mijden en zullen zorgen, als hij niettemin uitbreekt, dat hij gelocaliseerd wordt. Do opvatting van de Porte in de Kreta- kwestie blijkt uit de volgende verklaringen van den grootvizier aan een dagbladschrij ver. Hilmi Pacha gaf daarin te kennen, dat de beschermende mogendheden bij de ont ruiming van heb eiland den geest van de bevolking buiten aanmerking hebben gela ten. Het was te voorzien geweest, dat Turk sche rechten geschonden zouden, worden. Dit is geschied door het hijschen van de Grieksche vlag. De Porte is nu besloten, de Turksche rechten zelf te verdedigen. Voor Turkije is de oplossing van het Kreta-vraag- stuk slechts aannemelijk door 't verleenen van de autonomie onder een gouverneur, die Turksch onderdaan moet zijn. Ook alle andere ambtenaren moeten Turlrén zijn.. On lusten ender de bevolking van het eiland zijn te voorzien; doch dat kan Turkije niet tegen houden. In ieder cevai is Turkije be sloten, tot verdediging van zijne rechten Voor geen middel terug te deinzen. Naar verluidt, zijn in Smyrna 25,000 man Turksche troepen bijeen getrokken. De Petit Parisien bericht, dat de Fran- sche regeering aan de drie andere bescher mende mogendheden een nieuw programma heeft voorgelegd. Vooreerst wil men in Kre ta den staat van zaken vóór 27 Juli, dus vóór de ontruiming van het eiland, herstel len. Men wil dus de Kretensers bewegen, met de vergrijpen tegen de suzereiniteit op te houden, inzonderheid de Grieksche vlag in te halen. Men wil dan aan Turkije ver klaren, dat de mogendheden bereid zijn het te betrekken in onderhandelingen over den toekomstigen toestand van Kreta, inzonder heid de veranderingen te onderzoeken, die sedert den 27en Juli zijn voorgevallen. Ein delijk zullen de vier beschermende mogend heden Duitschland en Oostenrijk-Honga rije, wier houding volkomen loyaal geweest is, verzoeken zich bij hen aan te sluiten tot oplossing van de Kreta-kwestie. In Kreta hebben de consuls van de be schermende mogendheden de regeering mon deling aanbevolen de Grieksche vlag van de citadel van Kanea neer te halen. De En- gelsche consul heeft daarop nog een brief Naar het Fransoh van Edtnond Lepclletier. 61 DOOR J. L. VAN DER MOER. Aan het eind van het gewelf werd Corne lls door een compagnie musketiers terugge dreven Zijlij manschappen van welke er reeds verscheidene gewond waren, schaarden zich om Rijsoor. Bakker zeel verdedigde de rechterzij gang nog, ofschoon het musketvuur der Span-* jaarden onder zijn gezellen reeds een groote opruiming had gehouden. De stelling was niet meer te houden. Men had slechts de keuzo in de duistere gangen onder het stadhuis te sneuvelen of zich met de bijl in de hand een doortocht te banen, zooals Jan Haring had gezegd. Men moest den Prins van Oranje, den Bevrijder, tegemoet gaan. Met één oogopslag had Karloo den toe stand overzien en zijn. besluit genomen. „Nog is niets verlorenriep hij uit. Binnen enkele minuten zal Jonas 't sein hebben gegeven... hij zal 't geven, daaraan twijfel ik niet, hoewel z'n klokken al in be weging moesten zijn... Als de Zwijger dan dadelijk de stad binnendringt, zal hij de Spanjaarden verrassen. Worden ze aldus in <len rug aangevallen, dan zullen ze ons I moeten loslaten... Maar we moeten er door- j heen, we moeten, door de stadi den Prins bereiken!... Moed gehouden, kameraden!... i Ons heil is bij de groote poort!" ,,Naar de groote poort!" riepen de ande ren. Ze liepen er heen, maar het bleek on mogelijk haar te openen. Men rukte, duwde, sloeg er met d.e kolven op, maar er was geen beweging in te krijgen. Groote genade!" riep Rijsoor, „men zou zeggen dat ze van buiten gebarricadeerd is!" En andermaal trachtte hij de deur te ope nen. j „Dan maar rammeien, Rijsoor," zei Kar- loo. „Jan Haring, je bijl!" riep de graaf. Maar de stoutmoedige Geus was, zoodra Bakkerzeel de komst van die Spanjaarden had gemeld, met zijn bijl in de hand de gang ingeloopen en had. zich daar, in het duister, met geweldige slagen een bloedigeu weg gehakt in het levende vleesch. Meenen- de dat de anderen hem -volgden, was hij op 't plein verschenen, waar de onthutste Span jaarden, terzijde springend voor zijn ge vreesd wapen, hem hadden doorgelaten. In allerijl was hij toen naar de poort ge sneld, waardoor de Zwijger moest binnen komen Maar de weg was reeds afgesloten. Er viel niet aan te denken naar de kameraden, •in het stadhuis terug tie keeren, dus begaf de brave kerel zich daarheen, waar hij meende nog gelegenheid te zullen, hebben zich van zijn bijl te bedienen en zijn ge sneuvelde kameraden te wrekon. Maar aan het dringend roepen van Rijs- I oor en Karloo kon hij intusschen geen ge hoor geven. Een der patriotten reikte Karloo een bijl over, en deze begon nu met alle kracht op de poortdeuren, in te hakken. Noircarmes had door zijn soldaten het) I portaal bovenaan de trap doen opruimen, zoodat hij de benedenzaal behocrschte. 1 „Geef u over!" riep de opper-provoost. „Nooit! Leve Vlaanderen!" antwoordde Karloo, die met hakken voortging. „Leve Vlaanderen! Weg met de Span jolen!" schreeuwden de eedgenooten. „Vuur... vuur overal!" 'brulde Noircar mes. Een hevige losbranding volgde, en een kwalijk riekende kruitdamp vuLde de gan gen Het tooneel van het bloedbad werd door enkele walmende toortsen karig ver licht. „Vuurt, kameradon en dan geattaqueerd!" riep Karloo, nog steeds bezig met het open hakken van de deur. Het vuur van de patriotten had een flinke uitwerking op de Spanjaarden, die dicht op elkaar gedrongen op de laatste treden van de trap stonden en dio door het schijnsel der fakkels werden verlicht. De musketiers weken in wanorde terug. Men hoorde de verwenschingen vau Noir carmes, die hun belette de trap op te ko men en op de gaanderij van de eerste ver dieping beschutting te zoeken. „Vooruit dan, schelmen, geeft vuur, over al, eu ruimt me dat aoodje op! Alles moet schoongeveegd worden En Karloo hakte maar steeds door. Wan- j neer er een oogenblik stilstand kwam in het j musketvuur, hoorde men geregeld de bijl slagen op de krakende deur neerkomen, i „Houd moed, Karloo, we kunnen nog overwinnen. Als de opening maar groot ge noeg is, dan kunnen we op 't plein komen en gaan we den Zwijger tegemoet... Maar 't sein, 't sein,... waarom geeft Jonas 't sig naal dan toch niet?" „Goddank, de deur wijkt," zei Karloo, en met een laatsten, geweldigen slag viel een groot stuk van het stevige hout naar buiten. Men achtte nu de redding nabij. Maar op het oogenblik dat de patriotten, vol geest drift, door do gemaakte opening naar bui ten wilden stormen, moesten zij met ontzet ting terugdeinzen. Twee compagnieën mus ketiers stonden tegenover hen, met de mus kotten op de poort gericht. Men bevond zich dus tusschen twee vuren. „Vooruit toch, valt dan aan!" schreeuwde Noircarmes bovenaan de trap. „Maakt al len af, in naam van den Koning en van de Kerk De eodgenooteu, op een hoop saamgedron gen als het wild bij het einde van de jacht en geen gelegenheid meer hebbend om de snaphanen te herladen, waren thans vast be sloten man tegen man te vechten e»n hun leven te verdedigen met alles wat hun van wapens nog was overgebleven, „En ik hoor maar geen klok," fluisterde Rijsoor. „Jonas zal toch niet bang zijn ge worden?" „Zie eens," antwoordde Karloo, verschrikt de hand uitstrekkend in de richting van het smalle trapje, dat toegang tot de klok ken gaf. Eenige Spanjaarden, onder bevel van Ri- guenez, kwamen voorzichtig de trappen af, met Jonas geboeid in. hun midden. Een sol daat prikte den klokluider met een helle baard in den rug om hem te doen loopen. „Nu is alles verloren en blijft ons niets mear over dan te sterven, waardig te ster ven," sprak Rijsoor wanhopig. „Maar schiet dan toch, lafaards 1 Schiet dan tochGe ziet toch wel dat we ons niet willen overgevenriep Karloo den Span jaarden toe, die hen langzaam met gevelde lansen en musketten insloten. Om hen tot vuren te dwingen, sprong Karloo plotseling vooruit en sloeg met zijn bijl een Spanjaard neer, drie het meest nabij, was. Noircarmes hield zijn degen vooruit en wilde juist het vuur commandeeren, toen, onder luid trompetgeschal de hertog van Alva naast hem verscheen. De gouverneur was in volle wapenrusting. Hij droeg stalen armst ukken, een kuras en een helm met witte veeren. Hij had zijn veldheersstaf in de hand en droeg de orde van. het Gulden Vlies. Op een door hem gegeven teeken, hielden de trompetters met blazen op. Terwijl hij zijn sombere blikken over het kleine troepje nog overgebleven patriotten liet gaan, vroeg hij „Wien van u, mijne heeren, erkent gij als uw chef?" „Mijl" riep Karloo naar voren tredend. Rijsoor legde hem de hand op den schou der. „In 't gevecht, ja...", fluisterde hij hem toe, „maar op 't oogenblik herneem 'k mijn rang Wordt er vol yd

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad | 1909 | | pagina 1