Woensdag 22 December 1909.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Sf°. 1ÊO.
Jtinrganit.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 8 maanden voor Amersfoortf l.OO.
Idem franco per post- 1.50.
Afzonder/ijke nummers- 0.05.
Deze Courant versohijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feest
dagen.
Advertentiënmededeelingen enz.gelieve men vóór 11 uur
'e morgens by de Uitgevers in te zenden.
Uilgevers: VALKHOFF C°.
Utrechtschestraat 1. Intercomm. Telephoonnummer 66.
PRÜS DER ADVERTENTIËN:
Van 15 regels f 0.50.
Elke regel meer - 0.10.
Dienstaanbiedingen en aanvragon 25 cents by vooruitbetaling
Groote letters naar plaatsruimte.
Voor handel en bedrijf bestaan zeer voordeelige bepalingen tc1
het herhaald adverteeren in dit Bmd, by abonnement. Maar
oiroulairebevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag
toegezonden.
Aan hendie met 1 Januari
a. s. op dit blad int eekenen,
worden de nummers die ge
durende de maand December
nog zullen verschijnenkos
teloos toegezonden.
Politiek Overzicht.
gg DtiitschlandEngeland en de
Belgische Kongo.
In tien laats ten tijd is meermalen het ge
rucht opgedoken van eene overeenkomst,
welke zou zijn gesloten tusschen Engeland
en Duitschland in zake den Kongo. Men
bracht eene dergelijke overeenkomst in ver
band met de actie, welke voortdurend nog
in Engeland tegen beweerde misstanden in
den Kongo wordt gevoerd. Engeland heeft
daarbij vooral het oog op de behandeling
der inboorlingen, Duitschland zou zich meer
doen leiden door handelsbelangen. Verschei
dene personen die hiervan de klok hadden
hooren luiden, maakten er de gevolgtrekking
uit, dat Duitschland bereid zou zijn aan eene
conferentie deel te nemen tot herziening der
acte van Berlijn, voor het geval van Enge
land hiertoe de uitnoodiging kwam. Door
Duitschers die op de hoogte zijn van de toe
standen in den Kongo, is echter vroeger
reeds aangevoerd, dat Duitschland niet de
minste reden zou hebben aan zulk eene con
ferentie deel te nemen. Van alle op den
Kongo handel drijvende mogendheden is
Duitschland nog het meest bij den neus ge
nomen door den sluwen Leopold van België,
die na het bij de acte van Berlijn vastge
stelde vrijhandelsbeginsel zoo goed als te
hebben genegeerd, in 1906 den Kongostaat
economisch verdeelde onder de door hem
gevreesde Engelsehen, Amerikanen en Fran-
schen, doch de Duitschers met leege zakken
liet vertrekken.
Sinds twee jaren echter is de Kongostaat
aan Koning Leopold uit handen genomen,
de Kongostaat heeft opgehouden te bestaan
en is thans eene Belgische kolonie gewor
den. De minister van koloniën Renkin heeft
een omvangrijk program van hervormingen
ingediend, waardoor op eens alle eischen
worden vervuld, welker inwilliging vroeger
lange jaren aaneen te vergeefs aan den sou-
verein, Koning Leopold, werd gevraagd.
Op den len Juli 1910 zal twee derde van
de kolonie voor den vrijen handel geopend
zijn en hiermede verdwijnt ook het gruw
zame stelsel der inboorlingen-uitbuiting van
zelf. Duitsdliland zou bij eene conferentie
als de bovenbedoelde geen belang hebben en
alleen Engeland's bevoorrechte positie in
den Kongo versterken. Kwam ze werkelijk
bijeen, ten einde b.v. aan de deelnemende
staten een of ander gemeenschappelijk
voordeel te verzekeren b.v. de door En
geland beoogde rechtsspraak door eigen con
suls dan zouden alleen Engeland en de
Vereenigde Staten, wellicht ook Frankrijk,
daarvan profijt trekken, voor alles evenwel
Engeland, dat de beduidenste belangen in
den Kongo heeft. Juist dezer dagen is een
officieel rapport verschenen van het Bel
gische Kamerlid Tibbaut, waaruit geble
ken is dat het geheele Katanga-gebied zoo
■goed als in handen is van den Engelsch-
man Williams. Het Katangagebied is het
rijkste kopergebied der wereld. Met stille
•energie zijn de Engelsehen begonnen hunne
spoorwegen van drie zijden naar het Katan-
'ga-gebied vooruit te schuiven en de spoor
lijnen, die aldus in het Katanga-gebied in
aanleg zijn, worden allen door Williams, die
directeur der Tanganjika-maatschappij is,
beheerscht. Tibbaut richt in zijn rapport
Scherpe verwijten aan het Comité Special
du Katanga, dat in zijne hoedanigheid van
gemeenschappelijk bestuurslichaam van het
bezit van den Kongostaat en van de Katan-
ga-Maatschappij de Belgische belangen op
eene niet te rechtvaardigen wijze heeft ver
waarloosd en er de oorzaak van is dat de
exploratie van het rijkste deel van de
Kongokolonie voor een aanzienlijk gedeelte
in de handen der Engelschen is gespeeld,
zoodat slechts 19 der aandeelen van de
Union minière du Haut Katanga in handen
van België gebleven zijn.
Het bericht eener geheime overeenkomst
tusschen Duitschland en Engeland in den
zin der hierboven bedoelde is dan ook spoe
dig door Reuter's bureau te Londen tegen
gesproken wel was zoo werd daarbij ge
voegd in Mei vail dit jaar een Duitsch-
Engelsche overeenkomst gesloten met het
oog op de grensregeling tusschen het Oos
telijke deel der Kongo-kolonie, Duitsch-
Afrika en Britsch Oeganda.
Door den Duitschen staatssecretaris van
buitenlandsche zaken is dit in den rijks
dag bevestigd. Voor dien tijd is de
"zaak echter, vooral aan Duitsche zijde,
angstvallig geheim gehouden, alsof ze 'ets
zeer bizonders betrofdaardoor heeft ze
aanleiding gegeven tot een verwarring, die
ook von Schoen in zijne rede van den lOen
December niet geheel heeft opgeheven. De
zaak is dat een week voor den aanvang der
Berlijnschc conferentie, op 9 November
1884, een verdrag is gesloten tusschen
Duitschland en de Internationale Kongo-
Maatschappij, die later werd veranderd in
den onafhankelijke» Kongostaat, waarbij als
grens tusschen beider gebied ter plaatse de
30e lengtegraad werd aangenomen. Volgens
Duitsche opvatting behoorde de Roefiji-
rivier, die het in 1894 door den Duitechen
graaf Götzen ontdekte Kiwoe-meer met het
Tanganjikameer verbindt, ingevolge deze
overeenkomst aan Duitschland. Duitsche of
ficieren drongen, zonder dat tegenspraak ge
schiedde, tot aan Kiwoe door, militaire pos
ten werden aan den oost elij keu oever van
liet meer opgesteld, er vestigde zich een
Hamburgsch handelshuis enz. Nu hebben
evenwel de jongste onderzoekingen vastge
steld dat de 30e breedtegraad oostelijker
verloopt, dan in 1884 werd aangenomen en
dat daarmede de Roffi-rivier en het Kiwoe-
meer op Belgisch gebied vielen, wanneer men
aan den tekst van het verdrag zou willen
vasthouden. In werkelijkheid werd, zoo stelt
men het van Duitsche zijde vcor, de dertig
ste lengtegraad alleen daarom als grenslijn
vastgesteld, omdat van wege Duitschland
werd aangenomen, dat bij de meergenoem
de rivier aan dit rijk toewees. De toen
malige Internationale Kongo-Maatschappij
en de Koning, die gelukkig was de hulp van
Bismarck bij de instelling van den nieu
wen staat te hebben, moeten toen ook van
ganscher harte in deze grensbepaling heb
ben gestemd. België houdt zich thans ech
ter aan den woordelijkeu tekst van het ver
drag en doet dit ook ten aanzien van een
s.ortgelijke kwestie met Engeland, hetwelk
hierdoor het bergachtige terrein van den
Roewenzori en het Edward-meer zou ver
liezen
Duitschland en Engeland hebben er dus
gelijkelijk belang bij dat de grensbepaling
de oorspronkelijke blijft. De positie van
Duitschland bij de komende onderhandelin
gen is eene sterkere dan die van Engeland,
omdat dit de inlijving van den Kongostaat
nog niet heeft erkend Duitschland daaren
tegen kan vrij met de Belgische regeering
onderhandelen. Nu komt bij de hiergenoem
de grenskwestie nog dat de nieuwe richting
van den 30en lengtegraad het tot Duitscn-
Afrika belhoorende sultanaat Roeanda n
twee willekeurige deelen scheidt en het
spreekt, van zelf, dat nooit er aan gedacht
kan worden een sultanaat, dat één geheel
vormt te verdeelen dit zou op politiek en
bestuurs-technisch gebied tot de grootste
mceielïjkheden aanleiding geven.
Voorts bestaan er nog bij de afbakening
van de Duitsch-Engelsche grens eenige ge
schilpunten van ondergeschikten aard. Alle
drie de mogendheden hebben troepenafdee-
lingen naar de grenzen gezonden en "u
Augustus van dit jaar schijnt ook werke
lijk een opmarsch der Engelschen te héb
ben plaats gehad, lntussohen is er niets ge
beurd wat de rustige en vreedzame afwikke
ling der aangelegenheid op de eene of an
dere wijze zou kunnen verstoren. Door de
drie mogendheden zijn speoiale commissa
rissen vcor de grensregeling benoemd en
daar von Schoen reeds in den Rijksdag heeft
medegedeeld, dat de grenzen zooveel moge
lijk in overeenstemming met den natuurlij
ken toestand van het terrein zullen worden
vastgesteld, waaruit men al zekere pressie op
België kan voelen, mag men verwachten,
dat België bij zijn overgroot koloniaal be
zit van dit in verhouding geringe gebied
zal afzien en zoo verstandig zal zijn toe te
geven
België.
Brussel, 21 Dec. Prins Hendrik
der Nederlanden is te ntiddiernaoht hier
aangekomen. Prins Albert wachtte hean op
aan het station en bracht hem naar het pa
leis.
Brussel, 21 Dec. De beurs zal Don
derdag gesloten zijn ter gelegenheid van de
troonsbestijging van prins Albert.
Brussel, 21 Dec. De parlementaire
commissie, die belast is met het opstellen
Van het adres, dat aan Koning Albert zal
worden aangeboden bij zijne blijde inkomst,
heeft vergaderd in de Kamer. Het sociaal
democratische lid Vandervelde was afwezig.
Het adres, dat met algeineene stemmen werd
aangenomen, wijst op de noodzakelijkheid
om terug te keeren tot de oude constitutio-
neele tradities en voegt daaraan toe, dat de
geestelijke, artistieke en zedelijke belangen
van het land niet verwaarloosd moeten wor
den.
De Kamers, die morgen in vereenigde zit
ting bijeenkomen voor do eedsaflegging van
den nieuwen Koning, vergaderen den 29en
om d© formule voor de afkondiging van de
wetten en de koninklijke besluiten vast te
stellen en overeenkomstig art. 79 der grond
wet de civiele lijst voor den duur van de
nieuwe regeering te bepalen. Op den dag der
eedsaflegging en op Vrijdag, wanneer ter
eere van de aanvaarding der regeering door
Koning Albert I een Te Deum in de St. Gu-
dulakerk wordt gezongen, is de landsrouw
opgeheven en zullen de vlaggen zonder rouw
floers uitgestoken worden.
Het Handelsblad van Ant
werpen dringt er op aan, dat de nieuwe
Koning der Belgen den eed, zoowel in het
Vlaamsch al9 in het Fransch zal afleggen.
Sedert de troonsbeklimming van Leo- j
pold II, is de toestand in het land ten op- j
zicht© van de talen geheel en al veran
derd. Prins Albert spreekt uitstekend
Vlaamsch, en heeft zich op zijn reis door I
Zuid-Afrika bij voorkeur van die taal be-
diend. Het blad hoopt derhalve, dat hij in
de gewichtigste omstandigheid van zijn le
ven, beide talen op gelijken voet zal be
handelen. Aldus zal hij bewijzen, de vorst
van alle Belgen, Walen en Vlamingen te
willen zijn en doen zien dat, in hot hart
van hunnen koning, beiden gelijke gene
genheid ontmoeten, zooals de wet hun ge
lijke rechten toekent.
Het Vlaamsche volk houdt van koning
Albert; men heeft niet alleen achting voor
zijn pers.oon en eerbied voor zijn karakter,
maar men heeft hem lief om zijn eenvoud
en zijn moed.
De erkenning onzer taal op den troon, in
het bijwezen der vertegenwoordigers van
de mogendheden, zou ongetwijfeld de ver
knochtheid der Vlamingen voor den vorst
nog doen toenemen."
Uit Rome wordt tegengesproken, dat het
huwelijk van Koning Leopold met Caroline
Lacroix in San Romo ook voor den ambte
naar van den burgerlijken stand gesloten is,
want daarvoor zouden diplomatieke onder
handelingen noodig geweest zijn. De kerke
lijke inzegening van de verbintenis is echter
werkelijk geschied. Zij is, zooals reeds is op
gemerkt, evenmin in Italië als in België
rechtsgeldig.
Barones Vaughan, die nu in Parijs ver
blijf houdt, moest vóór haar vertrek uit
Brussel de villa, die Koning Leopold baai-
liet bewonen, haastig ontruimen, omdat was
geconstateerd, dat deze villa staatseigen
dom was. De Parijseihe pers heeft haar ge-
heelen reportersstaf er op uitgezonden, om
de kerk te ontdekken, waar het huwelijk van
Koning Leopold met barones Vaughan is
ingezegend en den geestelijke op te sporen,
die het heeft voltrokken. Zooveel meent zij
reeds te hebben vastgesteld, dat San Remo
niet de plaats van de huwelijksvoltrekking
is en dat de Jezuïtenpater Egloffstein daar
bij geen rol heeft gespeeld.
De in Parijs levende broeder en zusters
van barones Vaughan zijn opgespoord en uit
gevraagd, voor zoover zij zich daartoe lie
ten vinden. Twee zusters zijn in goeden
doende eene drijft een groothandel in
vruchten, de andere is rentenierster en woont
in haar eigen huis. De drie anderen hebben
't niet breed; de eene is fruitverkoopster,
de tweede heeft een bloemenstand in de
markthal van de Ruc des Gobelins, de derde,
die met- een kellner getrouwd is, is verlamd
tengevolge van een zenuwlijden. De eenige
broeder is bediende in een bierhuis aan de
Place de Clichy. Hij is de eenige, die zich
vriendelijk over zijne zuster uitlaat; hij ver
klaart zich bereid als haar beschermer op te
tredeu, wanneer zij als alleen staande, zwaar
beproefde weduwe iemand noodig heeft, die
haar ter zijde staat.
Prinses Louise heeft het laatste gedeelte
van hare reis naar Brussel alleen afgelegd
hare geleiders, waaronder Mattasohich, zijn
te Keulen in het Domhotel achtergebleven,
rrankrijk.
Bij de behandeling in de Kamer van het
onderdeel der nieuwe tariefwet, dat betrek
king heeft op zijde en zijden stoffen, legde
de voorzitter van de tariefcommissie ver
klaringen af, waaruit kan worden afgeleid,
dat het in de bedoeling ligt de tariefsverheo-
gingen, die uit deze herziening zullen voort
vloeien, in werking te doen tredeu op I
April 1910, denzelfden dag waarop in de
Vereenigde Staten het maximum-tarief van
kracht wordt voor de landen, waaraan de
presidenten niet het genot van het minimum
tarief uitdrukkelijk heeft toegestaan.
Engeland*
Londen, 21 Dec. De eerste minister
Asquith heeft te Liverpool in eene rede ge
zegd, dat de voorteekenen den liberalen
gunstig zijn. De taal, die de lords en hunne
proconsuls in het land voeren, geven hem
reden om te betwijfelen, of zij daarmede
wel een verstandige politiek volgen.
De legenden, die zij verspreiden over de
vloot, verraden een beuzelachtig streven om
de aandaoht af te leiden van de begroeting
en van het Hoogerhuis. De vloot is volko
men in staat de suprematie van Groot-Brit-
tanniö te handhaven en de veiligheid van de
kusten, den 'handel en het rijk te waarbor
gen.
Londen, 21 Dec. Herbert Glad
stone, minister van het ,,home departe
ment", is benoemd tot gouverneur-generaal
van het vereenigde Zuid-Afrika.
Zweden.
De commissie voor de landsverdediging
heeft aan de regeering voorgesteld het vloot-
station bij Stockholm te verleggen naar eene
andere plaats in de nabijheid van Stockholm
en heeft Kaknas aanbevolen als hiertoe het
best geschikt. De kosten van een vlootsta-
tion bij Kaknas worden op ongeveer
25,500,000 Kronen geraamd, die grooten-
deels zullen worden gedekt door verkoop
van aan den staat- behoorenden grond bij
Stockholm.
Italië.
R o me, 2 1 Dec. De Kamer lveeft met
181 tegen 94 stemmen het wetsontwerp tob
unificatie van de scheepvaartdiensten aan
het departement van marine aangenomen.
De Kamer is uiteengegaan tot 10 Februari
Spanje.
De uit Melilla terugkeerende jagersbri
gade Catalunia is te Barcelona aan land
gestapt. Zij werd door de overheid en -door
de bevolking met geestdrift ontvangen.
Toen zij in Juli uittrok naar Afrika, ge
schiedde dit onder het protest der bevolking
van Barcelona. Zij nam met groote dapper
heid aan vele gevechten deel. De dagbla
den van alle richtingen wijden haar woorden
van verwelkoming.
Oostenrijk.
W e e n e n 2 1 D e c. De Kamer is be
gonnen met de eerste lezing van heb wets
ontwerp, tot machtiging van de regeering
om de handelsbetrekkingen met de Balkan-
staten te regelen.
Tweede telegram. De Kamer
bracht de eerste lezing van bovengenoemd
wetsontwerp ten einde.
Rumenië.
Bukarest, 21 Dec. Een werkman
heeft drie revolverschoten op den eersten
minister Bratiano gelost. Deze werd gewond.
De aanvaller werd gevangen genomen.
Rusland.
Petersburg 21 Dec. De commissie
voor de landsverdediging in de Doema be
sloot het voors-tel te doen om de begrooting
van uitgaven voor het ministerie van marine
te verminderen met 20 8 millioen roebels.
Tevens werd voorgesteld de aangevraagde
12.4 millioen voor den bouw van nieuwe
oorlogsschepen te schrappen, omdat de voor
dit doel in de begrooting voor 1909 toege
stane sommen nog niet uitgegeven zijn.
fnrU|«.
De minister van financiën Djavid heeft
zich op reis begeven naar Bukarest. Van
daar begeeft hij zich naar Belgrado en
Sofia; in deze beide steden zal hij eenige
dagen vertoeven. De reis van Djavid
dient meer om zich van verschillende za
ken op de hoogte te stellen dan voor een
politiek doelmaar bij de toongevende
positie, die Djavid heeft in het kabinet en
in het comité Eendracht en vooruitgang,
heeft zijne reis eene beteekenis, die niet is
te onderschatten.
Uit Saloniki wordt aan de Frankf. Ztg.
bericht, dat de leider van de Jong-Turken
aldaar, Nazim Bey, verzekert, dat men
vasthoudt aan het plan om uit Bosnië,
Buigarijë en Roemenië 400 000 Moham
medanen naar Macadonië te trekken, die
men daar wil vestigen.
Uit Saloniki wordt aan de Frankf. Ztg.
bericht, dat de Arnauten de benoeming
eisdhen van een door hen zelf gekozen vali
voor Kossowo en de benoeming van Alba-
neesche moetessarifs en kaimakams voor liet
geheele vilajet Kossowo. Men gelooft, dat
eene nieuwe Albaneesche beweging voor de
deur staat.
Griekenland.
Athene, 21 Dec. De minister van
oorlog 'heeft zijn ontslag ingediend, om de
oplossing van het parlementaire incident te
vergem a'kkelij ken
(Het incident, waarop hier wordt gedoeld,
is voorgevallen bij de indiening van een
wetsontwerp betreffende de hervorming van
het leger. De minister zinspeelde in zijne
toelichting op feiten, die getuigden van een
minder roemrijk verleden. Dit werd zeer
euvel opgevat door een deel van de leden,
zoodat de voorzitter moest eindigen met de
vergadering te sluiteu.)
Nicaragua.
Washington, 21 Dec. Van de»
zijde der omwentelingsgezinden te Naragua
zijn berichten ontvangen, die inhouden, dat
Estrada de aanhangers van Zelaya verleden
Dinsdag heeft verslagen.
De consul van de Vereenigde Staten be
richt, dat de aanhangers van Zelaya bij Ta-
tumbla en Recreo gedeeltelijk verslagen en
uiteengedreven zijner wei-den velen ge
dood, een honderdtal gewond en 150 gevan
gonon gemaakt
Aan de Associated Press wordt uit Mana
gua bericht, dat de nieuwe president Madriz
eeue amnestie heeft verleend en de vrijlating
van de politieke gevangenen heeft bevolen
Allerlei.
Kopenhagen, 21 Dec. Do com
missie, welk een onderzoek heeft ingesteld
in zake Cook's documenten, heeft het vol
gende vastgesteld Bij de ons tot een on
derzoek overhandigde documenten achten wij
geen bewijs voorhanden, dat dr. Cook den
Noordpool bereikt heeft.
Londen, 21 Dec. Zes sterfgevalLen
zijn thans geconstateerd als gevolg van den
brand te Clapham. Men vreest dat zich on
der de puinhoopon nog meer lijken bevinden.
Londen, 21 Dec. Het aantal dooden
te Clapham bedraagt acht. Tien magazijn
beambten worden vermist. Gevreesd wordt
dat een aantal cliënten onder de puinhoo-
peu liggen bedolven.
Kameroverzicht.
Tweed. Kamer.
Na goedkeuring van eenige kleine wets
ontwerpen -werd Dinsdag voortgezet de be
handeling der Binnenlandsche Zaken-be
grooting.
Bij het algemeen debat over de lager
onderwijs-afdeeling, drong de heer O o s-
terbaan aan op betere regeling van de
onderwijsopleiding en in verband daarme
de van de examens, hetgeen mogelijk is
zonder wetswijziging. Hij gaf in overwe
ging inkrimping van het beurzenstelsel en
uitbreiding van het aantal rijkskweekscho
len tot tien tweede rangscholen. Het aan
tal lcweekelingen kon dan ook terugge
bracht worden van 24 tot 20.
Wat de examens betreft wenscht de spr.
districtschoolopzieners meer op te nemen
in de examencommissies voor de hoofdacte
dan, zooals nu gebeurt, in commissies
voor de blj-acten voor nuttige en fraaie
.handwerken, vrije en ordeoefeningen. Spr.
bepleitte vcorts hooger -subsidie voor bij
zondere kweekscholen en tevens toelagen
om de besturen dezer scholen in staat te
stellen aan leerlingen beurzen en vergoe
ding voor reiskosten toe te kennen.
Vervolgens kwam spr. op de bekende
kwestie over het artikel in het Friesch
Dagblad naar aanleiding van het versje
,,A1 ben ik 'klein toch ben ik rein" enz.
Hij betoogde dat Vliegen bij 't begroo-
tingsdebat dit versje verkeerd had geci
teerd en het volstrekt niet slechts betrek
king heeft op lichamelijke reinheid maar
er wel degelijk in gehoord wordt een echo
over het opvoedingssysteem. Ten slotte
vroeg spr. den minister een onderzoek in
te stellen naar aanleiding van mededeelin
gen in het Drentscli Zondagsblad, omtrent
een georganiseerd anti-koninginnefeest te
Almelo gehouden, waaraan een paar hon
derd kinderen deelnamen onder leiding
van een tiental onderwijzers en onderwij
zeressen van de openbare school.
De heer Ter Laan critiseerde het
subsidiestelsel ten opzichte van het bijzon
der onderwijs door de spl'tsing der scho
len naar gezindte en stand, waarbij nog
komt de liefhebberij der katholieken voor
jongens en meisjes afzonderlijke scholen in
te richten. Breidt het aantal kleine school
tjes zich voortdurend uit, evenwijdig
loopt daarmede in meer dan een zin ver-
waarlcozing van de openbare school.
Besprekende de onwaardige concur-en-
tie van het bijzonder onderwijs, door de
kinderen reeds op 5-jarigen leeftijd tot de
school' toe te laten, vroeg spr. den mi
nister om Gedeputeerde Staten t© machti
gen, om toelating tot de openbare en bij
zondere school in een zelfde gemeente op
gelijke wijze te regelen. Over 'bevoorrech
ting van bijzondere onderwijzers in vele
gevallen zal spr. bij de behandeling zijner
motie spreken. Vervolgens betoogde spr.
andermaal de wenschelijkheid tot afschaf
fing van schoolgeldheffing bij de lagere
school.
Bij de besprekingen van den geest van
het bijzonder onderwijs critiseerde spr.
liet dat, op de zusterschool te Maastricht-
de kinderen op allerlei wijze zijn opgezet
tegen de sociaal-democraten. Wanneer op
de openbare school een onderwijzer zich
maar aan een tienduizendste gedeelte van
dergelijke feiten had schuldig gemaakt,
zou de rechterzijde geweldig gieren. Wat
het Almelosche feest aangaat, dit ging uit
van particulieren.. Het feest droeg geen
kleur, de onderwijzers, die er bij waren,
deden dit in hunnen vrijen tijd. Daarom,
meende spr. dat het den heer Oosterbaan
ook als Kamerlid niets aangaat wat een
onderwijzer in zijn vrijen tijd doet.
Nadrukkelijk drong spr. er bij den mi
nister op aan een ernstig onderzoek in t
stellen inzake het Maastrichtsche geval.
Men bedenke dat 't hier betreft een met
rijksgeld gesubsidieerde school. Ook
vroeg spr. of in Maastricht voldaan wordt
aan de verplichting voor voldoend open
baar onderwijs te zorgen. Tegenover den
heer Oosterbaan critiseerde spr. de wijze
waarop campagne wordt gevoerd tegen do
openbare school o.a. door het Friesch»
.Dagblad, 'blijkende o.m. uit het gift zui
gen uit een doodonschuldig versje ,,A1
ben ik klein toch ben ik rein", dat wel do-
gelijk slechts met lichamelijk© reinheid te
maken heeft, want zelfs al neemt men elk
couplet op zich zelf, dan nog begreep
spr. niet hoe men er iets anders kan in
zien. Vervolgens bepleitte spr. op ver
schillende punten verbetering van het la
ger onderwijsHij bestreed daarbij na
der de standenschool en drong aan op een
wettelijke acte voor bewaarschoolonder-
wijzeresjes, betere opleiding, grooter aan-