TX\
S3. Tweede blad.
8"c Jaargang.
Zaterdag 18 September 1909.
BINNENLAND.^
AMERSFOORTSCH DAGBLAD.
ABONNEMENTSPRIJS:
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Afzoudorlijko nummer: - 0.05.
r\; -> Couran verschijn dagelijks behalv op Zon- en Feest
dagen.
Advertentiënmededeelingen 9nz.gelieve men vóór 11 uur
's morgetfs bij de Uitgevers in te zenden.
Elke rogol meer - O.IO.
Dienstaanbiedingen en aanvragen 25 cents bij vooruitbetaling
Groote letters naar plaatsruimte-
Voor handel en bedrijf bestaan zeer voordeelige bepalingen tot
het herhaald adverteeren in dit Blad, bij abonnement. Eene
circulairebevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag
toegezonden.
Uitgevers: VALKHOFF C°.
Utrechtschestraat 1. Intercomm. Telephoonnummer 66.
Edward H. Harriraan.
vDe terug working van die berichten om
trent Harrinmn's gezondheids toestond iin
het begin van doze maand op hot verloop
der New-Yovks-che beurs, bewijst genoeg
zaam diat d'ozo spoor weg-magnaat indien
1 ook niet de voornaamste toch een van de
1 moest op den voorgrond tredende elemen-
I ten in Amierikia is geweest.
Van welken invloed de tijding van zijn
I overlijden (8 clezer) op de Amierifcaansclre
spoorweg markt was, kan blijken uit onder-
I staande opgave van die koersbeweging der
I aandeelen van de maatschappijen, bij welke
Harriraan het meest was betrokken
1909 sterfdag
divid. hoogste laagste (8 Sept.)
Union Pacific 10 172'/. 219 196*/4
South. Pacific G% 1146/„ 139'/» 1257/s
N.y. Central 5 °/0 1201/, lilsU 134*/s
Steeltrust 3 °/0 41x/* 80 7S*/8
Maar toch mag men aannemen, dat 't
meer de oogenbli'kkelijke onzekerheid is ge
weest, waarin men verkeerde omtrent het
geen de toestand na den dood van den
I voorzeker encrgiek'ep en scherpzimiigen re-
I organisator zou breugea, dan wèl de vrees
I dat met zijn dood de belanghebbende maat-
I schappijen van liet* hooge standpunt, waar-
I op hij ze had gebracht, zouden instorten.
Wamt "Harriman was net zoozeer een
spoorweg-technicus, dan wel een financier
met helderen blik en vasten wil. Trouwens
zijne opleiding bewoog zich, nadat hij als
loopjongen op een Effectenkantoor te New-
York zijn. werkkring was begonnen, dan ook
I in die finiancieele ricliibing.
I Twaalfjaren geleden werd zijn naam
eerst meer* bekendhij had toen reeds den
leeftijd van 50 jaren bereikt en was te vo-
r ren als broker aan de New-Yorksohe beurs
werkzaam, eerst op zeer bescheiden schaal,
i uu eens speculeeremd met voordeeldan
weer met verliesmaar allengs won hij toch
meer dan hij verloor.
I Eerst in 1897 begOn'zijn naam meer be-
kend en genoemd te worden als een op den
1 voorgrond tredend persoon.
De firma Kulin Loeb Co. te New-York
had toenmaals, vermoedelijk met zijn mede
werking, de reorganisatie van het Union
Pacific- en Southern Pacific systeem op
een gezonde financieel'© basis tot stamd ge
bracht.
Harriraande vioe-president van de Illi-
nois Central, werd in 1898 lid van 't be
stuur der Union Naeific en weinigen tijd
later nam hij als president de leiding er van
in handen om aan de ontwikkeling van deze
spoorweg maatschappij oil zij n energie te
wijden. Inderdaad mocht hij de voldoening
smaken het "Union Pacific-systeem tot een
zoo groote mate van voorspoed te brengen,
als men te voren nooit lrnd kumnien ver
moeden
Na dit gelukkig begin, werd Harriraan
een even gewild medewerker als gevleesd
tegenstander en vóór zijn dood was hij of als
reohtstreeksoh leider, of als een der voor
naamste belanghebbenden ©en steunpilaar
van bijna liet één-derde van het totale Ame-
rikaansche spoorwegnet geworden, nl.
Union Pacific
Southern Pacific
Illinois General
New-York Central
Atchison
St. Paul
Northwestern
Baltimore Ohio
Delaware Hudson,!
Georgia Central
Erie
5.916
9.731
4.378
12.282
9.350
8.687
7.623
4.462
845
1.914
2.571
Totaal mijlen 67.759
Bovendien Was hij directeur van bijna 50
ondernemingen van Verschillenden aardin
groote bank-initellingen, verzekering-maat
schappijen en industrieel© ondernemingen
had zijn stem een beslissenden invloed.
Harriman beiat origetwijfeld een zeldzaam
talent van organiseeren en een. buitenge
wone werk- en wilskracht, die hem na
dat hij eerst in een of andere zaak de kiem
van levensvatbaar- Jiad ontdekt onver
moeid tot voorwaarts gaan aanspoorden,
waaraan hij piarde een groote mate van
financieel doorzicht enVteen helt kapitaal,
daarvan doordrongen, hem zijn medewer
king op uitgebreide schaal verleende, ont
brak hem niets meer om al zijn talenten
vruchtdragend te in aken.
De machtige Standard Oil-trusts, waarop
hij, toen zijn tijd van voorspoed was begon
nen, kon rekenen, versèliafte lwsm de mii-
lioenen, die bij noodig had, oïh zijn tegen
standers te overwinnen of tot samenwerking
te dwingen.
In dit opzicht kénde "hij geen middenweg,
hij wist dat men, melt groote kapitaalkracht
gewapend, iedere hinderpaal moet overwin
nen, "kleine 'tegenstanders ontwapent, groo-
tere ,tot den terugtocht dwingt.
Zóó schreed hij voorwaarts en bracht zijn
ondernemingen in 10 jaren tij dis tót groeten
bloei, maar verzamelde vóot zich zeiven.
eveneens vele millioenen.
Zijn tegenstanders verzuimden natuurlijk
niet op do minder prijzenswaardige hoeda
nigheden van dezen man het volle licht te
doen sohijnen, waartoe de beruchte Corner
in Northern Pacific Shares in 1901 en later
in 1907 de campagne van Roosevelt tegen
de corruptie ihem «ie geschikte gelegenheid
aanbood.
Eveneens was zijn naam op minder lof
waardige wijze berokkend bij het Chicago ,en
Alton-schandaal, weinige jaren geleden, toen
hij werd beschuldigd zich met zijn vrienden
ten koste van de-goedgeloovige kleinere aan
deelhouders voor vele millioenen te hebben
verrijkt.
Maar hoe ernstig de tot hem gerichte be
schuldigingen ook mochten luiden, nimmer
heeft men de bewijzen kunnen leveren, die
hem volgens de opvattingen van den Ame-
likoanschen rechter voor de we' strafbaar
stelden.
De onverbiddelijke dood heeft thans een
einde aan dit werkzaam leven gemaakt, en
de wijze, waa«rop ten spoedigst is voorzien
in de daardoor ontstane leemte, heeft even J
spoedig de New-Yorksche beurs weder ge
rust gesteld.
Wat de Union Pacific betreft, is de vo
rige teruggang van den koers der aandeelen
vermoedelijk weer op rekening te stellen van
de teleurstelling, dat vooralsnog tot de ver.:
deeling van bet effecten-bezit der maatschap
pij niet zal worden overgegaan en het divi
dend niet van 2i op 3 per drie maanden
voor de Commons is 'verhoogd, door den
dood van Harriman, wiens gezondheid in de
laatste maanden ernstig was geschokt, zoo
dat men g©ruimen tijd reeds de mogelijkheid
van zijn overlijden heeft overwogen.
Nu dit een voldongen feit is geworden,
troost- men zich met de overtuiging, dat de
door liem beheerde maatschappijen zich be
vinden in een zeer gunstigen toestand, die
doek dbn beteren loop van zaken, welke in
't algemeen in Amerika is ingetreden, voor
zeker nog wordt versterkt ©n bevestigd.
De wethoudersbenoe
ming te Amsterdam. In de open
bare vergadering der Vrijzinnig-Democra
tische Vereeni'ging, aan bovengenoemd on
derwerp gewijd, welke wordt gehouden
Maandag 20 September te Amsterdam, zul
len als sprekers optreden mr. H. P. Mar-
chant, lid van de Tweede Kamer, te '-s Gra-
venbage, en prof. dr. D. van Embdèn te Am
sterdam.
Zionisme. Voor eenigen tijd werd
gemeld, dat in den boezem van den Zionis
tenbond een ernstig meeningsverschil ont
staan was, omdat het bestuur afkeurde, dat
in het orgaan van den bond ,,De Joodsche
Wachter", in scherpe bewoordingen was ge
protesteerd tegen het feit, dat het Amster-
damsche rabbinaat den rabbijn De Hond een
getuigschrift had geweigerd, omdat deze
ruim een jaar geleden in een tijdschrift
ecnige moderne ideeën bad verkondigd.
Thans lean medegedeeld worden, dat aan
het optreden van het Zionistisch bestuur
voorafgegaan was een schrijvan van den be
trokken opperrabbijn, dr. J. H. Diinner,
waarin deze zijn abonnement opzegde, en als
zijn voornemen te kennen gaf, den Zionis
tenbond te zullen verlaten, wanneer de rich
ting der redactie niet werd gewijzigd.
Gemeentebeambten. Door
de Vereeniging van Gemeentebeambten is een
adres aan den gemeenteraad van Amsterdam
gericht, waarin woj-dt aangedrongen op een
andere salarisregeling en een andere manier
van toekennen van dienstkleeding, in hoofd
zaak strekkende om meer gelijkmatigheid te
brengen in de verschillende takken van
dienst, maar toch ook om de minima en
maxima der salarissen te verlioogen en wel
tot resp. f 700 en f 1000, met uitzondering
van hen, die nu reeds een hooger maximum
salaris genieten.
D e 9-u r e n d a g voor g e-
meent e-w erkiieden. De Nederl.
Federatieve Bond van Gemeentewerklieden,
ftfd. Amsterdam, voert op dit oogenblik een
krachtige propaganda, ter verkrijging van
den 9-urendag voor gemeentewerklieden. Na
mens den bond wordt over deze zaak een
belanigijke enquête gehouden; Ook vinden
1 er thans conferenties plaats met de verschil
lende bedrijfshoofden, waarvan er reeds drie
zich in gunstige» zin hebben uitgelaten. Be-
j gin October zal er over dit onderwerp een
groote openbare vergadering worden belegd.
Bond van Gemeen t e-p o 1 i-
t i e-»b oambtcn. Op 17 en 18 Septem
ber zal in de Molstraat te 's Gravenhage
een groote bondsvergadering gehouden wor
den van afgevaardigden der afdeolingeu van
den Bond van Gemeente-politiebeambten in
Nederland.
Do' leden der Tweede Kamer zijn ter bij
woning daarvan uitgenoodigd.
L a n d b o u w-O. n g e v a 1 1 e u-
verzekering. Namens den Nederland-
schen Bond van Arbeiders in het Landbouw-
en Zuivelbedrijf is een adres tot den minis
ter van landbouw, nijverheid en handel ge
richt, naar aanleiding van liet- door het be
stuur van het Nederlandsch Landbouw-co-
mité gedaan verzoek, het ontwerp van wet
op de Landbouw-Ongevallenverzekering 1905
te willen intrekken waarbij tevens werd
aangedrongen op de indiening van een ont
werp van wet deze materie be'treffende,
waarbij alleen de verzekeringspliclit wordt
opgelegd, doch onder de noodige "Waarbor
gen vrijheid gelaten wordt ten aanzien van
de wijze van verzekering. Adressanten ver
zoeken nu den minister niet op het verzoek
van het Nederlandseho Landbouw-cornité tp
willen ingaan, maar daarentegen te willen
bevorderen, dat het ontwerp van wet op de
Landbouw-Ongevallenverzekering van 1905
spoedig in behandeling wordt genomen.
Vervroegde winkelslui
ting. De Studie-commissie uit het Natio
naal Comité voor vervroegde winkelsluiting,
waarin thans zitting hebben de hoeren ds.
A. Brumnielkamp, 's Gravenhage, en mr.
A. J. Fokkers, Leiden, vergadert Zaterdag
a. s. met het dagelijksoh bestuur, teneinde
«over te gaan tot uitbreiding der commissie
en tevens óm nader de werkwijze der com
missie vast te stellen.
He comité van actie voor vervroegde win
kelsluiting te Groningen, waar de gemeente
raad in zijn zitting van 25 dezer een beslis
sing zal nemen, op het verzoek tot het in
het leven roepen van een gemeentelijke ver
ordening op de winkelsluiting, verzocht aan
htt Nationaal Comité vóór dien datum nog
een spreker te doen optreden, aan welk
verzoek door het Nationaal Comité zal wor
den voldaan.
Tegen dfi vervroegdewin-
k e 1 s 1 u i t i n g. Woensdag 3 November
a.s. zal te 's Gravenhage het Nationaal Co
mité tot verweer tegen een wettelijk te be
palen sluitingsuur zijn jaarlijksche alge-
meene vergadering houden.
Georganiseerde winke
liers. Te Groningen neemt de organisatie
van den handeldrij venden middenstand steeds
in bloei toe. Het aantal leden der Algera.
Gron. Winkeliersvereeniging vermeerdert
iedere vergadering.
Behalve eene Onderlinge Glas verzekering,
welke zeer rendeert, is voor eenige dagen in
beginsel besloten, tot oprichting van een
Uitkeeringsfonds bij overlijden aan weduwen
en gehuwde winkelbedienden. De uitkeering
zal als maximum f 1000 bedragen. De ver
gadering werd gepresideerd door den heer
M. Schouten.
Coöperatieve centrale
credietbank. In eene Vrijdag gehou
den vergadering van het bestuur en den
Raad van Toezicht der kortelings opgerich
te coöperatieve centrale credietbank te
's Gravenhage, zijn de functiën als volgt
verdeeld: Voorzitter van het bestuur is de
heer J E. Scholten, lid der Eerste Kamer,
ondervoorzitter de lieer H. Koppel Jr.,
secretaris dé heer J. M Maury voorzitter
van den Raad van Toezicht mr. joh. J. Be-
linfante, ondervoorzitter mr. II. L. A. Vis
ser te Amsterdam, secretaris mr. H. van
Goudoever.
Besloten is dat het gebied, waarover de
Bank hare werkzaam heden zal uitstrekken,
zal omvatten de provinciën Noord-Holland,
Zuid-Holland, Utrecht en Gelderland.
Propaganda voor oprichting en voor aan
sluiting van plaatselijke banken zal krach
tig ter hand worden genomen.
Landdag Cihr. Nat. Wer k-
m a n s b o n d.' Woensdagmiddag te half
twee uur, werd m het Oranjehotel te Leeu
warden een vergaderi-ng gehouden van den
Ohristelijken Nation alen Werkmansbond.
De eigenlijke landdag begon dos middags
half twee en was flink bezocht. De voorzit
ter, G. I. v. d. Ploeg, opende deze verga
dering met gebed en een uitnemend inlei
dend woord, waarna hij het woord gaf aan
dr. J. R. Slotemaker de Bruyne, van
Utrecht, die het onderwerp inleidde: „De
taak der kei-ken op maatschappelijk gebied".
Spr. verdedigde de volgende stollingen
1. Het belang van het onderwerp vanwege
de positie dor kerken in het algemeen, dor
Ned. Herv. kerk in hot bijzonder; ook van
wege den ernst der maatschappelijke vraag
stukken.
2. Do bezwaren, ingebracht tegen de over
tuiging, dat de kerk een taak heeft op maat
schappelijk gebied; hun betrekkelijke waar
de; hun onjuistheid.
3. Onderzoek naar de taak die de kerk
heeft; moet zij alleen prediken of ook han
delen, en zoo ja, in hoeverre en hoe?
4. Bezwaren, die zich opdoen, zotylra deze
taak volvoerd zal worden.
Dafcrna hield de heer L. W. de Vries,
burgemeester van Barradcel, een referaat:
St aats pen s io n iieeri n g
De heer Naliuys van Zeist (lid van het
hoofdbestuur) sprak hot slotwoord.
D r a n k w e t h e r z i e n i n g. Bij
het Dag. Bestuur der vereeniging „Ver
dunning" bestaat het plan een hernieuwde
actie op touw te zetten, óm te komen tot
een herziening van do Drankwet. Reeds
hadden eenige vertegenwoordigers van liet
Dag. bestuur een audiëntie bij den minister
van binnenlandsche zaken, mr. Th. Iieems
kerk, aangevraagd, waarin deze aangelegen
beid is besproken.
Scheep vaarttolleii. De
„Köln. Zeibung" bevat een korte beschou
wing over oen. door prof. dr. Wirminghaus,
syndicus van de Keulscho Kamer va/n
Koophandel, op verzoek dier Kamer opge
steld geschrift, getiteld: „Das Verhaltniss
der Niederlande zur deutsohen flchïffaJhrts-
abgabenpolitik". Dat geschrift geeft de
meening weer van de Keulsche Kamer over
het plan om soheepvaarttollen te heffe*.
Evenals de „Kölnische Zeitungf" ij de Ka
mer nl. voor die tollen, indien zij, met af
wering van eenzijdig agrarisoh-fiskaal stre
ven, slechts ten bate van hert verkeer wor
den gebruikt'.
Het geschrift behandelt de rechtsverhou
ding tot Nederland op grond van de Rijn-
v aar takte van 1868 en van liet Duitse h-
Nederlandsch verdrag van handel en scheep
vaart van 1851, zoowel met beltrekking tot
het bestaande recht als tot de nieuwe rege
ling, die men zoekt te verkrijgen. Verder
worden de gronden toegelicht, die ook van
het standpunt der Nederlandsche verkeers-
b©langen pleiten voor de ontworpen tolhef
fing, en eindelijk de nadoelen voor Neder
land opgesomd, voor het geval de Pruisi
sche tollen niet tot stand komen.
In een inleiding van de Kamer van Koop
handel wordt uitdrukkelijK gezegd, dat hot
uitgangspunt is geweest, dat hot moge ge
lukken, Nederland te bewegen met het- Duit-
sche Rijk op den grondslag van gemeen
schappelijke verkeersbelangen tot 'overeen
stemming t© komen. Daartoe houdt het ge
schrift zich uitvoerig bezig met do ©eco
nomische bezwaren, die er van Nederland1-
sche zijde togen de voorgestelde tollen zijn
opgeworpen.
„Wij kunnen", zegt de „Kölnische",
„van ons standpunt slechts uiting geven
aaden wensch, dat de heldere, wèl-over
wogen uiteenzetting van den schrijver niet
slechts bij ons, doeh ook bij onze naburen
de baar toekomende waardeering zullen
vinden."
Bestrijding van water
ver o n tr e i n i g d n g. Woensdag werd
in Krasnapolsky te Amsterdam een vergade
ring gehoüden ter bespreking van de op
richting eener vereeniging tot bestrijding
van waterverontreiniging. De heer B. J.
Gelder, redacteur van de Visscherij-Courant,
die met mr. J. E. Hillesum de vergadering
had u:tgeschreven, doelde mede, dat vele
adhaesiebefuigingen uit verschillende krin
gen zijn ingekomen.
Dr. C. Romijn, inspecteur van de volks
gezondheid te 's Hertogenbosch, wenschte in
de allereerste plaats kennis te verspreiden
omtrent het leven in het water.
De voorzitter en de heer Van der Vorm
wezen op het belang voor de visscherij, ter
wijl de hoeren mr. Hillesum, dr. Kropveld
en mr. Smeenge den nadruk legden op het
groote belang voor de volkshygiënie in het
algemeen.
Ten slotte werd in beginsel tot oprichting
van een vereeniging tegen waterverontrei
niging besloten en een commissie benoemd,
die plannen zal uitwerken omtrent doel en
middelen der op te richten vereeniging.
Plannen van verkeer in
Noordoostelijk Noord bra-
b a n t. In do Residentiebode wordt oen
nieuw plan van verkeer in Noordoostelijk
Noordbrabant, bij de duizend vorige gevoegd
een verzameling van duizend-en-een-plannen
vormend, besproken. Het uitzicht op radi
cale verbetering van de Maas-middelmoot
ligt zoo onafzienbaar in de toekomst, dat
inmiddels maar naar verkeersmiddelen te
land wordt gezocht. Minstens 25 keer doken
tramplannen op, om de vele dorpen, uren
van spoor of tram gelegen, uit hun afzon
dering op te heffen. Plannen van trams van
Den Bosch naar Grave; trams van Cuyk
via Grave naai* Osstranis van Grave langs
den Maaskant; trams van Nijmegen naar
Grave of van Nijmegen via Wijehen langs
den Maaskant naar Tiel.
Maar van al die vliegende vogels kwam
er "geene. in de hand.
Ditmaal van Oss do victorie!
De bladen meldenEen kanaal van af
Grave, uit de Maas, langs Oss naar Den
Bosch, in de Diëze. Dit plan zou dan ge
combineerd kunnen worden met liet mede
te vuur staande waterverbinding tusschen
Waal en Maas, van Nijmegen naar Grave
ongeveer. Men heeft zóó goeden moed op
't plan, dat Teeds de afgevaardigden ter
Tweede Kamer voor Den Bosch, Grave en
Nijmegen in den arm worden genomen, om
de zaak te bevorderen.
Intussehen, 't zou voor de heele streek
een uit- en opkomst kunnen zijn. En als
men 't goed aanlegt, wéét men wellicht nog
oen middel te vindon ook, om tegelijk het
overtollige Maaswater 's winters langs dien
veel kortoren weg te loozen.
Als men in aanmerking neemt, dat het
kanaal de kronkelende slang van Grave tot
Den Bosch, waar met prutswerk toch niets
van te maken valt, zou kunnen vervangen
als een nieuwe Maas wat de Nieuwe Maas
mond immers ook doet dan zou er heel-
wat voor te zeggen vallen. De vraag rijst
dan echter, of het niet eenvoudiger ware,
de Maas zelf te kanaliseeren.
De Maas, die de omliggende bevolking 't
loven breugen moest en kon, jaagt hen in
den dood. Het eenige goed dat de stroom
nog brengt, de kostelooze bemesting der
vette uiterwaarden, komt voor 't moerendeel
niet hun, maar vreemden heeren ten goede.
Den bewoners valt slechts do overlast ten
deel.
't Wordt toch tijd, dat er iets gedaan
wordt voor deze verwaarloosde streek, het
land van de eeuwigdurende plannen.
De Haagsche inrichting
voor jeugdige misdadigers.
Ten einde de toekomst te verzekeren van
„het Observatiehuis" te 's Gravenhage, oen
inrichting waarin jeugdige misdadigers,
wier belangen de vereeniging Pro Juven-
tute zich heeft aangetrokken, onder des
kundig toezicht eenigen tijd verblijven ter
bestudeering van hun karakter, neigingen
en andere eigenschappen van lichaam en
geest, waarna naar bevind van zaken ver
der in hun belang gehandeld wordt, zijn
plannen in voorbereiding om eene Vereeni
ging te stichten tot instandhouding der in
richting, die onder leiding van den heer J.
Cornelissen, specialist voor kinderziekten,
ongeveer een jaar, met geldelijken steun
van Pro Juventute, gewerkt heeft en gun
stige resultaten heeft opgeleverd.
Op Woensdag 22 September zal onder
leiding van jhr. mr. A. J. Rethaan Macaré,
advocaat-generaal bij den Hoogen Raad, te
's Gravenhage eene bijeenkomst gehouden
worden, waarin het werk in do inrichting
zal worden besproken en verklaard.
Schoot- en Kerknieuw»,
-Gedurende den afgeloopen academischen
cursus te Groningen werden door den rector-
magnifious. prof. Heymans 485 studenten inge
schreven. In den cursus te voren werden 459
studenten ingeschreven. Er is grond voor de
verwachtingen, dat het aantal inschrijvingen voor
den weldra aanvangenden nieuwen cursus dat
van 1908/1909 zal overschrijden.
(Pr. Gr. Ct.)
Meer Uitgebreid Lager On.
der wijs. Door het Hoofdbestuur van de
Vereeniging voor Meer Uitgebreid Lager Onder,
wijs is aan de hoofden en klasse-onderwijzers
(essen), werkzaam bij het M. U. L. O., eene cir
culaire verzonden, waarin het vóór den 15den
October mededeelingen verzoekt omtrent de boe
ken, die op de verschillende soholen dier onder
wijzers gedurende een of meer jaren in gebruik
zijn geweest. Het H.-B. is van meening. dat het
leerplan, dat elke school voor haar leerlingen
ontwerpt-, aan waarde wint, wanneer vooraf het
leerboek, in het innigste verband tot hot leerplan
staande, aan zijn prnctische bruikbaarheid is ge
toetst. De vraag doet zich op of, en zoo niet, in
hoeverre dan, een l>ook, in gebruik by het onder
wijs in een bepaald vak, door to werken is in
het 7e, 8e of 9e leerjaar, d. w. z. welk gedeelte
der leerstof in elk jaar op kalme, regelmatige
wijze degelijk kan verwerkt worden, zoodat er
tijd rest voor do noodzakelijke herhaling. Voorts
is het de vTaag, of het beek aanleiding geeft tot
bijzondere opmerkingen betreffende de behande
ling der los-ien, de verstaanbaarheid van den
stijl, de zelfstandige studio door den leerling,
kortom betreffende de bruikbaarheid on de wijze
1 an gebruik voor de leerlingen dor M. U. L.
soholen. De invoering van een leerboek op een
school is een vraagstuk van groot belang vaak
een waagstuk, wat hot toch niot mag zijn! Want
is hot boek eenmaal ingevoerd, dan kunnen er
wel eens financiëol© bezwaren opdoemen, die zich
togen de afschaffing verzetten.
Stuurlieden-examens. Geslaagdgroote.
stoomvaart, le stuurman. J. Koenes en W.
Suart; 2e stuurman, G. Butter. D. Eskes, J. A.
Liebau. Sleepvaart-stuiirman, A. Groeneweg.
Algemeen Collogo van Toe
licht op de Kerkelijke Goederen
en Fondsen in Nederland.
Donderdag werd de najaarsvergadering van
hot Algemeen college van toezicht op de kerke
lijke goederen on fondsen in Nederland te 's-Gra-
\en'hage gebonden onder presidium van deö hoer
H. J. Calkoeu. burgemeester van Edam.
Uitvoerig werd gehandeld over den toestand
van sommige kerkgebouwen, liep aaldel ijk van-
het kerkgebouw te Sleen waarover destijds
klachten waren gehoord, en thans verschillende
inlichtingen zijn ingewonnen.
Daarna kwamen de jaarlijkscho verslagen van
de provinciale colleges van toezicht tor tafel,
waarvan de leden reeds tevoren hadden kennis
genomen
Overeenkomstig een schrijven van het provin.
ciaal college vqn toezicht in Groningen, zal aan
de Alg. Synode werden gevraagd, of het niet
gewensc-ht is, maatregelen te nemen, om het toe
zicht bij liet bouwen en herstellen van kerken oa
pastorieën te verscherpen, bijv. door bij het ver.
leenen van subsidie een som te bepeléw, die voor
opzicht moet worden gebruikt.
Hot quotum va noen gemeente in Friesland,
werd vastgesteld, en de herziening van de quoti
satie in 1910 aan hot moderamon opgedragen.
Vervolgens weiden do hoeren H. J. Colkoen,
burgemeester "van 'Edam. mr. J. Tjobbes, te
Leeuwarden, en mr. W. J. Koppius to Gronin
gen, tot voorzitter, vice-voorzitter en secretaris
herkozen.
Herbenoemd werd ook de commissie voor
sjkksJvorderende zaken, bestaande uit de heeren
mr. J. Tjebbes,, mr. J. baron van Pallandt, te
Geldermalsen, en H. van Woudenberg Hamstra
te OCen