X°. ÏOO
Woensdag 13 October 1909.
BUITENLAND.
FEUILLETON.
DE WISKOTTENS.
W JiiaryanKi
AMERSFOORTSGH DAGBLAD.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 8 maanden voor Amersfoort f l.OO.
Idem frauco per poet- 1.50.
Afzonder'yte nummers- 0.05.
Deze Courant verschijnt dagelijksbehalve op Zon- en Feest
dagen.
Advertentiönmededeelingen enz., gelieve men vóór 11 uur
's morgens by de Uitgevers in te zenden.
Uitgevers: VALKHOFF C°.
Utrechtschestraat 1. Intercomm. Telephoonnummer 66.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Van 15 regels f 0.50.
Elke regel meer - 0.10.
Dienstaanbiedingen en aanvragen 25 cents bij vooruitbetaling
Qroote letters naar plaatsruimte.
Voor handel en bedrijf bestaan zeer voordeelige bepalingen Ut
het herhaald adverteeren in dit Blad, by abonnement. Eeiv
circulairebevattende de voorwaarden, wordt op aanvra*»
toegezonden.
Kennisgevingen.
Do Burgemeester van Amersfoort brengt ter
kennis van belanglueibbendendat blijken® mede-
deeliiiig van den, lieer Comnniisaris der Koningin
in de provincie Utrecht, de navolgende schiet
oefeningen zullen worden gehouden
Op 12 en, zoo noodlig op 13 October '09 van
het fort Pampus. Er zal .worden gevuurd met
kanonnen van licht, kaliber (6 c.M.), waarbij on
veilig wordt gemaakt een sector begrensd dooi
de waro richtingen N.-W. door Noord tot Z.-O.
t. Z. (191°) tot op 4600 M. van het fort;
Op 21 en zoo nloodig op 22 October a.s. zal
eene gelijksoortige oefening worden, gehouden,
waarbij de onveilige sector wordt begrensd .dooi
de ware ri oh tóngen Oost tot Z.-O. t. Z. (56°) tot
op 4500 M. van,' het fort.
Op de dagen, waarop gevuurd wordt, zal van
het fort Pampus eene roode vlag waaien, die
3 uur vóór het begin der oefening halfstok en
één uur vóór de oefening geheel voorgeJiesohen
wordt
Bovendien zullen tegelijkertijd» en op dezelfde
wijze roode vlaggen waaien van: de batterijen
Diemerdam en Durgerdam, de Westbatterij na
bij Muiden: en den kerKtoren te Muiderberg.
Amersfoort, 12 October 1909.
De Burgemeester voornoemd,
WUUT1ERS.
Do Burgemeester en, Wethouders van Amers
foort doen te weten, dat door den Raad dier
gemeente in zijne vergadering van den 28. Sep
tember 1909 is vastgesteld de volgende veror
dening
Verordening tot wijziging der Bouw
verordening, vastgesteld op 28 Augus
tus 1906.
Eeniig artikel.
In art. 2 der Bouwverordening, vastgesteld op
28 Augustus 1906, vervallen de woorden: ..ge
metselde muren' ter hoogte van twee Meters uit
de straat of den weg en ter dikte van minstens
één ijsselsteen of door" en wordt in plaats van:
„terzelfder hoogte" gelezen: ,,ter hoogte van.'
twee Meters uit de straat of den weg".
Tussohen het le en 2e lid wordt een nieuw
lid ingevoegd, luidenide:
De voet mag niet meer bedragen dan de helft
van de hoogte van de afscheiding.
In lid 3 wordt, in plaats van „bepaling" ge
lezen bepalingen'
Zijnde deze verordening aan de Gedeputeerde
Staten van Utrecht volgens hun bericht van deni
5 October 1909, 3e afdeeling, no. 3572/2377 in
afschrift medegedeeld.
En is hiervan afkondiging geschied waar het
behoort den 12 October 1909.
De Burgemeester en Wethouders voornoemd
De Seoretaris, De Burgemeester,
J. G. STENFERT KR0E8E. WUIJTIERS.
Politiek Overzicht
Parlementaire misère in Oostenrijk.
Vau het besluit tot verdaging der zitting
Van den landdag van Bohemen heeft de re-
geeriug kennis gegeven in eene mededeeling
in de Wiener Zeitung, die eene bittere aan
klacht bevat tegen de elementen, die heb
ben verhinderd dat dit lichaam aan het werk
is kunnen gaan. Zij verklaart daarin, dat de
verdaging het noodzakelijke gevolg is van
de mi-slukkiug van alle onderhandelingen,
die zijn ondernomen om den landdag tot wer
ken bekwaam te maken. Maar de regeering
is door den loop van zaken evenmin teleur
gesteld als ontmoedigdzij volhardt veeleer
in hare opvatting, dat zoo dikwijls eene
poging tot bemiddeling is mislukt, dit het
uitgangspunt tot eene nieuwe poging moet
zijn.
„Aan de beide nationale partijen zal we
derom de vraag gesteld worden, of zij aan
de bevrijding van ons staatsleven van de
ondragelijke ketenen van een alles vergiftig
den en verlammenden nationalen twist wil
len medewerken of niet. Het antwoord op
deze vraag kan hun niet bespaard worden.
(Sedert jaar en dag wordt nu reeds de
Duitsch-Czechische strijd op kosten van onze
constitutioneele ixistellingen gevoerd. Do
zelfvernietiging van de door den Duitseh-
Czechisohen twist getroffen wetgevende
lichamen gaat onophoudelijk voort; liet
parlement echter is eigendom van alle vol
ken en volkslagen van het rijk; zij kunnen
van den Boheemschen twist alleen niet.
leven, voor hen zijn er nog andere levens
belangen, zij hebben het parlement noodig
als de tribune van hunne wensclien en be
zwaren en zij zullen zich^hiet zonder verzet
laten berooven van alle verwachtingen, die
zij aan de geboorte van het nieuwe volks
huis hebben vastgeknoopt. Slechts eene op
onderling overleg steunende regeling van
de nationale kwestiën, die zeer goed moge
lijk is, zooals lang is bewezen, kan de ver
woesting tegenhouden. Sedert jaar en dag
moeten de Oostenrijksche regeeitfcgen zich
uitputten in den arbeid om de wetgevende
lichamen voor de vernietiging door de wet
gevers, de vertegenwoordigende lichamen
voor de aanvallen van de vertegenwoordi
gers, het recht van de kiezers op eene deug
delijke parlementaire behartiging van liunne
belangen tegen de gekozenen te bescher
men. Maar de regeeringen alleen zijn niet
in staat de verwoesting tegen te houden. De
regeeringen kuuneu den vrede, den wapen
stilstand slechts mogelijk maken en met alle
middelen bevorderen, sluiten moeten hem
de twistenden zelf".
Het is niet enikel tot de twistend© parttijen
in Bohemen, dat deze vermaning ztich richt.
Tegen dien 20en van deze maand is de rijks
raad maar Weenem opgeroepen tob heirvait-
'tiimg van zijne zittingen, en wie tusscihe-n de
regels leest, ziet hierin ook eene vermaning
aan ineit adres van die partijen in het rijks-
parlement. De ondervinding, die in vroegere
zittingen is opgedaan, leert volidioende welke
kostellijke wapenen daar aan dte elementen,
die leven van dein natio nal en 'tfwüslt, door het
reglement van orde zelf aan de 'hand worden
gedaan om den gang der wierkzaamheden te
storen. Dezen zomer moest om die reden het
parlement naar huis gezonden worden, om
dat er geen kans was aan -den ernsitigen ar
beid te beginnen. De Neoie Frede Prees© be
richt, dat ook nu weder maatregelen worden
genomen om door het indienen van „Dring-
liichkeihsa'ntrage", voorst tellen oan de behan
deling van het eene of ander onderwerp
dringend te verklaren, te verhinderen dat die
vergadering zich gaat zetten aan den arbeid,
waartoe de regeering hare medewerking
wenscht. Zij voegt daaraan intusschen toe,
diaJt de regeevimg zelve aan het huis de ge
legenheid zai bieden, nog voordat een
„Dringlicflikeitsanti-ag" aan de orde komt,
zacih met alile politieke mogelijkheden bezig
te houden. „De minister-president baron
Bieiierth zal een beroep doen op het huis om
tot den positieven arbeid terug te keeren en
zich te gaan bemoeien met de regeling van
de nationale geschillen langs wetgevenden
weg, in plaats van die door obstructie te
ontwijken. Dezelfde uiitmoodiging wordt ech
ter reeds tot de partijen gericht in eene ken
nisgeving aan de regeering naar aanleiding
van de verdaging van den Boheemschen
landdag De regeering kondigt in deze ver
klaring aan, dat zij in den loop van den
winter nog eene nieuwe, laatste poging in
Bohemen zal onder nemen, maar dat zij dan
ook de verantwoorde!ijMieid voor eene even
tueel© mislukking zal constateeren. Deze
kennisgeving bevat indirect een démiemfi
van de loopcnde berichten, die niet heb par
lement maar de rogeering als ten dood© op
geschreven aanduiden. De regeering schijnt
hierdoor te willen zeggen, dat zij wel zeer
gaarne bereid is het parlement te laten
leven, maar diat zij bovenal zelf besloten is
verder te leven. Als een van ons ipoet ster
ven, laaf gij heit dan zijn, parlement!"
Dit alles daargelaten, blijkt uit deze ken-
niiiTgeving van de regeering ten duidelijkste,
dat de parlementaire najaarscampagne in
Oostenrijk in de volgende week onder zeer
ongunstige omstandigheden zal worden ge
opend
Duitschland.
De Siidideuitsclie Redohskorrespondenz be
richt uit Berlijn, dat de rijkskanselier in den
loop van den aanstaanden winter of tegen
Paschien van het volger.de jaar, zijn plan
denkt te verwezenlijken om den Koning van
het verbonden koninkrijk, Italië een bezoek
te brei.gen en met den léider van den Ita-
liaansche buitenlandsche *»litiek Tittoni in
persoonlijke betrekking té treden.
Aan de Frankf. Ztg. wordt uit Berlijn be
richt, dat rijkskanselier von Beitmanm Holl-
weg bij die gelegenheid ook den Paus zal
gaan bezoeken. De berichtgever noemit dat
van zelf sprekendniet het bezoek van dien
rijkskanselier is eene politieke gebeurtenis,
maai- het achterwege blijven van dat bezoek
zou zulks zijn.
De groothertog van Saksen-Weimar heeft
zich verloofd met prinses Feodora, de doch
ter van prins Fried'ric'h vain Meaningen. De
nu 33 jaren oude groothertog, Wilhelm
Ernst was in eersten echt gebrouwd met de
in 1905 gestorven prinses Karoline van
Reuss oudere lijn. Dit huwelijk is kinder
loos yeblevenDe bruid is eenie kleindochter
van hertog George II van Saksen-Meinin-
gen zij is 19 jaar.
Frankrijk.
Miiuiister-presideuvt Brianld heeft verleden
Zondag te Périqueux eene rede gehouden,
waarin hij verklaarde, diait hij in dit tegen
woordige tijdperk van rust de republiek hoog
boven de partijen wilde verhef ftenDe direct
noodige hervorming is, volgens zijne verkla
ring, de wet op de verzekering tegen den
ouden dag van de werklieden em boerenar
beiders. De repubLikeinsche partij moeit zich
vrijmaken van plaatselijke belangen, opdat
hot hart van geheel Frankrijk in haar slaat.
De republiek zal de macht niet behouden als
zij niet in staat is aan de republikednsche
partij nieuw leven te geven.
De rede gaf minder het parlementair pro
gramma der regc-ering, zooals verwacht werd
met het oog op de aanstaande najaarszitting,
dan eene algemeene vermaning aan alle re
publikeinen en Fransdhen.
Engeland.
Londen, 12 Oct. Lord Lansdowrue
en Balfour waren hiedien morgen bij dien
Koning op audiëntie. Z. M. ontving latei-
den eersten minister Asquibh.
Londen, 13 Oct. In de dagbladen
worden de conferentiën van den Koning met
Balfour, Lansdowne en Asquith lévendig be
sproken. De meening wordt uitgedrukt, dat
Asquith hiertoe het initiatief heeft genomen.
De conservatieve bladen vallen Asquith
aan voor wat zij noemen eene ongerecht
vaardigde poging zonder precedent om zicli
van de prerogatieven van de Kroon te be
dienen, ten einde zekerheid te krijgen om
trent de plannen van zijne tegenstanders,
omdat hij de kans van algemeene verkiezin
gen vreestzij verklaren, dat de au cl ie n-
tiën geen verandering zullen brengen in den
toestand, tenzij de regeerinig toegeeft.
De liberale bladen zeggen, idat het niet
anders dan natuurlijk is, dat de Koning
zijn invloed aanwendt in verzoenenden zin,
wanneer n:en aan beide kanten spreekt van
een besluit.
De Daily News zegt, dat er aan Liberale
zijde verkeerde opvattingen zijn geweest
over een compromis. Asquith is echter geen
duim teruggewekenhot schijnt, dat hij den
sterken arm heeft gebruikt met dramatisch
effect en de crisis heeft te niiöt gedaan.
Masterman, ondersecretaris in het Home
office, zeide in eene rede te Kenndngton,
dat als de zuiver wettige bemoeiing van het
hoogste gezag is in richting van eene waar
schuwing aan de lords om niet de grond
wet op losse schroeven te stellen, "het niet
aan ons staat te critiseeren of tusschen bedde
te komen. Hij verklaarde, dat de begrooting
zal doorgaan^ onverschillig of de lords baar
aan nem c- n o f verwerpen
De socialistische afgevaardigde Snowdéïi
zeide te Blackburn, dat de Koruing populair
is, maar dat een populaire Koning een
groofer gevaar voor de democratie kan zijn
«dan een despoot. Het is de plicht van den
Koning raad te vragen aan zijne ministers.
Londen, 13 Oct. Het landbouw
departement heeft een besluit uitgevaardigd,
waarbij het vervoer zoowel per spoor als
per schip van oude, gebrekkige of aan wou
den lijdende paarden verboden wordt.
Spanje.
Ten bewijze dat het in Barcelona niog
geenszins ruisHrig is, bevat de Inuparcial een
opgave va n de bo momf plio f f ingendie daar
in de laatste maanden, zijn voorgekomen.
Op 7 Mei ontplofte een bom in die Boqueria-
s tra af. op 8 Mei een in de Allta de San Pe-
dro-straat, op dan 9dfen een in de Aldiama-
straat, op den lldem een in de San Pablo-
straat, op 23 Jumi twee in den Soriano- en
in den Priineipal-sdhouwburg, op 29 Juni
twee hi ha', koffiehuis del Circo Espanol, op
2 Juli een in de Marques del D nero-straat.
Daarmee eindigde het bewind van dien gou
verneur Ossorio, wien men, wegens zijne
onmacht om het kwaacl tegen tie gaan, de
bijnamen van slaapwandelaar en slaapmuts
gaf.
Onder xijn opvolger Crespo Azorin is het
intusschen niet beter geworden. Op 21 Au
gustus sprong een bom in de Ronida de San
Pablo, op 22 een bij de Puerba de Santa
Madrona, op 25 een in de Conde del Asalto-
straat, op 28 een in die Marques del Duero-
straa*, op 29 Augustus weer een in de Con
de dei Asalto-straat, op 13 September een in
de Huerta de Santa Madrona, op den 27sten
een in de Oor.ide del Asalto-straat, op 28 een
op de Plaza de Polacio.
Diit zijn de officieel erkende aanslagen;
van arndére zijde beweert men, dat er nog
veel meer zijn gepleegd.
Over de wijze waarop het proces tegen
Ferrer te Barcelona is gevoerd, wordt uit
Parijs aan. die Vossi'sche Ztg. berilchit: Die
off'icieeille telegraaf heeft uit Barcelona een'
bericht ovter de terechtzitting verzonden,
dlat bestemd was het geloof te verwekken
alsof in de openbare zitting getuigen waren
verhoord en alsof Ferrer zelf gelegenheid
had gelïad zich te verdedigen. Onafhan
kelijke berichten uit Barcelona doleri nu
zien, dat dit een© vervalsching van dio
waarheid was. Inderdaad was er naimelijk
geen enkele getuige opgeroepen. De aamklar
ger bepaalde zich er toe, de verklaringen
voor te leaen, die in dte protokollen van de
geheime instructie vermeld zijn. Van eene
confrontatie en een kruisverhoor dier getui
gen kom d-U6 geen sprake zijn. Evenmin
kreeg Ferrer het woord. Als hij wilde spre
ken, dan wees men hem er op, dat hij im-
mters een verdtediger had, die allies voor
hem zou zeggen wat noodlig was. Zijne vrien-
dieSa willen bepaald weten, dat hij ter dood
is veroordeeldintusschen is het doodvon
nis nog aan de bekrachtiging van liet hoog
militair genteohtshof onderworpen.
In de Temps vindten wij eveneens Ver
meld, dat dte beschuldigd© op dte terechtzit
ting nitet is ondtervraagd «n dat geen enkel©
getuigq in het openbaar is gehoord. De ge
tuigenverklaringen zijn eenvoudig voorge
lezen door dien rechter van instructieliet
zijn di»e, welke verzameld zijn door dien rech
ter van i'Qsfruotie, die ze zelf op de zitting
heeft voorgelezen. Een contradictor dtebat
heeft niet plaats gehad.
Onder het publiek waren velen van oor
deel. dat eten© veroordeel ing ter dood zede
lijk onmogelijk was. Men zegt ook, dat het
doodvonnis, als het werd uitgesproken, nitet
zou worden uitgevoerd. De Ko'niPng zou dö
strafviermindering toestaan, die door den,
aanklager zelf in overweging gegevten Bs
dtez© heeft namelijk in zijn requisitoir niet
uitsluitend d© doodstraf geëteehit, maar liet
alternatief aangegeven van de ltevteaslange
gevangenisstraf en de verbeurdv'erklaring
van die goederen.
P a r ij s 12 'Oct. Uit Madrid wordt
aan de Temps- bericht, dat de censuur de
verzending verhindert van mededeelingen.
over het vonnis, dat door den krijgsraad
over Ferrer is geveld. Men weet echter, dat
het vonnis strekt tot veroordeeling.
Perpignan, 1 2 O c t. De hier ont
vangen inlichtingen bevestigen, dat Ferrer
is overgebracht naar het fort Montjuich.
Madrid, 12 Oct. De ministerraad
"heeft het dossier van de zaak-Ferrer en het
vonnis van den krijgraad te Barcelona on
derzocht. De ministers moeten het vonnis
bekrachtigd hebben en geweigerd hebben den
veroordeelde voor gratie aan te bevelen. Het
zou dus zeker zijn, dat het vonnis de ter
doodveroordeling zal uitspreken.
Oostenrijk.
In de nieuwe zaak-Waihrmund heeft de
deken van de juridische faculteit aan de
hoogteschool te Praag eene uitnoodiging tot
prof. Waihrmund gericht, niet te dralen
met het leveren van het door hem aange
boden bewijs, dat bij tegenover niemand
eenige verbintenis heeft aangegaan over de
wijze waarop hij zijn academischen arbeid
zou verrichten.
Het ministerie van onderwijs heeft thans
goedgekeurd, dat prof. Wahrmund Ket door
hem aangekondigde college over kerkelijk
recht zal geven.
RUDOLF HERZOG.
Juffrouw Wiskotten deed, alsof ze het
niet goedi verstaan had. Doch. hare op de
tafel liggend© handen beefden.
„Zeg het nog eens."
Kunstschilder, moederIk wil schilde
rijen maken, alles schilderen» wat mooi is, de
mens©hen en den hemel en de aarde.
Juffrouw "Wiskotten, bewoog de lippen.
Haag gelaat, was grauw gewordten, en scherp
groefden» zich de trekken van mond en kin.
„Je bent zeker je catechismus verge
ten
„Moeder, luister dan toch eens
„Hoe luidt liet- eerste gebod V'
„lk weet 't niet, moeder, en dat heeft
hier immers niets mee te maken."
„En. God sprak deze woorden: Gij zult
geen gesneden beelden cf gelijkenissen ma
ken van datgene wat in d'en hömel, noch van
datgene wat op aarde, noch van datgene wat
in het water onder* de aarde is."
„Maar moeder, dat is toch heel iets an
ders. Dat is heel anders bedoeld 1"
„Dat is niet andersDat staat geschre
ven En daarvan laat ik me nog geen letter
ontfutselen
„Moeder, we hebben toch ook al die vrorrte
keTk9childers gehad 1"
„Dat waren geen hervormden."
„Maar wel evangelische»."
„Wat zich tegenwoordig allemaal al niet
evangelisch noemtIk doe nitet mee aan die
mode. Wat geschreven staat, staax geschre
ven."
„Moeder, laait u toch tob beter inzicht
brengen 1"
„Wal! Ik zou mij door mijn eigen kind
laten terecht zotten. Heb je ook het vier die
gebod» vergeten?"
Wanhopig keek de jongen om zich heen.
Zijn keel werd dicht gesnoerd. Daar zag 'hij,
dat zijn© moeder naar bril e»n krant greep.
„En ik word toch schilder l" schreeuwde
hij door de kamer.
„Ewald!" riep de oude Wiskotten uit.
„Ik wordt kunstenaar 1 Ik wordt het! Eiï
moeder zal het wteten 1"
„Trek dam toch dadelijk naar de kermis
of ga onder de komedianten 1" riep dte oude
vrouw vertoornd uit en, sloeg met de hand
op de tafel. „Dat is toch allemaal één, pot
nat. Roman klodders, beeld'k ladders, theater-
mtenschen, weet je waar die thuis hooren 1
In het helsche vuur! Allen bij elkander in
het helsche vuur 1"
„Onze grootste geesten
„Dagdieven zijn het 1"
Nog eenmaal sloeg de hand energiek op
het tafelblad. Toen stond juffrouw Wiskot
ten op om haar de keuken te gaan.
De jongen rekte zijne hooge opgeschoten
gestalte uit.
„Moeder," zeide hij en, verspelde haar den,
weg, „ik word van den winter twintig jaar.
Ik ben oud, genoeg om over me zelf moe te
kunnen beslissen. U bezondigt u, als u mij
niet helpt."
„Dat zal ik voor mijn God weien te ver
antwoorden. Laat dat maar aan mij over."
„Moeder, u wilt mij niet naar de acade
mie zenden»
„Liever zag ik je in het armenhuis."
„U wilt mij niet ondersteunen?"
„Geen cent geef ik je."
„En u, vader?"
De oude Wiskotten wenkte hem toe: heb
geduld.
Maar de jongen wilde geen geduld; meer
hebben.
„U werpt, mij er dus uit? Als een
bedel'nar? Want ik ga, moetder, ik gal"
„Je bed slaat altijd klaar."
Toen ging de jongen met op elkander ge
klemde tanden, de in, hem opwellende snik
ken, onderdrukkend, langs zijne moeder heen
de deur uit. In een der kamers, welke hij mei
zijn broer Paul deelde, pakte hij eene oude
basch in. Toen, overtuigde hij zich, dat hij
het bankbiljet van honderd mark bij zich
had, dat zijn vader htem ,na het met goed
gevolg afgelegd examen heimelijk toegestopt
had, trok zijne jas aam, drukte zijn hoed»
vast op het hoofd en» nam tasch en porte
feuille met teekeningen op.
De voordeur sloeg dicht. De oudjes in de
huiskamer keken elkander aan.
„Moeder," zeide de oude Wiskotten, „als
den jongen maar niks overkomt. Heb je 't
gehoord, moeder? Hij is weg."
„Vader," zeide de oude vrouw, en vouw
de de bevende handen in; den schoot," „va
der, we zijn iu de lijdensweek..."
HOOFDSTUK VII.
Eene week lang had de werkstaking die
Wuppertaler industrie verlamd en haar ge- 1
dwongen met, groote opoffering van tijd en
geld, haar garens dn fabrieken buitenaf te
laten vervaardigen. De Wiskottensche fa
briek had daarmede 'haar voordeel gedaan,.
Daar zij alleen aan 'het werk gebleven was
en met dag- en nachtploegen arbeidde, had
ze het leeuwenaandeel der bestellingen, wel
ke het herfstseizoen voorbereidden, voor
hare rekening genomen. De eigenaren der
fabriek, zelfs de vrouwen in de familie, had
den nauwelijks eenige rust kunnen vinden.
„Wilhelm heeft er verstand van," had
Gustav Wiskotten tot zijne moeder gezegd.
„Die motet den Engelse-hem het vuur na aan
de schonen gelegd' 'hebben, dat ze bang voor
de goede nakoming hunner orders werden..
„Aan hem is een advocaat'verloren gegaan."
„Een adivocaatWillem wil niet regelrecht
naar de hel varen."
Sinds de jongste het huis verlaten had,
was de oude vrouw nog harder geworden.
Pascheni was voorbij, en toen de week ten
einde liep, rookten in heb dal alle fabrieks-
schoorsteenen. In dichte wolken kronkelden
de zwarte rookmassa's boven de lang ge
strekte huizenrijen, en de reiziger die, van
den Rijn komend, van de Sonnborner brug
plotseling bet dal gewaar werd, staarde ver
baasd in den rookenden krater, waar drie
honderd duizend menschelijke wezens ver
blijven moesten. Tusschen de werkgevers en
de arbeiders was eene schikking getroffen.
Beide partijen hadden ingezien dat een la
ten voorbijgaan der voordeelige bestellingen
niet anders dan nadeel op zou kunnen leve
ren, en daarom was men elkander met
eischen en voorstellen tegemoet gekomen.
De Zondagsche kleeren verdwenen in de
kast, hunne eigenaars waren zich langza
merhand reeds met hunne eeuwigdurende
beste jas aan gaan vervelen. Ze hadden
heimwee naar hunne makkelijke kielen, en
de dagelijksche wandelingen vergoedden hun
al spoedig niet meer de bekoring van het
krachtige gebruik~van alle ledematen bij den
arbeid. Toen na het Paaschfeest de hemel
alle sluizen opende en, van 's morgens tot
's avonds bezig was de wandelwegen in brei
te veranderen, toen de rest van het laatste
weekloon opgeteerd was en de vrouwen
lamenteerden, dat de ondersteuning uit de
weerstandskas nog niet genoeg voor een zure
haring was, als men met z'n zessen eten
moest, werd het den stakers te benauwd tus
schen hunne vier muren, en verlangden ze
vurig naar hunne patroons, om slechts van
moeder de vrouw los te komen. Zoo sloot
men onder aannemelijke voorwaarden vrede,
met de belofte, de paragrafen na opmaking
eerier billijke balans vrijwillig door de
werkgevers aan oene revisie onderworpen te
zullen zien.
De fabrieksschoorsteenen rookten, allen
willen ze het verzuimde inhalen.
Gustav Wiskotten zag het eni lachte. Hij
had* deZen keer .het vet van de melk ge
schept.
Zijn gedragslijn had hen» onder de fabri
kanten 'van het dal weinig vrienden ver
schaft. Afgunstig© blikken volgden hem,
hatelijke opmerkingen over zijn gebrek aan
medewerking werden hem ruimschoots naar
het hoofd geslingerd.
Wordt vtrvolgd.
