BUITENLAND. FEUILLETON. HA.NZEA. T JEIN. ,W\ 71 9"', «J m r a ABONNEMENTSPRIJS: Per 3 maanden voor Amersfoortf l.OO. Idem franco per post 1.50 Afzonderlijke nummer: 0.05. j Ciu an verschyn dagelijks behalv op Zon- en Feest dagen. Advertentiënmededeelingen 9nz.gelieve men vóór 11 urn 's morgens bij de Uitgevers in te zenden. Uitgevers: VALKHOFF 8c C°. Utrechtschestraat 1. lntercomm. Telephoonnummer 66. PRIJS DER ADVERTENTIËN: Van 15 regels f 0.50. Elke regel meer - 0.10. Dienstaanbiedingen en aanvragen 25 cents bijj vooruitbetaling Groote letters naar plaatsruimte. Voor handel en bedrijf bestaan zeer voordeelige bepalingen tot het herhaald adverteeren in dit Blad, bjj abonnement. Eene circulairebevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag toegezonden. Politiek Overzicht Buitensporige oorlogs toerustingen. Het misnoegen over <le oorlogstoerustin gen op de schaal, die sedert het Dread- nough i-tijdperk in zwang is gekomen, maakt zich meer en meer meester van de mannen, die aan het hcofd der regeering staan en de verantwoordelijkheid hebben te dragen, aan het ministerambt verbonden. Laatstelijk heeft de Italiaanscbe minister-president Luzzatti aan het internationale vredescon gres, dat in de vorige week te Stockholm vergaderd is geweest, een groet gezonden, waarin hij in levendige bewoordingen zijn we.i6ch uitsprak, dat er een einde zou komen aan do uitputtende buitensporigheden op het gebied der oorlogstoerustingen. Deze wensch sluit zich aan bij de klacht, die onlangs van den E' gelachen kanselier <ler schatkist vernomen werd, dat er eene verspillingsepidemie heerscht en dat de vol ken door den buitensporigen vleotbouw zich in do onmogelijkheid brengen hunne plich ten op het gebied der sociale politiek na to komen, waarbij hij openlijk erkende, dat Engeland met de uitgaven voor reuzensche- pen bovenaan stond. Ook de eerste minister Asijuith nam in zijne rede over het reusach tige vlootbouwprugramma eene soortgelijke opmerking op, waaraan hij tot troost do verzekering toevoegde, dat hij hoopte, dat Engeland nu op den top van de golf wa6 ge komen. Reeds voor verscheidene maanden heeft, zooals men eerst later vernam, Koning Victor Emanuel III tegenover den Franschen staatsman Léon Bourgeois zich uitgelaten, dat het zoo niet verder Iqpn gaan. De eene staat tracht den ander te overtroevenmen gaat reeds boven de maat van de Dread noughts men vermeerdert met enorme kos ten de vaartsnelheid en de bewapening slechts eene volkenrechtelijke overeenkomst, die aan deze jacht naar technische volma king paal en perk stelt, zou een financieele catastrophe, die de beschaafde wereld an ders niet zekerheid tegemoet gaat, kunnen verhoeden. Het is niet bekend geworden, of de Koning heeft beproefd aan dezen ge- dachtengang praktisch gevolg te gevenhet vermoeden, dat hij zich in deze zaak tot Keizer Wilhelm heeft gewend, is uitdrukke lijk tegengesproken. Maar reeds het feit, dat hij in dien zin heeft gesproken, is z£er opmerkelijk. En Koning Victor Emanuel is niet de eerste monarch, die het aangroeien van de uitgaven voor oorlogstoerustingen een verontrustend verschijnsel heeft ge noemd. Reeds vele jaren geleden heeft de Keizer van Oostenrijk-Hongarije in eene troonrede daarop gewezen, en toen was de vlootkoorts nog niet opgetreden, die sedert Europa, Amerika en Japan heeft aangetast. De zeemonsters, die men nu ziet ontstaan, verslinden sommen, die zelfs de rijkste vol ken slechts met moeite kunnen opbrengeu. De politiek, die nu eene met het econo mische leven van onzen tijd samenhangende wereldpolitiek geworden i6, laat zich door den modernen geest van uitvinding, die de moeielijkste vraagstukken ter hand neemt, de krachtigste werktuigen leveren. Dat is geen willekeur van individuen, maar eene vrucht van economische, politieke en tech nische ontwikkeling. Maar de druk is daar om niet minder voelbaar en liet verlangen is gerechtvaardigd, dat die althans niet ver der zal worden verzwaard. Intusschen is de weg nog niet zichtbaar hoe men daartoe zal kunnen komen. Een algevaardigde van het vredescongres, prof. Ostwald, de winner van den Nobelprijs voor scheikunde, heeft getracht aan een. me dewerker van de Parijsche Matin het denk beeld smakelijk te maken, dat het op den weg van Frankrijk ligt, den eersten stap hiertoe te doenOnder opmerking, dat de bevolking van Duitschland niet zonder af schuw denkt aan een oorlog, die zelfs den overwinnaar tot den ondergang zon brengen, zeide hij,,Het zou zijn in het belang van Frankrijk, dat wegens de geringe tóene ming van zijne bevolking zich uitput in de militaire worsteling tot groot nadeel van de beschaving, het initiatief te nemen tot eene althans gedeeltelijke ontwapening. Zijn voor beeld zou spoedig worden gevolgd door an dere natiën." Of die raad iu Frankrijk veol indruk zal maken, is de vraag. De groote moeielijkheid is hier juist, dat de eene natie wacht op de andere om met het goede voorbeeld voor te gaan. Tot dusver had dit wachten het droevige resultaat, dat daardoor eene bewe ging in de andere richting in de hand werd gewerkt. Het zou reeds heel wat gewonnen zijn, als men er toe kou besluiten bij de toe rustingen te blijven op de hoogte, waarop men nu staat. In dat opzicht zijn woorden ak die van den koning van Italië en zijn eersten minister en van den Kanselier der Engelsche schatkist van veel beteekenis. Zij toon en aan, dat hooggeplaatste mannen er- kenuen, dat men de oplossing van de kwes tie niet moet zoeken in deze richtingHoe kunnen wij met de toerustingen voortgaan? maar dat men moet vragen Hoe kunnen wij ophouden mot ons steeds meer toe te rusten? Die vraag wordt thans openlijk ook door monarchen en ministers gesteld en dat is wel waard er de aandacht op te yestigen. België. Antwerpen, 9 Aug. Het interna tionale vrijhandelscongres werd heden ge opend onder voorzitterschap van Strauss, die in zijne openingsrede de comedie brand merkte, welke sedert 20 jaren in Enge land zich afspeelt en die eindelijk de En gelsche vrijhandelaars wakker maakte. Straus6 en Melby, president van de Cob- denclub, zijn tot voorzitters van het congres bestuur gekozen. De afgevaardigde Mao. Donald las een brief van den Engelschen minister van handel voor, waarin deze ver klaart dat de regeering eensgezind is met de beweging voor den vrijhandel. Die han delsvrijheid zal de regeering hechter maken of haar ten val brengen. Antwerpen, 9 Aug. Op het con gres voor vrijhandel drukte Brömel bij de aanbieding van eene studie óver het Duit sche protectionisme de hoop uit, dat deze arbeid zal worden hervat door de vrijhan delaars in andere landen. Hij voegde daar aan toe, dat de Duitsche vrij handel aars eene toenadering wensehen tusschen Thiitschland en de andere landen. Terstond daarop deelde Ledger, de af gevaardigde van de National Liberal Olub, mede, dat hij voorne neus wias in het vol- gande jaar een groot bezoek van Duitsche j vrijihandelaars aan Londen te organisee- j ren. om zoo deugdelijke economische betrek kingen tusschen de beide landen tot stand te brengen. Daarna werd overgegaan tot de bespre king van de vraag der waarschijnlijke ge volgen van de herziening der tarieven van invoerrechten in Duitschland, Australië, de Vereenigde Staten en Frankrijk. Brussel, 9 Aug. Het mijnwerkers- cot'gres keurde heden een voorstel van Duitschland goed, daartoe strekkende, dat de mijnwerkers zelf de inspecteurs der mij nen benoemen. De congres-afgevaardigde Heifers 6teunde in 't bijzonder het voorstel, dat echter, naar hij verklaarde, onvoldoen de is voor de Hollandsche mijnwerkers. Brussel, 9 Aug. Met algemeene stemmen, behalve die der Polen, nam het Congres twee bijna gelijkluidende motion aan, ingediend door Frankrijk en België die concludceren tot gezamenlijke exploita tie der kolenmijnen. Frankrijk. Te Augers is de nationalist Monprofit, wiens verkiezing ongeldig was verklaard, herkozen met 12,826 stommen. Zijn tegen stander, een linker republikein, kreeg 10,528 stemmen. Engeland. Eergister is de vijftiende dreadnought van stapel geloopen, de Lion, die eene wa- ten erplaatsing heeft van 26,350 ton. De lengte van dit oorlogsschip is 700, de breed te 881 Engelsche voet. De machines hebben een vermogen van 70,000 paardekracht. De vaartsn-eTHeid bedraagt 30 knoopen. Doe© dreadnought moet in November 1911 ge reed zijn. Hij krijgt 13£ duims kanonnen, die projectielen van 1250 pond afvuren. Denemarken. Kopenhagen, 9 Aug. Het vijfde internationale congres voor openbare armen zorg en particuliere liefdadigheid is heden geopend in tegenwoordigheid van den koning, de koningin, den kroonprins en ver scheidene ministers. Spanje. Minister-president CJanalejas heeft aan de Madridsche dagbladschrijvers verklaard, dat er in Sebastian volledige rust heerscht. De kapitein-generaal is van daar vertrok ken en de troepen worden langzaam terug getrokken. Hij verklaarde verder, dat hem niets be kend was van êen brief, dien de Paus aan Roiling Alfonso zou hebben geschreven, en van eene verbetering der betrekkingen met het Vaticaan. Hij sprak tegen, dat de regiering bij Oostenrijk bezwaar had inge bracht tegen het verblijf van Don Jaime te Frohsdorf. De correspondent van de Madridsche Imparcial te Rome verzekert, dat de con gregatie vaai de buitengewone 'kerkelijike zaken., na eene beraadslaging van twee uren en tegen het advies van den Spaan- se hen kardinaal Vives y Tuto, den tekst heeft vastgesteld v\n de antwoordnota aan de Spaansche regering. Er zijn. eenig© ge ringe veranderingen iu den. vorm aange bracht. De nota is gematigd van toon en van v er zo e olijke strekking. Op de verzoen!ijke strekking van deze nota wordt ook van andere zijde nadruk gelegd, maar onder opmerking, dat hierop van invloed zijn geweest de wenscheoi van den Paus en van den genoemden kardinaal, die door hem speciaal geraadpleegd werd. In het Spaansche gezantschap gelooft men, dat de spanning tusschen. Rome en Madrid aan 't verminderen is. Volgens een bericht uit San Sebastian, hebben de clerieale vereenigingen van Na- va rra, Biscaye, Alava en Guipuzcoa beslo ten de propaganda in geheel Spanje voort te zetten en vereenigingen voor de „ver dediging van het katholicisme" te vormen. Er werd een algemeen bestuur benoemd om eene grootsche betoogimg tegen de regeering te organiseeren. Van de in den nacht van Zaterdag op Zondag gevangen ge nomen personen, zijn 55 reeds in vrijheid gieeteld77 zijn nog in hechtenis geble ven. Verdere vrijlatingen zullen geleidelijk geschieden. De senatoren en afgevaardig den van de vier provinciën besloten de vrij- Lating van de nog gevangen gehouden per sonen te verlangen. De rust houdt aan. Naar aanleiding van de nu bestaande spanning tusschen Spauje en het Vaticaan wordt er aan herinnerd, dat het vroeger meermalen is voorgekomen, dat de betrek kingen waren verbroken. De vermaarde cortes van Cadix begon vóór honderd jaren hare werkzaamheden met de afschaffing van de heilige rechtbank der inquisitie. De nuntius diende daartegen protest in, en toen de regeering hem hare bevreemding over zijne houding te kennen gaf, antwoordde hij met een nieuwe protest. Daarop werd hem zijn paspoort gezonden. Toen de Hei lige Alliantie de ,absolute monarchie in Spanje wilde herstellen, kwam het wederom tot een conflict met Rome; de Spaansche regiering noodzaakte den nuntius te ver trekken en gaf daarvan den 23. Januari 1823 aan de cortes kennis. Na den dood van Koning Ferdinand VII weigerde de curie Isabella II als Koningin te erken nen. Ook hieruit vloeide het afbreken van de betrekkingen voort, hetgeen in 1840 zelfs leidde tot de uitzetting van den nun tius en de sluiting van de nuntiatuur. Eerst het pontificaat van Pius IX bracht de er kenning van Isabella. De wetgeving tegen de doode hand in de jaren 18541856 leid de weder tot een breuk den 15. Juli 1855 verlangde de nuntius zijn paspoort en de Spaansche gezant verliet Rome. De revolu tie van 1868 was de oorzaak van de laatste breuk tusschen Madrid en Rome in de vo rige eeuw. Eerst na de restauratie werden de betrekkingen hersteld. Rusland. Petersburg, 9 Aug De gewezen voorzitter van de rijksdoema Goetschkow, die wegens een tweegevecht met graaf Oewa- row tot vestingstraf veroordeeld was, is heden vrijgelaten. Turkije. I)e boycot tegen goederen van Grieksche herkomst is nog steeds van kracht en schijnt zich zelf nog te verscherpen. Afgezien van de schade, die deze toestand voor Turkije zelf meebrengt, ondervindt de Europeesche haudel van en naar Turkije er den ongun- stigen invloed van. Een aantal firma's heb ben hierin aanleiding gevonden, om zich aan hunne verplichting tot betaling van hunne Europeeschë leveranciers te onttrekken. In eene kennisgeving, die in de dagbladen van Konstantinopel is opgenomen, heeft het boycot-comité in zes artikelen de burgerij ingescherpt, wat zij heeft te doen of na te laten. Art. 1 beveelt de verscherping van den bocyotart. 2 bepaalt, dat Turksche onderdanen geene Grieksche waren mogen koopen en ook niet goederen aan Grieken mogen verkoopen art. 3 verbiedt aan alle Turken het reizen op Grieksche schepen en het laden van goederen op zulke schepen art. 4 verbiedt het lossen van met Griek sche schepen aankomende Grieksche goede ren, terwijl art. 5 het lossen toestaat van alle goederen, die met vreemde schepen in Turksche havens aankomenart. 6 staat het lossen toe van alle goederen, die met vreemde schepen aankomen. Deze artikelen staan in zonderlinge tegenspraak met de beloften van den grootvizier over de onder drukking van den boycot. De geruchten, die in Rusland geloopen hebben over eene muiterij ouder de naar het Haurangebied bestemde troepen, zijn ongegrond gebleken. Het geweervuur, dat tot uit gelucht aanleiding gaf, was afkom stig van schietoefeningen. P a r ij s, 1 0 A u g. Het Journal bericht uit SakmikiEene Grieksche patrouille geraakte handgemeen met de Turken in de buurt van Damenikou. Vijf Grieken en twee Turken zijn gedood. Griekenland Naar aanleiding van het bericht, dat een geheim genootschap is opgericht, tot liet verwekken van eene revolutie en tot afzet ting van de dynastie, meldt de Neue Freie Brosse, dat m de welingelichte kringen te VVeenen, hieraan geen gewicht wordt ge hecht. Er bestaat wel is waar groote onte vredenheid in het land, en breide kringen zijn van ergernis over do .houding van de •leiders vervuld, omdat dezen slechts per soonlijke politiek voeren. Van eene gisting, die zou leiden tot onlusten of zich tegen de dynastie zou wenden, is echter geen sprake. Voor het stellen van candidaten voor de nationale vergadering, hebben de partijen van ltallis en Theo to kis zich in het geheele land samen verbonden. Tegenover hen staan de onafhaukelijken en de aanhangers van de partij-Manromichalis. Iu Athene belmoren tot de candidaten van de partij-Rallis de Kreiensische partijleiders Veniselos en Michalidakis, alsmede drie andere politie kers uit Kreta. Voor den vorm zullen die niet als vertegenwoordigers van Kreta, maar als afgevaardigden van Atheensche distric ten gekozen worden. De Temps brengt hierover eene verklaring van den minister-president Dragoemis, die inhoudt, dat volgens de Grieksche wet het recht van de kiezers onbeperkt is. Zij kun nen een Franschman, een Engelschmau en zelfs een Eskimo candidaat stellenmaar een gekozen candidaat wordt eerst afgevaar digde, nadat is vastgesteld, dat hij een Gricksch burger is en dat hij in geen an deren staat een ambt bekleedt. Veniselos is wel Griekscli burger, maar hij oefent een staatsambt uit op Kreta, dat niet tot Grie kenland behoorthij zal dus eerst een man daat kunnen uitoefenen, nadat hij zijne amb ten en waardigheden in Kreta heeft neer gelegd. Dragoemis ging daarna voortMen heeft van de veranderiug van de Kamer van revi sie in eene constitueerende nationale ver gadering gesproken. Zoolang ik aan het hoofd van de regeering sta, zal de regee ring al haar best doen om de Kamer binnen de perken van haar mandaat te houden, want de verandering van de Kamer in eene con stituante zou een revolutionaire maatregel DOOR RUDOLF IIERZOG. •Frit6 Vanheil had zich voorover gebo gen, zijn arm om het meisje geslagen en haar onverwachts een zoen gegeven. ,,Dat. mag; wel, hè!" ,,Wil je 't wel laten I Ik wil 't volstrekt niet hebbenNiét doen:, of ik roep ma dam I" Frits Vanheil bleef doodbedaard. „Madam! Die zou maar jaloersch wor den'. Geef mij liever zelf een zoonl Zoo, op die manier. Juist! Ja, meisje, dat noem ik eeret leven „Madam I" „Wil je wel je mond houden!" donderde kapitein Jessen. „Dat is mijm gast,, meid! Ik heb hem scheepsrecht gegeven!" „Lieve homel." antwoordde zij. onmid dellijk bedaard, „had dat dara eerder ge zegd!" Frits Vanheil begon een liedje te neu riën Al de vroolijke overmoed van zijn jeugd straalde uit zijn oogen. Robert Twensten sloeg hem aanhoudend gade. Hij vorid zichzelf zoo oud en. moede, vergeleken bij den ouderen vriend vaui zijn jeugd HOOFDSTUK IV. Reeds tweemaal had de chef der firma K. It. Twersten den bureauknecht gebeld en hem opdracht gegeven meneer Robert Twersten te vragen op het kantoor te ko men. De jonge man was nog niet versche nen. Dat zijn zoon pas tegen vier uur in den morgen thuis gekomen was, wist Twersten en, zonder hem te laten wekken, was hij naar de werf gereden. Maar 't wa6 hem toch niet naar den zin, dat de jongen de morgenuren zoo grondig ge bruikte om uit te slapen. „Hij is te week, heeft te weinig geest kracht en verantwoordelijkheidsgevoel," mompelde hij, terwijl hij zijn correspon dentie terzijde schoof. Daarna stond hij op om zijn dagelijkschen rondgang te ma ken. Snel liep hij door de secretarie, waar, bij liet verschijnen van den chef, de pennen ijveriger krasten, en vertoefde ©enigen tijd in het technisch bureau, waar hij de con structie-ontwerpen en gereed zijnde teeke- ningen nauwlettend in oogenschouw nam. Vergezeld van den hoofdingenieur, deed hij toen zijn rondgang over de werf. Geen der talrijke werkplaatsen werd overgeslageu zelfs de eetzaal weid door 'hem bezocht. Beambten en werklieden moesten zien, dat het oog van den meester over alles ging. Er lieerschtc een vochtig-koude herfstlucht. Het water van de haven had een lei-grauwe kleur, waarin de voorwerpen zeldzaam hel der en vergroot werden weerkaatst. De met roode menie bestreken ijzeren huidplaten van de gedokte schepen wekten zelfs een gevoel van koude. De zeilen der opkomen de zeilschepen hingen zwaar .neder van het vocht, en de dekken der stoomers glinster den door de nattigheid. Karei Twersten voelde <le teekenen van den inaderenden herfst. Niet lang zou 't meer duren, of de eerste stormen huilden door liet mastbo6ch, raasden om zijn werf en kletterden woedend tegen het eenzame, in den nacht vaak verlichte raam van zijn werkkamer. Dan zou de winter weer ko men weder opnieuw, zooals zoovele tevo ren. „Neen," zeide hij bij zichzelf, „dat niet. Niet als zoovele tevoren. Zoo kwistig zal ik er niet meer mee omgaan." En hij schudde den druk van het herfst weder van zich af en keerde met snelleren tred naar de bureau's terug. „Meneer Robert Twersten is gekomen," meldde hem de oude bureauknecht. „Mooi zoo; vraag hem -bij mij te komen." „Hij wacht reeds op uw bureau me neer." Twersten's lippen vertrokken zich tot een lach. „Zijn geweten spreekt zeker," zeide hij bij zichzelf, „en nu kan hij zeker de ka mer niet uit voordat hij eerst schoonschip heeft gemaakt." Daarop wendde hij zich tot den hoofdingenieur. „Over een kwartier hoop ik u bij me te zien, meneer Feldermann. Wil ook me neer Schniirrlin vragen te komen. Ik heb iets mede te deeleu, dat niet onbelangrijk is." „Heel goed meneer Twersten, over een kwartier zal ik komen," en de hoofdinge nieur keek op zijn horloge. Karei Twersten ging de trap op en open de de deur van zijn bureau. Robert zat op een stoel bij het raam. Toen hij zijn vader gewaar werd, stondi hij ijlings op en groette hem met een buiging van het hoofd. „Goeden morgen, papa." Twersten reikte liem de hand. „Goeden morgen," zeide hij. „Maar, de morgen is al bijna om." „Ik vraag u wel excuus. Ik had zware hoofdpijn en zou dus toch slecht hebber gewerkt." „En was de uitgang van gisteravond het verzuimen waard? Je behoeft niet alles op te biechten, ik vraag 't maar iu 't alge meen." Robert Twersten kleurde. Toen zeide hij gejaagd: „Ik ben gisteravond bij de Vanhcil'e ge weest. En de vroolijkheid, die daar heerscht, is aanstekelijk, zoodat ik nog een •straatje .ben omgegaan." „Neem een stoel, Robert. Zoo, ben je bij mijn ouden vriend Martin Vanheil ge weest? Nu, dan kan ik er mij alles van begrijpen. Er is niets wat men zoo licht overneemt als luchthartigheid." „Luchthartigheid 'is geen lichtzinnig heid." „Dan zou ik er ook zeker niet over spre ken, Robert. Lichtzinnigheid past niet aan een man, die achting voor zichzelf heeft." ,,U zegt dat op zoolji zonderlingen toon." Twersten stak een sigaar op. „Je wilt zeker nog niet rooken?" zeide hij eenigszius spottend. „Ja, de vroolijk heid brengt ook haar nadeelen mee." Eeni gen tijd volgde hij zwijgend den rook van zijn sigaar. „Ja, die Martin Vanheil was reeds als jongen een vroolijke klant. Hij was vier jaar ouder dan ik en zat twee klas sen hooger, wat hem echter niet belette met mij om te gaan Maar 't wa6 eigen lijk mee>r ornze werf, die hem aanitrok, waarop men zoo heerlijk allerlei .spelletjes kon verzinnen. Want dat was een harts tocht van hem: iets verzinnen. Hij was een van de meest begaafde jongens, maar bleef toch achter. Hij had honderd talen ten, maar geen enkel kwam tot zijn recht, omdat hij zich telkens tot iets anders voelde aangetrokken. Hij leende voortdu rend van zijn zakgeld en vroeg .nooit iets terug, hoewel zijn makkers rijker waren dan hij. En hij had er een kinderlijk ge noegen in als zijn kameraden een één kre gen voor de Duitsche en Latijnsche opstel len, die hij voor hen gemaakt had, terwijl hij zichzelf met een vijf moest vergenoe gen, opi dat hij voor zijn eigen werk geen tijd meer had gehad. Zoo was Martin Van heil als schooljongen. Eu. Martin. VanheiilL de koopman? Die is niet te ©cliedden van den man en vader.' Heelemaal niet. Hij was nog maar bediende toen hij trouwde. Zijn vader had geen slechte zaak, maar Martin beweerde, dat- hij den ouden heer aan liet «énd van zijn leven niet liet verdriet kon berokkenen), hem de helft van de winst af te nemen door zel'f in de zaalk te komen." Wurdt vervolgd.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad | 1910 | | pagina 1