M." 251. Tweede Blad.
8"e Jaarggan
BINNENLAND.
FOORTSCH DAGBLAD.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden voor Amersfoortf l.OO.
Idem franco per post - 1.50.
Afzonderlijke nummer; 0.05.
I' Coin an verschijn dagelijks behalv op Zon- en Feest
dagen.
Advertentiënmededeelingen enz., gelieve men vóór 11 uur
's morgens bij de Uitgevers in te zenden.
Uitgevers.- VALKHOFF C°.
Utrechtschestraat 1. Intercomm. Telephoonnummer 66.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 16 regels f O.
Elke regel meer - 0.1
Dienstaanbiedingen en aanvragen 35 cents bij vooruitbei*
Groote letters naar plaatsruimte.
Voor handel en bedrijf bestaan zeer voordoelige bepalingen
het herhaald adverteeren in dit Blad, bij abonnement,
circulairebevattende de voorwaarden, wordt op aan
toegezonden.
Kameroverzicht.
Tweede Kamer.
In <le vergadering van Vrijdag was aller
eerst aan de orde h.et wetsontwerp tot goed
keuring eener overeenkomst van schenking
(n.ü. van de schilderij en-collectie-Drucker
aan het Rljksmemeeum)
De lieer Tydoman, voorzitter van de
Comm. van Rapporteurs, spreekt zijne vol
doening uit over de wijze waarop de Regee-
ring deze zaak het ft gei egeld, waardoor <io
overeenkomst onaantastbaar is. Ook brengt
spr_ dank aan den Min. van Binuenland-
sche Zaken van het vorige kabinet, welke
het initiatief nan. voor deze zaak. Maar
Jjovenal brengt spr. hulde aan de milde ge-
\ers voor deze zoo hoog waardevolle scheo-
king van' meer ter werken (applaus).
De Min van Binnenl. Zaken
sluit zich hierbij aan en brengt ook hulde
aan zijn arabis voorganger in het vori
ge kabinet, die het initiatief genomen heet',
tot de stichting van het gebouw waarin
d&ze waardevolle verzameling een plaats zal
vinden.
In uie hulde neemt de Minister ook op
den voorganger van zijn ambts-voorganger
die <ie gelden heeft aangevraagd voor net
gebouw Dank brengt de Min. aan de fami
lie Drucker die zich door de schenking van
deze waardevolle kunstschatten in de har
den van net Nederlandsche volk een blij
vende plaats heeft verzekerd (applaus.)
Het oiftwerp wordt zonder stemming aan
genomen
Aan de orde was hierna het wetsontwerp
tot regeling der administratieve rechtspraak
Ille klasse en samenstelling der gerechten
en jaarwedden der rechtelijke ambtenaren
en beambten.
Na het gisteren gevoerde debat wordt be
sloten geen algeineene br schouwingen meer
te houden
Bij art. 1 licht de heer R e g o u t een
door hem en den heer Limburg voorge
steld amendement boe strekkende om het
tractomem van den president en deo pro-
iv.ireur-generaal op f 7000 in plaats op
f 8000 te bepalen, waarbij d:an wel steeds
zal komen een ancienibeitstoelage van f 1500,
welke dezelfde vooretellers, volgens een door
hen in andere amendementen belichaamd
stelsel, aan alle rechterlijke ambtenaren na
15 jaren dienst, willen toekennen.
De Minister nam het geheele stel
amendementen van de heeren Regout en
Limburg over.
Een amendement Van Idsinga om te be
palen dat de Hooge Raad uit ten hoogste
18, in plaats van uit ten hoogste 15 Raads-
heeren zal bestaan, wordt verworpen met 45
tegen 12 stemmen.
Op art. 3 is door den heer Drucker een
amendement voorgesteld, strekkende om de
Amsterdamsche rechtbank te doen bestaan
uit 6 vice-presidenten en 25 rechters. Hel
regeeringsontwerp stelt voor 5 vice-presi
denten en 26 rechters.
Dit amendement werd aangenomen met
39 tegen 18 stemmen.
Bij art. 4 (klassen en samenstelling de:
kantongerechten) licht de heer V an Veen
een door hem met den heer Bolsius voorge
steld amendement toe, strekkende om de
kantongerechten 3e klasse te behouden met
een tractemenb van f2200 voorden kanton
rechter en f 1200 voor dien grif Eer. Door
de tegenwoordige functionnarissen wordt
daardoor geen schade geleden. Het amende
ment zinl eene bezuiniging aanbrengen van
f 37,200.
Gehoord de stemming ia de Kamer, nam
de minister het amendement-van V^en over.
Aan de orde kwam daarna het derde ont
werp omtrent de regeling dei- administratie
ve rechtspraak 4 (regeling van de heffing
van grif Eer echten, enz.).
De heer Van Doorn betwist de nood
zakelijkheid van dit ontwerp. Als de griffie
rechten inderdaad zooveel opbrengen, meer
dan de griffiekosten, waarvan en met welk
recht/ heft de staat die dan van de recht-
zoekenden. Laat de Staat die rechten af
schaffen.
Dinsdag 11 uur voortzetting.
Berichten.
Huldiging van den oud-Gouverneur-
Genernal Van Heutsz.
In huize „Couturier" te Amsterdam, wa
ren Donderdagavond een honderdtal Amster
dammers van naam ©n positie vereenigd aan
een maaltijd, om hulde te brengen aan den
afgetreden gouverneur-generaal van Ned.-
Indië, luitenant-generaal J. B. van Heutsz.
Daar waren bijeen vertegenwoordigers
van het gemeentebestuur, van den Am-
sterdamschen handel, de scheepvaart, de
nijverheid, de financdeele instellingen, van
de universiteit en van het garnizoen en
uit speciaal Indische kringen.
De eetzaal was getooid met de driekleur
en do o ran j*e-vlagde tafels waren rijk met
bloemen gesierd. Aan de hoofdtafcl had
rechts van den gast de heer J. T. Cremer,
oud-minister van Koloniën, plaats geno
men links zat de voorzitter van het co
mité, de waarnemend burgemeester Del-
I prat. Verder waren daar geplaatst de
commissieleden en de wethouders van Am
sterdam Aan vijf zijtafels zaten de overige
deelnemers.
Bij den aanvang van den maaltijd heette
de heer t)elprat allen welkom aan tafel en
stelde hij, naar vaderlandsch gebruik, den
heildronk in op H M. de Koningin. De
muziek speeiue het Wilhelmus en vol
geestdrift zongen de aanwezigen dit volks
lied mede.
Toen de maaltijd tot het nagerecht wa6
gevorderd, werd het woord gegeven aan
den heer J. T. Cremer, president der Han
delsmaatschappij en oud-minister van Ko
loniën, die zoowel uit naam van alle aan
wezigen als van enkele verhinderde com
missieleden den afgetreden landvoogd dank
zegde voor zijn aanwezigheid.
Allen hebben wij, zegt Spr., gedurende uw af
wezigheid als gouverneur-generaal met belang
stelling het door u in Iridië verrichte werk ge
volgd. Geen wonder dus, dat wij u daarvoor
huilde en danlk willen brengen. Aan dlie hulde
moest wel een bescheiden vorm worden gegeven,
na de zeer hartelijke en schitterende wijze, waar
op de Koningin en de regeering van haar erken
telijkheid deden bljjken
Spr. had wel mogen zeggen, zeldzame, want
sedert in 181ö de beide Xederiandsehe ridder
orden wedden gesticht, werd slechts aan twee
burgers vóór u de hoogste rang in beide ver
leend, n.l. luit.-generaals baron De Koch en her
tog Bernard van Saksen-Wei mar. aan welken
laatste in 1849 de tweede orde werd gegeven,
't Is dus 60 jaar later, dat een dergelijke onder
scheiding aan u ten deel viel. Toch is Spr. over.
hui'gd, dat ook deze nederige hulde gaarne zal
worden aanvaard, want wij weten, dat uw hart
niet trekt naar glans of glorie, maar naar werk,
en naar hen, d'ie welk veld ook, bewerken.
Dat hebt ge wel getoond aan sommigen onzer,
als ge in het belang van Ned.-Indië van den u
schaars te genieten tijd voor hen een ruim ge
deelte beschikbaar wildet stellen. Waardeering
blonk dan ook uit Indische kringen tot u, toen gij
Insulinde moest verlaten. Dubbel dankbaar zijn
wij ii. sedert wij weten, dat gij u in Amsterdam
tijt komen vestigen, in de stad, door den heer
v. Leeuwen onlangs een werkstad genoemd.
Daarom brengen wij naast onze hulde u een woord
van welkom.
Met belangstelling hebben wij uw weirk in Ind.ië
gadegeslagen. Dat na te gaan in een tafelrede,
zou to ver voeren.
Daarom wil Spr. slechts wijzen op het belang,
rijkste feit. op de daadwerkelijke vestiging van
ons gezag in streken, waar dit slechts schijn bleek
te zijn. (Toejuichingen). Met geringe middelen
werd door u daar orde en rechtszekerheid ge
vestigd, die welvaart tengevolge zullen hebben.
Het is in de laatste eeuw voortdurend ons streven
geweest, om in de buitenbezittingen ons gezag te
grondvesten. Echter was dat uw voorgangers
steeds onmogeüijlk geweest, omdat bun de maoht
en de middelen ontbraken, eei-st de geldmiddelen,
later ook de physieke krachten. Uw laatste twee
voorgangers weiden door ihun verantwoordelijk
heidsgevoel gedreven om krachtiger op te treden,
maar u was voorbehouden op to treden met
kiachltig systeem, en gij kondt dat doen omdat
gij wist welke kracht schuilt in ons Indische
leger, dat door n gemaakt werd tot wat het is.
Gij leerdet dat leger zich niet op te sluiten binnen
pali-sades, niet zijn kracht te zoeken in aantal,
maar in snelheid van bewegen en vlugheid van
optreden. Daarvoor brengen wij u huilde. Dik.
wijls hebt ge versterkingen geweigerd, die u zelfs
wenden opgedrongen, omdat ge meendet te kun.
nen slagen met. de weinige te uwer beschikking
gestolde middelen.
Nu wij u hulde brengen als militair, wil ik tech
opmerken, dat ik nooit een zoo weinig militaris
tisch en militair heb gekend. (Toejuichingen). Voor
u was het leger geen doel maar middel, gij waart
evenzeer staatsman. (Toejuichingen).
Wat döor u als zoodanig is verricht, kan niet
in herinnering worden gebraoht, maar Spr. wijst,
op wat v. Heutsz heeft gedaan als staatsman, toeD
hij nog gouverneur van Atjeh was, een arbeid,
die de grondslag is gewerden voor wart later zoo
grooisch is opgebouwd. Gij hebt in Atjeh opge
ruimd de oude traditie van de wegschuiving on
zer verantwoordelijkheid, do politiek van onthou.
ding. d,ie meer strijd en moeilijkheden heeft ge
schapen dan tijdige en verstandige vernieuwing.
Dat is een der hoofdmomenten van uw bestaiui
De toestand door u uitgedacht voor Atjeh, hebt
ge uitgebreid over heel Indië, ten bate van de
Indische vorstendominien, van ons geheel Indisch
rijk, de ontwikkeling van handel, nijverheid en
scheepvaart, en vooral van den Nederlandsche.i
naam als koloniale mogendheid.
Daarom- danken wij u in de eerste plaats als
Nederlanders c-n in de tweede plaats als verte
genwoordigers dezer bedrijven. Wij voor ons heb
ben de overtuiging, dat uw werk blijvend zal zijn.
Naarmate de welvaart toeneemt zal het optreden
met mac-ht verminderen. Gij hebt dit werk niet
voor u alleen gedaan., maar een school gevormd
v«n jonge bestuursambtenaren en officieren, die
gdeord -hebben te werken met kleine middelen,
als gij, op -wieii van toepassing is liet woord
straf is mijn band. maar lieflijk mijn gemoed. Ook
uw opvolger ïdenburg wees daarop, zeggende,
dat hij slechts had voort te bonnen op wat door
u was gesticht en vastgelegd. Van hem mogen wij
verwachten, dat hij dat bouwwerk zal voortzet,
ten.
Moge men dan voortaan vertrouwen stellen in
de kennis, die er in Indië is om te helpen, voor
uitgang te scheppen langs wegen, die daar beter
kunnen worden beoordeeld dan hier, omdat ze
daar in daden kunnen worden omgezet.
Hopen we, dat de NedeHlandsche jeugd door
uw voorbeeld zal worden bezield. Uw werk is
evenmin als welk mensohenwerk ook, volmaakt.
Er zullen er zijn, die bij voorkeur de schaduw
zijde wiilen zien. Wij echter willen het licht zien,
dat gij daar in de duisternis hebt ontstoken. (Too.
juichingen).
Generaal van Heutsz antwoordde hierop
als volgt
Mijne Heeren!
De hulde, mij hedenavond door u allen ge.
bracht en de mijns inziens te groote lof mij zou
juist uit uw aller naam toegezwaaid door uwen
woordvoerder, den heer Cremer, hebben mij, zoo
als begrijpelijk is. overstelpt.
Geen seconde heb ik er ooit aan gedacht, dat-
ik zou kunnen gerekend worden te behooren tot
dr mannen van lieteekenis, zoo even door den
heeir Cremer geschetst, wier geest men zelfs hoopt
dat zal varen in het jonge geslacht. Wel was ik
er altijd van overtuigd, dat het speciaal derge
lijke mannen zijn, die systematisch hun weg af
bakenende en altijd het to bereiken doel recht
voor ocgen houdende, met kracht en volharding
heensturem waar zij wezen willen en daardoor
per se bereiken, of tot stand brengen, hetgeen zij
zich voornemen te bereiken of tot stand te bren
gen. Voor dergelijke mannen heb ik dan ook
steeds bijzonderen eerbied gevoeld; dergelijke
mannen heb ik steeds voor oogen gehouden. En
daarom was het, dat ik mij gelukkig rekende,
mannen van die superieure categorie, mannen van
die beteelkenis en daaronder versoheidenen van
Ned. stam, gedurende mijn loopbaan te hebben
Heeren kennen. In het 'bijzonder was het op deze
mannen, dat 'ik vol vertrouwen rekende hij het
tot stand brengen m onze schoone koloniën van
hetgeen, dank zij de hulp en medewerking van
superieure ondergeschikten, eerst- onder mjj als
gouverneur van Atjeh. daarna onder mij als lie.
sti.urder van Ned. Oost-Indië. is tot stand ge
komen. Want. nietwaar, de hoer Cremer zeïde
het zooeven, de krijgsmacht is niet doel. maar
middel, om het hocgere doé! te bereiken. Met
d.' militaire macht kan men wel orde en rust
afdwingen, en daarna met bestuursambtenaren
regelend en ordenend optreden en rechtszekerheid
scheppen, maar daarmede komt een lanid nog niet
tot ontwikkeling en bloei. Hiervoor is. noodig. dat
de vertegenwoordigers van handel, nijverheid,
scheepvaart, gnoot-inidustrie en culturesland
bouw, kunsten en wetenschappen, enz. enz., liefst
gesteund door een ontwikkelde en onpartijdige
{»en zich aangorden en hun geld. zaakkennis, in
tellect. doorzicht, energie en .stuwkracht in de
schaal werpen. Welnu, mijne heeren, op de man
nen van beteekeris onder hen was het, dat ik
rekende en mijn vertrouwen is niet beschaamd.
Ben ik dan. zooals verleden jaar in Indië en thans
bier gezegd is. handel, nijverheid, enz., steeds
zooveel mogelijk van regeeringswege beLngseeJ.
lend tegemoet getreden, en heb ik zoodoende het
werken vergemakkelijkt, dan heb ik daarmede
niet meer gedaan, dan mijn plicht geliood.
Dank is mij daarvoor on et schuldigde hulde
komt mij daarvoor niet toe; had ik het voor den
lande groote nut daarvan niet ingezien, dan zoude
ik zeer zijn te kort geschoten in doorzicht. Had
ik dat nut wel ingezien en steun en medewerking
achterwege gelaten, dan zou ik mijn plicht nic-t
naar edsch 'hebben vervuld. Ik moet daarom in
dat opzicht hier de kweet ie omdraaien, en in
plaats van hulde en dank te aanvaarden, hulde
en dank brengen aan de mannen van intellect,
durf en, stoere kracht, in deze ..werkeend", en
dit weet ik nnet beter te ioen, dan door Lier te
herhalen hetgeen ik in December j.l. oij mijn af
treden als gouverneur-generaal in Indië zeide.
Evenals daar. verklaar ilk dan ook liier uit den
grond van mijn hart, dat ik eerbied, bewondering
en groote waardeering gevoel voor de intelligente
en energieke wijze, waarop verscheidene tot ge
noemde categorie behoorende „mannen ^an he-
toekenis" op verschillend' gebied gedurende mijn
best-uur hun beste krachten hebben gewijd aan
den vooruitgang en den bloei van onze schoon©
koloniën, in het bijzonder ook van dat deel i an
onzen Archipel, dat gedurende mijn bestuur daad
werkelijk onder Nederlandsch gezag :s gebracht.
En het is mij een groot voorrecht, <Lfc te kunnen
verklaren hier te Amsterdam,
Uitvoerig stond voorts de heer Van
Heutsz stil bij het groote belang van on-ze
koloniën en eindigde hij met liet uitbren
gen van een heildrong op de te Amsterdam
gevestigde mannen van beteekenis. (Dave
rende toejuichingen).
Hierna was er nog gelegenheid om met
den heer Van Heutsz in een der zijzalen
een persoonlijk woord te spreken.
Koninklijke Officiersschermbond.
XlSlde Wapenfeest.
De korpswedstrijd op de sabel vulde
het programma van Do nderd agavo n-dj,
Om 8 uur met 19 korpsen begonnen, werd
tot kwart voor één zonder pauze doorge-
wei-kt, op welk uur de be6lissingsron.de wa6
gevormd.. Voor de schermers zoowel al6 voor
de groote masea toeschouwers was hel
een avond vol kunstgenot. Magnifieke
partijen, afgewisseld door die van mindere
kwaliteit- maakten dat de zaal tot zeer laat
gevuld bleef, terwijl blijkbaar geen ver
moeidheid werd gekend.
Gisterenoebtend halft-ien werd de wodstrijd
voortgezet en toen tegen twaalf uur voor de
laatste maal de sabels waren gekruist, was
die uitsl ag
3e prijs: verg. zilv. ined., aangeboden
ddor de Marine Sporbvereeniging, gewonnen
d'- de Kon. Marine, Afd. Amsterdiaan.
4© pr., zilv. med., gewonnen door het le
reg. huzaren.
5e pr., zilv. med., gewonnen door het 2e
reg. huzaren.
6e pr., zilv. med., gewonnen door het 10e
reg. inf.
Gisterenavond werd tijdens den feestavond
de strijd gehouden tusschen het reg. gren.
en jagers en de Kon. Marine te Willems
oord om den len en 2en prij.s, zijnde onder
scheidenlijk een prnentrige zilveren b©ker, be
schikbaar gesteld door II. M. de Koningin
en eene verg zilv med., aangeboden door
h.h. officieren van het 2e reg. huzaren.
De scherm- en gymniasbiek-wedstrijden van
den Kon. Officiers Söhermlbond zijn gisteren
avond geëindigd met een luisterrijk feest,
waarop de edndiwedistrijden plaa Is hadden
van sa bel schermen, barre -i oefeningenfloret,
enz. ai hetwelk besloten werd door een bal,
waaraan een zeer groot aantal genoodiigden
deelnamen.
Om 9 uur verscheen de beschermheer van
den schermbond, Z. K. H. de Prins, in de
bestuursloge, binnengeleid door den voorzit
ter, den heer H abb erna.
De uitslagen worden heden medegedeeld.
Noord Ned. Opera Veree
nig i n g Thans is officieel vastgesteld
dat de première van Tannhauser te Rot
terdam zal plaats vinden op Maaudag 4
April. Te Amsterdam in het Paleis voor
Volksvlijt op 6 April. Bij deze opvoerin
gen zal in de titelpartij optreden de tenor
Jac. Decker, van de Hof-opera te Mann
heim.
Den 5en April gaat de première van de
opera Der Evangelismann, van Kienzl, in
den Stadsschouwburg te Amsterdam, met
in de titelpartij de tenor Michael Reiter,
van de Hof-opera te Dresden. Op 6 April
te Rotterdam eveneens Der Evangelimann
met denzelfden gast.
Op 8 April in den Stadsschouwburg te
Amsterdam de première van Tiefland met
dezelfde bezetting in de hoofdrollen als
bij de Noord-Nederl. Opera, namelijk:
Martha mevrouw B. Jedels-Kamphuijzen
uit Antwerpen PedroMichael Reiter uit
Dresden; SebastianoHenri Maal; To-
massoF. H. van Duinen.
Dirigenten zijn de heeren Julius Schreij,
uit Antwerpen, en Joh. Schouten van de
Moody Manners Opera Company te Lon
den.
De werken worden in de oorspronkelijke
Duitsche taal opgevoerd.
De Algemeene Lands-
drukkerij. Men meldt uit 's Gra
ve nhage
De nieuwe voorgevel van de herbouwde
Landsdrukkerij op den Fluweelen Burgwal
vertoont zich door het wegnemen van de
schutting, thans in zijn volle breedte en
hoogte aan het oog.
De facade is in oud-Hollandschen bouw
stijl, hoofdzakelijk van rooden baksteen op
getrokken
Het middengedeelte van de voorzijde,
waarin de hoofdingangen zijn aangebracht,
loopt uit in een driehoekvormig kroonstuk
of fronton, waarin als boogtjmpenvulling
het Nederlandsche wapen op een gelen
grond, alles van gekleurde tegels vervaar
digd.
Deze tegelversiering geeft aan den gevel
kleur en karakter.
Een brief aan Hugo de
G root. Men schrijft aan de L. Ct. uit
Ct. An na-Parochie
De heer S. Hoogland, landbouwer aan
den Nienwenbildtdijk onder dit dorp, heeft
tusschen de familiepapieren een brief ge
vonden van de hand van Hugo de Groot,
door dezen tijdens zijn ballingschap, den
28 September 1621, uit Parijs geschreven
aan Maria Junius, weduwe van den Delft-
schen predikant Diamantius. De geleerde
schrijver dankt daarin voor ontvangen ge-
lukwenschen en spoort er in aan voort te
gaan in 't bezoeken en troosten van zijn ou
ders, „die ik", zoo schrijft hij „alle liefde,
eer en dankbaarheid ten hoogste schul
dig ben en nooit zal laten te betooneu naar
behooren. 't Geen ik, vermids mijn bal
lingschap, niet doen kan, dat bid ik alle
die mij beminnen voor mij te willen doen."
Verder bevat de brief vele goede wen-
scben voor de vrienden van den schrijver
als Vossius, Frans Junius en D. Casimir,
'benevens voor „de- gevangen predikanten".
De heer Hoogland kan niet nagaan hoe
deze brief tusschen de papieren zijner fa
milie is gekomen.
School- en Ksrkntauw*.
De Rotterdamse he oaderwjj-
zerscirculaire. Do Ktasseondorwijzor
meldt, dat in een huislioiulolijke vergadering van
de afdec'linig Rotterdam van den Bond van Ne.
derl. Onderwijzers de volgende motie met ©ver
groot© meer dorheid is aangenomen
De afd. Rotterdam van don Bond van No-
derl. onderwijzers, in bh- vergadering bijeen, den
20st©n Fe»br u a r i
kennis genomen hebbend© van d© circulaire
van B. en W. van Rotterdam d.d. 14 Februari
j.l.. aan de onderwijzers alhier;
meent. dat in de wijze waarop tot heden de
onderwijzers hun plicht als onderwijzer volgens
wet en verordening vervuilden, geen aanleiding
voor B. en W. kan liggen tot het uit vaar dagen
dier eircuilair©;
gelet op de clausules betrekking hebbende op
het optreden van de onderwijzers buiten de
school
van mooning, dat ook voor den onderwijzer
moet worden gehandhaafd bet grondwettig recht
om in het ojwubaaizoowel op paedagogiscl» als
politiek gebied, zijn moering te uiten;
•handhavende de punten van kot progra
van den Bond van Ned. onderwijzers
besluit, voor de verwezenlijking daarvan
het belang van het onderwijs te blijven ijveren.
Neutraliteitskwestie. De afd~
ling Stellendam e. o. van den Bond van Ne
laaJseh© Ouderwijzere heeft met algemeene ste
men (1 blanco) de motie van 't hoofdbestuur
treffende de neutraliteit verworpen.
De afdeel ing Goedereede en omstreken van
N0. G. heeft zich mot algemeene stemmen v
blaard tegen absolute neutraliteit van do open
I bare school.
De afd. Leerdam e. o. van den Bond van. N"
1 Onderwijzers heeft met op één na algemeen©
I men de neutraliteitsmoti© aangenomen.
De afd. Amsterdo/m van den Bond van R.
Openbare Onderwijzers heeft, naar De Tijd me?
bij bespreking van de noutrahteits-quaestio b~
ten, geen motie te stellen, ten le omdat dit
het oog op art. 1 der statuten ovérbodig geach
mag worden, maar ten 2e ook.<xndat geen niot;
scherp genoeg kan afkeuren, wat op de vergad"
ring te I/eiden door den heer Ossendorp over d
neutraliteit der openbare school is beweerd.
Het lioofdbestuur van den Bond van Neder
laoidsdiö Onderwijzers heeft een manifest uitge,
vaarcligdi, waarin het de op de relde van den lieer
Ossendorp gevolgde protesten be.spreekt.
Daarin wordt allereerst nadrukkelijk verklaard,'
dat niemand van de zijde van het hoofdbestuur
ooit lieweerd heeft, dat God's naam niet genoemd
z>u mogen woiden, dat anti-monarchale propa
ganda zou worden bedoeld, dat mèn tegen het
zingen van vaderlaüische liederen zou moeten
protesteeren, enz.
.De openbare school dient echter te zijn de
school voor allen, de school voor geloovigen en
met-geloov iigen, de school voor Katholieken, Pro
testanten en Joden, voor anti-revoilutiorunairen,
sooiaal-dem-ooraten en liberalen."
Op school ween twistgesprekken over monar
chie of repulb'liek. Bij het geschiedenis-onderwijs
geven wij zegt het hoofdbestuur van den
Bond den Oranjes wat hun toekomt, dat blijkt
uit de gescliiedenisboekenop de O. S. gebruikt.
I\ aar tegenover de Katholieke bladen, die ..zoo
meesoh reeuwen" over de anti-Oranjegezindheid
van dea Bond, te zeer vergeten wat in htm eigen
schoolboekjts staat.
Ter tor4:cbtrng geeft het hoofdbestuur dan
enkele voorbeelden, aanwijzend dat op de bijzon,
dere R.-K. scihdlen zeer oneerbiedig over Oranje
vorsten wordt geoordeeld.
Het laat ei- dan op volgen
Zulke anti-vader*landislievende, anti-Oranjege
zind© propaganda heeft de Bond steeds met
kracht bestreden.
Maar de school voor allen, behoort te wezen de
school die slechts rekening houdt met do belan
gen van het kind.
In deze kan men van meening verschillen, maar
reden tot een storm als er is opgestoken, bestaat
er volgens liet hoofdbestuur niet. En geen recht
is t. een gedeelte der ouders, die anders denken
dan zij. buiten de gezneensclKip der natie te stel
len. ge!ijk B. en Wva Rotterdam blijkens hun
circulaire willen doen. ..Een grove Techtsver-
knachtiing" noemt het hoofdbestuur het laatste
deel dezer circulaire, betreffende het verbod aan
den onderw ijzer-ambtenaar om zijn meening over
de neutraliteit openlijk Ie verdedigen buiten de
bóhiool Daartegen wordt krachtig geprotesteerd.
Het manifest roept ten slotte iederen Neder
lander op, om de door de grondwet gewaarborgde
vrijheid zijner gedachten in woord of geschrift te
uiten, binnen de perken der strafwet, te hand
haven.
Protesten tegen een predikant.
De D. Ct. meldt, dat tien lidmaten der Ned.
Herv. Gemeente te Dordrecht een sohryven ge
richt hebben tot 'het Clasaicaa IBestuur van Dor
drecht der Ned. Herv. Kerk, waarin zij verkla
ren gedwongen te zijn hun be-zwaren in te dienen
tegen do voortdurende optrecling van ds. J. Kei
ler, predikant te Dordrecht, en een deel dei-
ouder li ngen en diakenen.
„Van af de intreeprediking (26 December 1909)
van dezen predikant, zoo heet het verder in den
brief, ls 't ons eene ergernis geweest, hoe Z.E.W.
den naam des Heeren misbruikt, onwaar optreedt
en zich niet bewust is herder en leeraar te zijn
van de gansche gemeente, doch alleenlijk beweegt
tot versterking van een zekere club of groep.
„Dat Z.E.W.. niettegenstaande aanvaarding
van Staatstraktement, onze gemeente afbreekt en
verwoesting de wrange vrucht is.
Dat zijne gedragslijn tegenover zijn© ambtge-
mooten t bewijs levert, hij alle wellevendheid
heeft afgeschud en er moeilijk sprak© kan zijn.
van Christelijke eensgezindheid.
„Dat Z E. W, des Zondags (op cl© uren der ge
ordende dieneten in onze kerken) de gemeente
door zijn Evangeliseering aftrekt en daardoor de
diaconie en de kerkelijke fondsen in hare collec
ten schade berokkent.
„Dat niet alleen Z.E.W maar ook een deel
ouder linger, en diakenen aan deze Evangeliseering
medehelpen en op genoemde uren ter plaatse aan
wezig r.ijn en alrzoo hunne roeping niet nako
men
Verzocht wordt ten slotte „in deze te deen wat
der chilis is". en verklaar»! dat de lidmaten be-
reid zijn om hun bezwaren toe te liohtom en te
bewijzen, ook in tegenwoordigheid van Ixxloelden
predikant.
Een afschrift van dit schrijven is toegezonden
aan den Kerkeraad der Ned. Herv. Gemeente te
Dordrecht.
Ook anderen hebben zich bij liet Classicaal be
stuur van DordrecUvt beklaagd over liet optreden
van ds. J. Keiler.
De hoeren K. en C. A.smus schrijven, dat be
doelde predikant hun in een© vergadering van
de Chr. Jongehngsvereemging Inunanuel de vol
gende woorden heeft toegevoegd, met het kenne
lijk doel om te beleedigen: ...Jullie Ijeiden zijn in
en buiten d© gemeente overbekend."
Wijlen mr. 0. J. H. graaf Van Limburg
Stirum heeft, naar „De Ned." meldt, aan het
Nod. Zendeling-Genootschap vermaakt de som
van f 5000, waarvan de helft belegd, en aan do
Ned. Zend.-Vereen, de som van f 1000.
