BINNENLAND.
waarvan het loof is gaan logeren, geven nage-
n eg geen opbrengst. Hot gehalte is eveneens
/eer ui teen-loopend, doch over Jt geheel laag.
Zanderige peroeelen, niet te zwaar met stikstot
bemest. geven nog wel zetmeelrijke aardappelen.
Gemiddeld is de stand in Groningen goed, in
Drenthe vrij goed tot goe<l, in Overijssel goed.
Suikerbieten. De bietenoogst is overal
begonnen. Het gewas heeft zioh sterk in het
loof ontwikkeld, doch het is zeer achterlijk, zoo.
dat de wortel niet de gewenschte grootte heeft
bereikt. De opbrengst is dun ook klein, terwijl
het suikergehalte laag is. Aan de suikerfabriek
te V ierver laten bleek het gehalte op 25 Septem
ber j.l. nog 1 bij dat op denzelfden datum van
bet vorige jaar ten achter te zijn. In de Haar
lemmermeer constateerde men kort geleden een
gehalte van slechts 13 i In hoeverre hierin
nog verbetering lean komen, hangt van het weer
in de eerstvolgende weken af, doch zeer waar
schijnlijk zal de suikeropbrengst per H.A. aan
merkelijk beneden het gemiddelde blijven. De
stand is goed in Overijssel, vrij goed in Gronin
gen, Friesland, Gelderland. Ft recht, Noord hol
land en Zeeland, matig in Zuidbolland en West-
Noordbrabant.
Uien. De uien geven overal een vrij goede
opbrengst, doch ook do hoedanigheid van dit ge
was laat dikwijls te wenschen over.
Jonge ka r w ij. Het nieuwe gewas is over
't geheel vrij zwak vor den dag gekomen.
De dekvrueht. is eerst laat geoogst en in vele
gevallen bestond deze uit een zwaar gewas erw
ten, waaronder de jonge karwij zioli niet kon
ontwikkelen. Ook kon na het oogsten der dék-
vrucht van een behoorlijke bewerking en zuive
ring van onkruid geen sprake zijn. De stand is
in Noordiholland op de klei goed, op het veen vrij
goed, in Groningen matig, in Zeeland goed, in
West-Xoordbraiban,t vrij goed, in ZuidihoMand
matig en in Friesland goed.
Mangel wortels en knolrapen. De
stand is overal vrij goed of goed.
Xaweide. Na de overvloedige regens in Juli
en Augustus en bij de warmere dagen in laatst
genoemde maand heeft het gras zioh flink ont
wilt keld, zoodiat er overal weide in voldoende
hoeveelheid aanwezig is. Alleen op de laag ge
legen weiden kon men daarvan geen voordeel
trokken, wegens den drassigen toestand van den
bodem. Ook elders is er veel gras vertrapt, in
Friesland staan de on,bedijkte boeeemlanden reeds
weder onder water, zoodat op die landen de
hooioogst en de naweide als mislukt te beschou
wen zijn, hetgeen ontzaglijke scliade berokkend
heeft Op de niet te laag gelegen gronden is
de naweide overal goed of zeer goed.
Klavers. Ook de oude klavers hebben zldh
over het geheel vrij goed ontwikkeld. De jonge
klaveis bleken, nadat de dekvrueht geoogst was,
mede een goeden stand te hebben. Veel weide
geven zij echter niet, daar zij te laat bloot geko.
men zijn en de grond te nat is. Onvoldoend©
i staan de klavers alleen in de veenkoloniën en op
het veen in Noordiholland.
C« rashooi, 2de snede. In, Noordiholland
heeft men een zeer goede tweede snede gewon
nen, waardoor de misluk,king van de eerste snede
eenigermate is good gemaakt. Ook in Zuidhol-
land, Utrecht, Gelderland en Noordbrabant heeft
men no&al veel hooi kunnen winnen-, hoewel de
hoedanigheid sterk geleden heeft. Daarentegen,
is e rin Friesland, Groningen, Drenthe en Zeeland
zeer weinig hooi 2de snede geoogst. In Fries
land is echter veel gras ingekuild, evenals in
Groningen en in Zuidholland.
Kla verkool 2de snede. De oogst was
goed of zeer goed in. Overijssel, de Lijmers, de
J Jsselstreek, in de Neder-Betinve en die Tieler-
wanrd, in Utrecht en Nóordholland op de klei en
in Limburg, vrij goed in Groningen, Friesland eni
de Over-Betuwe, vrij goed tot matig in Zuidhol-
land en West-Noordbrabant en matig in. Noord
holland op veengrond en in Zeeland. De qualiteit
van het klavenhooi was over 't geheel onbevre
digend.
Herfst knollen en spurrie. Ten ge
volge van den laten roggeoogst konden deze voe.
der ge wassen eerst laat gezaaid worden, terwijl
7 ij in den konden natten grond aanvankelijk
slecht groeiden. Is de herfst zacht en blijven
nachtvorsten uit, dan kunnen zij nog veel opha
len. Voorshands moeten echter de vooruitzichten
vrij slecht of matig genoemd worden.
Stand der aardappelen in
Duitsohland en Groot-Britannië,
op 15 September 190 9.
Duitsohland (oogstbericht gepubliceerd door
liet „KaiserliCh Statitisöho Amt" te Berlijn).
De aardappeloogst is thans overal begonnen.
Zij geeft echter niet steedis bevredigende op
brengsten. Het loof is dikwijls te vroeg afge
storven, mede ten gevolge van. bkdziekten, waar
door de knollen zioh niet steeds tot normale
grootte hebben ontwikkeld, terwijl de qualiteit in
sommige streken door het regenachtige weer be
nadeeld werd. Uit de meeste Staten wordlt be
richt, dat in vele velden zich rotte aardappelen
beginnen te vertoonen, terwijl ook over scliade,
veroorzaakt door engerlingen, werd geklaagd.
Tooll wordft algemeen verwacht, dat de oogst
boven het gemiddelde zal uitvallen, zooals blijkt
uit de volgende cijfers. Indien: 1 zeer goed,
2 goed, 3 gemiddeld, 4 gering, 5 zeer
gering, dan was de gemiddelde stand der aard
appelen in Duitschland op
15 September 1909 2.5
15 Augustus 1909 2.3
15 September 1908 2.6
15 September 1907 2.6
15 September 1906 2.8
15 September 1905 2.4
Groote verschillen in den stand der aardappe
len in de verschillende deelen de® Rijk® komen
niet voor. Het minst bevredigend was de stand
in de Pruisisoho Re-gier ungsbezirke" Köslin
(2.7), Stralsund (2.9), Bromberg (2.8), Breslau
(2.8), Liegnitz (2.7), Oppeln (2.8) en Sleesiwijk
(2.7), alsmede in MeokJenburg-Schwenin (3.1),
Wurtemberg (2.8) en Baden (2.7).
Daarentegen was de stand het best in de ,,Re-
gierungsbezirke" Wiesbaden (2.1) en Aken (2.1)
en voorts in het Koninkrijk Saksen (2.0) en de
TburingsChe Staten (1.92.2).
Groot-Britannië. Volgens de voorloopige cij
fers gepubliceerd door het Departement van
Landbouw te Londen, bediraagt de niet aardap
pelen beteelde oppervlakte in Engeland, Schot
land en Wales in 1909 575,462 acres tegen
562,105 acres in 1908 578.920 acres in 1907. De
cultuur heeft zich in de laatste jaren eendgszins
uitgebreid, heeft echter nog niet weder den om
vang bereikt, dien zij in 1905 'had, toen de be
teelde oppervlakte 608.473 acres bedroeg.
De buitengewoon hooge verwaohtingen, welke
men. in Engeland aanvankelijk ten aanzien van
den aardappeloogst koesterde, scliijnen niet ver
wezenlijkt te zullen worden, ten gevolge van het
algemeen optreden van de aardappelziekte, lm
verband daarmede verwacht men thans niet meer
dan een vrij rijkelijk" besdhot, in plaats van
den overvloedigen oogst, waarop do gunstige
stand der aardappelen in het begin hoop gaf.
In Engeland wordt de stand der gewassen uit
gedrukt in proeenten van een gemiddeld gewas.
Naar dien maatstaf wordt de gemiddelde stand
der aardappelen in Groot-Britannië geschat op
102, terwijl de oogst van 1908 op 15 September
van dat jaar geschat werd op 105 on die van
1907 op 93.
Omtrent den stand der aardappelen in België
zullen nadere mededeelingon worden gepubli
ceerd.
verdringen, beschuldigt dezern op zijne
beurt de beweging tot onttroning van hun
vader op touw te hebben gezet. Deze be
schuldiging vindt te gereeder geloof, omdat
prins Danilo zijne sympathie voor de libe
ralen nooit onder stoelen of banken heeft
geschoven, terwijl zijn broeder Mirko zich
steeds een steunpilaar van de reactionnaire
partij heeft betoond
Spanje In Marokko.
Door zoeklichten van den vuurtoren van
Caraeloe werden in den avond van 6 Octo
ber in het gebied van de Beni Sikar ver
scheidene troepen inboorlingen ontdekt, die
zich achter het struikgewas verborgen hiel
den. Zoodra zij bespeurden, dat zij waren
ontdekt, openden zij het vuur tegen de voor
posten van Melilla. De Spanjaarden beant
woordden het vuur en lieten eene compagnie
een uitval ondernemen. Het gevecht duurde
anderhalf uurlater vielen slechts nu en
dan schoten.
Volgens telegrammen uit Seluan richten
de Spanjaarden daar om de kasbah (het
slot) verdedigingswerken opook kanonnen
van zwaar kaliber zullen er heen gebracht
worden.
De meesten van de Spaansche en vreemde
correspondenten verlaten Melilla en keeren
huiswaarts. Het zou verkeerd zijn dit aan
te merken als een teeken, dat het einde van
den oorlog voor do deur staat veeleer ver
luidt, dat zij terugkeeren omdat nieuwe
regeeringsmaatregelen nog meer dan tot
dusver den berichtendienst bemoeielijken.
Zeer trekt in verband hiermee de aandacht
een nieuw bericht van de ministerieels
Epoca. dat het militaire deel van den veld
tocht in hoofdzaak als afgedaan kan worden
beschouwd en dat men nu terstond zal moe
ten beginnen met de vreedzame doordrin
ging van het veroverde gebied. Daar het
officieuse optimisme echter onmogelijk over
een te brengen is met de werkelijkheid van
den toestand op het oorlogstooneel, draagt
dit slechts er toe bij om de algemeenc ver
warring in de opvatting van den toestand
te vermeerderen.
Oost-Azië.
Petersburg, 7 Oct. Het officieele
informatiebureau deelt het volgende mede:
De vertegenwoordiger® van eenigo sta
ten, die in China handelsbelangen hebben,
hebben zoowel in Peking als in Petersburg
twijfel uitgedrukt over het recht van be
schikking, dat van de zijde van het stedelijk
bestuur te Charbin wordt uitgeoefend. In
nota's aan de Chineesche en de Russische
regeering en ook in mondelinge mededee
lingen trachtten deze vertegenwoordigers te
constateeren, dat krachtens eenige artikelen
van het den lOen Mei 1909 te Peking on-
derteekende verdrag de aan hunne burgers
door de tractaten met China toegekende ex
territoriale rechten, voor zoover zij door dat
verdrag verzekerd zijn, in zich bevatten het
uitsluitend recht van iederen vreemdeling,
om voor zijn eigen consul terecht te staan.
Echter werden zij daardoor geenszins be
vrijd van de verplichting om aan de stad
lasten te betalen en zich te schikken naar
de daar ingevoerde orde. Charbin vormt
een bijzonder type van concessie, dat zich
door een bijzonder vrijgevige, ten opzichte
van vreemdelingen zeer gastvrije wijze van
regeling van andere concessiën onderscheidt.
De tengevolge van de onduidelijkheid
van het zesde artikel van het spoorwegcon
tract ontstane misverstanden, hebben op
het gebied van den Chineeschen Ooster
spoorweg een zeer onvasten toestand in 't
leven geroepen, die de Russische zoowel als
de vreemde bevolking belemmert zich daar
duurzaam te vestigen en ernstige handels
betrekkingen aan te knoopen. Dientengevol
ge is het in het belang van de vreemde mo
gendheden zelf er toe bij te dragen, dat de
onderhandelingen, die tusschen Rusland en
China lcopende zijn, zoo spoedig mogelijk
worden beëindigd.
Het Petersburgsche telegraafagentschap
heeft van het ministerie van buitenlandsche
zaken vernomen, dat de Russische consul-
generaal te Charbin zich met den uit Meele
den aangekomen Duitschen consul in be
trekking heeft gesteld. Als antwoord op het
ingediend protest wegens de handelwijze
van de Duitsche deelhebbers van de bier
brouwerij Charbin, heeft hij een brief van
den Duitschen consul ontvangen, waarin de
zen verklaart, dat hij na onderzoek van de
zaak der brouwerijmaatschappij aan deze
geen aanspraak op Duitsche bescherming
toekent, waarom op zijn bevel de Duitsche
vlag van het brouwerijgebouw verwijderd
is. Tegelijk werd de tegen de Duitschers in
gediende klacht wegens beleediging van
Russische ambtenaren tijdens de vervulling
van hunnen dienstplicht, gezonden aan den
Duitschen consul in Moekden, als behoo-
rende tot diens rechtsmacht.
Saigon, 8 Oct. De zeeroover Dethan
cn 351 zijner aanhangers werden, na te zijn
ingesloten, door de colonne-Bonifaci en de
troepen van Khamian, den 5en October aan
gevallen. Na een hevig gevecht nam' de
vijand de vlucht, met achterlating van 8 ge
wonden, 1 doode en een groote hoeveelheid
munitie.
Aan Fransche zijd© werd 1 Europeaan
gedood13 Europeanen, waaronder luite
nant Gressine, werden gekwetst. Voorts zijn
11 inboorlingen gedood en 22 gewond.
Allerlei.
vKoning Leopold II heeft het gouden
tafelservies van het paleis van Brussel ver
kocht. Dit prachtig massief servies werd
slechts bij buitengewone plechtigheden ge
bruikt Het is een geschenk van Willem IV,
Koning van Engeland, aan zijne nicht Vic
toria, bij haar huwelijk met Leopold van
Saksen-Coburg-Gotha, die later tot Koning
der Belgen werd uitgeroepen.
vHet was gisteren voor Duitschers
de honderdste geboortedag van dien dichter
van het Rijnlied, Nicolaus Becker. Zijn
lied. aanvangende met die internationaal
geworden strophe: ,.8i© sollen fflin nicht,
haben, den freien deutschen Rlueiii", word
zóó plots eem nJgemfeemle beroemdheid, diat
men zich ging afvragen, wie wel die dich
ter was, die zoo ineens door <Ie> golven der
geestdrift naar de oppervlakte werd gedVe-
ven. Nicolaus Beckler heette hij en werd
den 8en October 1809 te Bonn, uilt welge
stelde ouders geboren. Hij gaf wel gedich
ten uit, maai- deze waren vrij onbeduidend.
Alleen het Rijnlied is stiaanch? gebleven., en
sloeg naar allle landen over, en dat wel da
delijk nadat het bekend werd. In onze
taal,,Zij zullen hem niet hebben, don
vrijen Duitechten. Rijn in bet Engelsch:
..They shall not, shall not have it, Our
freeborn German Rhiue", in het... Latijn:
,,Nle libera Vos Rlreno Jactate Teutonum
Cl&more jam kuim rauco Voratis an6e-
Tum."
Spottend antwoordde Alfred de Musset:
,,Nous l'avons eu, votre Rlidn alle mand",
en stelde tegenover de roemruchte Duit
sche wapenfeiten Gallische beldlenda-
<Den, aan Gomde en Napoléon her immer end,
maar besluit toch vredig: ..Qu'ii coul'e
en paix, votre Rh in alleman*!."
Ni'colaas Becker zelf was al twee jaren
na het uitgeven van het Rijnlied nagenoeg
geheel in vergetelheid geraakt, nagenoeg
dan altijd, want toen h.ij eens dies nachts
vroolijk zingend met zijn kiameradien door
de straten van Keulen zeilde, 1 ver ken den de
nachtwakers, die het troepje in wildlen re
kenen, den dichter van het Rijnlied. To?n
geleidd'en zij hem plechtig naar zijne wo
ning. waarbij zij naar eigen tnonzettiing
de 70 verschillende compositie® die op dit
lfled bestaan, hebben geen van allen -tand
kunnen houden de snel geïmproviseerde
variatie zongen: „Wir wollenihm nich ha-
ben, den dichter an dem Rheiin."
Becker stierf den 28 Augustus 1845, en
zou geen Duitsclver zijn geuleest, als niet
een gotten kteeken voor hem was opgericht.
Dat staat in Keulfen.
vTe Juvisy heeft zich een hoogst ko
misch incident voorgedaan.
Er komt een Rus naar Delagrange toe, eD
vraagt hem of zijn toestel te koop is.
„Wel /oker," zegt Delagrange.
Het toestel wordt te voorschijn gehaald,
aan alle kanten bekeken, en Delagrange legt
hem uit, hoe het werkt. De koopsom be
draagt 12 0G0 frs.
,,In or ie," zegt de Rus, en reikt hem 12
bankjes van duizend uit zijn portefeuille
over.
Onderwijl neemt hij plaats in der stuur
stoel en gelast Delagrange den motor in
gang te zetten. Groote verbazing van den
aviateur en groote angst van het omstaand
publiek, dat gillende uiteen stuift.
,,Ja maar," zegt Delagrange, „dat gaat
zoo maar niet, u moet eerst leeren, hoe u
het toestel moet bedienen."
„Heb ik betaald?" vraagt de Rus.
„Ja zeker."
„En is het toestel van mij?"
„Dat sf reekt van zelf."
„Welnu, breng den motor dan in bewe
ging"
Men praat, overreedt, expliceert, wordt
boos, lach hem uit. De Rus antwoordt op
alles: „Ik heb betaald. Het toes.el is va'i
mij. Breng den motor dus in beweging."
Delagrange trekt zijn schouders op en
doet het. Het toestel zet zich in beweging,
rolt een paar meters over het gras, verheft
zich, om weer dadelijk neer te vallen.
In plaats van gedesillusionneerd te zijn,
is de Rus verrukt en zegt tegen Delagrange
„Het ding moet gerepareerd worden, en
dan begin ik opnieuw."
v— In Duitschland schijnt, neen blijkt
men voor de tooneelspeelkunst veel over te
hebben, veel en veel meer dan bij ons. Zoo
is in Osnabriick een stad toch van slechts
60.000 inwoners een stadsschouwburg van
700,000 mark gebouwd en 30 September j.l
feestelijk geopend. Zoo ziet men, hoeveel een
offervaardige burgerij, waar het geldt de
kunst te verheffen en de belangstelling voor
de dramatische kunst gaande te maken, ver-
mag.
Het theater moet een juweeltje van bouw
kunst zijn, terwijl de inwendige afwerking
met buiiengewonen smaak is behandeld.
vHet zal weinig bekend zijn dat minis
ter Johu Burns, de gewezen werkman, zoo'n
groot boekenvriend is. Een correspondent
van de Frankfurter Zeitung, die bij hem ia
geweest, vertelt het. Sedert jaren koopt hij
ijverig boeken en voor zeldzame uitgaven
heeft hij veel geld over. Zoo bezit hij een
tweede folio-uitgave van Shakespeare, waar
voor hij 12,000 heeft gegeven, de helft van
zijn ministerieel inkomen. Als mijn salaris
verhoogd was, waarvan sprake is geweest
zei Burns (men heeft het op 60,000
willen brengen) had ik een eerste uitgave
kunnen koopen.
vDe Engelsche Shakespeare-vorscher,
dr. Wallace, publiceerde dezer dagen in de
Times nieuwe documenten, die Shakes
peare's financieel© verhoudingen tot de
Globe en Blackfriars-schouwburgen aantoo-
nen. O.a. bewijst dr. Wallace, dat het Globe
theater op een andere, dan op de tot dusver
vermeende plaats heeft gestaan. Pleizierig
voor het comité, dat a.s. Vrijdag juist in
do brouwerij in Parkstreet (waar vroeger de
sch ..wburg zou gestaan hebben) een ge
denksteen gaat onthullen 1
Beerbohm Tree, die bij de onthullings
plechtigheid moet speechen, verklaarde aan
de pers, dat dr. Wallace zich vergist heeft.
Dr Wallace zelf echter beweert, dat zijn
thans gefourneerde bewijzen te vinden zijn
in de. Latijnsche geschriften, die de histo
riën inhouden van verschillende Engelsche
schouwburgen, en die b:'*nenkort bij door
de Shakespeare Head-press te Stratford en
Avon zullen worden uitgegeven.
vHet congres van uitgevers en boek
handelaars, dat dit jaar tc Rome werd ge
houden, heeft besloten aanstaand jaar te
Brussel te vergaderen.
vOp een der laatste zittingen van de
„British Medical Association" werd een
nieuwe gastroscoop (maagspiegel) gedemon
streerd, waarvan de uitvinders, twee artsen
te Londen, beweren, dat zij in haar soort de
volmaaktheid van Garcia's Keelspiegel en
Helniholtz's oogspiegel nabij komt.
De Daily Telegraph beschrijft de nieuwe
uitvinding als een buis, die aan een slok-
darmsonde doet denkener binnen in* is
©en gecompliceerd systeem van spiegeltjes
aangebracht, en aan den ondersten, draai
baren rand een electrisch lampje bevestigd.
Daardooi is men in staat direct de patho
logische wfefselveranderingen der maag te
herkennen, e een diagnose te stellen waai
de chemische en physische diagnostiek de
geneeskunde in den steek laat. Voorloopig
wordt de speculum-diagnose nog in narcose
toegepast. Men verwacht echter, na wat
meer geoefende techniek, de maagspiegel-
diagnose ook zonder narcose te kunnen toe
passen.
vEen werktuigkundige van Neurem-
berg had zijne vrouw van ontrouw beschul
digd, waarop de ongelukkige zich met haar
kind zelfmoordde. Donderdag nu heeft Kitt-
linger zich bij de lijken van vrouw en kind
een kogel door het hoofd gejaagd.
Triest, 8 Oct. Heden voorin kldag
om 11 uur werd hier een hevige aardbeving
gevoeld. De schade is onbeduidend.
De Staatscourant van Zaterdag 9 Oc
tober bevat o.a. de volgende Kon. besluiten
benoemd tot ridder in de Oranje-Nassau-
orde A. Gips, hoofdagent der Ned.-Amerik.
Stoomvaart-maatschappij in Amerika
benoemd tot burgemeester van Woudri-
chem P. Verhagenvan Loosdrecht jhr.
Q. J. van Swinderen;
benoemd tot ridder in de Oranje-Nassau-
orde J. Baron, gezagvoerder bij de Ned.-
Amerik. Stoomvaart-Maatschappij te Rot
terdam.
goedgekeurd, dat J. L. Richel, burgemeester
van de gemeente Borssele, is benoemd tot secre
taris d'ior gemeente;
toestemming verleend aan F. Smit. burgemees
ter en secretaris der gemeente St. Panoras, om
tot 1 Nov. 1910 te Alkmaar te blijven vronen;
vergunning verleend tot liet geven van mid
delbaar en lager onderwijs, mits zij overigens
aan de daartoe bij de wet gestolde eischen voldoe,
aan mej. H. Ch. van Dalen Wetters, geboren te
Wesol (Pruisson)
H. M. de Koningin-Moeder zal tij
dens Haar verblijf in liet buitenland wor
den vergezeld door freule van de Poll, hof
dame, en graaf Van Limburg Stirum, kamer
heer.
De Minister van Marine bracht te
Nieiuvcdiep o. a. een bezoek aan de nieuwe
operatiekamer in het hospitaal te Willems
oord aan de electrische centrale van
's llijks werf en aan het torpedo-logement
schip Emma.
In de afdeelingen der Tweede Kamer
zijn de algemeene beschouwingen over de
Stiaatsbegrooting geëindigd en zijn thans <le
hoofdstukken in behandeling.
De werkzaamheden worden a.s. Dinsdag
voortgezet.
Censuur. Door die Avp. wordt
medegedeeld, <Iat bij geheime circulaire aau
zee-officieren varbodfem zou zijn in het
openbaai- be schrijven, tenzij hun stukken
eerst aan het Departement gekeurd zijn.
Tot heemraad van het waterschap
Hoenkoop, Vliet en Dijkveld (vacature wij
len And. Vergeer),- is met 412 van de 651
slemgevende bundertallen benoemd de heer
T. A. Oskam te Hoenkoop.
Nieuwe rechte rvacat-i-
res. De minister van Justitie brengt in de
Staatscourant ter kennis van belanghebben
den dut, naar aanleiding vau de wet van 27
September 1909 (Staatsblad no. 323) zullen
worden benoemd
bij de arrondissements-rechtbank te 'sGra-
venhage, 1 vice-president, 1 rechter, 1 sub
stituut-officier van justitie, 1 substituut
griffier
bij de arrondissements-rechtbank te Rot
terdam 1 vice-president, 2 rechters, 1 sub
stituut-officier van justitie, 1 substituut
griffier
bij de arrondissements-rechtbank te Am
sterdam 1 vice-president, 2 rechters, 1 sub
stituut-officier van justitie, 4 substituut
griffiers.
Sollicitanten voor een of meer der boven
genoemde betrekkingen worden uitgenoodigd
hun verzoekschriften, voor iedere betrek
king afzonderlijk, zoo spoedig mogelijk aan
Hare Majesteit de Koningin iu te zenden.
In de commissie tot het instellen van
eien o-nderzoek naar de werking van heb
Belgisch stelsel van ouderdoms-voorziening,
ingesteld in de vergadering van den Bond
vam Vrije Liberalen van 1 Mei 1.1., wer
den benoemd de navolgende lieeremmr. J.
van Sclvevichaven (Amsterdam), voorzitter
mr. G. H. W. Delprat (RotCerda/m), mr.
dir. J. E. Millard (Utrecht), jhr. mr. H.
Smissaert (Den Haag) en F. J. W. Ibrion
(Den Haag), secretaris.
Stand dar landbouwgewassen op
26 September 1909.
Het hieronder volgende overzicht van den
stand der landbouwgewassen op 26 September
1909 is, onder medewerking van de Rijksland-
bouwleeraren, samengesteld naar gegevens, ver
strekt door de correspondenten van de Directie
van dcu landbouw.
Met het oog op den achterlijken stand der ge
wassen tcu gevolge van den ongunstigen zomer
verschijnt dit bericht 2 weken later dan gewoon
lijk. Voorts worden ook mededeelingcn gedaan
omtrent verschillende reeds geoogste gewassen,
aangezien de uitkomsten daarvan aanmerkelijk
van de verwachtingen, gepubliceerd in liet oogst-
bericiit van *21 Juli j.l., afwijken.
Het weer in den afgeloopen zomer verschilde
in velerlei opzicht aanmerkelijk van dat in nor.
male jaren. Dit kan in het kort door enkele
cijfers, ontleend aan de maandelyksche overzich
ten vau het Koninklijk Nederlandsch Meteorolo
gisch Instituut t© De Bilt, worden toegelicht.
(Do cijfers geven aan de gemiddelden over het
geheelo land: normaal" beteekent het gemid
delde over het geheele lanid gedurende do laatste
16 jaren)
Temperatuur.
1909 normaal
Mei 13 13
Juni 14 16
Juli 16 18
Augustus 17 18
Aantal dagen, dat de hemel voor meer
dan 8/10 met wolken bedekt was.
1909 normaal
Mei 2 7
Juni 12 8
Juli 15 8
Augustus 9 7
Neerslag in m.M.
1909 noiniual
Mei 30 50
Juni 49 59
Juh 94 67
Augiusius 114 83
Aantal «lagen met meer dan
0.1 m.M. regen.
1909 normaal
Mei 9 13
Juni 15 12
Juli 21 13
Augustus 15 16
Aantal dagen waarop de temperatuur
steeg boven 25 gr. C.
1909 normaal
Mei 2 2
Jiuii 1 3
Juli 0 5
Augustus 4 3
Hiei uit blijkt, dat, vooral gedurende de maan
den Juni en Juli liet weer buitengewoon koud,
donker en regenachtig nas, terwijl zomersohe
warme dagen zoo goed als niet voorkwamen.
Dientengevolge was de ontwikkeling der gewas
sen 2 weken en meer bij gewone jaren ten achter
en kon eene normale vruchtzetting bij sommige
gewassen, o. a. bij erwten, miet plaats hebben.
an 4 tot 16 Augustus was het weer beter, zoo-
dat de vroege gewassen konden worden gesneden
en gedeeltelijk ook binnengehaald. Op 8 en 9
Augustus trokken zware onweersbuien over ons
land, waardoor veel schade werd aangericht. Van
16 Augustus tot omstreeks 10 September was liet
weder bijna onafgebroken regenachtig, zoodat de
oogst geen voortgang kon nemen. De te velde
staande gewassen begonnen nieuwe scheuten te
vormen en wat gesneden op hot land lag of stond
leed zeer in qualiteit. Van vele peroeelen haver
en tarwe begonnen de korrels in de aren te ont
kiemen In verband daarmede is het dan ook
meer de qualiteit dan de opbrengst der meesto
gewassen, die van het ongunstige weer te lijden
heeft gehad. Mat in laatstgenoemde periode is
binnengebracht, was voor het grootste deel daar
voor niet gereed. Doch ook toen omstreeks half
September er eenige diroge dagen kwamen, zijn
ei nog veel producten in onvoldoenden staat van
droogheid in de schuren geborgen. Op de klei
hebben do meeste gewassen, dan ook niet meer
dan matige uitkomsten gegeven. Daarentegen
geeft de rogge op het zand zeer goede opbreng
sten, waardoor m deze streken het jaar 1909,
ondanks den slechten hooioogst en do dalende
veeprijzen, nog grootendeels goed wordt gemaakt.
Tarwe. De uitkomsten zjjn over het geheel
slechts matig. De opbrengst is in Zeeland vrij
•goed, doch de qualiteit is daar slecht. Hetzelfde
geldt van de zomertarwe in Groningen. In, deize
provincie zoowel als in Zuid- en Noordiholland
had de wintertarwe een dunnen stand, zoodat
opbrengst en qualiteit daarvan beide vrij slecht
zijn.
"°Èoe heeft in de zand- en veenstreken een
zeer goed beschot gegeven, terwijl bij liet ber
gen van den <x>gst de moeilijkheden niet zoo groot
waren als bij de andere granen. Toch laat de
qualiteit op vele plaatsen nog al te wenschen
over. Er wordt reeds geklaagd over de geschikt
heid voor het bakken.
Gerst. De wintergerst heeft in Groningen
eene goed© tot zeer goede, in Zeeland eene vrij
goede opbrengt gegeven. De zomergerat gat
overal slechts vrij goede uitkomsten. De kleur
was slecht.
Haver. De haver heeft door het ongunstige
weer van alle koiensoorten het meest geleden.
Aanvankelijk stond het gewas er zeer goed voor,
doch bij de langdurige regens begon do haver
door te schieten, vooral op de /.waardere gron
den, terwijl later de korrels begonnen te kiemen.
In sommige streken waren de hokken van lx/ven
groen begroeid. Het grootste deel van de haver
is in onvoldoend drogen toestand binnengebracht.
Over 't geheel is de opbrengst in H.L. vrij goed,
doch de hoedanigheid is slecht, het gewicht zeer
laag.
Koolzaad. Een deel van liet koolzaad heeft
langen tijd in den regen op het veld gedegen,
waardoor er veel zaad verloren is gegaan en do
qualiteit sterk verminderde. Over 't geheel was
de opbrengst vrij goed, de qualiteit vrij slecht.
Geel mosterdzaad gaf vrij goede op
brengsten van bepaald slechte qualiteit.
Bruin mosterdzaad. De uitkomsten
waren op «le klei in Noord holland vrij goed, op
laagveen uiatig.
Klaverzaad. Van deze teelt waren de
uitkomsten verkregen in Noordibrabant slecht tot
matig, in Friesland vrij slecht, in Groningen ma
tig.
Vlas. De oogst was in Groningen en Fries
land goed, in Noordiholland vrij goed, in Zuid.
holland en Zeeland matig. De qualiteit heeft
vooral in het zuiden sterk geleden, doch het
gewas was daar reeds te voren tegen hooge prij
zen verkocht.
Paarde- en andere boonen. Dit ge
was geeft in het noorden des lands een vrij goed
tot goed, in het zuiden en niidtlen slechts een
matig beschot.
Erwten. De erwien hebben wel het meest
van alle gewassen geleden. Aanvankelijk waren
de v«x>ru it zichten zeer goed, doch ten gevolge
van ziekten en het ongunstige weer was de
vruchtzettiivg slecht, terwijl gedurende het oog
sten vele perceelen totaal zijn bedorven. Zoo is
de oogst in Grondmgon mislukt tot slecht, in
Friesland vrij slecht, in Noordiholland, Zuidlhol-
land en Zeeland sledlit, in Noord'brabant matig.
Ook het stroo is, vooral waar geen ruiters ge
bruikt zijn, nagenoeg waardeloos geworden, het
geen bij de hooge voederprijzen dubbel schade
lijk is.
Bruine boonen. De oogst is matig op
«le klei in Noordiholland, in Zeeland, Zuidholland
en Noordbrabant, vrij slecht op het veen in
Noordholland.
Kar w (j (oogst 1909). De oogs*t was goed in
Groningen, vrij goed op de klei in Noordholland,
Zeeland en Noordbrabant, en matig in Zuidhol
land en op het veen in Noordiholland.
Blauw maanzaad geeft een vrij goeden
oogst in Groningen, Zeeland en West-Noord b ra -
bant. In Noord- en Zuidholland was de stand,
matig.
Consumptieaardappelen. Hoewel de
verwachtingen omtrent den aardappeloogst niet
hoog gespannen ware», blijken opbrengst on
qualiteit van dit gewas, waarvan vooral voor den
landarbeider zooveel afhangt, tot dusver niet
tegen te vallen. Zoo was de stand in Friesland
goed. in de Betuwe vrij goed, in de Lijmers en
de IJsselstreek goed. in Zuidholland, Zeeland en
est-Noordbrabant vry goed, in Limburg zelfs
zeer goed. Ook in de overige deelen des lands
wordt de stand bijna overal goed of vrij goed
genoemd. Alleen op het zand in Noordholland
zijn «Ie aardappelen vrij slecht. De qualiteit
schijut <x*k beter te zijn, dan men verwachtte. I
Wel wordt in sommige streken, vooral op de laag
gelegen peiceelen, geklaagd over hot rotten der i
aardappelen, doch bijzonder groot is het percen.
tage aangetaste knollen toch over 't geheel niet. I
Matig wordt de qualiteit enkel genoemd in de
veenkoloniën eu op het veen en het zand in
NoordhoflandElders is zij overal goed of althans
vrij goed.
Fabrieksaardappelen. De fabrieks-
aardappelen in de veenkoloniën zijn zeer ongelijk.
De vroegste soorten schijnen de beste uitkomsten
te geven Voorts zijn de welige peroeelen veel
slechter dan de meer schrale. Aardappelen
