Sf°. 84:, S"" Jiiarxang, Dinsdag 21 September 1909. BUITENLAND. FEUILLETON. DE WISKOTTENS. OORTSCH DAGBLAD. ABONNEMENTSPRIJS: Per S maanden voor Amersfoort f l.OO. Idem frauco per post- 1.50. Afzonder, gke nummers 0.00. Daze Co-irrnt verschijnt dngelijks, behalve op Zon- en Feest dagen. Advertentiênmededeelingec enz.gelieve men vóór 11 uur 's morgens bg de Uitgeven in te zenden. Uitgevers: VALKHOFF C°. Utrechtschestraat 1. lntercomm. Telephoonnummer 66. PRIJS DER ADVERTENTIËN: Van 15 regels f O.OO. Elke regel meer - 0.10. Dienstaanbiedingen en aanvragen 20 eents bij vooruitbetaling Qroote letters naar plaatsruimte. Voor handel en bedrijf bestaan zeer voordeelige bepalingen it/i het herhaald adverteeren in dit Blad, bg abonnement. Eea^ circulairebevattende de voorwaarden, wordt op aanvra^ toegezonden. Aan hen, die met 1 October a. s. op dit blad inteekenen worden de nummers die ge durende de maand September nog zullen verschijnen, kos teloos toegezonden. Politiek Overzicht SI vis pncem para belluiu. Bij gelegenheid van de najaarsmanoeuvres in Zuid-Duitschland heeft de Dui-tsche Kei zei- te Karlsruhe toespraken gehouden, eerst bij den intocht in de feestelijk ver* sierde stad tot haren eersten burgemeester en later in het slot tot beantwoording van een feestdronk van den groothertog, die tot thema hadden de stelling, dat de Duitschers een volk zijn, dat met vreugde de wapenen draagt en zich de toerusting tot den oorlog gaarne getroost, om dat zij den vrede bewaart en behoudt, waarin alleen de arbeid kan gedijen. Zooals ge voonlijk, bestaat over den juisten inhoud van deze redevoeringen verschil; inzonder heid de sociaal-democratische Vorwarts heeft eei: afwijkenden tekst gegeven en daaraan be schouwingen vastgeknoopt. Die beschou wingen hebben eene repliek uitgelokt van de Schwabische Merkur, waarvan de officieus© Nordd. AlLg. Zeituug met instemming het volgende afdrukt ..Klaarblijkelijk wil de Vorwarts den in druk verwekken alsof de Keizer den veront rustenden kreet: „Oorlog in 't gezicht 1" heeft aangeheven, in de hoop daarmee stem ming te maken voor een nieuw Keizerdebat in den rijksdag naar het model van dat van November van bet vorige jaar. Welke woor den de Keizer bij den intocht in Karlsruhe in werkelijkheid beeft gebruikt, zal moeilijk ie constateeren zijn ook Wolff's telegraaf bureau maakt er slechts aanspraak op den inhoud „ongeveer" te hebben weergegeven. Maar ook al nam men aan, dat de door de Vorwarts gebezigde tekst de juistere lezing inhield, dan bestond er geen reden om daar over naar welke richting ook alarm te slaan. Voor ieder onbevangene is het ten volle dui delijk, dat de monarch enkel de algemeen bekende stelling heeft uitgewerkt, dat, zoo- als de zaken nu eenmaal zijn in de heden daagse he wereld, de vrede slechts door sterke oorlogstoerustingen kan worden behouden en dat daarom elke inspanning em elke uit gave voor deze toerustingen een dringend geboden eisch van algemeen belang zijn. Zou het den Duitschen Keizer niet meer geoorloofd zijn dat te zeggen? Wil men mis schien beweren, dat het zou zijn de vreed zame betrekkingen tot onze naburen op bet spel zetten, als wij verklarenWij willen zoo sterk zijn, dat niemand den strijd met ons durft beginnen? Keizer Wilhelm II op het oogen'blik der vervulling van zijne mili taire plichten te willen verbieden aan de zelfde gedachte uiting te geiven, die ieder burgemeester bij zijne begroeting onbelem merd mag uitspreken, zou meer zijto dan eene inconstitutioneele aanmatiginghet ware eene onuitsprekelijke belachelijkheid. Daaraan behoeft men zich verder niet te sto ren. Wed echter is het gepast het feit te behartigen, dat de Keizer zich bij de be groeting te Karlsruhe niet tot eemige woor den van dank heeft bepaald, maar 't noodig geacht heeft op de bovenvermelde gedachte nader in te gaan. Wie de openbare gedacli- tenwisselingen in Duitschland gedurende do laatste maanden overziet, moet den indruk hebben alsof wij meenden ons volstrekt niet meer te moeten bekommeren om buitenland- sche zorgen, zoozeer hebben wij ons vastge werkt in den kleinen en grooten oorlog van de partijen onderling. Nog meer: niet alleen in sociaal-democratische, maar meer en meer ook in burgerlijke organen komt de gedachte op of 't nu niet eindelijk tijd is met de be perking van de uitgaven voor het militaris me te beginnen. En dat na 't geen wij in den laatsten winter hebbeoi beleefd 1 Waar lijk, de woorden van den Keizer zijn eene waarschuwing te rechter tijd." Frankrijk. Tijdens een aanval bij de manoeuvres te Saint Nicolas du Port werd de werkelijk heid zoozeer nagebootst, dat een afdeelmg jagers zich meester maakte van het vaandel van het 152e regiment infanteriede vaan- delwacht werd uiteengedreven, en een der officieren werd bijna overhoop gestoken. Het vaandel werd van den stok gerukt en gescheurd De luitenant, die de afdeeling jagers aan voerde, werd nu door den comandant van het 20e legerkorps, generaal Pau, gestraft met 60 dagen vest'ngarrest, wijl hij zijn troep niet genoeg in de hand had gehouden. De onderofficieren der jagers zijn eveneens in arrest gesteld en gestraft. Een andere vaandel-geschiedenis had plaats bij de manoeuvre van de 29e brigade infanterie. De drie vaandels van het 134e regiment infanterie, van het 334e regiment reservetroepen en van een landweerregiment waren in de regimentszaal van liet 134e regiment geplaatst, onder toezicht van een schildwacht. Bij de aflossing merkte de op komende wacht, dat een der vaandel-over trekken leeg was. Bij onderzoek bleek, dat de vlag met een mes van den stok was ge sneden, en daarna gescheurd en in het pri vaat geworpen. He: gerucht wil, dat dit een wraakneming is van een reservistmaar het onderzoek bracht nog geen licht in deze zaak. Kolonel Rauch, commandant van het 134e regiment, zeide, dat naar zijn meening dit wel de eerste maal was, dat zoo'n daad in liet leger is voorgekomen. Engeland. Londen, 20 Sept. Het was heden de 30ste dag van de behandeling van de wet op de middelen. Het artikel, bepalende dat het algemeene tarief van de inkomstenbelas ting verhoogd zal worden tot 1 shilling 2 pence van elk pond, werd met algemeene stemmen aangenomen. Balfour betreurde de noodzakelijkheid der belastingverhoogingdaar echter de regee ring niet te bewegen was geweest om den grondslag der belasting te verbroeden en an dere minder bezwarende bronnen van in komsten te zoeken, moest de inkomstenbe lasting wel worden verhoogd. In den loop van het debat beloofde minis ter Lloyd George eene concessie voor inkomst<n, verkregen uit grondbezit, en verklaarde bij, dat aan den grondeige naar verlaging van belasting zou worden toegestaan voor hoogere inkomsten, voort vloeiende uit verbeteringen en herstellingen. Men berekent, dat de belasting daardoor 500,000 p. st. minder zal opbrengen. De liberalen zijn van mcening, dat deze con cessie de kans op aanneming der wet door het Hoogerhluis waarschijnlijker maakt. Rusland. De Lokal-Anzeiger bericht uit Peters burg, dat minds bar Is wol sky heeft aange raden het door don gezondheidstoestand aan de Czarina uitgestelde bezoek van den Czaar in Italië 'stellig nog Ln dit najaar af te leg gen. De Czaar heeft aan Iswolsky de op dracht gezonden, den Ibaliaamschen gezan.t te verwittigen, diat hij de reis naar Italië al leen zal ondernemen, maar d«.t hij niet over zee naar Italië zal reizen, inaar don landweg zal kiezèn, en wel over Berlijn. Servië. De Ungarisclie Korrespondenz bericht uit Belgrado, dat tussehen kroonprins Alexan der en zijn broeder prins George in de laat ste dagen, op verlangen van den Koning en door bemiddeling van den minister van bui- tenlandsche zaken Milovanowics, eene ver zoening tot stand gekomen is. Prins George moet aan zijn broeder verklaard hebben, dat hij niet verlangde naar het terugkrijgen van de rechten op de troonsopvolging. Deze ver zoening tussehen de beide prinsen heeft een interessant voorspel gehadde ministerraad heeft bet besluit genomen de schulden van prins George te betalen en hem bovendieto eene jaarlijksche apanage van 100,000 fres. te verleenen. Prins George zal, naar alle waarschijn lijkheid, in den loop van de volgende maand Servië verlaten, om dienst te nemen in het Russische leger, want kroonprins Alexander moet hebben verklaard zijne studiën in het buitenland slechts te zullen voortzetten ou der voorwaarde, dat ook zijn broeder gedu rende dien tijd het land verlaat. Minister Milovanowics moet er in geslaagd zijn bij het tussische hof de opneming van prins George in het Russische leger te bewerken, en de Russische gezant aan het-hof te Bel grado, die eerstdaags wordt verwacht, moet de overbrenger zijn van de uitnoodiging van het Russische hof aan prins George. Turkije. Konstantinopel, 20 Sept. En geland heeft toegestemd in eene verhooging van de invoerrechten met 4 pet. Pi"ankrijk heeft daartegen geen enkel bezwaar inge bracht. De Turksche regeering verklaart, dat de eonige bestemming van deze verhoo ging van invoerrechten is in het tekort op do begrooting te voorzien. Griekenland. Uit Athene wordt aan de Neue Freie Pres- se van bevoegde zijJe bericht, dat nu met stelligheid kan worden verzekerd, diat Ko ning G-eorge het. plan om te bedianken, dat hij oenigen tijd heeft gekoesterd, heeft la ten varen. Tot dit besluit van den Koning heeft in de eerste plaats de omstandigheid bijgedragen, dat het is gelukt den Koning de overtuiging bij te brengen, dat die bewe ging onder de officieren geon anti-dynastöek karakter heeft Sedert de kritieke dagen, waarin de Koning het afstand doen van den troon in overweging nam, waren zoowel de officieren als ook de staatslieden er op uit alles na te laten wat den Koning had kun nen brengen tot de:i voor de toekomst van het land noodlotiigea stap, en Koning George kan dagelijks hooreu en lezen, dat er in Griekenland geen mcmsch is, die zijn aftre den zou wemschen. Ook de bladen, die de beweging onder de officieren hebben verde digd, geven uiting aan de meaning, dat slechts vijanden van Griekenland den wensch kunnen koesteren naar eene dynastieke cri sis. In de laatste dagen is ook bekend gewor den, dat verscheidene mogendheden en, naar verluidt, ook vreemde hofkringen den Ko ning den raad hebben gegeven, van zijn plan tot aftreden af te zien, en deze raad gevingen hebben hunne uitwerking op Ko ning George niet gemist. Spanje in Marokko. Madrid, 20 Sept. De minister van financiën bevestigde, dat de troepen bij Melilla lieden morgen een voorwaartsche be weging hebben gemaakt T anger. 20 Sept. Het Maghzen heeft aan het corps diplomatique een pro test doen toekomen tegen bet optreden der Spanjaarden en verzocht, dat de mogend heden tussehen beide bullen treden ter hand having van de onschendbaarheid van bet Marokkaansohe gebied en om-het bloedver gieten te stuiten. China. Char bi n, 20 Sept. Uit verschillen de steden in Maudsjoerije zijn berichten ont vangen ever eene toenemende boycotbewe ging tegen Japansche goederen. In Charbin zijn nieuwe Duitsche en Engelsche kantoren voor graan uitvoer geopend. Vereenigde Staten. Des Moines, 20 Sept. President •Taft betoogde hieT in eene rede, dat eene wet noodig is, die aan de „interstate com merce commission" macht verleent niet al leen om bijzondere spoorwegtarieven vast te stellen, maar ook bij eene onrechtvaarltgc rangschikking van goederen die te herzien. Do president drong aan op strengere bepa lingen omtrent de vrachtprijzen. De com- missie behoorde de macht te krijgen om ver andering te brengen in het bestaande stelsel om onbehoorlijke lasten te leggen op de schouders der afzenders, voorts aansluiten de spoorwegen te dwingen, een doorgaande route te vormen en voor het doorgaande verkeer vrachtprijzen vast te stellen. Ook beval de president de afschaffing aan van de clausule in de anti-trustwet, waarbij ver- voersovereenkomsten tussehen spoorwegen werden verboden. Dergelijke overeenkom sten zouden echter moeten worden onder werpen aan de goedkeuring der commissie. Ten slotte verklaarde de president, dat hij zou aandringen op de oprichting van een „interstate commerce court", welk lichaam in hooger beroep zou moeten kennis nemen van be-zwaren tegen de door de commissie vastgestelde vrachtprijzen. Tweede telegram. President Taft heeft verder nog aanbevolen eene wet om te voorkomen, dat eenige spoorwegmaat schappij, die bij het verkeer tussehen ver schillende staten der Unie betrokken is, aan- deelen bezit in concurreerende lijnen. Spoor wegmaatschappijen, die zulke aandeeleu be zitten, zouden gedwongen moeten worden hun bezit binnen een bepaalden termijn van de hand te doen. Verder zouden geen aan- deelen of obligatiën mogen worden uitgege ven zonder de toestemming der interstate commerce commission. New-York, 20 Sept. De afgezan ten, die Amsterdam zullen vertegenwoor digen bij de Hudson-Fulton-jeesten, zijn heden, hier aangekomen. Zij brengen een welwillend schrijven over van Koningin Wilhelmina Allerlei. vKapitein Peary verandert, zooals dt New-York Herald meldt, blijkbaar van standpunt tegenover dr. Cook's ontdekking- van de Noordpool. De „Sun" van Zaterdag ochtend publiceerde een telegram uit Battle Harbour, volgens hetwelk kapitein Peary zou gezegd hebben: „Andere expedities zouden misschien de Pool hebben kunnen bereiken langs andere wegen, zonder miji. weten. Met mijn eigen manschappen zou jl de Pool twee of drie keer kunnen bereiken Doch ik zal niet meer actief deelnemen aai. onderzoekingstochten Mijne echtgenoot* heeft gezegd, dat ik niet meer mocht gaan, en dat is beslissend". (Dat is teekenend!, De „Times" heeft het volgend opbelde rend draadloos-telegram ontvangen van d< Oscar II via Cape Race: „Daar nocl. hitney noch de Eskimo's aan een corres pondent van de „Herald" of aan Peary's agenten mochten zeggen, dat wij aan de Pool waren geweest, zijn alle berichten uit di< bron noodzakelijk valsch. Een verklarini over de manschappen van iemand die bei niet- gehoord of gezien heeft is pure onzin. Het geheele misverstand is te wijten aan he; feit, dat Whitney een ontwijkend antwoord heeft, gegeven. Als hij terugkeert zal alle: duidelijk worden. Whitney zal langs d* Amerikaansehe kust zeilen, en waarschijn lijk de H'udson Baai invaren om op grof wild te jagen Cook". Essen, 21 September. De Zop pelin III is in Dusseldorp na 1 uur des middags opgestegen, en landde hier om 3 uur 45 min., onder het gedonder der Krupp- scl e kanonnen, klokgelui en gejubel van een groote raenschenmassa. Düsseldorf,20Sept. DeZ. III. van Essen naar hier teruggekeerd, is oi. 6.21 voorspoedig geland. Brescia, 20 Sept. Calderara leg de in 50 minuten 50 seconden een afstam' af van 50 K.M. Hij werd op de koninklijk- tribune geroepen en door den Koning geluk gewenscht. Tweede telegram. Rougier heeft heden het hoogterecord geslagen; hij be reikte 198 Meter. Manila, 20 Sept. De Engelscb stoomboot Harlow, die hier van Newport is aangekomen, rapporteert den 27en Juli op 180 mijlen van Durban een brandend schip te zijn gepasseerd; de naam kon niet wor den uitgemaakt. Het schip werd later door eene ontploffing vernield. belde Kamer*. op Diusdlag den 21. September 1909, tot 'opening van de gewone 'zitting der St-aten Generaal. De heer Schimmelpenninck van der Oye. die den voorzittersstoel bekleedt, opent, na 'dat de leden der beide Kamers zich naai de vergaderzaal der Tweede Kamer hebbe i begeven, des namiddags te 12'\ uur de ver gadering en laat twee Koninklijke beslui ten, een van 8 September 1909 no. 88, hou deude zijne benoeming tot voorzitter vc.i de Eerste Kamer gedurende de zitting d.e j 13 DOOK RUDOLF HERZOG. De voorlezer had geëindigd. De jongeren stormden op hem toe en wenschten hem ge luk, terwijl de ouderen verder droomden. Een verward stemmengegons. Een harts tochtelijk dispuut. Over jambus, dactylus en trochae. Over het historische in dienst van de kunst. Over de poëtische licentie. „Maar fameus was Jt, fameus!" Paul Wiskotten "stelde zijn broer voor. Men keek hem' een oogenblik onderzoekend aan en gaf zich verder aan zijne geestdrift over. Een oude man met een witten baard bood hem naast zich een plaatsje aan. „Mijn broer Ewald," stelde Paul Wiskotten voor, „dichter Korten, de Nestor der Wupper- thaler kunst." „Ja," zeide de spraakzame oude heer met zijne lange, kaal gesleten overjas, „de Nes tor! Dat is nu de eeretitel voor mijne tach tig jaren. Ik zou veel liever de Benjamin willen heeten. 'Hoe mooi is de wereld toch, als men haar zelf nog met de dichtkunst versieren mag. Neen, aardsche schatten doen 't hem niet alleen. De wereld is weggeschon ken, zeide Zeus tot den poëet, doch wilt ge in mijn hemel met mij leven, zoo dikwijls ge komt zal hij voor u open staan. Aldus zijn wij dichters in zeker opzicht beuls knechten van den lieven God." „U zult ongetwijfeld veel beleefd hebben, mijnheer Korten," zeide Ewald Wiskotten verlangend. „Beleefd? Tachtig jaren heb ik beleefd, m'n jonge vriendAnderen hebben de drie oorlogen beleefd, 64, 66, en 70. Wie heeft nog het stormachtige jaar 48 beleefd? Ik bedoelWie heeft nog mee op de barricade gestaan? De oude Korten! En wie heeft nog den grooten Napoleon. beleefd? Weder de oude Korten! Maar u drinkt niet." Paul Wiskotten liet door den kellner een flesch Rhijnwijn brengen. „Bewijs ons als 't u blieft de eer, mijnheer Korten." De grijsaard nam aan. Hij hield het ge vulde glas tegen het -licht, toen besnuffelde hij met vooruit gestoken neus den bouquet. Als dronk hij dag-in, dag-uit het edele drui vennat, dat hij zoo dikwijls dervend bezon gen had. „Mijne heeren, de kunst! Ik zou niet wil len leven, als ik geen dichter was! Want de dichters, de kunstenaars proost, mijne heeren, proost!" In éér. teug dronk hij zij,n glas leeg „Dank u, dank u. Geef u |geen moeite. O, als u aan mij het ambt van schdtker over wilde .latenDat heeft zoo iets feestelijks, vroolijks, zoo iets genotvols. Men komt zich zelf als een Croesus voor, die Vloeibaar goud verdeelt. Mijn woord er op. De wijn vindt niets uit, hij wekt slechts tot praten op, zegtiSchiiler. Ja, die Schiller! Hij moest te vroeg verscheiden, evenals Napoleon Hij dronk, in gedachten verdiept. „Vroeg sterft hij, dien de goden liefhebben Zouden ze mij niet lief gehad hebben „U zeide Napoleon, mijnheer Korten..." „Ja, Napoleon „Hebt u hem nog gekend?" „Gekend? Zeker!" verklaarde de grijs aard. „Niet gezien, helaas niet. Maar ge kend! Ik was vier jaar, toen de volkeren- slag bij Leipzig geleverd werd, en vijf, toen de zon van Waterloo onder ging Wij in het Bergsche land, in bet- oude hertogdom, za ten er gedurende de Fransche overheer- schitxg midden1 in. Pot vcor vijftig jaren, ja tot kort vóór 'd'en corlog. van 64 tegen de Denen, zong men hier in het dal de Napo leonsliedjes ern de liedjes zij: er getrouwen. Ja, ja, ja, gestorven' grootheid werpt nog langen tijd een schaduw." „Zeg eens zoo'n liedje voor ons op." De oogen van den grijsaard straalden van een jeugdig vuur. ,Wer ist der Held, (lor dort bei seinen Fahnen, ln J.ugendkraft eir.'hcr,gohtstola und küihn? Sein graues Haupt will wundorsam mioh [niahnen. Wer ist der Held nnt solchem Kriegersmn? O Feld'herr, spricht rn.it Lust der Off iaier, Es ist Latour, dein, bestor Grenadier. „En Napoleon prijst hem, den ouden edelman, die weder als gewoon soldaat in dienst getreden is, in leven en in dood ,.Zu Strasburg stand in langen, weiten Reihen, Das Regiment. I)er Kaiser tritt lie ran W<> ist Latour? Da schluchzteu ail die Treilen. Und ernsten Schritts tritt vor der Flügelniann. O Kaiser, ach. die Adler huldigen dir, Fiir Frankreioh starb d'rin -bestor Grenadier." „Maar in het jaar 1800," waagde Ewald Wiskotten op te merken, „toen Latour d'Auvergne sneuvelde, was Bonaparte vol strekt nog geen. keizer." „Wat was hij niet? Nu ja, dat is eene dichterlijke vrijheid. En zeer gerechtvaar digd ook. Voor het volk is hij ten allen tijde Keizer Napoleon. Dat is het speurende ge voel, het instinct, dat liet volk ten opzichte der grooten van alle tijden aan den dag legt. Gelooft u, dat men na Waterloo hier langs den Rijn over den gevallen Keizer gejubeld) heeft? Over Pruisens overwinning heeft men gejubeld in echt Duit6che stemming. Niet over den overwonnen keizer, wiens regiment men des te meer eer wedervaren liet, omdat onze boudgeaooten, de Russen, in heb jaar 1813 door hunne Kozakken, Kalmukken en Baschkiren onze burgers lieten: mishandelen, onze vrouwen verkrachten en de stad plun deren. Luister nu naar het lied van Water loo of Belle-Alliance, diat hier een jaar of tien geleden nog gezongen' werd ,.Als friih der and re Morgen graute, Der Donner der Kanonen sdhmog, Aurora aus dom Oston sobaute, Die stotzen Preuszen riefen Sieg, Und Frankroioh's Heldensohne lagen Dfthingestredkl aufs wei oho Moos: 1-li.r toter Mond sohiou noch zu sagen, Sieg odor Tod sei meer Ixw." „Zoo eert het volk zijne groote tegen standers! Hc-t volk kent geen geschiedenis- vervalsching, het volk niet. Omdat het zijne dichters heeft, zijne volksdichters! Prosit, mijne heeren!" Hij dronk en schonk met de grandezza van een gastvrijen edelman den jeugdigen govers in. Wellicht, omdat na de vrijheidsoorlogen de reactie kwam en cU demagogie, de ontrouw van hoogerhand., die tot het jaar 48 leidde. Wellicht zong mc.i daarom bij ons zoo luid de liedjes over Fransche trouw. Om die daar in Berlijn te toonen Zoo denkt het volk over trouw Bliiclier was een volksheld, en generaal Bel trand, die Napoleon naar St. Helena volg de, werd-ook een volksheld. Rondtolt gezegJ, mijne heeren, heb ik zelf als jonge men mijne keel heesch geschreeuwd aan „Bcr- trand-'s Afscheid," waarin hij zijn keizer toe voegt ,.Ein nackter Fels. fern, von Europa's Küst,:>. Ward JÏUJT» Gefangnis ewig ihm bostimmt. Kein Froundestrost dringt je in dieso Witst Kein Woaen< ist, das thedl am Sohmora hier ndmmt. Doch wenn idh Tröster meinem Kaiser werdo. Dann wird mein Sohicksal dennoch solig se Idh war in Riilhim und Glltck «tets sein (>'©- fah-rte, Idh will os auoli im Un-glück ilwnj min sein!' Ewald Wiskotten's oogen fonkelden. Dat was nog eens iets anders, dan een Zond.ig thuis. Hier waren polsslag, vuur, kleur. Hij bestelde een nieuwe flesch. Wordt vervolgd

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad | 1909 | | pagina 1